Σύμφωνα με το Congressional Budget Office (CBO), το μεγάλο, όμορφο νομοσχέδιο αναμένεται να προσθέσει επιπλέον 3,4 τρισ. δολάρια στο ομοσπονδιακό έλλειμμα έως το 2034
Παρά τα ήδη διογκωμένα δημοσιονομικά ελλείμματα που πλησιάζουν τα 2 τρισ. δολάρια, οι Ρεπουμπλικανοί στις ΗΠΑ προχώρησαν φέτος σε νέες γενναίες μειώσεις φόρων, αδιαφορώντας για τις ηχηρές προειδοποιήσεις από τη Wall Street και κορυφαίους οικονομολόγους στην Ουάσιγκτον ότι η χώρα οδεύει ολοταχώς σε μια επικίνδυνη δημοσιονομική καταιγίδα.
Την Πέμπτη, η Βουλή των Αντιπροσώπων άναψε το πράσινο φως σε ένα ευρύτατο φορολογικό και δημοσιονομικό πακέτο που είχε ήδη εγκριθεί από τη Γερουσία, ανοίγοντας τον δρόμο για την τελική υπογραφή του από τον Πρόεδρο Trump.
Σύμφωνα με το Congressional Budget Office (CBO), η νέα νομοθεσία αναμένεται να προσθέσει επιπλέον 3,4 τρισ. δολάρια στο ομοσπονδιακό έλλειμμα έως το 2034, κυρίως λόγω μόνιμων φοροαπαλλαγών υπέρ των επιχειρήσεων που θεσπίστηκαν από τη Γερουσία.
Η ανησυχία των αγορών δεν πηγάζει μόνο από το τεράστιο μέγεθος του χρέους, αλλά και από το γεγονός ότι η αμερικανική κυβέρνηση συνεχίζει να δαπανά ασύστολα, ακόμα και χωρίς την ύπαρξη κάποιας έκτακτης κρίσης – όπως ένας πόλεμος ή μια πανδημία.
Σήμερα, το έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ κινείται ήδη σε επίπεδα αντίστοιχα με εκείνα της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008 και της πανδημίας COVID-19.
Τι λένε οι ειδικοί
Ο Bill Gross, θρυλικός επενδυτής και ιδρυτής της Pimco, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Η κυβέρνηση μοιάζει με έναν έφηβο που έχει πιστωτική κάρτα χωρίς όριο – μέχρι να έρθει η ώρα να πληρώσει τον λογαριασμό. Και η “πληρωμή” θα έρθει, όχι μέσω χρεοκοπίας, αλλά μέσω ενός ασθενέστερου δολαρίου και υψηλότερων επιτοκίων».
Ο Πρόεδρος Trump και οι Ρεπουμπλικανοί σύμμαχοί του απορρίπτουν τις δυσοίωνες προβλέψεις, επιμένοντας ότι οι φοροελαφρύνσεις θα τονώσουν την ανάπτυξη και, σε συνδυασμό με νέους δασμούς και περικοπές κοινωνικών δαπανών όπως το Medicaid, θα βελτιώσουν τελικά τη δημοσιονομική εικόνα της χώρας.
Ωστόσο, αρκετοί ισχυροί παίκτες της οικονομίας και των αγορών προειδοποιούν ότι αυτή η στρατηγική είναι συνταγή καταστροφής.
Ο Ray Dalio, ιδρυτής της Bridgewater, εκτιμά ότι η συνέχιση της σημερινής πολιτικής μπορεί να οδηγήσει είτε σε κατάρρευση της αγοράς ομολόγων, είτε σε βαθιά ύφεση, είτε σε βίαιη πληθωριστική παρέμβαση από τη Federal Reserve.
Παρότι οι αγορές εμφανίζονται επί του παρόντος σχετικά ήρεμες, οι πρώτες ενδείξεις πίεσης δεν λείπουν.
Τον Μάιο, οι αποδόσεις των 30ετών αμερικανικών ομολόγων σκαρφάλωσαν σε υψηλά δύο δεκαετιών, ενώ το δολάριο σημείωσε τη μεγαλύτερη εξαμηνιαία πτώση από το 1973.
Το ομοσπονδιακό έλλειμμα έφτασε τα 1,8 τρισ. δολάρια στο προηγούμενο οικονομικό έτος, σχεδόν 6% του ΑΕΠ, ενώ η Moody’s εκτιμά ότι θα εκτιναχθεί στο 9% έως το 2035, εκτοξεύοντας το δημόσιο χρέος πάνω από το 130% του ΑΕΠ – ξεπερνώντας ακόμη και το ιστορικό ρεκόρ του 1946 (106%).
Ο καθηγητής του Harvard και πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, Ken Rogoff, προειδοποιεί ότι το εκρηκτικό χρέος περιορίζει δραματικά τη δυνατότητα των ΗΠΑ να δανειστούν σε μελλοντικές κρίσεις.
«Στις μεγάλες κρίσεις, συνήθως θέλουμε να αντλήσουμε 20%-30% του ΑΕΠ. Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι οι αγορές θα το ανεχτούν πλέον», τονίζει ο Rogoff.
Ακόμα κι αν δεν υπήρχαν φέτος οι νέες φοροελαφρύνσεις, το δημόσιο χρέος προβλεπόταν να εκτοξευτεί από τα περίπου 29 τρισ. δολάρια σήμερα στα 50 τρισ. δολάρια το 2034, σύμφωνα με το CBO.
Η ψήφιση του νέου νομοσχεδίου έβαλε οριστικά τέλος στις ελπίδες των λεγόμενων «budget hawks» ότι η μείωση του ελλείμματος θα αναδειχθεί σε πολιτική προτεραιότητα.
Στο εσωτερικό των Ρεπουμπλικανών υπήρξαν σφοδρές διαφωνίες, με αρκετά στελέχη να απαιτούν οι φοροελαφρύνσεις να συνοδευτούν από αντίστοιχες περικοπές δαπανών.
Αντίθετα, η τελική εκδοχή του νομοσχεδίου που πέρασε από τη Γερουσία υπολογίζεται ότι προσθέτει σχεδόν 1 τρισ. δολάρια παραπάνω στο έλλειμμα συγκριτικά με το σχέδιο της Βουλής, προκαλώντας κύμα αντιδράσεων – αν και, τελικά, όλοι οι διαφωνούντες ψήφισαν υπέρ.
Το μεγάλο ερώτημα πλέον είναι ποιος κρατάει το «κλειδί» για την αντοχή της αμερικανικής οικονομίας.
Ο τελικός κριτής παραμένει η αγορά ομολόγων.
Αν οι επενδυτές αρχίσουν να ζητούν υψηλότερες αποδόσεις για να τοποθετηθούν στο αμερικανικό χρέος, τότε το κόστος δανεισμού για το κράτος, τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά θα εκτιναχθεί δραματικά.
Ακόμα και τώρα, που οι αποδόσεις έχουν προσωρινά υποχωρήσει χάρη σε κάποια πιο ήπια στοιχεία για τον πληθωρισμό, το λεγόμενο term premium – δηλαδή το επιπλέον επιτόκιο που ζητούν οι επενδυτές για να διακρατούν μακροπρόθεσμα ομόλογα – βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο από το 2014.
Όπως σημειώνει η Priya Misra της J.P. Morgan Asset Management: «Τα ελλείμματα είναι πάντα στο πίσω μέρος του μυαλού όποιου αγοράζει οτιδήποτε εκτός από βραχυπρόθεσμα ομόλογα. Πρέπει να σκεφτείς πόσο παραπάνω πρέπει να πληρωθείς για να αναλάβεις τον κίνδυνο μιας εντελώς μη βιώσιμης δημοσιονομικής πορείας».
Η αγορά προς το παρόν δείχνει ανεκτικότητα.
Όμως, όλο και περισσότεροι διερωτώνται: πόσο θα κρατήσει αυτή η ανοχή, προτού οι ΗΠΑ κληθούν να πληρώσουν τον δικό τους – και εξαιρετικά φουσκωμένο – λογαριασμό;
www.bankingnews.gr
Την Πέμπτη, η Βουλή των Αντιπροσώπων άναψε το πράσινο φως σε ένα ευρύτατο φορολογικό και δημοσιονομικό πακέτο που είχε ήδη εγκριθεί από τη Γερουσία, ανοίγοντας τον δρόμο για την τελική υπογραφή του από τον Πρόεδρο Trump.
Σύμφωνα με το Congressional Budget Office (CBO), η νέα νομοθεσία αναμένεται να προσθέσει επιπλέον 3,4 τρισ. δολάρια στο ομοσπονδιακό έλλειμμα έως το 2034, κυρίως λόγω μόνιμων φοροαπαλλαγών υπέρ των επιχειρήσεων που θεσπίστηκαν από τη Γερουσία.
Η ανησυχία των αγορών δεν πηγάζει μόνο από το τεράστιο μέγεθος του χρέους, αλλά και από το γεγονός ότι η αμερικανική κυβέρνηση συνεχίζει να δαπανά ασύστολα, ακόμα και χωρίς την ύπαρξη κάποιας έκτακτης κρίσης – όπως ένας πόλεμος ή μια πανδημία.
Σήμερα, το έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ κινείται ήδη σε επίπεδα αντίστοιχα με εκείνα της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008 και της πανδημίας COVID-19.
Τι λένε οι ειδικοί
Ο Bill Gross, θρυλικός επενδυτής και ιδρυτής της Pimco, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Η κυβέρνηση μοιάζει με έναν έφηβο που έχει πιστωτική κάρτα χωρίς όριο – μέχρι να έρθει η ώρα να πληρώσει τον λογαριασμό. Και η “πληρωμή” θα έρθει, όχι μέσω χρεοκοπίας, αλλά μέσω ενός ασθενέστερου δολαρίου και υψηλότερων επιτοκίων».
Ο Πρόεδρος Trump και οι Ρεπουμπλικανοί σύμμαχοί του απορρίπτουν τις δυσοίωνες προβλέψεις, επιμένοντας ότι οι φοροελαφρύνσεις θα τονώσουν την ανάπτυξη και, σε συνδυασμό με νέους δασμούς και περικοπές κοινωνικών δαπανών όπως το Medicaid, θα βελτιώσουν τελικά τη δημοσιονομική εικόνα της χώρας.
Ωστόσο, αρκετοί ισχυροί παίκτες της οικονομίας και των αγορών προειδοποιούν ότι αυτή η στρατηγική είναι συνταγή καταστροφής.
Ο Ray Dalio, ιδρυτής της Bridgewater, εκτιμά ότι η συνέχιση της σημερινής πολιτικής μπορεί να οδηγήσει είτε σε κατάρρευση της αγοράς ομολόγων, είτε σε βαθιά ύφεση, είτε σε βίαιη πληθωριστική παρέμβαση από τη Federal Reserve.
Παρότι οι αγορές εμφανίζονται επί του παρόντος σχετικά ήρεμες, οι πρώτες ενδείξεις πίεσης δεν λείπουν.
Τον Μάιο, οι αποδόσεις των 30ετών αμερικανικών ομολόγων σκαρφάλωσαν σε υψηλά δύο δεκαετιών, ενώ το δολάριο σημείωσε τη μεγαλύτερη εξαμηνιαία πτώση από το 1973.
Το ομοσπονδιακό έλλειμμα έφτασε τα 1,8 τρισ. δολάρια στο προηγούμενο οικονομικό έτος, σχεδόν 6% του ΑΕΠ, ενώ η Moody’s εκτιμά ότι θα εκτιναχθεί στο 9% έως το 2035, εκτοξεύοντας το δημόσιο χρέος πάνω από το 130% του ΑΕΠ – ξεπερνώντας ακόμη και το ιστορικό ρεκόρ του 1946 (106%).
Ο καθηγητής του Harvard και πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, Ken Rogoff, προειδοποιεί ότι το εκρηκτικό χρέος περιορίζει δραματικά τη δυνατότητα των ΗΠΑ να δανειστούν σε μελλοντικές κρίσεις.
«Στις μεγάλες κρίσεις, συνήθως θέλουμε να αντλήσουμε 20%-30% του ΑΕΠ. Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι οι αγορές θα το ανεχτούν πλέον», τονίζει ο Rogoff.
Ακόμα κι αν δεν υπήρχαν φέτος οι νέες φοροελαφρύνσεις, το δημόσιο χρέος προβλεπόταν να εκτοξευτεί από τα περίπου 29 τρισ. δολάρια σήμερα στα 50 τρισ. δολάρια το 2034, σύμφωνα με το CBO.
Η ψήφιση του νέου νομοσχεδίου έβαλε οριστικά τέλος στις ελπίδες των λεγόμενων «budget hawks» ότι η μείωση του ελλείμματος θα αναδειχθεί σε πολιτική προτεραιότητα.
Στο εσωτερικό των Ρεπουμπλικανών υπήρξαν σφοδρές διαφωνίες, με αρκετά στελέχη να απαιτούν οι φοροελαφρύνσεις να συνοδευτούν από αντίστοιχες περικοπές δαπανών.
Αντίθετα, η τελική εκδοχή του νομοσχεδίου που πέρασε από τη Γερουσία υπολογίζεται ότι προσθέτει σχεδόν 1 τρισ. δολάρια παραπάνω στο έλλειμμα συγκριτικά με το σχέδιο της Βουλής, προκαλώντας κύμα αντιδράσεων – αν και, τελικά, όλοι οι διαφωνούντες ψήφισαν υπέρ.
Το μεγάλο ερώτημα πλέον είναι ποιος κρατάει το «κλειδί» για την αντοχή της αμερικανικής οικονομίας.
Ο τελικός κριτής παραμένει η αγορά ομολόγων.
Αν οι επενδυτές αρχίσουν να ζητούν υψηλότερες αποδόσεις για να τοποθετηθούν στο αμερικανικό χρέος, τότε το κόστος δανεισμού για το κράτος, τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά θα εκτιναχθεί δραματικά.
Ακόμα και τώρα, που οι αποδόσεις έχουν προσωρινά υποχωρήσει χάρη σε κάποια πιο ήπια στοιχεία για τον πληθωρισμό, το λεγόμενο term premium – δηλαδή το επιπλέον επιτόκιο που ζητούν οι επενδυτές για να διακρατούν μακροπρόθεσμα ομόλογα – βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο από το 2014.
Όπως σημειώνει η Priya Misra της J.P. Morgan Asset Management: «Τα ελλείμματα είναι πάντα στο πίσω μέρος του μυαλού όποιου αγοράζει οτιδήποτε εκτός από βραχυπρόθεσμα ομόλογα. Πρέπει να σκεφτείς πόσο παραπάνω πρέπει να πληρωθείς για να αναλάβεις τον κίνδυνο μιας εντελώς μη βιώσιμης δημοσιονομικής πορείας».
Η αγορά προς το παρόν δείχνει ανεκτικότητα.
Όμως, όλο και περισσότεροι διερωτώνται: πόσο θα κρατήσει αυτή η ανοχή, προτού οι ΗΠΑ κληθούν να πληρώσουν τον δικό τους – και εξαιρετικά φουσκωμένο – λογαριασμό;
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών