Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ζητά από ορισμένες τράπεζες της Ευρωζώνης να αξιολογήσουν τις ανάγκες τους σε δολάρια ΗΠΑ σε περιόδους κρίσης, σε ένα σενάριο όπου δεν θα μπορούν να βασιστούν στη στήριξη της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed), υπό την προεδρία του Donald Trump, όπως αναφέρουν πηγές του Reuters.
Μέχρι τώρα, σε περιόδους ανάγκης (π.χ. πανδημία, κρίση Credit Suisse), η Fed παρείχε δολάρια στις ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες μέσω swap lines.
Σχεδόν το ένα πέμπτο των χρηματοδοτικών αναγκών των τραπεζών της ευρωζώνης είναι σε δολάρια ΗΠΑ, με τις τράπεζες να δανείζονται από αγορές βραχυπρόθεσμης χρηματοδότησης που μπορεί να διακοπούν απότομα σε περιόδους οικονομικής έντασης. Στο παρελθόν, οι ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες δανείζονταν δολάρια από τη Fed, την πηγή του νομίσματος, για να καλύψουν το κενό.
Η Fed διαθέτει μηχανισμούς δανεισμού με την ΕΚΤ και άλλους βασικούς εταίρους, ώστε να μειωθούν οι ελλείψεις του παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος και να αποφευχθεί η μετάδοση της χρηματοπιστωτικής πίεσης στις ΗΠΑ.
Δύο από τις πηγές που γνωρίζουν τις εποπτικές συζητήσεις της ΕΚΤ δήλωσαν ότι η Fed ποτέ δεν υπαινίχθηκε – ούτε τώρα – ότι δεν θα υποστήριζε αυτούς τους μηχανισμούς.
Ωστόσο, με τον Πρόεδρο Trump να αμφισβητεί μακροχρόνιες αμυντικές και εμπορικές συμφωνίες με Ευρωπαίους συμμάχους, γεννιέται δυσπιστία, και υπάρχουν ανησυχίες ότι η στάση της Fed ενδέχεται να αλλάξει, δήλωσαν οι πηγές, που ζήτησαν ανωνυμία λόγω της ευαισθησίας του θέματος.
Οι επόπτες της ΕΚΤ, ως εκ τούτου, ζητούν επειγόντως από τις τράπεζες της περιοχής να αξιολογήσουν κενά στους ισολογισμούς τους — για παράδειγμα, πού έχουν χορηγήσει δολάρια σε πελάτες ή έχουν χρηματοδοτήσει άλλα περιουσιακά στοιχεία σε δολάρια, χωρίς να έχουν επαρκή ή αξιόπιστη χρηματοδότηση σε αυτό το νόμισμα, σύμφωνα με μία από τις πηγές.
Ζητούν από ορισμένες τράπεζες της ευρωζώνης να μειώσουν αυτά τα κενά και, σε ορισμένες περιπτώσεις, απαιτούν να εξετάσουν αλλαγές στο επιχειρηματικό τους μοντέλο ώστε να μειώσουν την έκθεση σε χρηματοδότηση σε δολάρια, πρόσθεσε το ίδιο άτομο.
H ΕΚΤ αρνήθηκε να σχολιάσει. Ο Λευκός Οίκος δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό.
Η Fed επίσης αρνήθηκε να σχολιάσει, παραπέμποντας σε ομιλία του προέδρου της, Jerome Powell, τον Απρίλιο, όπου δήλωσε ότι η κεντρική τράπεζα παραμένει έτοιμη να παρέχει δολάρια στους εταίρους της. «Θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι τα δολάρια είναι διαθέσιμα», τόνισε ο Powell.
Παρόλο που η Fed είναι ανεξάρτητη από τον Λευκό Οίκο, ο Trump έχει επανειλημμένα και ανοιχτά επικρίνει τον Powell, του οποίου η θητεία λήγει σε ένα έτος, κάτι που ανησυχεί μερικούς για την πιθανότητα μιας λιγότερο ανεξάρτητης Fed στο μέλλον.
Τι φοβάται η ΕΚΤ
Οι εποπτικές ενέργειες — που δεν είχαν αναφερθεί προηγουμένως — ακολουθούν δημοσίευμα του Reuters τον Μάρτιο, σύμφωνα με το οποίο ορισμένοι Ευρωπαίοι κεντρικοί τραπεζίτες και επόπτες εξετάζουν το κατά πόσο μπορούν να βασιστούν στη Fed για δολάρια υπό τον Trump.
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση για το δημοσίευμα του Μαρτίου, η Κλαούντια Μπουχ, επικεφαλής της εποπτείας της ΕΚΤ, δήλωσε σε κοινοβουλευτική ακρόαση εκείνο τον μήνα ότι η ΕΚΤ παρακολουθεί πολύ στενά τη ρευστότητα στο τραπεζικό σύστημα. Επίσης, προειδοποίησε για κινδύνους ρευστότητας από γεωπολιτικά σοκ στην ετήσια έκθεση της ΕΚΤ για την τραπεζική εποπτεία.
Αν και τα ερωτήματα για τη στήριξη της Fed αφορούν αξιολογήσεις κινδύνου σε εξαιρετικά απίθανα σενάρια, και παρόλο που δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή πίεση στην αγορά χρηματοδότησης σε δολάρια, τα αιτήματα αυτά δείχνουν τον βαθμό ανησυχίας μεταξύ των στενότερων συμμάχων των ΗΠΑ.
Ένα ανώτατο στέλεχος από τις μεγαλύτερες τράπεζες στην Ευρώπη — που δεν εποπτεύεται από την ΕΚΤ αλλά από άλλες αρχές — είπε ότι η τράπεζά τους τώρα αποδίδει πιθανότητα 5% σε ένα σενάριο στο οποίο η χρηματοδότηση από τη Fed ίσως δεν είναι διαθέσιμη, αυξημένη από 0% λίγους μήνες νωρίτερα.
H πηγή χαρακτήρισε αυτό το επίπεδο κινδύνου ως «αρκετά σημαντικό», και πρόσθεσε ότι τρόποι αντιμετώπισης της έλλειψης δολαρίων, όπως η μείωση της έκθεσης και η αναζήτηση εναλλακτικών, θα αποτελέσουν μέρος των μελλοντικών συζητήσεων διαχείρισης κινδύνου της τράπεζας.
Ένα άλλο ανώτατο στέλεχος ευρωπαϊκής τράπεζας, η οποία εποπτεύεται από την ΕΚΤ, δήλωσε ότι η τράπεζά τους — τις τελευταίες εβδομάδες και για πρώτη φορά — μοντελοποίησε ένα «δύσκολο σενάριο» όπου οι γραμμές ανταλλαγής (swap lines) με τη Fed δεν θα είναι διαθέσιμες. Παρότι η τράπεζα θα μπορούσε να συνεχίσει να λειτουργεί για μεγάλο διάστημα, αυτό θα είχε μεγάλο κόστος για νέες δραστηριότητες σε δολάρια, πρόσθεσε ο ίδιος.
Χρηματοδοτικά κενά
Οι συζητήσεις στην Ευρώπη αντικατοπτρίζουν τη σύνθετη και αλληλένδετη φύση των μεγάλων τραπεζών και είναι καθοριστικής σημασίας για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Παγκόσμιες τράπεζες, συμπεριλαμβανομένων και μερικών από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές, διατηρούν τεράστιους ισολογισμούς και έχουν έκθεση σε διάφορα νομίσματα, συμπεριλαμβανομένου του δολαρίου. Συχνά λειτουργούν σε διαφορετικά νομίσματα και τα περιουσιακά στοιχεία και οι υποχρεώσεις τους έχουν διαφορετικές διάρκειες.
Στην Ανασκόπηση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας του Νοεμβρίου, η ΕΚΤ ανέφερε ότι το 17% της χρηματοδότησης των τραπεζών της ευρωζώνης ήταν σε δολάρια. Οι τράπεζες αντλούν το μεγαλύτερο μέρος αυτής της χρηματοδότησης από τις αμερικανικές αγορές, όπως τα εμπορικά γραμμάτια και οι συμφωνίες επαναγοράς (repos), όπου δανείζονται δολάρια με εγγύηση ομολόγων ή άλλων περιουσιακών στοιχείων.
Αυτά τα δολάρια χρησιμοποιούνται για δάνεια σε μη τραπεζικούς πελάτες στην ευρωζώνη και για άλλες δραστηριότητες, όπως η χρηματοδότηση εμπορίου.
Αυτές οι πηγές χρηματοδότησης μπορεί να στερέψουν σε περίπτωση κρίσης και απώλειας εμπιστοσύνης μεταξύ των τραπεζών. Εκεί είναι που παρεμβαίνει η Fed.
Πιο πρόσφατα, το σύστημα δοκιμάστηκε τον Μάρτιο του 2023, όταν η Credit Suisse αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα. Καθώς η εμπιστοσύνη των αγορών στην ελβετική τράπεζα κατέρρεε και οι πελάτες απέσυραν δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια, οι άλλες τράπεζες μείωσαν γρήγορα την έκθεσή τους στην Credit Suisse. Η Fed παρείχε δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια στην Ελβετική Εθνική Τράπεζα, η οποία στη συνέχεια βοήθησε την Credit Suisse να καλύψει τις ανάγκες των πελατών της, αποτρέποντας μια γενικευμένη κρίση.
Μία από τις πηγές που γνωρίζουν τις εποπτικές συζητήσεις είπε ότι, αν και η αντικατάσταση των γραμμών ρευστότητας από τις κεντρικές τράπεζες δεν είναι ευθύνη των εμπορικών τραπεζών, αυτές μπορούν να κάνουν περισσότερα για να διασφαλίσουν ότι έχουν ρευστότητα στο σωστό νόμισμα.
Οι ρυθμιστικές αρχές συνήθως ανέχονται ορισμένα κενά στη ρευστότητα και τη διάρκεια — δηλαδή, χρονικές αναντιστοιχίες μεταξύ λήξεων στοιχείων ενεργητικού και παθητικού — αλλά τώρα πιέζουν τις τράπεζες να τα μειώσουν, δήλωσε η ίδια πηγή.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι επόπτες τραπεζών στην Ευρώπη έχουν ζητήσει, ως μέρος των πρόσφατων αιτημάτων τους, να εξετάσουν αλλαγές στα επιχειρηματικά τους μοντέλα ώστε να ευθυγραμμίσουν καλύτερα τις ανάγκες ρευστότητας ανά νόμισμα με τις πηγές χρηματοδότησης.
Οι τράπεζες μπορούν να περιορίσουν τις υποχρεώσεις τους σε δολάρια μειώνοντας τη δραστηριότητά τους σε ορισμένες αγορές ή επιχειρηματικούς τομείς. Για παράδειγμα, ευρωπαϊκές τράπεζες που δεν διαθέτουν θυγατρική στις ΗΠΑ αλλά δραστηριοποιούνται στο παγκόσμιο εμπόριο — όπως η ναυτιλιακή χρηματοδότηση — ενδέχεται να έχουν μεγάλη έκθεση σε δολάρια, προκαλώντας πιθανή ανισορροπία ρευστότητας στους ισολογισμούς τους, δήλωσε ένας Ευρωπαίος τραπεζικός ρυθμιστής που δεν εμπλέκεται άμεσα στην εποπτεία.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών