Νομισματικό σοκ: Το δολάριο πλέον αποσταθεροποιεί την παγκόσμια οικονομία – Οι υπερχρεωμένες ΗΠΑ απειλή για την ανάπτυξη

Η διαφοροποίηση όσον αφορά τα συναλλαγματικά αποθέματα από το δολάριο βοηθά στη δημιουργία πολυπολικού παγκόσμιου νομισματικού συστήματος, επισημαίνουν οι αναλυτές της Κεντρικής Τράπεζας της Κίνας σε μία μελέτη που δημοσιεύθηκε την Παρασκευή 16 Ιουνίου 2023
Τον Μάρτιο, το γιουάν για πρώτη φορά ξεπέρασε το δολάριο ως το πιο χρησιμοποιημένο νόμισμα σε διασυνοριακές πληρωμές, καθώς η συμμετοχή του γιουάν έφτασε στο 48%, ενώ του δολαρίου υποχώρησε στο 47%, σύμφωνα με τα στοιχεία του Bloomberg.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, καταγράφεται το κύμα της «αποδολαριοποίησης» - η μείωση της εξάρτησης από το δολάριο ως το κυρίαρχο διεθνές νόμισμα - φαίνεται επίσης να κατακτά το momentum.
Σύμφωνα με το Google Trends, το παγκόσμιο ενδιαφέρον για τον όρο αποδολαριοποίηση αυξήθηκε από 0 στα τέλη του περασμένου έτους σε 19 τον Απρίλιο. υψηλότερο επίπεδο από το 2006.
Ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι η χρήση του αμερικανικού νομίσματος τόσο ως χρηματοοικονομικού «όπλου» στο πλαίσιο των γεωπολιτικών αντιπαραθέσεων όσο και ως εργαλείου κυρώσεων — γεγονός το οποίο έχει κλονίσει την εμπιστοσύνη των τρίτων κρατών στο αμερικανικό νόμισμα — είναι ένας από τους κύριους λόγους για το κύμα της απομάκρυνσης από το δολάριο.

Το «πάγωμα» των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων

Μετά το ξέσπασμα της σύγκρουσης Ρωσίας-Ουκρανίας, 300 δισεκατομμύρια δολάρια από τα 640 δισεκατομμύρια δολάρια που διέθετε η Ρωσία στα αποθέματά της σε χρυσό και συνάλλαγμα πάγωσαν τον Μάρτιο του 2022, ως μέρος των κυρώσεων που επιβλήθηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους.
Οι κυρώσεις δεν οδήγησαν μόνο σε μείωση της χρήσης του δολαρίου στη Ρωσία – το μερίδιο των συναλλαγών του ζεύγους δολαρίου/ρούβλι στη ρωσική αγορά συναλλάγματος έπεσε στο χαμηλότερο επίπεδο πολλών ετών του 34% τον Μάρτιο, εκθρονισμένο από το ζεύγος γιουάν/ρούβλι. το οποίο βρέθηκε 39% — αλλά ώθησε έναν αυξανόμενο αριθμό χωρών, συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων εξαγωγέων εμπορευμάτων (κυρίως ενεργειακών αγαθών), να μειώσουν την έκθεσή τους σε δολάρια.

Σε αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων

Σημειωτέον, οι ηγέτες της Κούβας και της Βραζιλίας έχουν ζητήσει μείωση της εξάρτησης από το δολάριο, αφού η Σαουδική Αραβία δήλωσε ότι είναι ανοιχτή στις συναλλαγές σε νομίσματα εκτός του δολαρίου για πρώτη φορά εδώ και 48 χρόνια.
Τα μέλη της ομάδας των BRICS, που αποτελούνται από τη Βραζιλία, τη Ρωσία, την Ινδία, την Κίνα και τη Νότια Αφρική, εξετάζουν το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός νέου νομίσματος για το διακανονισμό του διασυνοριακού εμπορίου, ενώ η Ρωσία και το Ιράν βρίσκονται σε συνομιλίες για ένα σχέδιο για την κυκλοφορία ενός νέου κρυπτονομίσματος που θα υποστηρίζεται από χρυσό, σύμφωνα με πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας.

Δημοσιονομικά αναξιόπιστες οι ΗΠΑ

Οι επιθετικές αυξήσεις των επιτοκίων εκ μέρους της Ομοσπονδιακής Τράπεζας (Federal Reserve) των ΗΠΑ για την καταπολέμηση του πληθωρισμού συνέβαλαν επίσης στο κύμα αποδολαριοποίησης με τη «σύσφιξη» της προσφοράς δολαρίων στη νομισματική αγορά.
Εν μέσω πτώσης των αποθεμάτων σε δολάρια, η Αργεντινή έχει μετατοπιστεί από το δολάριο στο γιουάν για όλους τους διακανονισμούς εισαγωγών από την Κίνα από τον Μάιο.
Η τραπεζική κρίση που ξέσπασε στις ΗΠΑ τον Μάρτιο και το ζήτημα του ανώτατου ορίου του χρέους  που ανησύχησε τις χρηματοπιστωτικές αγορές τον Μάιο τροφοδότησε περαιτέρω το κλίμα αποδολαριοποίησης, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος των ΗΠΑ και την ικανότητα του δολαρίου να παρέχει ασφαλή περιουσιακά στοιχεία.
Με τον πρόεδρο των ΗΠΑ να έχει υπογράψει ένα νομοσχέδιο στις 3 Ιουνίου που αναστέλλει το ανώτατο όριο χρέους των 31,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων της αμερικανικής κυβέρνησης, οι ανησυχίες της αγοράς σχετικά με οποιαδήποτε βραχυπρόθεσμη χρεοκοπία της αμερικανικής κυβέρνησης έχουν αμβλυνθεί.
Ωστόσο, οι ειδικοί σημείωσαν ότι το αυξανόμενο χρέος των ΗΠΑ  - το οποίο φαίνεται να καθίσταται μη βιώσιμο - θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την εμπιστοσύνη των επενδυτών στο δολάριο μακροπρόθεσμα.
«Το μέγεθος του αμερικανικού δημόσιου χρέους έχει αυξηθεί από περίπου 10 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2008 σε 31,4 τρισεκατομμύρια δολάρια τώρα και είναι πιθανό να επεκταθεί περαιτέρω», δήλωσε ο Zhang Liqing, διευθυντής του Κέντρου Διεθνών Οικονομικών Μελετών, το οποίο ανήκει στο Central University of Finance.
«Αυτό θα επηρεάσει σοβαρά την εμπιστοσύνη των επενδυτών στη μακροπρόθεσμη σταθερότητα της αξίας του δολαρίου», δήλωσε ο Zhang στο China Macroeconomy Forum.
Καθώς συνέκλιναν πολλοί παράγοντες που διαβρώνουν την εμπιστοσύνη στο δολάριο - που κυμαίνονται από φόβους ότι το νόμισμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί περαιτέρω ως όπλο σε εντεινόμενες γεωπολιτικές εντάσεις έως ανησυχίες για τη σταθερότητα της εγγενούς αξίας του - η στροφή σε έναν κόσμο λιγότερο εξαρτημένο από το δολάριο πρόκειται να συνεχιστεί , είπαν οι ειδικοί.
Η παγκόσμια θέση του δολαρίου απειλείται υπό  το βάρος ενός υψηλότερου εξωτερικού χρέους, το οποίο θα μπορούσε τελικά να προκαλέσει κρίση εμπιστοσύνης στο ίδιο το νόμισμα και να επιταχύνει τη μετάβαση σε έναν πολυπολικό κόσμο, σύμφωνα με αναλυτές της Moody's Investors Service.
«Το μερίδιο του δολαρίου ΗΠΑ στα συναλλαγματικά αποθέματα των κεντρικών τραπεζών μπορεί να συνεχίσει να συρρικνώνεται τα επόμενα χρόνια», σημείωσε σε πρόσφατη έκθεση η Pictet Wealth Management, μια ελβετική εταιρεία.
Η μελέτη προσδιορίζει δύο βασικούς καταλύτες για την τάση. Πρώτον, το πάγωμα των συναλλαγματικών αποθεμάτων της Ρωσίας από τη Δύση μπορεί να οδηγήσει σε συνολική αναθεώρηση όσον αφορά τη σύνθεση των συναλλαγματικών αποθεμάτων των κρατών.
Δεύτερον, το τέλος της περιόδου των αρνητικών επιτοκίων στην ευρωζώνη θα πρέπει να κάνει το ευρώ μια πιο αξιόλογη εναλλακτική λύση έναντι του δολαρίου από ό,τι ήταν παλιά.

Τα στοιχεία από το ΔΝΤ

Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το μερίδιο των αποθεμάτων σε δολάρια στα κατανεμημένα επίσημα συναλλαγματικά αποθέματα παγκοσμίως έχει μειωθεί σε επτά συνεχόμενα χρόνια στο 58,36% έως το τέταρτο τρίμηνο του 2022, σε σύγκριση με περισσότερο από 71% το 2000 και 58,8% πριν από ένα χρόνο. .
Ενώ το μερίδιο του δολαρίου στα παγκόσμια συναλλαγματικά αποθέματα μειώθηκε, το μερίδιο του ρενμίνμπι αυξήθηκε κατά 1,61 ποσοστιαίες μονάδες από το 2016, όταν το ΔΝΤ άρχισε να δημοσιεύει το μερίδιο του νομίσματος, στο 2,69% έως το τέταρτο τρίμηνο του 2022.
Την ίδια περίοδο, το μερίδιο του ευρώ αυξήθηκε επίσης κατά 1,33%, στο 20,47%, ενώ το μερίδιο για το απωνικό γεν αυξήθηκε κατά 1,56% στο 5,51%.

Τα οφέλη της στροφής για την παγκόσμια οικονομία

Μια τέτοια στροφή προς ένα πολυπολικό νομισματικό σύστημα θα ήταν όφελος για την παγκόσμια οικονομία περιορίζοντας τις αρνητικές επιπτώσεις των προσαρμογών έναντι της νομισματικής πολιτικής των ΗΠΑ και διευκολύνοντας μια πιο συμπεριληπτική ανάπτυξη του διεθνούς εμπορίου, δήλωσε ο Cheng Shi, επικεφαλής οικονομολόγος της ICBC International.
Η άνοδος των αποθεματικών νομισμάτων εκτός δολαρίου, ωστόσο, ενδέχεται να μην αμφισβητήσει την παγκόσμια κυριαρχία του δολαρίου σύντομα, επισημαίνουν οι ειδικοί.
Στην πραγματικότητα, η αποδολαριοποίηση είναι πιθανό να επιβραδυνθεί οριακά  εμπροσθοβαρώς, αντί να επιταχυνθεί, είπε ο Cheng .
«Η παγκόσμια οικονομία και το χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι στενά συνδεδεμένα με το δολάριο ΗΠΑ».
Οι αναλυτές της Moody's επισήμαναν επίσης ότι, αν και αναμένεται να αναδυθεί ένα πιο πολυπολικό νομισματικό σύστημα τις επόμενες δεκαετίες, θα εξακολουθεί να υπάρχει η πρωτοκαθεδρία του δολαρίου επειδή οι εναλλακτικές σε αυτό θα δυσκολευτούν να αναπαραγάγουν πλήρως την κλίμακα, την ασφάλεια και τη μετατρεψιμότητά του.
Παραμένοντας το πιο ενεργό νόμισμα για τις παγκόσμιες πληρωμές, το μερίδιο του δολαρίου στις παγκόσμιες πληρωμές ανήλθε σε 42,71% τον Απρίλιο, από 39,77% πριν από δύο χρόνια, σύμφωνα με το SWIFT, τον πάροχο υπηρεσιών χρηματοοικονομικών μηνυμάτων.


Τα οφέλη για το ευρώ

Το δολάριο έχει αφήσει ακόμη και το ευρώ - το δεύτερο πιο ενεργό νόμισμα - πιο πίσω καθώς η διαφορά μεταξύ του μεριδίου του δολαρίου και του ευρώ έχει διευρυνθεί από 3,45% πριν από δύο χρόνια σε 10,97% τον Απρίλιο.
«Κοιτάζοντας το μέλλον, η σημαντθικότερη μεταβλητή που θα καθόριζε το ανταγωνιστικό τοπίο μεταξύ των μεγάλων διεθνών νομισμάτων μπορεί να είναι η ανάπτυξη των χρηματοοικονομικών τους συστημάτων», δήλωσε ο Wu Liyuan, ερευνητής στο Ινστιτούτο Παγκόσμιας Οικονομίας και Πολιτικής της Κινεζικής Ακαδημίας Κοινωνικών Επιστημών.
Ενώ η συνεισφορά των ΗΠΑ στην παγκόσμια οικονομία έχει μειωθεί σε περίπου ένα τέταρτο τώρα από περίπου το μισό αμέσως μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, η Wu επισήμανε ότι το άνοιγμα και το βάθος του χρηματοπιστωτικού της συστήματος παραμένουν «αναντικατάστατα», γεγονός που παρέχει μια σταθερή βάση για την κατάσταση του δολαρίου.
«Εάν κάποιο νόμισμα εκτός δολαρίου αμφισβητούσε την κυριαρχία του δολαρίου, είτε είναι το κινεζικό γιουάν είτε η ινδική ρουπία, θα έπρεπε να παρέχει στους παγκόσμιους επενδυτές χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία συγκρίσιμα με αυτά που είναι αποτιμημένα σε δολάριο».


www.bankingnews.gr