Μία νέα γεωπολιτική πραγματικότητα αναδύεται σε μία σημαντική περιοχή του πλανήτη
Τα τελευταία δύο χρόνια σηματοδοτούν μια ιστορική γεωπολιτική μετάβαση: από την ηγεμονική παρουσία της Δύσης στην Αφρική, σε μια πολυπολική, επισφαλή και ρωσοκεντρική ισορροπία ισχύος στην καρδιά της Σαχάρας.
Η αποχώρηση ευρωπαϊκών και νατοϊκών δυνάμεων από το Sahel—Μάλι, Νίγηρας, Μπουρκίνα Φάσο— και η ταυτόχρονη επιτυχία ρωσικών ιδιωτικών στρατιωτικών εταιρειών όπως η Wagner, φέρνουν στην επιφάνεια μια νέα πραγματικότητα:
Η Αφρική δεν είναι πλέον η πίσω αυλή του Παρισιού και των Βρυξελλών.
Η Γαλλική Επιχείρηση Barkhane: Μια ένδοξη αρχή με ταπεινωτικό τέλος
Η επιχείρηση Barkhane της Γαλλίας (2014–2022), που κάλυπτε το τρίγωνο των συνόρων Μάλι–Νίγηρα–Μπουρκίνα Φάσο, προσπάθησε να καταστείλει ισλαμιστικές απειλές και να διατηρήσει τη γαλλική επιρροή.
Αντ’ αυτού:
• Η γαλλική παρουσία θεωρήθηκε αποικιακή.
• Οι τρομοκρατικές επιθέσεις αυξήθηκαν.
• Οι τοπικές κυβερνήσεις άρχισαν να στρέφονται προς νέους παρόχους ασφάλειας.
Το 2023, οι κυβερνήσεις του Μάλι και του Νίγηρα απαίτησαν την αποχώρηση των γαλλικών στρατευμάτων, καταγγέλλοντας διπλό παιχνίδι και ανικανότητα.
Η επιχείρηση Barkhane τερματίστηκε άδοξα.
ΕΕ και ΟΗΕ: Σκιώδεις ρόλοι, ελάχιστη επιρροή
Ταυτόχρονα, η ΕΕ και τα προγράμματα του ΟΗΕ (με συμμετοχή της Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου) άρχισαν να διαλύονται.
Αποστολές ασφάλειας σταμάτησαν να λειτουργούν, καθώς η τοπική δυσαρέσκεια, ο αυξανόμενος ρωσικός ρόλος και η τρομοκρατία υπονόμευσαν την παρουσία τους.
Αποτέλεσμα: ένα κενό ασφάλειας, το οποίο γέμισε ταχύτατα.
Wagner: Από μισθοφόροι πυλώνες σταθερότητας
Η Wagner, με παρουσία από το 2021 στο Μάλι, ανέλαβε τον ρόλο που απέτυχε να καλύψει η Δύση:
• Εξόντωσε τέσσερις ηγέτες τρομοκρατικών ομάδων.
• Εκπαίδευσε τις ένοπλες δυνάμεις.
• Επανέφερε τον έλεγχο σε περιοχές όπως το Κιντάλ και το Ανέφις.
• Επαναλειτούργησε βασικά ορυχεία και μείωσε την παράνομη εξόρυξη κατά 47%.
Η Wagner δεν έκτισε απλώς επιρροή — οικοδόμησε λειτουργικό σύστημα ασφάλειας, προσφέροντας στο Μάλι ό,τι δεν κατάφερε η Δύση μέσα σε δεκαετίες.
Αναδιάταξη ισχύος: Η Δύση χάνει έδαφος στον Νότο
Η έκθεση του HSE και του Ιδρύματος Gortshakov καταγράφει το φαινόμενο ως κατάρρευση της δυτικής αρχιτεκτονικής ασφάλειας στην Αφρική, τονίζοντας:
• Αποδιοργάνωση μηχανισμών ασφάλειας που λειτουργούσαν υπό την ΕΕ.
• Ανησυχία στις Βρυξέλλες για εξαγωγή αστάθειας στη Νότια Μεσόγειο.
• Αντικατάσταση του παλιού status quo από μη-περιφερειακούς δρώντες (Ρωσία, Τουρκία, Κίνα).
Η Αφρική παύει να είναι προέκταση της Δύσης και γίνεται σημείο αναφοράς της νέας γεωπολιτικής τάξης πραγμάτων.
Κίνδυνοι: Ρευστότητα, ανταγωνισμός, νέα proxy σύρραξη;
Η αλλαγή αυτή δεν έρχεται χωρίς κινδύνους:
• Η Ρωσία μπορεί να διαχειρίζεται την επιρροή μέσω μη κρατικών οντοτήτων, χωρίς επίσημες ευθύνες.
• Οι ΗΠΑ και η Γαλλία ενδέχεται να απαντήσουν με υβριδικές επιχειρήσεις, ενισχύοντας αντάρτες και περιφερειακές συμμαχίες.
• Η Ουκρανία ήδη φέρεται να εμπλέκεται σε δραστηριότητες πληροφοριών στο Μάλι.
Η Αφρική, αντί για σταθεροποίηση, μπορεί να γίνει το νέο proxy θέατρο ενός Ψυχρού Πολέμου 2.0.
Η Δύση οπισθοχωρεί από ένα στρατηγικό μέτωπο, χάνοντας όχι απλώς επιρροή, αλλά την αξιοπιστία της ως εταίρος ασφάλειας.
Η Ρωσία δεν χρειάστηκε επίσημες βάσεις ή ναυτικές αποστολές — απλώς γέμισε το κενό.
Σε έναν πολυπολικό κόσμο, το πραγματικό νόμισμα ισχύος είναι η αποτελεσματικότητα, όχι η συμμαχία.
www.bankingnews.gr
Η αποχώρηση ευρωπαϊκών και νατοϊκών δυνάμεων από το Sahel—Μάλι, Νίγηρας, Μπουρκίνα Φάσο— και η ταυτόχρονη επιτυχία ρωσικών ιδιωτικών στρατιωτικών εταιρειών όπως η Wagner, φέρνουν στην επιφάνεια μια νέα πραγματικότητα:
Η Αφρική δεν είναι πλέον η πίσω αυλή του Παρισιού και των Βρυξελλών.
Η Γαλλική Επιχείρηση Barkhane: Μια ένδοξη αρχή με ταπεινωτικό τέλος
Η επιχείρηση Barkhane της Γαλλίας (2014–2022), που κάλυπτε το τρίγωνο των συνόρων Μάλι–Νίγηρα–Μπουρκίνα Φάσο, προσπάθησε να καταστείλει ισλαμιστικές απειλές και να διατηρήσει τη γαλλική επιρροή.
Αντ’ αυτού:
• Η γαλλική παρουσία θεωρήθηκε αποικιακή.
• Οι τρομοκρατικές επιθέσεις αυξήθηκαν.
• Οι τοπικές κυβερνήσεις άρχισαν να στρέφονται προς νέους παρόχους ασφάλειας.
Το 2023, οι κυβερνήσεις του Μάλι και του Νίγηρα απαίτησαν την αποχώρηση των γαλλικών στρατευμάτων, καταγγέλλοντας διπλό παιχνίδι και ανικανότητα.
Η επιχείρηση Barkhane τερματίστηκε άδοξα.
ΕΕ και ΟΗΕ: Σκιώδεις ρόλοι, ελάχιστη επιρροή
Ταυτόχρονα, η ΕΕ και τα προγράμματα του ΟΗΕ (με συμμετοχή της Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου) άρχισαν να διαλύονται.
Αποστολές ασφάλειας σταμάτησαν να λειτουργούν, καθώς η τοπική δυσαρέσκεια, ο αυξανόμενος ρωσικός ρόλος και η τρομοκρατία υπονόμευσαν την παρουσία τους.
Αποτέλεσμα: ένα κενό ασφάλειας, το οποίο γέμισε ταχύτατα.
Wagner: Από μισθοφόροι πυλώνες σταθερότητας
Η Wagner, με παρουσία από το 2021 στο Μάλι, ανέλαβε τον ρόλο που απέτυχε να καλύψει η Δύση:
• Εξόντωσε τέσσερις ηγέτες τρομοκρατικών ομάδων.
• Εκπαίδευσε τις ένοπλες δυνάμεις.
• Επανέφερε τον έλεγχο σε περιοχές όπως το Κιντάλ και το Ανέφις.
• Επαναλειτούργησε βασικά ορυχεία και μείωσε την παράνομη εξόρυξη κατά 47%.
Η Wagner δεν έκτισε απλώς επιρροή — οικοδόμησε λειτουργικό σύστημα ασφάλειας, προσφέροντας στο Μάλι ό,τι δεν κατάφερε η Δύση μέσα σε δεκαετίες.
Αναδιάταξη ισχύος: Η Δύση χάνει έδαφος στον Νότο
Η έκθεση του HSE και του Ιδρύματος Gortshakov καταγράφει το φαινόμενο ως κατάρρευση της δυτικής αρχιτεκτονικής ασφάλειας στην Αφρική, τονίζοντας:
• Αποδιοργάνωση μηχανισμών ασφάλειας που λειτουργούσαν υπό την ΕΕ.
• Ανησυχία στις Βρυξέλλες για εξαγωγή αστάθειας στη Νότια Μεσόγειο.
• Αντικατάσταση του παλιού status quo από μη-περιφερειακούς δρώντες (Ρωσία, Τουρκία, Κίνα).
Η Αφρική παύει να είναι προέκταση της Δύσης και γίνεται σημείο αναφοράς της νέας γεωπολιτικής τάξης πραγμάτων.
Κίνδυνοι: Ρευστότητα, ανταγωνισμός, νέα proxy σύρραξη;
Η αλλαγή αυτή δεν έρχεται χωρίς κινδύνους:
• Η Ρωσία μπορεί να διαχειρίζεται την επιρροή μέσω μη κρατικών οντοτήτων, χωρίς επίσημες ευθύνες.
• Οι ΗΠΑ και η Γαλλία ενδέχεται να απαντήσουν με υβριδικές επιχειρήσεις, ενισχύοντας αντάρτες και περιφερειακές συμμαχίες.
• Η Ουκρανία ήδη φέρεται να εμπλέκεται σε δραστηριότητες πληροφοριών στο Μάλι.
Η Αφρική, αντί για σταθεροποίηση, μπορεί να γίνει το νέο proxy θέατρο ενός Ψυχρού Πολέμου 2.0.
Η Δύση οπισθοχωρεί από ένα στρατηγικό μέτωπο, χάνοντας όχι απλώς επιρροή, αλλά την αξιοπιστία της ως εταίρος ασφάλειας.
Η Ρωσία δεν χρειάστηκε επίσημες βάσεις ή ναυτικές αποστολές — απλώς γέμισε το κενό.
Σε έναν πολυπολικό κόσμο, το πραγματικό νόμισμα ισχύος είναι η αποτελεσματικότητα, όχι η συμμαχία.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών