Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις ευδοκιμούν - Τι συμβαίνει και άλλαξε το κλίμα;

Βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων «βλέπει» η Daily Sabah, ενόψει και της νέας συνάντησης του Έλληνα πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, με τον Τούρκο πρόεδρο, Recep Tayyip Erdogan, τον Δεκέμβριο.
«O (Kemal) Atatürk, ο οποίος ακολουθούσε την αρχή "Ειρήνη στην πατρίδα, ειρήνη στον κόσμο", κατάφερε γρήγορα να καθιερωθεί ως διπλωμάτης εξίσου ικανός με τους πολέμους που διεξήγαγε για την ανεξαρτησία της Τουρκίας. Λιγότερο από μια δεκαετία μετά τον μεγάλο Πόλεμο της Ανεξαρτησίας κατά των Ελλήνων που διοικούσε, ο Atatürk έλαβε μέτρα για να χτίσει νέες γέφυρες φιλίας με την Ελλάδα. Αφήνοντας πίσω τα χρόνια των εχθροπραξιών τους, οι δύο χώρες αναβάθμισαν τις σχέσεις τους τόσο πολύ που οδήγησε τον πρώην Έλληνα ηγέτη Ελευθέριο Βενιζέλο να προτείνει τον Atatürk για το Νόμπελ Ειρήνης. Πριν οι σχέσεις τους χαλάσουν για το Κυπριακό ζήτημα δεκαετίες αργότερα, οι δύο γείτονες απολάμβαναν φιλικούς δεσμούς» αναφέρεται στο δημοσίευμα της Daily Sabah.
Ο καθηγητής Δημήτριος Σταματόπουλος, ειδικός στη Βαλκανική και την Ύστερη Οθωμανική Ιστορία στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, δήλωσε ότι η ιστορία των δύο χωρών που έγιναν κράτη έλαβε χώρα περίπου την ίδια εποχή. Μιλώντας στο πρακτορείο Anadolu (AA) την Τρίτη, ο κ. Σταματόπουλος είπε ότι η Τουρκία εγκατέλειψε τη μοναρχία, ενώ η Ελλάδα εγκατέλειψε την ιδέα της "Μεγάλης Ιδέας" (της προσάρτησης της σημερινής δυτικής Τουρκίας) μετά τον Τουρκικό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας. «Ο ίδιος επισημαίνει ότι τόσο ο Atatürk όσο και ο Έλληνας ηγέτης Βενιζέλος ήταν οραματιστές ηγέτες που γνώριζαν την αναγκαιότητα να ξεκινήσουν την ειρήνη αφήνοντας πίσω τους τις συγκρούσεις. "Οι βαλκανικές χώρες τότε αναζητούσαν συμμαχίες. Η Ελλάδα υπέγραψε ειρηνευτική συμφωνία με την παλιά Γιουγκοσλαβία, αλλά απέτυχε να υπογράψει με τη Βουλγαρία. Ομοίως, ο Ατατούρκ προσπαθούσε να δημιουργήσει συμμαχίες με γειτονικές χώρες, όπως το Ιράκ, το Ιράν και η Γιουγκοσλαβία. Ήταν φυσικό οι δύο χώρες να συμφωνήσουν για ειρήνη", είπε. Ένας άλλος παράγοντας για την οικοδόμηση της συμμαχίας ήταν η αποτροπή της σοβιετικής επιρροής στα Βαλκάνια, σύμφωνα με τον Σταματόπουλο, μαζί με το ζήτημα των περιουσιακών στοιχείων που ανήκαν σε ανθρώπους και των δύο χωρών, οι οποίοι υποβλήθηκαν σε "ανταλλαγή πληθυσμών" μετά τον πόλεμο» αναφέρεται στο ίδιο δημοσίευμα.

Επτά χρόνια μετά την ίδρυση της Δημοκρατίας της Τουρκίας, οι δύο χώρες υπέγραψαν μια συνολική ειρηνευτική συμφωνία, εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή στις σχέσεις τους. Πολύ μετά το τέλος της εποχής Βενιζέλου, η Ελλάδα τήρησε τη συμφωνία. «Ο Βενιζέλος και ο Atatürk σεβάστηκαν ο ένας τον άλλον σε όλη τους τη ζωή. Ο Βενιζέλος ήταν πραγματικά ειλικρινής στη φιλική του προσέγγιση προς την Τουρκία», είπε ο ίδιος.

Η βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων

Την περασμένη εβδομάδα, η Τουρκία και η Ελλάδα ανακοίνωσαν ότι θα αξιοποιήσουν τη θετική ατμόσφαιρα που άνθισε από τις αρχές του έτους στις διμερείς τους σχέσεις. "Οι δύο πλευρές συμφώνησαν να αξιοποιήσουν την ήδη υπάρχουσα θετική ατμόσφαιρα προκειμένου να εντοπίσουν τομείς συμφωνίας και συνεργασίας σε διμερές και διεθνές επίπεδο", ανέφεραν οι δύο χώρες σε κοινή ανακοίνωση που εξέδωσαν μετά από διαβουλεύσεις των αναπληρωτών υπουργών Εξωτερικών τους στην ελληνική πρωτεύουσα Αθήνα.

Οι σεισμοί στην Τουρκία και το σιδηροδρομικό δυστύχημα 

Σύμφωνα με τη Daily Sabah, υπήρξε μια προσέγγιση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις τους τελευταίους μήνες, η οποία ενθαρρύνθηκε από την καλή θέληση και την ανθρωπιστική βοήθεια που έδειξαν και οι δύο πλευρές νωρίτερα φέτος, όταν η νοτιοανατολική Τουρκία συγκλονίστηκε από δύο φονικούς σεισμούς και η Ελλάδα υπέστη ένα τραγικό σιδηροδρομικό συμβάν.
Και οι δύο πλευρές έχουν ταχθεί κατά των δηλώσεων και των κινήσεων που θα μπορούσαν να βλάψουν το σημερινό περιβάλλον εμπιστοσύνης, καθώς o Τούρκος πρόεδρος, Recep Tayyip Erdogan, και ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, δεσμεύτηκαν να διατηρήσουν τη θετική ατμόσφαιρα μετά από δύο σπάνιες κατ' ιδίαν συναντήσεις.
Οι δύο πλευρές αναβίωσαν επίσης τις στρατηγικές ειρηνευτικές συνομιλίες υψηλού επιπέδου με την επικείμενη σύνοδο κορυφής στη Θεσσαλονίκη τον Δεκέμβριο, η οποία αναμένεται να αποτελέσει σημαντικό άλμα στις διμερείς σχέσεις, καθώς ο Erdogan θα κάνει το ταξίδι πάνω από το Αιγαίο και θα συναντήσει προσωπικά τον Μητσοτάκη.
Οι σχέσεις μεταξύ των γειτόνων είναι τεταμένες εδώ και δεκαετίες για διάφορα μακροχρόνια ζητήματα, ιδίως για τις ανταγωνιστικές διεκδικήσεις δικαιοδοσίας στην Ανατολική Μεσόγειο, τις επικαλυπτόμενες διεκδικήσεις επί των υφαλοκρηπίδων τους, τα θαλάσσια σύνορα, τον εναέριο χώρο, την ενέργεια, το εθνικά διαιρεμένο νησί της Κύπρου, το καθεστώς των νησιών στο Αιγαίο και τους μετανάστες.

Οι θαλάσσιες ζώνες

Η Αθήνα, ωστόσο, έχει υποστηρίξει ότι το μόνο πρόβλημα που είναι πρόθυμη να συζητήσει με την Τουρκία είναι η οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων, απορρίπτοντας όλες τις άλλες ανησυχίες.
Θέματα κυριαρχίας δεν θα αποτελέσουν θέματα διαπραγμάτευσης, ούτε θέματα που αφορούν τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, υποστήριξε πρόσφατα ο κ. Μητσοτάκης.
Οι εντάσεις αναζωπυρώθηκαν το 2020 για τα δικαιώματα ερευνητικών γεωτρήσεων σε περιοχές της Μεσογείου -όπου η Ελλάδα και η ελληνοκυπριακή διοίκηση διεκδικούν αποκλειστικές οικονομικές ζώνες- οδηγώντας σε ναυτική αντιπαράθεση.

Το εξοπλιστικό πρόγραμμα της Ελλάδας

Στο δημοσίευμα γίνεται αναφορά και στο εξοπλιστικό πρόγραμμα της Ελλάδα αλλά και στο πάγιο αίτημα της Τουρκίας για αποστρατιωτικοποίηση των «αμφισβητούμενων» (όπως τα χαρακτηρίζει η Τουρκία) ελληνικών νησιών.
«Η Αθήνα πραγματοποιεί επίσης ένα φιλόδοξο πρόγραμμα επανεξοπλισμού, δημιουργώντας στρατιωτική παρουσία στα αμφισβητούμενα νησιά του Αιγαίου κατά παράβαση των μεταπολεμικών συνθηκών, κάτι για το οποίο η Άγκυρα έχει προειδοποιήσει, υποστηρίζοντας ότι η συνεχιζόμενη στρατιωτικοποίηση θα μπορούσε να οδηγήσει την Τουρκία να αμφισβητήσει την ιδιοκτησία τους.
Τούρκοι αξιωματούχοι έχουν δηλώσει ότι ο διάλογος πρέπει να διατηρηθεί "χωρίς προϋποθέσεις".
Οι πλευρές έχουν ανταλλάξει κατηγορίες για παραβιάσεις του εναέριου χώρου, αλλά δεν έχουν υπάρξει αψιμαχίες τα τελευταία τρία χρόνια.
Οι ειδήμονες υποστηρίζουν, ότι παρά τη σοβαρότητα και τη μακροχρόνια διάρκεια των προβλημάτων τους, η απουσία μιας θερμής σύγκρουσης στο Αιγαίο αναδεικνύει την επιτυχία των γειτόνων στην αμοιβαία προθυμία τους για ειρήνη.

www.bankingnews.gr