Παρέμβαση Stiglitz (νομπελίστας) : Θάνατος και όχι θεραπεία η αύξηση των επιτοκίων - Τι πρέπει να γίνει

Αξιοσημείωτη θεωρεί την αποφασιστικότητα των κεντρικών τραπεζών να αυξήσουν τα επιτόκια, παρότι βυθίζουν την οικονομία σε ύφεση, για να τιθασεύσουν τον πληθωρισμό, ο βραβευμένος οικονομολόγος Joseph Stiglitz.
«Αναγνωρίζουν πόσο πόνο θα θα προκαλέσουν οι πολιτικές τους ακόμα και εις βάρος των φτωχών, ωστόσο δεν αλλάζουν ρότα» επισημαίνει και συνεχίζει:
Όπως δείχνει νέα έκθεση του Ινστιτούτου Roosevelt την οποία συνέταξα, τα τυχόν οφέλη από τη μείωση του πληθωρισμού μέσω των επιτοκιακών αυξήσεων θα είναι ελάχιστα, σε σύγκριση με αυτό που θα είχε συμβεί ούτως ή άλλως.
Ο πληθωρισμός φαίνεται ήδη να υποχωρεί.
Μπορεί να μετριάζεται πιο αργά από ό,τι ήλπιζαν οι αισιόδοξοι πριν από ένα χρόνο –πριν από τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία–, ωστόσο μετριάζεται, και για τους ίδιους λόγους που είχαν περιγράψει οι αισιόδοξοι. Για παράδειγμα, οι υψηλές τιμές στα αυτοκίνητα θα έπεφταν όταν θα λυνόταν το πρόβλημα με τους ημιαγωγούς.
Οι αισιόδοξοι περίμεναν επίσης ότι οι τιμές του πετρελαίου θα μειώνονταν, και αυτό ακριβώς συνέβη.
Στην πραγματικότητα, το μειούμενο κόστος των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας συνεπάγεται ότι η μακροπρόθεσμη τιμή του πετρελαίου θα πέσει ακόμη χαμηλότερα από τη σημερινή τιμή.
Είναι κρίμα που δεν επιταχύναμε την πράσινη μετάβαση…
Θα είχαμε απεξαρτηθεί νωρίτερα από τον Putin και τον πρίγκιπα διάδοχο της Σαουδικής Αραβίας Μohamed bin Salman (ευρέως γνωστό ως MBS).
Θα πρέπει να είμαστε ευγνώμονες που και οι δύο άνδρες απέτυχαν στην προφανή προσπάθειά τους να επηρεάσουν τις ενδιάμεσες εκλογές των ΗΠΑ του 2022 μειώνοντας την παραγωγή πετρελαίου στις αρχές Οκτωβρίου.

Πληθωρισμός

Επίσης, η έκθεση απορρίπτει το επιχείρημα ότι ο πληθωρισμός οφείλεται στις υπερβολικές δαπάνες που έγιναν την περίοδο της πανδημίας και πως η υποχώρησή του απαιτεί μακρά περίοδο υψηλής ανεργίας.
Ο πληθωρισμός ζήτησης προκύπτει όταν η συνολική ζήτηση υπερβαίνει τη δυνητική συνολική προσφορά.
Αλλά αυτό, ως επί το πλείστον, δεν έχει συμβεί.
Αντίθετα, η πανδημία προκάλεσε πολυάριθμους κλαδικούς περιορισμούς προσφοράς και μεταβολές στη ζήτηση οι οποίοι –μαζί με τις ασυμμετρίες προσαρμογής– έγιναν οι κύριοι μοχλοί για την αύξηση των τιμών.
Σκεφτείτε, για παράδειγμα, ότι υπάρχουν λιγότεροι Αμερικανοί σήμερα από ό,τι πριν από την πανδημία.
Οι πολιτικές για την COVID-19 της εποχής Trump συνέβαλαν στην απώλεια περισσότερων από ένα εκατομμύριο ανθρώπων στις ΗΠΑ, ενώ και η μετανάστευση μειώθηκε, λόγω των νέων περιορισμών και του γενικά λιγότερο φιλόξενου, πιο ξενοφοβικού περιβάλλοντος.
Από την άλλη, καθώς πολλοί επαγγελματίες μετακινούνταν, τα ενοίκια και το κόστος στέγασης αυξήθηκαν σε ορισμένες περιοχές και μειώθηκαν σε άλλες.
Αλλά τα ενοίκια όπου η ζήτηση αυξήθηκε αυξήθηκαν περισσότερο από εκείνα όπου μειώθηκε η ζήτηση μειώθηκαν. Συνεπώς, η μετατόπιση της ζήτησης συνέβαλε στο συνολικό πληθωρισμό.
Ας επανέλθουμε στο μείζον ζήτημα της πολιτικής.
«Τα υψηλότερα επιτόκια θα αυξήσουν την προσφορά ημιαγωγών για αυτοκίνητα ή την προσφορά πετρελαίου (κάπως πείθοντας την MBS να προμηθεύσει περισσότερα);
Θα μειώσουν την τιμή των τροφίμων, εκτός από τη μείωση των παγκόσμιων εισοδημάτων τόσο πολύ ώστε οι άνθρωποι να περιορίσουν τη διατροφή τους;
Φυσικά και όχι. Αντίθετα, τα υψηλότερα επιτόκια καθιστούν ακόμη πιο δύσκολη την κινητοποίηση επενδύσεων που θα μπορούσαν να μετριάσουν τις ελλείψεις προσφοράς.
Και όπως δείχνουν τόσο η έκθεση Roosevelt όσο και η προηγούμενη αναφορά μου στο Brookings Institution με τον Anton Korinek, υπάρχουν πολλοί άλλοι τρόποι με τους οποίους τα υψηλότερα επιτόκια μπορεί να επιδεινώσουν τις πληθωριστικές πιέσεις» αναφέρει ο Stiglitz.

Τι πρέπει να γίνει

Οι καλά κατευθυνόμενες δημοσιονομικές πολιτικές και άλλα, πιο προσεκτικά συντονισμένα μέτρα έχουν περισσότερες πιθανότητες να δαμάσουν τον σημερινό πληθωρισμό από ό,τι οι αντιπαραγωγικές νομισματικές πολιτικές.
Η κατάλληλη απάντηση στις υψηλές τιμές των τροφίμων, για παράδειγμα, είναι η αντιστροφή μιας πολιτικής στήριξης των γεωργικών τιμών δεκαετιών που πληρώνει τους αγρότες για να μην παράγουν, ενώ θα πρέπει να ενθαρρύνονται να παράγουν.
Ομοίως, η κατάλληλη απάντηση στις αυξημένες τιμές είναι η επιβολή της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας.
Εάν υπάρχει έλλειψη εργατικού δυναμικού (το τυπικό σημάδι της οποίας είναι οι αυξημένοι πραγματικοί μισθοί - το αντίθετο από αυτό που βλέπουμε σήμερα), η απάντηση θα πρέπει να περιλαμβάνει αυξημένη παροχή κοινωνικής για τους παντρεμένους με παιδί, πολιτικές υπέρ της μετανάστευσης και μέτρα για την ενίσχυση των μισθών και τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας .
Μετά από περισσότερο από μια δεκαετία εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων, είναι λογικό να υπάρξει εξομάλυνση. Αλλά η αύξηση των επιτοκίων πέρα από αυτό, σε μια δονκιχωτική προσπάθεια να τιθασευτεί γρήγορα ο πληθωρισμός, θα φέρει μόνο πόνο και θα αφήσει μακροχρόνιες ουλές, ειδικά σε εκείνους που είναι λιγότερο ικανοί να υποστούν το βάρος αυτών των κακοσχεδιασμένων πολιτικών. Αντίθετα, οι περισσότερες από τις δημοσιονομικές και άλλες απαντήσεις που περιγράφονται εδώ θα απέδιδαν μακροπρόθεσμα κοινωνικά οφέλη.
Ο ψυχολόγος Abraham Maslow είπε περίφημα: «Σε έναν άνθρωπο με σφυρί, όλα μοιάζουν με καρφί».
Ακριβώς επειδή η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ έχει ένα σφυρί, δεν θα πρέπει να κυκλοφορεί συντρίβοντας την οικονομία.

www.bankingnews.gr