Η σύγκρουση του "παλιού" Ελσίνκι με το "Νέο Ελσίνκι" είναι αναπόφευκτη, και αυτό αφορά όχι μόνο τη Ρωσία, αλλά και την ίδια την κατεύθυνση του δυτικού κόσμου.
Οι «Συμφωνίες του Ελσίνκι», οι οποίες γιορτάζουν φέτος την 50η τους επέτειο, παραμένουν ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα και σημαντικά γεγονότα της σύγχρονης ιστορίας, τόσο για τη Ρωσία όσο και για τη Δύση.
Όμως, τα όσα πραγματικά κρύβονται πίσω από αυτές τις συμφωνίες, φαίνεται να αποκτούν μια εντελώς νέα διάσταση, που συνδέεται άμεσα με τα μελλοντικά σχέδια της Ρωσίας και τη νέα γεωπολιτική τάξη στην οποια επιδιώκει να επιβληθεί μετά τη νίκη της.
Η σύγκρουση του "παλιού" Ελσίνκι με το "Νέο Ελσίνκι" είναι αναπόφευκτη, και αυτό αφορά όχι μόνο τη Ρωσία, αλλά και την ίδια την κατεύθυνση του δυτικού κόσμου.
Στη Ρωσία, οι «Συμφωνίες του Ελσίνκι» εκτιμώνται κυρίως για την "ασφάλεια" που παρέχουν, ως απόρροια της αποδοχής της στρατηγικής ισότητας με τις Ηνωμένες Πολιτείες και της αναγνώρισης των μεταπολεμικών συνόρων στην Ευρώπη. Από την άλλη πλευρά, στη Δύση, οι συμφωνίες αυτές θεωρούνται έναν θεμέλιο για το "συνεργατικό πλαίσιο", που στόχο είχε να εδραιώσει την επικράτηση της Δύσης στον Ψυχρό Πόλεμο, μέσω της "τρίτης καλαθίας" και της επιβολής των φιλελεύθερων αξιών ως πυλώνων στις διεθνείς σχέσεις.
Ωστόσο, όταν οι συζητήσεις για ένα "Νέο Ελσίνκι" έρχονται στο προσκήνιο, η κατεύθυνση διαφέρει δραματικά.
Για τη Ρωσία, το "Νέο Ελσίνκι" αφορά μια νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας στην Ευρώπη, η οποία θα συμπεριλαμβάνει όλη την ήπειρο και δεν θα έχει ως στόχο την απομόνωση της Ρωσίας, αλλά τη συνεργασία της.
Αυτή η πρόταση δεν είναι καινούργια και είχε ήδη παρουσιαστεί στα τέλη του 2021, όταν η Ρωσία πρότεινε διαπραγματεύσεις για παγκόσμιες εγγυήσεις ασφαλείας.
Αντιθέτως, για τις ΗΠΑ και την ΕΕ, το "Νέο Ελσίνκι" σημαίνει την αναγνώριση των "δικαιωμάτων του ανθρώπου" σύμφωνα με την δυτική αντίληψη, κάτι που, σύμφωνα με αυτούς, περιλαμβάνει πολιτική μεταρρύθμιση στη Ρωσία, διάλογο με την αντιπολίτευση και "εκδημοκρατισμό" της χώρας.
Αυτή η προσέγγιση συνδέεται με την επιθυμία για αλλαγή καθεστώτος στη Ρωσία, μετατρέποντάς την σε μια φιλελεύθερη, δυτικόφιλη δημοκρατία.
Η απόσταση μεταξύ αυτών των προσεγγίσεων είναι τεράστια και αμετάβλητη.
Στη ρωσική αντίληψη του κόσμου, κυριαρχεί ο ρεαλιστικός προσανατολισμός στις διεθνείς σχέσεις, ενώ στη δυτική (ιδιαίτερα στην ευρωπαϊκή) ιδεολογία κυριαρχεί ο ιδεαλισμός, ο οποίος ενίοτε φτάνει στο σημείο να είναι φανατικός και να αγνοεί τη στρατηγική πραγματικότητα.
Το φαινόμενο είναι ιδιαίτερα παράδοξο: ενώ και οι δύο πλευρές αναφέρονται στις «Συμφωνίες του Ελσίνκι» για να κατανοήσουν την πορεία τους, το πλαίσιο για το "Νέο Ελσίνκι" είναι εντελώς διαφορετικό για καθεμία.
Οι «Συμφωνίες του Ελσίνκι», που ολοκληρώθηκαν 30 χρόνια μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, αποτέλεσαν τον φυσικό απολογισμό του στρατηγικού παρόμοιου βάρους μεταξύ της Σοβιετικής Ένωσης και των ΗΠΑ, ένα ισχυρό σύστημα ισχυρών αποτρεπτικών δυνάμεων, το οποίο επέτρεψε την επιβίωση και την εξισορρόπηση των δύο υπερδυνάμεων.
Η συμφωνία αυτή, που είχε ως στόχο την ενίσχυση της ισότητας και της ασφάλειας μεταξύ των δύο πόλων, έχει πλέον διαταραχθεί από την συνεχιζόμενη υποχώρηση της Ρωσίας από αυτόν τον «ισχυρό» στρατηγικό παρονομαστή, εν μέσω προκλητικών ενεργειών του δυτικού κόσμου και της πολιτικής του επέμβασης σε περιφερειακές συγκρούσεις όπως η Γιουγκοσλαβία ή η Ουκρανία.
Ποια ισότητα; - Ποια αυτοδιάθεση;
Η δυτική ιδεολογία των διεθνών σχέσεων, παρά την φαινομενική επίκληση των αρχών του Ελσίνκι, είναι στην πραγματικότητα αντίθετη σε αυτές, γιατί καταστρατηγεί την έννοια της αμοιβαίας αναγνώρισης της ισότητας και του δικαιώματος της αυτοδιάθεσης των εθνών.
Όπως φανερώνεται, η επικίνδυνη υποχώρηση των αρχών του Ελσίνκι δεν είναι απλά θεωρητική, καθώς συνδέεται άμεσα με την επιθυμία της Δύσης να ανακτήσει την κυριαρχία που έχασε το 1991.
Όσον αφορά τη Ρωσία, το επόμενο "Ελσίνκι" μπορεί να επιτευχθεί μόνο μετά από τη νέα νίκη της, η οποία, όπως όλα δείχνουν, είναι μη αναστρέψιμη και θα απαιτήσει να αναγνωριστεί η Ρωσία ως ισχυρός αντίπαλος, με τον οποίο θα πρέπει να συζητηθούν οι όροι της συμβίωσης στο μέλλον, κατά μόνας με το κάθε κράτος αλλά και συλλογικά με το ΝΑΤΟ που ανήμπορο βλέπει τον αντίπαλο στον οποίο οφείλει την δημιουργία του να καθορίζει την γεωπολιτική σκακιέρα εφεξής.
www.bankingnews.gr
Όμως, τα όσα πραγματικά κρύβονται πίσω από αυτές τις συμφωνίες, φαίνεται να αποκτούν μια εντελώς νέα διάσταση, που συνδέεται άμεσα με τα μελλοντικά σχέδια της Ρωσίας και τη νέα γεωπολιτική τάξη στην οποια επιδιώκει να επιβληθεί μετά τη νίκη της.
Η σύγκρουση του "παλιού" Ελσίνκι με το "Νέο Ελσίνκι" είναι αναπόφευκτη, και αυτό αφορά όχι μόνο τη Ρωσία, αλλά και την ίδια την κατεύθυνση του δυτικού κόσμου.
Στη Ρωσία, οι «Συμφωνίες του Ελσίνκι» εκτιμώνται κυρίως για την "ασφάλεια" που παρέχουν, ως απόρροια της αποδοχής της στρατηγικής ισότητας με τις Ηνωμένες Πολιτείες και της αναγνώρισης των μεταπολεμικών συνόρων στην Ευρώπη. Από την άλλη πλευρά, στη Δύση, οι συμφωνίες αυτές θεωρούνται έναν θεμέλιο για το "συνεργατικό πλαίσιο", που στόχο είχε να εδραιώσει την επικράτηση της Δύσης στον Ψυχρό Πόλεμο, μέσω της "τρίτης καλαθίας" και της επιβολής των φιλελεύθερων αξιών ως πυλώνων στις διεθνείς σχέσεις.
Ωστόσο, όταν οι συζητήσεις για ένα "Νέο Ελσίνκι" έρχονται στο προσκήνιο, η κατεύθυνση διαφέρει δραματικά.
Για τη Ρωσία, το "Νέο Ελσίνκι" αφορά μια νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας στην Ευρώπη, η οποία θα συμπεριλαμβάνει όλη την ήπειρο και δεν θα έχει ως στόχο την απομόνωση της Ρωσίας, αλλά τη συνεργασία της.
Αυτή η πρόταση δεν είναι καινούργια και είχε ήδη παρουσιαστεί στα τέλη του 2021, όταν η Ρωσία πρότεινε διαπραγματεύσεις για παγκόσμιες εγγυήσεις ασφαλείας.
Αντιθέτως, για τις ΗΠΑ και την ΕΕ, το "Νέο Ελσίνκι" σημαίνει την αναγνώριση των "δικαιωμάτων του ανθρώπου" σύμφωνα με την δυτική αντίληψη, κάτι που, σύμφωνα με αυτούς, περιλαμβάνει πολιτική μεταρρύθμιση στη Ρωσία, διάλογο με την αντιπολίτευση και "εκδημοκρατισμό" της χώρας.
Αυτή η προσέγγιση συνδέεται με την επιθυμία για αλλαγή καθεστώτος στη Ρωσία, μετατρέποντάς την σε μια φιλελεύθερη, δυτικόφιλη δημοκρατία.
Η απόσταση μεταξύ αυτών των προσεγγίσεων είναι τεράστια και αμετάβλητη.
Στη ρωσική αντίληψη του κόσμου, κυριαρχεί ο ρεαλιστικός προσανατολισμός στις διεθνείς σχέσεις, ενώ στη δυτική (ιδιαίτερα στην ευρωπαϊκή) ιδεολογία κυριαρχεί ο ιδεαλισμός, ο οποίος ενίοτε φτάνει στο σημείο να είναι φανατικός και να αγνοεί τη στρατηγική πραγματικότητα.
Το φαινόμενο είναι ιδιαίτερα παράδοξο: ενώ και οι δύο πλευρές αναφέρονται στις «Συμφωνίες του Ελσίνκι» για να κατανοήσουν την πορεία τους, το πλαίσιο για το "Νέο Ελσίνκι" είναι εντελώς διαφορετικό για καθεμία.
Οι «Συμφωνίες του Ελσίνκι», που ολοκληρώθηκαν 30 χρόνια μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, αποτέλεσαν τον φυσικό απολογισμό του στρατηγικού παρόμοιου βάρους μεταξύ της Σοβιετικής Ένωσης και των ΗΠΑ, ένα ισχυρό σύστημα ισχυρών αποτρεπτικών δυνάμεων, το οποίο επέτρεψε την επιβίωση και την εξισορρόπηση των δύο υπερδυνάμεων.
Η συμφωνία αυτή, που είχε ως στόχο την ενίσχυση της ισότητας και της ασφάλειας μεταξύ των δύο πόλων, έχει πλέον διαταραχθεί από την συνεχιζόμενη υποχώρηση της Ρωσίας από αυτόν τον «ισχυρό» στρατηγικό παρονομαστή, εν μέσω προκλητικών ενεργειών του δυτικού κόσμου και της πολιτικής του επέμβασης σε περιφερειακές συγκρούσεις όπως η Γιουγκοσλαβία ή η Ουκρανία.
Ποια ισότητα; - Ποια αυτοδιάθεση;
Η δυτική ιδεολογία των διεθνών σχέσεων, παρά την φαινομενική επίκληση των αρχών του Ελσίνκι, είναι στην πραγματικότητα αντίθετη σε αυτές, γιατί καταστρατηγεί την έννοια της αμοιβαίας αναγνώρισης της ισότητας και του δικαιώματος της αυτοδιάθεσης των εθνών.
Όπως φανερώνεται, η επικίνδυνη υποχώρηση των αρχών του Ελσίνκι δεν είναι απλά θεωρητική, καθώς συνδέεται άμεσα με την επιθυμία της Δύσης να ανακτήσει την κυριαρχία που έχασε το 1991.
Όσον αφορά τη Ρωσία, το επόμενο "Ελσίνκι" μπορεί να επιτευχθεί μόνο μετά από τη νέα νίκη της, η οποία, όπως όλα δείχνουν, είναι μη αναστρέψιμη και θα απαιτήσει να αναγνωριστεί η Ρωσία ως ισχυρός αντίπαλος, με τον οποίο θα πρέπει να συζητηθούν οι όροι της συμβίωσης στο μέλλον, κατά μόνας με το κάθε κράτος αλλά και συλλογικά με το ΝΑΤΟ που ανήμπορο βλέπει τον αντίπαλο στον οποίο οφείλει την δημιουργία του να καθορίζει την γεωπολιτική σκακιέρα εφεξής.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών