Μια χώρα που υπέστη μαζικές αιφνιδιαστικές επιθέσεις χρειάζεται ένα αξιόπιστο αποτρεπτικό μέσο απέναντι σε εχθρούς με ανώτερες συμβατικές δυνάμεις
Μετά από 12 ημέρες πολέμου, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, δήλωσε ότι το Ιράν «δεν θα ανακατασκευάσει ποτέ» το πυρηνικό του πρόγραμμα.
Ωστόσο, αν η πρόσφατη εκεχειρία διαρκέσει και οδηγήσει σε περαιτέρω διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό μέλλον της χώρας, το Ιράν είναι απίθανο να εγκαταλείψει επίσημα το «δικαίωμά» του στον εμπλουτισμό, αν και μπορεί να είναι διατεθειμένο να αποδεχτεί περιορισμούς.
Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την καταμέτρηση των υπολειπόμενων πυρηνικών υλικών και εξοπλισμού, ενισχυμένους ελέγχους και περιορισμούς στις «ειρηνικές» πυρηνικές δραστηριότητες του Ιράν, σύμφωνα με τον Gary Samore, πρώην συνεργάτης του Λευκού Οίκου για τον έλεγχο όπλων (2009-13) και πλέον επικεφαλής του Crown Center for Middle East Studies στο Brandeis University.
Το αρνητικό σενάριο
Ωστόσο, οι επιθέσεις των ΗΠΑ και του Ισραήλ στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν θα μπορούσαν επίσης να ωθήσουν το Ιράν να αποχωρήσει από τη Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων (NPT) και να «τρέξει» να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.
Είναι μια λογική συνέπεια για μια χώρα που υπέστη μαζικές αιφνιδιαστικές επιθέσεις και χρειάζεται ένα αξιόπιστο αποτρεπτικό μέσο απέναντι σε εχθρούς με ανώτερες συμβατικές δυνάμεις.
Υποθέτοντας ότι το καθεστώς του Ιράν επιβιώσει από αυτόν τον πόλεμο, θα βρεθεί αντιμέτωπο με δύσκολες αποφάσεις για το αν και πώς να επαναλάβει την μακρόχρονη πυρηνική του πορεία.
Εκκωφαντική αποτυχία
Η στρατηγική του Ιράν να αναπτύξει σταδιακά την ικανότητα παραγωγής πυρηνικών υλικών για όπλα υπό το πρόσχημα ενός ειρηνικού πυρηνικού προγράμματος, ενώ καθυστερούσε την απόφαση για την κατασκευή πραγματικών όπλων, υπήρξε μια εκκωφαντική αποτυχία.
Αντί να αποτρέψει στρατιωτικές επιθέσεις, τις προσκάλεσε.
Μια εναλλακτική στρατηγική αναζήτησης πυρηνικών όπλων χωρίς νομικούς περιορισμούς, είναι γεμάτη τεχνικά εμπόδια και κινδύνους ασφαλείας.
Είναι ασαφές ποιο μονοπάτι θα ακολουθήσει τώρα το Ιράν.
Η βασική του ικανότητα να αποκτήσει πυρηνικά όπλα θα επιβιώσει από τα γεγονότα των τελευταίων 12 ημερών.
Η εξόντωση ορισμένων κορυφαίων επιστημόνων δεν μπορεί να εξαλείψει τη τεχνική γνώση των πολλών πυρηνικών εμπειρογνωμόνων, μηχανικών και εργατών του.
Το Ιράν διαθέτει τη βασική επιστημονική και βιομηχανική υποδομή για να ανακατασκευάσει το πυρηνικό του πρόγραμμα αν αποφασίσει να κάνει μια μακροχρόνια πολιτική δέσμευση για να το πετύχει.
Ποσότητες εμπλουτισμένου ουρανίου
Η φυσική πυρηνική υποδομή του Ιράν έχει υποστεί σοβαρές ζημιές, αλλά εξακολουθεί να διαθέτει μια μεγάλη ποσότητα εμπλουτισμένου ουρανίου.
Σύμφωνα με την Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA), αυτό το απόθεμα περιλαμβάνει περίπου 5.000 κιλά χαμηλού εμπλουτισμένου ουρανίου και 400 κιλά 60% εμπλουτισμένου ουρανίου — το οποίο μπορεί να μετατραπεί σε αρκετό ουράνιο εμπλουτισμένο σε 90% για περίπου 10 πυρηνικά όπλα, αν εμπλουτιστεί περαιτέρω.
Πολλή από αυτή την ποσότητα πιθανώς έχει μεταφερθεί σε μη αποκαλυπτόμενες τοποθεσίες, μαζί με εξοπλισμό που το Ιράν προφανώς εκκένωσε από το Fordow πριν από τις βόμβες των ΗΠΑ.
Ωστόσο, φαίνεται ότι οι βασικές εγκαταστάσεις εμπλουτισμού στο Natanz και το Fordow, και η σχετική τοποθεσία στο Ισφαχάν, δεν είναι πλέον λειτουργικές.
Το Ιράν είναι απίθανο να προσπαθήσει να τις ανακατασκευάσει επειδή θα υποστούν αυστηρούς ελέγχους και θα είναι στόχοι νέων επιθέσεων.
Αντ' αυτού, είναι πιο πιθανό να κατασκευάσει μια νέα εγκατάσταση εμπλουτισμού μυστικά, χρησιμοποιώντας ανακτημένα εξαρτήματα και όποια κενά φυγοκεντρητικά έχει καταφέρει να κρύψει από την IAEA.
Η παραγωγή νέων προηγμένων φυγοκεντρητών θα είναι δύσκολη, καθώς το Ισραήλ έχει καταστρέψει τις γνωστές εγκαταστάσεις παραγωγής, οι οποίες περιέχουν εξειδικευμένο εξοπλισμό.
Παρά την πανηγυρική δήλωση του Dmitry Medvedev, αναπληρωτή προεδρεύοντα του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, ούτε η Ρωσία ούτε κάποια άλλη χώρα είναι πιθανό να παρέχει πυρηνικές κεφαλές στο Ιράν.
Τι προβλέπει η ΝΡΤ
Σύμφωνα με τη Συνθήκη NPT, το Ιράν έχει το δικαίωμα να αποχωρήσει τρεις μήνες μετά την ειδοποίηση προς όλα τα μέρη και το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. (Η Βόρεια Κορέα είναι η μόνη άλλη χώρα που χρησιμοποίησε αυτό το δικαίωμα.)
Για το Ιράν, το πλεονέκτημα της αποχώρησης είναι ότι δεν θα υπόκειται πλέον σε διεθνείς ελέγχους, πράγμα που σημαίνει ότι θα μπορούσε να επιδιώξει πυρηνικά όπλα με μεγαλύτερη μυστικότητα και λιγότερη ευπάθεια σε μελλοντική σαμποτάζ και στρατιωτική επίθεση.
Ωστόσο, στην πράξη, φαίνεται ότι το Ιράν είναι τόσο κατακλυσμένο από ξένους κατασκόπους που η απουσία των ελέγχων της IAEA ίσως να μην προσφέρει πολύ επιπλέον προστασία από την έκθεση και ανίχνευση.
Υπάρχουν και άλλες αδυναμίες στην αποχώρηση από τη Συνθήκη NPT.
Η αποχώρηση του Ιράν θα θεωρηθεί ως δήλωση πρόθεσης για την απόκτηση πυρηνικών όπλων και θα αντιμετωπιστεί διεθνώς με σφοδρή αντίθεση, ίσως ακόμη και από χώρες όπως η Ρωσία και η Κίνα, που έχουν επικρίνει τις επιθέσεις των ΗΠΑ και του Ισραήλ στο Ιράν.
Εκτός της Συνθήκης NPT, το Ιράν θα είναι πιο ευάλωτο σε κυρώσεις και περιορισμούς εξαγωγών που θα περιορίσουν την ικανότητά του να αποκτήσει υλικά και εξοπλισμό που απαιτούνται για την ανακατασκευή του πυρηνικού του προγράμματος.
Θα ήταν επίσης ευκολότερο για τις ΗΠΑ και το Ισραήλ να δικαιολογήσουν μελλοντική χρήση δύναμης.
Δεδομένων αυτών των κινδύνων, το Ιράν ίσως θα ήταν καλύτερα να παραμείνει στην Συνθήκη NPT και να επιδιώξει μια καθαρά ειρηνική πυρηνική ενέργεια υπό διεθνή επιθεώρηση.
Όμως, όπως έδειξε αυτός ο πόλεμος, μια τέτοια προσέγγιση δεν παρέχει καμία εγγύηση ενάντια σε μελλοντικές επιθέσεις σε δήθεν ειρηνικές εγκαταστάσεις εμπλουτισμού.
www.bankingnews.gr
Ωστόσο, αν η πρόσφατη εκεχειρία διαρκέσει και οδηγήσει σε περαιτέρω διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό μέλλον της χώρας, το Ιράν είναι απίθανο να εγκαταλείψει επίσημα το «δικαίωμά» του στον εμπλουτισμό, αν και μπορεί να είναι διατεθειμένο να αποδεχτεί περιορισμούς.
Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την καταμέτρηση των υπολειπόμενων πυρηνικών υλικών και εξοπλισμού, ενισχυμένους ελέγχους και περιορισμούς στις «ειρηνικές» πυρηνικές δραστηριότητες του Ιράν, σύμφωνα με τον Gary Samore, πρώην συνεργάτης του Λευκού Οίκου για τον έλεγχο όπλων (2009-13) και πλέον επικεφαλής του Crown Center for Middle East Studies στο Brandeis University.
Το αρνητικό σενάριο
Ωστόσο, οι επιθέσεις των ΗΠΑ και του Ισραήλ στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν θα μπορούσαν επίσης να ωθήσουν το Ιράν να αποχωρήσει από τη Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων (NPT) και να «τρέξει» να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.
Είναι μια λογική συνέπεια για μια χώρα που υπέστη μαζικές αιφνιδιαστικές επιθέσεις και χρειάζεται ένα αξιόπιστο αποτρεπτικό μέσο απέναντι σε εχθρούς με ανώτερες συμβατικές δυνάμεις.
Υποθέτοντας ότι το καθεστώς του Ιράν επιβιώσει από αυτόν τον πόλεμο, θα βρεθεί αντιμέτωπο με δύσκολες αποφάσεις για το αν και πώς να επαναλάβει την μακρόχρονη πυρηνική του πορεία.
Εκκωφαντική αποτυχία
Η στρατηγική του Ιράν να αναπτύξει σταδιακά την ικανότητα παραγωγής πυρηνικών υλικών για όπλα υπό το πρόσχημα ενός ειρηνικού πυρηνικού προγράμματος, ενώ καθυστερούσε την απόφαση για την κατασκευή πραγματικών όπλων, υπήρξε μια εκκωφαντική αποτυχία.
Αντί να αποτρέψει στρατιωτικές επιθέσεις, τις προσκάλεσε.
Μια εναλλακτική στρατηγική αναζήτησης πυρηνικών όπλων χωρίς νομικούς περιορισμούς, είναι γεμάτη τεχνικά εμπόδια και κινδύνους ασφαλείας.
Είναι ασαφές ποιο μονοπάτι θα ακολουθήσει τώρα το Ιράν.
Η βασική του ικανότητα να αποκτήσει πυρηνικά όπλα θα επιβιώσει από τα γεγονότα των τελευταίων 12 ημερών.
Η εξόντωση ορισμένων κορυφαίων επιστημόνων δεν μπορεί να εξαλείψει τη τεχνική γνώση των πολλών πυρηνικών εμπειρογνωμόνων, μηχανικών και εργατών του.
Το Ιράν διαθέτει τη βασική επιστημονική και βιομηχανική υποδομή για να ανακατασκευάσει το πυρηνικό του πρόγραμμα αν αποφασίσει να κάνει μια μακροχρόνια πολιτική δέσμευση για να το πετύχει.
Ποσότητες εμπλουτισμένου ουρανίου
Η φυσική πυρηνική υποδομή του Ιράν έχει υποστεί σοβαρές ζημιές, αλλά εξακολουθεί να διαθέτει μια μεγάλη ποσότητα εμπλουτισμένου ουρανίου.
Σύμφωνα με την Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA), αυτό το απόθεμα περιλαμβάνει περίπου 5.000 κιλά χαμηλού εμπλουτισμένου ουρανίου και 400 κιλά 60% εμπλουτισμένου ουρανίου — το οποίο μπορεί να μετατραπεί σε αρκετό ουράνιο εμπλουτισμένο σε 90% για περίπου 10 πυρηνικά όπλα, αν εμπλουτιστεί περαιτέρω.
Πολλή από αυτή την ποσότητα πιθανώς έχει μεταφερθεί σε μη αποκαλυπτόμενες τοποθεσίες, μαζί με εξοπλισμό που το Ιράν προφανώς εκκένωσε από το Fordow πριν από τις βόμβες των ΗΠΑ.
Ωστόσο, φαίνεται ότι οι βασικές εγκαταστάσεις εμπλουτισμού στο Natanz και το Fordow, και η σχετική τοποθεσία στο Ισφαχάν, δεν είναι πλέον λειτουργικές.
Το Ιράν είναι απίθανο να προσπαθήσει να τις ανακατασκευάσει επειδή θα υποστούν αυστηρούς ελέγχους και θα είναι στόχοι νέων επιθέσεων.
Αντ' αυτού, είναι πιο πιθανό να κατασκευάσει μια νέα εγκατάσταση εμπλουτισμού μυστικά, χρησιμοποιώντας ανακτημένα εξαρτήματα και όποια κενά φυγοκεντρητικά έχει καταφέρει να κρύψει από την IAEA.
Η παραγωγή νέων προηγμένων φυγοκεντρητών θα είναι δύσκολη, καθώς το Ισραήλ έχει καταστρέψει τις γνωστές εγκαταστάσεις παραγωγής, οι οποίες περιέχουν εξειδικευμένο εξοπλισμό.
Παρά την πανηγυρική δήλωση του Dmitry Medvedev, αναπληρωτή προεδρεύοντα του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, ούτε η Ρωσία ούτε κάποια άλλη χώρα είναι πιθανό να παρέχει πυρηνικές κεφαλές στο Ιράν.
Τι προβλέπει η ΝΡΤ
Σύμφωνα με τη Συνθήκη NPT, το Ιράν έχει το δικαίωμα να αποχωρήσει τρεις μήνες μετά την ειδοποίηση προς όλα τα μέρη και το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. (Η Βόρεια Κορέα είναι η μόνη άλλη χώρα που χρησιμοποίησε αυτό το δικαίωμα.)
Για το Ιράν, το πλεονέκτημα της αποχώρησης είναι ότι δεν θα υπόκειται πλέον σε διεθνείς ελέγχους, πράγμα που σημαίνει ότι θα μπορούσε να επιδιώξει πυρηνικά όπλα με μεγαλύτερη μυστικότητα και λιγότερη ευπάθεια σε μελλοντική σαμποτάζ και στρατιωτική επίθεση.
Ωστόσο, στην πράξη, φαίνεται ότι το Ιράν είναι τόσο κατακλυσμένο από ξένους κατασκόπους που η απουσία των ελέγχων της IAEA ίσως να μην προσφέρει πολύ επιπλέον προστασία από την έκθεση και ανίχνευση.
Υπάρχουν και άλλες αδυναμίες στην αποχώρηση από τη Συνθήκη NPT.
Η αποχώρηση του Ιράν θα θεωρηθεί ως δήλωση πρόθεσης για την απόκτηση πυρηνικών όπλων και θα αντιμετωπιστεί διεθνώς με σφοδρή αντίθεση, ίσως ακόμη και από χώρες όπως η Ρωσία και η Κίνα, που έχουν επικρίνει τις επιθέσεις των ΗΠΑ και του Ισραήλ στο Ιράν.
Εκτός της Συνθήκης NPT, το Ιράν θα είναι πιο ευάλωτο σε κυρώσεις και περιορισμούς εξαγωγών που θα περιορίσουν την ικανότητά του να αποκτήσει υλικά και εξοπλισμό που απαιτούνται για την ανακατασκευή του πυρηνικού του προγράμματος.
Θα ήταν επίσης ευκολότερο για τις ΗΠΑ και το Ισραήλ να δικαιολογήσουν μελλοντική χρήση δύναμης.
Δεδομένων αυτών των κινδύνων, το Ιράν ίσως θα ήταν καλύτερα να παραμείνει στην Συνθήκη NPT και να επιδιώξει μια καθαρά ειρηνική πυρηνική ενέργεια υπό διεθνή επιθεώρηση.
Όμως, όπως έδειξε αυτός ο πόλεμος, μια τέτοια προσέγγιση δεν παρέχει καμία εγγύηση ενάντια σε μελλοντικές επιθέσεις σε δήθεν ειρηνικές εγκαταστάσεις εμπλουτισμού.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών