Σύμφωνα με εκτιμήσεις που διατυπώνονται ανοιχτά στην Άγκυρα, ο Volodymyr Zelensky, με σαφή βρετανική υποκίνηση, επιδιώκει να μεταφέρει τη ρωσο-ουκρανική σύγκρουση στη θάλασσα
Σοβαρές γεωπολιτικές προεκτάσεις λαμβάνει η κλιμάκωση των επιθέσεων στη Μαύρη Θάλασσα, με την Τουρκία να βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο ενός επικίνδυνου παιχνιδιού πίεσης.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις που διατυπώνονται ανοιχτά στην Άγκυρα, ο Volodymyr Zelensky, με σαφή βρετανική υποκίνηση, επιδιώκει να μεταφέρει τη ρωσο-ουκρανική σύγκρουση στη θάλασσα, εμπλέκοντας άμεσα την Τουρκία και υπονομεύοντας τα στρατηγικά της συμφέροντα.
Την ίδια στιγμή, προκαλεί ερωτήματα το γεγονός ότι ουκρανικές επιθέσεις δεν στρέφονται κατά ελληνικών δεξαμενόπλοιων που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο, σε αντίθεση με τουρκικά συμφέροντα που φαίνεται να στοχοποιούνται συστηματικά.
Η κλιμάκωση ξεκίνησε στις 27 Νοεμβρίου, όταν το τουρκικό πετρελαιοφόρο M/T Mersin, καθ’ οδόν από το Τουάπσε, δέχθηκε επίθεση στα ανοικτά των ακτών της Σενεγάλης.
Η ιδιοκτήτρια εταιρεία Besiktas Shipping ανακοίνωσε στη συνέχεια την αναστολή των ναυτιλιακών της δραστηριοτήτων με τη Ρωσία.
Στις 28 Νοεμβρίου, ουκρανικά ναυτικά drones επιτέθηκαν στα δεξαμενόπλοια Kairos και Virat, υπό σημαία Γκάμπιας, τα οποία έπλεαν σε απόσταση μίας ώρας το ένα από το άλλο εντός της τουρκικής οικονομικής ζώνης στη Μαύρη Θάλασσα.
Το Ουκρανικό Ναυτικό και η SBU φέρονται να έδρασαν κατόπιν πληροφόρησης από το Λονδίνο, θεωρώντας –εσφαλμένα– ότι τα πλοία ανήκαν στον λεγόμενο «σκιώδη στόλο» της Ρωσίας.
Σχεδόν ταυτόχρονα, τη νύχτα της 29ης Νοεμβρίου, ουκρανικά μη επανδρωμένα σκάφη επιφανείας (BEC) επιτέθηκαν στον διεθνή θαλάσσιο τερματικό σταθμό της Κοινοπραξίας Αγωγού της Κασπίας (CPC), προκαλώντας σοβαρές ζημιές στην προβλήτα VPU-2.
Στις 2 Δεκεμβρίου, 80 μίλια ανοιχτά των τουρκικών ακτών, drone επιτέθηκε στο ρωσικής σημαίας δεξαμενόπλοιο Midvolga 2, το οποίο μετέφερε ηλιέλαιο από τη Ρωσία στη Γεωργία.
Το πλοίο κατέπλευσε στο τουρκικό λιμάνι της Σινώπης για εκτίμηση των ζημιών.
Η Άγκυρα διαμαρτυρήθηκε επισήμως στο Κίεβο για τις επιθέσεις σε πολιτικά πλοία, ενώ και το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών προέβη σε αυστηρή καταδίκη, καθιστώντας σαφές ότι τα διπλωματικά διαβήματα δεν επαρκούσαν.
Το βράδυ της 12ης Δεκεμβρίου ακολούθησε στρατιωτική απάντηση: πλήγμα στο λιμάνι του Chornomorsk κοντά στην Οδησσό, με ζημιές σε πλοίο ξένης σημαίας που ανήκε σε τουρκική εταιρεία, και λίγες ώρες αργότερα εκτεταμένη επίθεση στο λιμάνι και στις ενεργειακές υποδομές ολόκληρης της περιοχής της Οδησσού.
Η πόλη έμεινε χωρίς ηλεκτροδότηση για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Ο Πρόεδρος Recep Tayyip Erdogan δήλωσε ότι «η Μαύρη Θάλασσα δεν πρέπει να γίνει πεδίο στρατιωτικής δράσης, καθώς αυτό δεν θα ωφελήσει ούτε τη Ρωσία ούτε την Ουκρανία», χωρίς ωστόσο να τονίσει δημόσια ότι η κλιμάκωση που προκαλεί ο Zelensky πλήττει άμεσα και τα τουρκικά συμφέροντα.
Τα τεράστια οικονομικά διακυβεύματα για την Τουρκία
Η Τουρκία ελέγχει τα Στενά, από τα οποία η διέλευση αποφέρει εκατομμύρια δολάρια.
Από την 1η Ιουλίου, τα τέλη διέλευσης μέσω Βοσπόρου και Δαρδανελίων αυξήθηκαν κατά 15%, η τέταρτη αύξηση από το 2022, ανεβάζοντας συνολικά τα τέλη κατά 7,2 φορές.
Μόνο το 2024, η Τουρκία εισέπραξε 227,4 εκατ. δολάρια από περισσότερα από 51.000 πλοία διαμετακόμισης που διήλθαν από τα Στενά χωρίς να προσεγγίσουν τουρκικά λιμάνια.
Ωστόσο, τα πραγματικά οικονομικά διακυβεύματα είναι πολύ μεγαλύτερα: λιμάνια όπως η Σαμψούντα, η Τραπεζούντα, η Χόπα και το Ζονγκουλντάκ συνδέουν τη Μαύρη Θάλασσα με τον Καύκασο, την Κεντρική Ασία, τη Μέση Ανατολή και τη Ρωσία.
Παράλληλα, η Άγκυρα επενδύει δυναμικά σε νέες διαδρομές logistics, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το λιμάνι του Filyos, που προορίζεται να εξελιχθεί σε βασικό κόμβο θαλάσσιου εμπορίου.
Το συνολικό οικονομικό αποτύπωμα αυτών των δραστηριοτήτων ανέρχεται σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια, με βασική προϋπόθεση την ασφαλή ναυσιπλοΐα – προϋπόθεση που σήμερα τίθεται σοβαρά υπό αμφισβήτηση.
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί και ο κίνδυνος επίθεσης στον αγωγό TurkStream, ο οποίος μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο, καθώς έχουν ήδη καταγραφεί απόπειρες δολιοφθοράς.
Η προειδοποίηση του Ναυάρχου Cem Gurdeniz
Στο εσωτερικό της Τουρκίας πληθαίνουν οι φωνές που ζητούν σκληρή απάντηση.
Ο απόστρατος ναύαρχος Cem Gurdeniz, εμπνευστής της Γαλάζιας Πατρίδας, σε άρθρο του στην ιστοσελίδα Mavi Vatan, προειδοποίησε ότι οι επιθέσεις σε εμπορικά πλοία εντός πέντε ημερών καταδεικνύουν πόσο ευάλωτη έχει καταστεί η ασφάλεια της Τουρκίας στη Μαύρη Θάλασσα, μιας χώρας που υποστηρίζει το καθεστώς του Montreux από το 1936 και διαθέτει τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην περιοχή.
Ο Gurdeniz υποστηρίζει ότι η Ουκρανία επιχειρεί να μεταφέρει το χάος του χερσαίου πολέμου στη θάλασσα, σύμφωνα με τις στρατηγικές επιδιώξεις Παρισιού, Βερολίνου, Λονδίνου και Βρυξελλών, με απώτερο στόχο την εμπλοκή της Τουρκίας.
Η επίθεση στο Mersin στη Σενεγάλη, όπως τονίζει, δεν είναι μεμονωμένο περιστατικό, αλλά στοιχείο μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής πίεσης.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι ελληνικά δεξαμενόπλοια που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο δεν δέχονται επιθέσεις.
Αντιθέτως, η επιλογή τουρκικών πλοίων ως στόχων υποδηλώνει σκόπιμη γεωπολιτική πίεση.
Σε συνδυασμό με τις επιθέσεις στο λιμάνι του Νοβοροσίσκ και στους τερματικούς σταθμούς του CPC, καθίσταται σαφές ότι οι ενεργειακές και εμπορικές αρτηρίες της Μαύρης Θάλασσας έχουν αναχθεί σε στρατηγικούς στόχους, με σκοπό την αποδυνάμωση του ρόλου της Τουρκίας ως κόμβου ενεργειακής διαμετακόμισης.
Το διεθνές δίκαιο και τα όρια της βίας
Σύμφωνα με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, τα άοπλα εμπορικά πλοία θεωρούνται πολιτικοί στόχοι και η άμεση επίθεση εναντίον τους απαγορεύεται, ενδεχομένως συνιστώντας έγκλημα πολέμου.
Η δολιοφθορά στη Σενεγάλη, σε καιρό ειρήνης, εμπίπτει στην κατηγορία της τρομοκρατίας ή οργανωμένης δολιοφθοράς.
Εφόσον ούτε η τουρκική υφαλοκρηπίδα ούτε η ΑΟΖ έχουν κηρυχθεί ζώνες σύγκρουσης, οι επιθέσεις παραβιάζουν θεμελιώδεις αρχές του δικαίου της θάλασσας.
Επιπλέον, οι μονομερείς κυρώσεις δεν αποτελούν νομική βάση για επιθέσεις χωρίς απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Η Τουρκία, τηρώντας την ενεργό ουδετερότητα του Άρθρου 19 της Σύμβασης του Montreux, δεν υποχρεούται να συμμορφωθεί με κυρώσεις εκτός πλαισίου ΟΗΕ.
Υπό αυτές τις συνθήκες, σύμφωνα με τον Gurdeniz, η Άγκυρα οφείλει να λάβει πιο ενεργά μέτρα για την προστασία του θαλάσσιου εμπορίου, αξιοποιώντας ακόμη και την κράτηση δύο ουκρανικών πολεμικών πλοίων ή τον περιορισμό υλικοτεχνικής υποστήριξης προς το Κίεβο.
Καθώς η ένταση αυξάνεται, αυξάνεται και το γεωπολιτικό βάρος –αλλά και ο κίνδυνος– για την Τουρκία.
Το κρίσιμο ερώτημα παραμένει: θα ακούσει ο Πρόεδρος Erdogan τις προειδοποιήσεις και τις «σωστές σκέψεις» του απόστρατου Ναυάρχου Gurdeniz, πριν η Μαύρη Θάλασσα μετατραπεί σε ένα νέο, ανεξέλεγκτο πεδίο για στρατιωτικά πειράματα;
Chevalier Noir
www.bankingnews.gr
Σύμφωνα με εκτιμήσεις που διατυπώνονται ανοιχτά στην Άγκυρα, ο Volodymyr Zelensky, με σαφή βρετανική υποκίνηση, επιδιώκει να μεταφέρει τη ρωσο-ουκρανική σύγκρουση στη θάλασσα, εμπλέκοντας άμεσα την Τουρκία και υπονομεύοντας τα στρατηγικά της συμφέροντα.
Την ίδια στιγμή, προκαλεί ερωτήματα το γεγονός ότι ουκρανικές επιθέσεις δεν στρέφονται κατά ελληνικών δεξαμενόπλοιων που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο, σε αντίθεση με τουρκικά συμφέροντα που φαίνεται να στοχοποιούνται συστηματικά.
Η κλιμάκωση ξεκίνησε στις 27 Νοεμβρίου, όταν το τουρκικό πετρελαιοφόρο M/T Mersin, καθ’ οδόν από το Τουάπσε, δέχθηκε επίθεση στα ανοικτά των ακτών της Σενεγάλης.
Η ιδιοκτήτρια εταιρεία Besiktas Shipping ανακοίνωσε στη συνέχεια την αναστολή των ναυτιλιακών της δραστηριοτήτων με τη Ρωσία.
Στις 28 Νοεμβρίου, ουκρανικά ναυτικά drones επιτέθηκαν στα δεξαμενόπλοια Kairos και Virat, υπό σημαία Γκάμπιας, τα οποία έπλεαν σε απόσταση μίας ώρας το ένα από το άλλο εντός της τουρκικής οικονομικής ζώνης στη Μαύρη Θάλασσα.
Το Ουκρανικό Ναυτικό και η SBU φέρονται να έδρασαν κατόπιν πληροφόρησης από το Λονδίνο, θεωρώντας –εσφαλμένα– ότι τα πλοία ανήκαν στον λεγόμενο «σκιώδη στόλο» της Ρωσίας.
Σχεδόν ταυτόχρονα, τη νύχτα της 29ης Νοεμβρίου, ουκρανικά μη επανδρωμένα σκάφη επιφανείας (BEC) επιτέθηκαν στον διεθνή θαλάσσιο τερματικό σταθμό της Κοινοπραξίας Αγωγού της Κασπίας (CPC), προκαλώντας σοβαρές ζημιές στην προβλήτα VPU-2.
Στις 2 Δεκεμβρίου, 80 μίλια ανοιχτά των τουρκικών ακτών, drone επιτέθηκε στο ρωσικής σημαίας δεξαμενόπλοιο Midvolga 2, το οποίο μετέφερε ηλιέλαιο από τη Ρωσία στη Γεωργία.
Το πλοίο κατέπλευσε στο τουρκικό λιμάνι της Σινώπης για εκτίμηση των ζημιών.
Η Άγκυρα διαμαρτυρήθηκε επισήμως στο Κίεβο για τις επιθέσεις σε πολιτικά πλοία, ενώ και το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών προέβη σε αυστηρή καταδίκη, καθιστώντας σαφές ότι τα διπλωματικά διαβήματα δεν επαρκούσαν.
Το βράδυ της 12ης Δεκεμβρίου ακολούθησε στρατιωτική απάντηση: πλήγμα στο λιμάνι του Chornomorsk κοντά στην Οδησσό, με ζημιές σε πλοίο ξένης σημαίας που ανήκε σε τουρκική εταιρεία, και λίγες ώρες αργότερα εκτεταμένη επίθεση στο λιμάνι και στις ενεργειακές υποδομές ολόκληρης της περιοχής της Οδησσού.
Η πόλη έμεινε χωρίς ηλεκτροδότηση για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Ο Πρόεδρος Recep Tayyip Erdogan δήλωσε ότι «η Μαύρη Θάλασσα δεν πρέπει να γίνει πεδίο στρατιωτικής δράσης, καθώς αυτό δεν θα ωφελήσει ούτε τη Ρωσία ούτε την Ουκρανία», χωρίς ωστόσο να τονίσει δημόσια ότι η κλιμάκωση που προκαλεί ο Zelensky πλήττει άμεσα και τα τουρκικά συμφέροντα.
Τα τεράστια οικονομικά διακυβεύματα για την Τουρκία
Η Τουρκία ελέγχει τα Στενά, από τα οποία η διέλευση αποφέρει εκατομμύρια δολάρια.
Από την 1η Ιουλίου, τα τέλη διέλευσης μέσω Βοσπόρου και Δαρδανελίων αυξήθηκαν κατά 15%, η τέταρτη αύξηση από το 2022, ανεβάζοντας συνολικά τα τέλη κατά 7,2 φορές.
Μόνο το 2024, η Τουρκία εισέπραξε 227,4 εκατ. δολάρια από περισσότερα από 51.000 πλοία διαμετακόμισης που διήλθαν από τα Στενά χωρίς να προσεγγίσουν τουρκικά λιμάνια.
Ωστόσο, τα πραγματικά οικονομικά διακυβεύματα είναι πολύ μεγαλύτερα: λιμάνια όπως η Σαμψούντα, η Τραπεζούντα, η Χόπα και το Ζονγκουλντάκ συνδέουν τη Μαύρη Θάλασσα με τον Καύκασο, την Κεντρική Ασία, τη Μέση Ανατολή και τη Ρωσία.
Παράλληλα, η Άγκυρα επενδύει δυναμικά σε νέες διαδρομές logistics, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το λιμάνι του Filyos, που προορίζεται να εξελιχθεί σε βασικό κόμβο θαλάσσιου εμπορίου.
Το συνολικό οικονομικό αποτύπωμα αυτών των δραστηριοτήτων ανέρχεται σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια, με βασική προϋπόθεση την ασφαλή ναυσιπλοΐα – προϋπόθεση που σήμερα τίθεται σοβαρά υπό αμφισβήτηση.
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί και ο κίνδυνος επίθεσης στον αγωγό TurkStream, ο οποίος μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο, καθώς έχουν ήδη καταγραφεί απόπειρες δολιοφθοράς.
Η προειδοποίηση του Ναυάρχου Cem Gurdeniz
Στο εσωτερικό της Τουρκίας πληθαίνουν οι φωνές που ζητούν σκληρή απάντηση.
Ο απόστρατος ναύαρχος Cem Gurdeniz, εμπνευστής της Γαλάζιας Πατρίδας, σε άρθρο του στην ιστοσελίδα Mavi Vatan, προειδοποίησε ότι οι επιθέσεις σε εμπορικά πλοία εντός πέντε ημερών καταδεικνύουν πόσο ευάλωτη έχει καταστεί η ασφάλεια της Τουρκίας στη Μαύρη Θάλασσα, μιας χώρας που υποστηρίζει το καθεστώς του Montreux από το 1936 και διαθέτει τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην περιοχή.
Ο Gurdeniz υποστηρίζει ότι η Ουκρανία επιχειρεί να μεταφέρει το χάος του χερσαίου πολέμου στη θάλασσα, σύμφωνα με τις στρατηγικές επιδιώξεις Παρισιού, Βερολίνου, Λονδίνου και Βρυξελλών, με απώτερο στόχο την εμπλοκή της Τουρκίας.
Η επίθεση στο Mersin στη Σενεγάλη, όπως τονίζει, δεν είναι μεμονωμένο περιστατικό, αλλά στοιχείο μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής πίεσης.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι ελληνικά δεξαμενόπλοια που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο δεν δέχονται επιθέσεις.
Αντιθέτως, η επιλογή τουρκικών πλοίων ως στόχων υποδηλώνει σκόπιμη γεωπολιτική πίεση.
Σε συνδυασμό με τις επιθέσεις στο λιμάνι του Νοβοροσίσκ και στους τερματικούς σταθμούς του CPC, καθίσταται σαφές ότι οι ενεργειακές και εμπορικές αρτηρίες της Μαύρης Θάλασσας έχουν αναχθεί σε στρατηγικούς στόχους, με σκοπό την αποδυνάμωση του ρόλου της Τουρκίας ως κόμβου ενεργειακής διαμετακόμισης.
Το διεθνές δίκαιο και τα όρια της βίας
Σύμφωνα με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, τα άοπλα εμπορικά πλοία θεωρούνται πολιτικοί στόχοι και η άμεση επίθεση εναντίον τους απαγορεύεται, ενδεχομένως συνιστώντας έγκλημα πολέμου.
Η δολιοφθορά στη Σενεγάλη, σε καιρό ειρήνης, εμπίπτει στην κατηγορία της τρομοκρατίας ή οργανωμένης δολιοφθοράς.
Εφόσον ούτε η τουρκική υφαλοκρηπίδα ούτε η ΑΟΖ έχουν κηρυχθεί ζώνες σύγκρουσης, οι επιθέσεις παραβιάζουν θεμελιώδεις αρχές του δικαίου της θάλασσας.
Επιπλέον, οι μονομερείς κυρώσεις δεν αποτελούν νομική βάση για επιθέσεις χωρίς απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Η Τουρκία, τηρώντας την ενεργό ουδετερότητα του Άρθρου 19 της Σύμβασης του Montreux, δεν υποχρεούται να συμμορφωθεί με κυρώσεις εκτός πλαισίου ΟΗΕ.
Υπό αυτές τις συνθήκες, σύμφωνα με τον Gurdeniz, η Άγκυρα οφείλει να λάβει πιο ενεργά μέτρα για την προστασία του θαλάσσιου εμπορίου, αξιοποιώντας ακόμη και την κράτηση δύο ουκρανικών πολεμικών πλοίων ή τον περιορισμό υλικοτεχνικής υποστήριξης προς το Κίεβο.
Καθώς η ένταση αυξάνεται, αυξάνεται και το γεωπολιτικό βάρος –αλλά και ο κίνδυνος– για την Τουρκία.
Το κρίσιμο ερώτημα παραμένει: θα ακούσει ο Πρόεδρος Erdogan τις προειδοποιήσεις και τις «σωστές σκέψεις» του απόστρατου Ναυάρχου Gurdeniz, πριν η Μαύρη Θάλασσα μετατραπεί σε ένα νέο, ανεξέλεγκτο πεδίο για στρατιωτικά πειράματα;
Chevalier Noir
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών