Όταν το ΙΟΒΕ επιβεβαιώνει το ΒΝ για το μηχανισμό ασφάλισης φυσικών καταστροφών

Η ασφάλιση είναι ένας μηχανισμός που μπορεί να βοηθήσει, τόσο στην καλύτερη αναγνώριση του κλιματικού κινδύνου, όσο και στην κάλυψη των ζημιών που θα προκύψουν μετά από μια καταστροφή, ενώ οι οικονομίες που διαθέτουν αποτελεσματικά συστήματα ασφάλισης (μεσαίας και μακρο-ασφάλισης) επανέρχονται ταχύτερα, μετά από καταστροφές συγκριτικά με τις οικονομίες των οποίων τα ασφαλιστικά συστήματα δε λειτουργούν αποτελεσματικά, σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ.
Με αφορμή εύρος των φυσικών καταστροφών τα τελευταία χρόνια, αλλά και ύψος των ζημιών, το ΙΟΒΕ σε μελέτη του αποσαφηνίζει ότι ο σκοπός της ασφάλισης είναι η μεταφορά του κλιματικού κινδύνου από τον ασφαλισμένο, στους παρόχους ασφαλιστικών υπηρεσιών δημιουργώντας ένα ακόμα επίπεδο προστασίας και ανθεκτικότητας.
Οικονομικές απώλειες - ασφαλισμένες απώλειες
Οι οικονομικές απώλειες που προκύπτουν από ακραία κλιματολογικά φαινόμενα περιορίζονται καθώς μέρος τους μεταφέρεται στους ασφαλιστές. Ο ασφαλιστής παρέχοντας ασφαλιστικά προϊόντα στους ασφαλισμένους, αναλαμβάνει τον κίνδυνο χρεώνοντάς τους ένα ασφάλιστρο. Οι ασφαλιστές είναι στη συνέχεια υπεύθυνοι για την κάλυψη μελλοντικών οικονομικών απωλειών σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις του ασφαλιστηρίου συμβολαίου. Το ύψος του ασφαλίστρου διαμορφώνεται κατ’ αντιστοιχία με τα παραδοσιακά ασφαλιστικά προϊόντα και εξαρτάται από το ύψος του κλιματικού κινδύνου, το ύψος κάλυψης και το μέγεθος των ζημιών που διατίθενται να καλύψουν οι ίδιες οι ασφαλιστικές εταιρείες.

Για παράδειγμα, οι οικονομικές απώλειες από το σεισμό στην Τουρκία, όπως έγραψε χτες το ΒΝ θα ξεπεράσουν τα 20 δισεκατομμύρια δολάρια, ωστόσο οι αποζημιώσεις που θα λάβουν από τις ασφαλιστικές οι πληγέντες δεν θα ξεπεράσουν το 1 εκατομμύριο, καθώς λόγω της πολύ χαμηλής ασφαλιστικής διείσδυσης και της αναποτελεσματικότητας του Τουρκικού συστήματος ασφάλισης έναντι των φυσικών καταστροφών, το ποσοστό των ανασφάλιστων είναι τεράστιο.

Τα μοντέλα αξιολόγησης πρόβλεψης και εκτίμησης σεισμών όπως ανέφερε χτες το ΒΝ αλλά και σε προγενέστερα δημοσιεύματα που αναφέρονταν στις φυσικές καταστροφές εκτιμούν το ύψος του κλιματικού κινδύνου. Αυτά τα υποδείγματα επιτρέπουν στους ασφαλιστές και τους αντασφαλιστές, τις επιχειρήσεις, τις κυβερνήσεις και άλλους δημόσιους φορείς να αξιολογούν και να διαχειρίζονται την έκθεσή τους σε καταστροφικούς κινδύνους.

Τα μοντέλα αυτά αποτελούνται από τρία μέρη:

• Κίνδυνος: πιθανότητα να συμβούν καταστροφές

Ο κίνδυνος αφορά τις πιθανότητες εμφάνισης και τη σοβαρότητα κάθε πιθανής καταστροφής, όπως μια τροπική καταιγίδα, μια παρατεταμένη ξηρασία ή πλημμύρα, σε μια δεδομένη τοποθεσία, εντός μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου. Επιπλέον, η συχνότητα και η ένταση των φαινομένων διαμορφώνει μέρος του κλιματικού κινδύνου. Μια μεγάλη πλημμύρα που προκαλείται από έντονες βροχοπτώσεις έχει διαφορετικές επιπτώσεις από μικρότερες πλημμύρες που μπορεί να συμβαίνουν εξαιτίας άλλων γεωγραφικών χαρακτηριστικών ή της ποιότητας του εδάφους (π.χ. πλημμύρες κοντά σε αστικά ρέματα σε νεόκτιστες περιοχές κτλ.).

• Έκθεση στον κίνδυνο: απογραφή στοιχείων που πρέπει να ασφαλιστούν

Η έκθεση στον κίνδυνο αναφέρεται στην απογραφή των στοιχείων που πρόκειται να ασφαλιστούν, όπως οι αξίες των ακινήτων ανά τοποθεσία, λαμβάνοντας υπόψησυγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπως τα οικοδομικά υλικά, χρήσεις, ηλικία και κόστος αντικατάστασης.

• Τρωτότητα - σχετίζεται με το ύψος ζημιάς σε διάφορα επίπεδα κινδύνου

Η τρωτότητα αξιολογεί το ύψος και το είδος της ζημιάς που αναμένεται σε διαφορετικά επίπεδα έντασης του κινδύνου και περιλαμβάνει και δευτερογενείς επιπτώσεις, όπως η διακοπή της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Για παράδειγμα, η ανάγκη στέγασης πληθυσμού που εξαιτίας κλιματικής καταστροφής δεν έχει πρόσβαση σε εστία, ίσως να διαφέρει χρονικά από την αποζημίωση μιας μονάδας ή ενός οικισμού που έπαθε λιγότερο σημαντικές ζημιές, οι οποίες όμως επιτρέπουν τη λειτουργία του σε κάποιο βαθμό. Τέλος, η τρωτότητα σχετίζεται και με το είδος του πληθυσμού/κοινωνίας που ασφαλίζεται (ευάλωτα κοινωνικά στρώματα, μικρές επιχειρήσεις, κρατική περιουσία κτλ.).

Η αντασφάλιση ασφαλίζει τις ασφαλιστικές και δημιουργεί συνθήκες φερεγγυότητας

Στο πλαίσιο του διαμοιρασμού του κλιματικού κινδύνου, οι ασφαλιστικές εταιρείες έχουν τη δυνατότητα της αντασφάλισης. Κατά τη διαδικασία της αντασφάλισης οι ασφαλιστικές εταιρείες, για να περιορίσουν τον κίνδυνο αποζημίωσης έναντι κλιματικού κινδύνου, ασφαλίζονται σε αντασφαλιστικές εταιρείες, οι οποίες αναλαμβάνουν μέρους του κινδύνου της ασφαλιστικής κάλυψης. Ουσιαστικά, οι αντασφαλιστές αποκομίζουν κέρδη από την εμπορία κινδύνων μέσω των ασφαλιστήριων συμβολαίων. Ουσιαστικά η αντασφάλιση είναι η ασφάλιση για τις ασφαλιστικές εταιρείες.
Καθώς τα παραδοσιακά είδη ασφάλισης εφαρμόζονται και στον διαμοιρασμό του κλιματικού κινδύνου, στις παρακάτω ενότητες αναλύονται είδη ασφάλισης που σχετίζονται με συγκεκριμένες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, ενώ καταγράφεται και η υφιστάμενη κατάσταση στην Ελλάδα.

Τα είδη της ασφάλισης – πότε το κράτος επωφελείται των αποζημιώσεων

Η μικρο-ασφάλιση αφορά στην άμεση ασφάλιση μικρών επιχειρήσεων και μεμονωμένων επιχειρηματιών, όπως για παράδειγμα αγροτών και ιδιωτών με εξειδικευμένα προϊόντα, ενώ η ενδιάμεση ασφάλιση αφορά στην ασφάλιση μιας μεγαλύτερης ομάδας επιχειρήσεων ή ιδιωτών, η οποία μπορεί να ανήκει και σε κάποιο συλλογικό όργανο. Τέλος η μακρο- ασφάλιση αφορά συνήθως σε έναν δημόσιο φορέα (π.χ. κυβέρνηση), ο οποίος αγοράζει ασφαλιστικές υπηρεσίες που αφορούν περιπτώσεις εθνικής καταστροφής (πλημμύρες, πυρκαγιές κτλ.). Η ληφθείσα αποζημίωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την εξασφάλιση της λειτουργίας του Κράτους μετά την καταστροφή.

Ελενα Ερμείδου
www.bankingnews.gr