Αναγκαία η αύξηση χορηγήσεων για την ανάπτυξη

Στην σύγχρονη οικονομία η δημιουργία χρήματος με την μορφή τραπεζικών καταθέσεων συνδέεται με την χορήγηση νέων δανείων από τις εμπορικές τράπεζες.
Η λειτουργία απλή, όταν μια τράπεζα χορηγεί ένα νέο δάνειο αμέσως δημιουργεί μια νέα κατάθεση στο τραπεζικό λογαριασμό του δανειολήπτη, δημιουργώντας με τον τρόπο αυτό νέο χρήμα.
Όπως είναι γνωστό την νομισματική βάση μιας οικονομίας αποτελούν η νομισματική κυκλοφορία , δηλαδή τα τραπεζογραμμάτια και τα κέρματα που διακρατά το μη τραπεζικό κοινό , και τα ρευστά διαθέσιμα των τραπεζών , δηλαδή αυτά που διατηρούν είτε στην κεντρική τράπεζα είτε στα ταμεία τους.
Όταν μια κεντρική τράπεζα αγοράζει χρεόγραφα από τις ιδιωτικές τράπεζες εκείνο που στην ουσία συμβαίνει είναι να πιστώνονται οι λογαριασμοί που έχουν οι ιδιωτικές στην κεντρική τράπεζα.
Αυτό όμως δεν σημαίνει τίποτα για την πραγματική οικονομία αφού ήδη όπως είπαμε τα διαθέσιμα των τραπεζών αποτελούν τμήμα της νομισματικής βάσης.
Η πρακτική αυτή στην ουσία οδηγεί στην αύξηση της νομισματικής βάσης , δηλαδή στην αύξηση του πρωτογενούς χρήματος το οποίο ελέγχει η κεντρική τράπεζα.
Για να υπάρξει αύξηση της προσφοράς χρήματος , δηλαδή για να υπάρξει αύξηση του χρήματος που κυκλοφορεί στην πραγματική οικονομία πρέπει να δημιουργηθεί δευτερογενές ή τραπεζικό χρήμα.
Αυτό δημιουργείται όταν οι τράπεζες από τα πλεονάζοντα διαθέσιμα τους χορηγούν δάνεια σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
Εάν αυτό δεν συμβεί τότε όσες ποσότητες χρήματος και εάν κόψει η κεντρική τράπεζα η προσφορά χρήματος δεν θα αυξηθεί.
Όμως ακόμη και εάν όλο το χρήμα που κόβει η κεντρική τράπεζα πήγαινε στην πραγματική οικονομία το πληθωριστικό υπόβαθρο για να δημιουργηθεί προϋποθέτει συνθήκες πλήρους απασχόλησης.
Με υψηλή ανεργία , η όποια αύξηση της προσφοράς χρήματος δεν οδηγεί σε ισόποση αύξηση των τιμών.
Σύμφωνα με την ποσοτική θεωρία του χρήματος το γενικό επίπεδο τιμών αυξάνεται αναλογικά με την αύξηση της προσφοράς χρήματος.
Δηλαδή εάν η προσφορά χρήματος αυξηθεί κατά 3,5% τότε οι τιμές θα αυξηθούν σύντομα κατά 3,5% με την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχει ανεργία.
Εάν όμως υπάρχει μη αξιοποιήσιμο παραγωγικό δυναμικό τότε ένα μέρος από την αύξηση της προσφοράς χρήματος θα κατευθυνθεί στην τόνωση της παραγωγής και όχι στην κατανάλωση.
Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω και το γεγονός ότι η οικονομική δραστηριότητα είναι αποτέλεσμα της πιστωτικής δραστηριότητας και δεν αμφισβητείται, ενώ όπως προείπαμε κατέχει στην σύγχρονη θεώρηση θέση ανάλογη του νόμου της προσφοράς και της ζήτησης δείχνει την καταλυτική σημασία των χορηγήσεων.
Η χορήγηση δανείων αυξάνει την προσφορά χρήματος και δημιουργεί τις προϋποθέσεις ανάπτυξης μέσω των επενδύσεων, των νέων θέσεων εργασίας και των αυξημένων εισοδημάτων.
Αντίθετα η αποπληρωμή χρεολυσίων καίει μέρος της υφιστάμενης ποσότητας χρήματος και λειτουργεί συσταλτικά με ότι αυτό σημαίνει για την ανάπτυξη.
Ο αντιπροσωπευτικός δείκτης της προσφοράς χρήματος είναι ο Μ2 που περιλαμβάνει την νομισματική κυκλοφορία και όλες τις μορφές καταθέσεων.
Φυσικά η νομισματική κυκλοφορία (κέρματα , τραπεζογραμμάτια) είναι το μοναδικό τμήμα της προσφοράς χρήματος με απτή υπόσταση , με τα κέρματα να έχουν την μικρότερη συμμετοχή.
Η απτή υπόσταση από την στιγμή που το χρήμα έπαψε να έχει την μορφή των χρυσών και αργυρών νομισμάτων και άρα δεν έχει καμία εσωτερική αξία παρά μόνο ανταλλακτική ενισχύει τον παραδοσιακό τρόπο χρησιμοποίησης των νομισμάτων χωρίς την παρεμβολή των τραπεζών.
Αυτός είναι ο λόγος που ειδικά κατά το πρώτους μήνες της πανδημίας υπήρξε ιδιαίτερα μεγάλη ζήτηση χρήματος σε φυσική μορφή η οποία κορυφώθηκε τον Φεβρουάριο του 2021 όταν η ετήσια ζήτηση έφθασε στο 12,3% που ήταν το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 11 ετών.
Το Μ2 το τελευταίο διάστημα δείχνει σημάδια ενίσχυσης της προσφοράς χρήματος, αυτό φυσικά τεκμαίρεται και από τα στοιχεία χρηματοδότησης προς δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.
Σύμφωνα με αυτά το υπόλοιπο της χρηματοδότησης για το σύνολο τα οικονομίας από τα επίπεδα των 182,3 δις € που καταγράφονταν το Μάρτιο του 2022 έφθασε στο τέλος Μαΐου τα 183, 4 δις €.
Κατά το τρίμηνο της Άνοιξης η μηνιαίες καθαρές ροές ήταν θετικές και ο ρυθμός σε ετήσια βάση ξεπερνούσε το 8% επιβεβαιώνοντας την αντιστροφή της τάσης που είχε ξεκινήσει κατά του τελευταίους μήνες του 2021.

ΛΕΚΚΑΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ
ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ
www.bankingnews.gr