Τα μη επανδρωμένα συστήματα χαμηλού κόστους αποδεικνύονται ικανά να εξουδετερώσουν πολεμικά μέσα δισεκατομμυρίων με καταστροφικά αποτελέσματα και να αναδείξουν το νικητή στο πλαίσιο υβριδικών πολέμων
Οι καινοτομίες της Ρωσίας και της Ουκρανίας στη χρήση drones μεταμορφώνουν τις μεθόδους πολέμου, επηρεάζουν τις θερμές συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή και αναγκάζουν χώρες παγκοσμίως να επαναπροσδιορίσουν τις στρατηγικές τους.
Τα μη επανδρωμένα συστήματα χαμηλού κόστους αποδεικνύονται ικανά να εξουδετερώσουν πολεμικά μέσα δισεκατομμυρίων με καταστροφικά αποτελέσματα και να αναδείξουν το νικητή στο πλαίσιο υβριδικών πολέμων.
Ένα από τα πιο τολμηρά πλήγματα της Ουκρανίας κατά της Ρωσίας σημειώθηκε πρόσφατα, με επίθεση σε τέσσερα ρωσικά αεροδρόμια, προκαλώντας ζημιές που εκτιμώνται στα 7 δισεκατομμύρια δολάρια.
Παρά τους ισχυρισμούς του Donald Trump ότι η Ουκρανία δεν έχει διαπραγματευτική ισχύ, το Κίεβο απέδειξε το αντίθετο.
Μέσα από μια μυστική επιχείρηση 18 μηνών με την κωδική ονομασία Spiderweb, η ουκρανική υπηρεσία ασφαλείας (SBU) χρησιμοποίησε 117 φθηνά drones τύπου First-Person-View (FPV), τα οποία είχαν μεταφερθεί κρυφά εντός ρωσικού εδάφους με φορτηγά, για να καταστρέψει πάνω από 40 ρωσικά βομβαρδιστικά μεγάλης εμβέλειας.
Το πλήγμα ήταν όχι μόνο τακτικό, αλλά και ψυχολογικό, αποδεικνύοντας πως ούτε τα καλύτερα προστατευμένα οπλικά συστήματα της Ρωσίας είναι ασφαλή.
Με τις αντιαεροπορικές της άμυνες περιορισμένες και τις προμήθειες από τη Δύση να καθυστερούν, η Ουκρανία στόχευσε στην πηγή. Η Ρωσία, παρά τη ρητορική της, πλέον δυσκολεύεται να πραγματοποιήσει αεροπορικές επιθέσεις, αφού τα βομβαρδιστικά της δεν μπορούν να απογειωθούν. Αυτό που κάποτε θεωρούνταν πλεονέκτημα —το τεράστιο έδαφος της Ρωσίας— μετατρέπεται σε ευάλωτο σημείο.
Μετά την επίθεση, η Μόσχα αναγκάστηκε να μεταφέρει τα βομβαρδιστικά Tu-95 και Tu-160 στα βάθη της Σιβηρίας, γεγονός που αύξησε τη διάρκεια αποστολών σε σχεδόν 23 ώρες.
Το ρωσικό σάρωμα με shahed
Την ίδια ώρα κύματα επιθέσεων με drones και πυραύλους έπληξαν το Κίεβο κατά τη διάρκεια της νύχτας μέχρι την Παρασκευή (4/7), στην μεγαλύτερη εναέρια επίθεση από τότε που ξεκίνησε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία πριν από περισσότερα από τρία χρόνια, σύμφωνα με τις ουκρανικές αρχές, εν μέσω μιας ανανεωμένης ρωσικής προσπάθειας να καταλάβει περισσότερα εδάφη της γειτονικής χώρας.
Η καταιγιστική επίθεση προκάλεσε τον θάνατο ενός ανθρώπου και τον τραυματισμό τουλάχιστον 26 ακόμη, μεταξύ των οποίων και ένα παιδί, ενώ προξένησε εκτεταμένες ζημιές σε πολλές συνοικίες της πρωτεύουσας κατά τη διάρκεια της επτάωρης επίθεσης, ανέφεραν οι αρχές.
Οι εκρήξεις φώτισαν τον νυχτερινό ουρανό και αντήχησαν σε ολόκληρη την πόλη, την ώρα που οι σειρήνες αεροπορικής επιδρομής ηχούσαν ασταμάτητα. Η Ρωσία εντείνει τις επιθέσεις μεγάλου βεληνεκούς εναντίον ουκρανικών πόλεων
. Λιγότερο από μία εβδομάδα νωρίτερα, η Ρωσία είχε εξαπολύσει αυτό που τότε θεωρείτο η μεγαλύτερη εναέρια επίθεση του πολέμου.
Η στρατηγική αυτή συνοδεύεται από μια συντονισμένη ρωσική προσπάθεια να διασπάσει τμήματα του μετώπου μήκους περίπου 1.000 χιλιομέτρων, όπου τα ουκρανικά στρατεύματα δέχονται ασφυκτική πίεση.
Η Ρωσία εκτόξευσε συνολικά 550 drones και πυραύλους σε ολόκληρη την Ουκρανία κατά τη διάρκεια της νύχτας (4/7), ανακοίνωσε η ουκρανική πολεμική αεροπορία. Η πλειονότητα ήταν drones τύπου Shahed, ενώ εκτοξεύθηκαν και 11 πύραυλοι κατά τη διάρκεια της επίθεσης.
Το ιρανικό Shahed-136 είναι ένα από τα drones που καθορίζουν το σύγχρονο πεδίο μάχης.
Αυτό το μη επανδρωμένο αεροσκάφος, που όταν χρησιμοποιείται από τη Ρωσία αναφέρεται ως Geran-2, διαδραματίζει κομβικό ρόλο στη ρωσική επίθεση κατά της Ουκρανίας.
Το σχετικά χαμηλό κόστος κατασκευής, το μεγάλο βεληνεκές και το σημαντικό ωφέλιμο φορτίο που μπορεί να μεταφέρει το έχουν καταστήσει ένα ευέλικτο όπλο για "εις βάθος" αλλά και για τακτικές επιχειρήσεις. Η Ουκρανία κατάφερε να αντιμετωπίζει όλο και πιο αποτελεσματικά τις επιθέσεις των drones. H Ρωσία απαντά με αναβαθμισμένες παραλλαγές του Shahed και υιοθετώντας νέες τακτικές για να "σπάσει" την ουκρανική άμυνα.
Πώς αντιμετώπισε η Ουκρανία τα Shahed;
Οι Ρώσοι χρησιμοποίησαν αρκετά τα Shahed κι έτσι οι Οικυρανοί ανέπτυξαν μια συστηματική προσέγγιση για να τα αντιμετωπίσουν. Πέρυσι, οι Ρώσοι άρχισαν να στέλνουν drones-δολώματα μαζί με τα Shahed αυξάνοντας τις πιθανότητες να διασπάσουν την ουκρανική αεράμυνα. Η Ουκρανία ήταν αποτελεσματική στην εξουδετέρωση τόσο των "δολωμάτων" όσο και των Shahed. Στις 25 Ιανουαρίου 2025, η ουκρανική Πολεμική Αεροπορία ανέφερε ότι οι ρωσικές δυνάμεις εκτόξευσαν 61 μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Κανένα δεν έφτασε στον στόχο του. Δεκαπέντε μπλοκαρίστηκαν και τα υπόλοιπα 46 καταρρίφθηκαν.
Τα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου αναβαθμίζονται διαρκώς για να εκμεταλλεύονται τα τρωτά σημεία επικοινωνίας των ρωσικών drones. Όσον αφορά τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη που δεν μπλοκάρονται, οι ουκρανικές δυνάμεις ενεργούν με βάση το υψόμετρο όπου κινείται το drone. Bίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δείχνουν ουκρανικά Mi-24 Hind και MiG-29 να καταδιώκουν και να καταρρίπτουν Shahed σε μεγάλο υψόμετρο. Στο μεταξύ, οι κινητές ομάδες πυρός χρησιμοποιούν πολυβόλα τοποθετημένα πάνω σε οχήματα για να στοχεύουν drones που πετούν χαμηλά.
Πρόσφατα, όμως, τα Shahed έχουν γίνει πιο αποτελεσματικά. Η ουκρανική Πολεμική Αεροπορία ανέφερε ότι οι ρωσικές δυνάμεις εκτόξευσαν 71 Shahed και drones-"δολώματα" στις 25 Ιουνίου 2025.
Εξ αυτών 32 καταρρίφθηκαν, 20 μπλοκαρίστηκαν και 19 χτύπησαν τους στόχους τους. Η τάση αυτή, που ξεκίνησε πριν λίγους μήνες, αποτυπώνει μια αλλαγή τόσο στην τεχνολογία όσο και στην τακτική, με τον αριθμό των drones που "τρυπά" την ουκρανική άμυνα να αυξάνεται διαρκώς.
Τα τροποποιημένα Shahed
Αναφορές από την Ουκρανία κάνουν λόγο για δομικές τροποποιήσεις που έχουν γίνει στα Shahed.
Ειδικότερα, έχει ενισχυθεί η θωράκιση στο μέρος του κινητήρα για να αντέχει τα πλήγματα πυροβόλων.
Τα ντεπόζιτο δεν βρίσκονται πλέον στα πτερύγια, αλλά έχουν μεταφερθεί στο κύτος του drone. Οι προηγούμενες εκδόσεις των Shahed καταρρίπτονταν ακόμα και με μία εύστοχη βολή. Με τις τροποποιήσεις, το drone μπορεί να αντέξει περισσότερα χτυπήματα στα πτερύγια ή στο κύτος του και να συνεχίσει την πτήση προς τον στόχο του.
Άλλη μια σημαντική αναβάθμιση είναι η προσθήκη πυρομαχικών.
Αντί απλώς να πέφτουν σε έναν στόχο και να εκρήγνυνται κατά την πρόσκρουση, ορισμένες παραλλαγές των Shahed μπορούν ρίχνουν πυρομαχιά κατά την πλοήγησή τους. Αυτή η αναβάθμιση αποκλιμακώνει το "πρέπει" ενός χτυπήματος ακριβείας και διευρύνει τη χρησιμότητα του Shahed στο πεδίο της μάχης. Τα drones μπορούν να ρίξουν πυρομαχικά σε μεγάλη ακτίνα, καταφέροντας πλήγματα εναντίον συγκεντρωμένων στρατευμάτων και ελαφρώς οχυρωμένων θέσεων. Μπορούν να ριχθούν σε οποιοδήποτε σημείο της διαδρομής, γεγονός που καθιστά τη στόχευση του drone πιο ευέλικτη.
Στο Sumu και στο Karhiv οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν αναφέρει "αποπροσανατολιστικές" συναντήσεις με αυτά τα drones, αναφέροντας ότι "ούτε που τα ακούς να κατεβαίνουν και μετά από 20 λεπτά γίνεται η έκρηξη".
Οι νέες τακτικές της Ρωσίας για τα Shahed
Πέρα από τις αναβαθμίσεις, οι ρωσικές δυνάμεις έχουν υιοθετήσει νέες τακτικές για την ανάπτυξη των Shahed.
Μεταξύ άλλων οι Ρώσοι εκτοξεύουν τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη ανά ζεύγη, με το ένα drone να πετά χαμηλά και το άλλο σε μεγαλύτερο ύψος. Το drone που κινείται χαμηλότερα θωρακίζει το δεύτερο, με αποτέλεσμα τα ουκρανικά συστήματα ανίχνευσης να εντοπίζουν μόνο έναν στόχο.
Το drone που πετάει ψηλότερα συχνά παραμένει απαρατήρητο μέχρι να εξουδετερωθεί αυτό που κινείται χαμηλά, κερδίζοντας περισσότερο χρόνο στον αέρα και αυξάνοντας την πιθανότητα να φτάσει στον στόχο του.
Επιπλέον η Ρωσία συνδυάζει τα Shahed με τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη Lancet. Το Lancet είναι ένα μικρότερο drone παραμονής που χρησιμοποιείται από το 2020 και έχει αναβαθμιστεί αρκετές φορές. Το συμπαγές μέγεθός του το καθιστά πιο δύσκολο να εντοπιστεί και πιο δύσκολο να χτυπηθεί από πολυβόλα σε σύγκριση με τα πολύ μεγαλύτερα Shahed.
Όταν τα Shahed πλησιάζουν τους στόχους τους, το συνοδευτικό Lancet "ψάχνει" στο έδαφος τις ουκρανικές δυνάμεις που είναι υπεύθυνες για την αναχαίτιση των drones. Χτυπώντας αυτές τις ομάδες, το Lancet συμβάλλει στο να ανοίξει ο δρόμος για τα Shahed ώστε να φτάσουν στους στόχους τους χωρίς παρεμβολές.
Η απάντηση της Ουκρανίας
Καθώς όλο και μεγαλύτερος αριθμός Shahed φτάνει στους στόχους του, οι ουκρανικές δυνάμεις θα πρέπει να προσαρμόσουν την τακτική τους και τα συστήματα τους για να αναχαιτίζουν τα ρωσικά drones. Οι μηχανικοί τους πιθανόν προσαρμόζουν ήδη τα συστήματα ανίχνευσης για να μειώσουν το φαινόμενο "θωράκισης" που δημιουργείται όταν δύο drones πετούν μαζί σε διαφορετικά ύψη. Στο μεταξύ, οι ουκρανικές ομάδες στο έδαφος που έχουν αναλάβει την αποστολή αντιμετώπισης των μη επανδρωμένων αεροσκαφών ενδέχεται να τροποποιήσουν τα οχήματά τους ώστε να είναι λιγότερο ευάλωτα στα πλήγματα των Lancet και να αρχίσουν να χρησιμοποιούν πιο ισχυρά πυροβόλα για να επιφέρουν μεγαλύτερη ζημιά στα drones.
Επιπλέον, πρόσφατα η Ουκρανία "χτύπησε" ένα από τα εργοστάσια που παράγουν τα εν λόγω drones.
Τόσο η Ρωσία όσο και η Ουκρανία προσαρμόζουν γρήγορα τις τεχνολογίες τους για τα drones και την αντιμετώπισή τους σε μια προσπάθεια να αποκτήσουν πλεονέκτημα. Ο κύκλος θα συνεχιστεί και η Ουκρανία θα προσαρμόσει τις άμυνές της, η Ρωσία θα συνεχίσει να εξελίσσει με τη σειρά της τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και τις τακτικές της.
Αναταράξεις στη διεθνή άμυνα
Όπως ανέφεραν οι New York Times, αξιωματούχος χώρας-μέλους του ΝΑΤΟ δήλωσε πως η επίθεση της Ουκρανίας οδήγησε σε νέες συζητήσεις για τις ευπάθειες των συμμάχων. Παράλληλα, αυξήθηκαν οι ανησυχίες για πιθανές επιθέσεις σε αμερικανικά λιμάνια μέσω εμπορικών κινεζικών πλοίων.
Πολλά εξαρτήματα των ουκρανικών drones, όπως μπαταρίες και κινητήρες, κατασκευάζονται στην Κίνα, γεγονός που προκαλεί ανησυχίες για εξάρτηση από ξένες τεχνολογίες. Αν και οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους επενδύουν σε συστήματα αντιμετώπισης drones, η πλήρης προστασία απέχει ακόμη χρόνια — μια πρόκληση που αντιμετωπίζει και το ίδιο το Κίεβο απέναντι στα φθηνά ρωσικά drones τύπου Shahed.
Θαλάσσια drones: Ο ψηφιακός απόγονος των… μπουρλοτιέρηδων
Αν και η Ουκρανία έχασε σχεδόν το σύνολο του συμβατικού ναυτικού της στην αρχή του πολέμου, κατάφερε να αναπτύξει έναν στόλο θαλάσσιων drones που έχει προκαλέσει σημαντικές ζημιές στον ρωσικό στόλο της Μαύρης Θάλασσας. Σήμερα, ρωσικά πολεμικά πλοία παραμένουν αγκυροβολημένα, για να αποφύγουν επιθέσεις από θαλάσσια drones εξοπλισμένα με πυραύλους.
Οι τακτικές αυτές παραπέμπουν στα πλοία-πυρκαγιά της εποχής των ιστίων, που προκαλούσαν πανικό και διάλυση στους εχθρικούς στόλους. Η Ουκρανία αξιοποιεί αυτή την παλιά ιδέα με τεχνολογική ακρίβεια.
Η Μέση Ανατολή μαθαίνει από την Ουκρανία
Η Μέση Ανατολή, περιοχή με μακρά παράδοση σε ασύμμετρες συγκρούσεις, παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις. Όπως σημειώνει ο ερευνητής Omar Al-Ubaydli, οι χώρες του Κόλπου επανεξετάζουν τη στρατιωτική τους δομή.
Στην Υεμένη, οι Houthi κατέρριψαν επτά αμερικανικά drones Reaper μέσα σε έξι εβδομάδες, προκαλώντας ζημίες άνω των 200 εκατ. δολαρίων.
«Οι εχθροί μας χρησιμοποιούν drones των 10.000 δολαρίων, κι εμείς τα καταρρίπτουμε με πυραύλους των 2 εκατομμυρίων», σχολίασε ο στρατηγός Bryan Fenton. Το κόστος δεν είναι πλέον βιώσιμο.
Αναλυτές, όπως ο Fred Kagan, διερωτώνται τι θα συνέβαινε αν τέτοια drones χρησιμοποιούνταν από το Ιράν κατά αμερικανικών βομβαρδιστικών. Η Σαουδική Αραβία, προφανώς, κάνει την ίδια σκέψη.
Το 2019, drone επίθεση που αποδόθηκε στους Houthi προκάλεσε προσωρινή διακοπή του 50% της πετρελαϊκής παραγωγής της Σαουδικής Αραβίας, επηρεάζοντας σχεδόν το 5% της παγκόσμιας αγοράς. Η πιθανότητα τέτοιων επιθέσεων μέσω πλοίων-φορέων drones αυξάνει, ενώ το ενδεχόμενο ναρκοθέτησης στενών περασμάτων, όπως τα Στενά του Hormuz ή του Bab-el-Mandeb, απειλεί την παγκόσμια ναυσιπλοΐα.
Ισραήλ και Houthi: Οι νέοι παίkτες στον πόλεμο των drones
Το Ιράν και οι Houthi επεκτείνουν τη χρήση drones στη θάλασσα και στην ξηρά.
Τον Ιούλιο του 2024, drone που εκτοξεύθηκε από την Υεμένη έπληξε το Τελ Αβίβ μετά από πτήση 1.600 μιλίων, εκθέτοντας κενά στο ισραηλινό σύστημα αεράμυνας.
Λίγες εβδομάδες μετά την ουκρανική επιχείρηση Spiderweb, το Ισραήλ φέρεται να εισήγαγε εξαρτήματα για εκατοντάδες quadcopters στο Ιράν μέσω φορτηγών και εμπορικών πλοίων.
Όταν ξεκίνησε η αεροπορική επιχείρηση κατά ιρανικών στρατιωτικών στόχων, τα drones αυτά ενεργοποιήθηκαν εκ των έσω, επιτρέποντας γρήγορη κυριαρχία στον αέρα.
Όπως αποδεικνύεται, τα ακριβά συστήματα άμυνας δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν τον όγκο και την προσαρμοστικότητα των drones. Ο πόλεμος έχει μετατραπεί σε έναν τεχνολογικό αγώνα ταχύτητας και καινοτομίας. Η πλατφόρμα που αγοράστηκε χθες, μπορεί αύριο να είναι ήδη ξεπερασμένη.
Ένας Ρωσος στρατηγός δήλωσε χαρακτηριστικά:
«Είτε θέλετε να το πιστέψετε είτε όχι, η φύση της στρατιωτικής ισχύος έχει ήδη αλλάξει.»
Οι χώρες του Περσικού Κόλπου επενδύουν — αλλά πρέπει να καινοτομήσουν
Οι χώρες του Περσικού Κόλπου, εν μέσω αυξανόμενων γεωπολιτικών εντάσεων, ενισχύουν τις σχέσεις τους με τις ΗΠΑ. Μετά από επίσκεψη του Τραμπ, η Σαουδική Αραβία συμφώνησε να επενδύσει πάνω από 100 δισ. δολάρια σε αμερικανικά όπλα. Παράλληλα, το Κατάρ προχωρά σε ανάλογες κινήσεις.
Ωστόσο, η πραγματική πρόκληση δεν είναι μόνο η αγορά τεχνολογίας, αλλά η ανάπτυξη εγχώριων δυνατοτήτων.
Όπως απέδειξε η Ουκρανία, η ανάγκη οδηγεί στην καινοτομία. Παρά την έλλειψη εξοπλισμού, η χρήση drones προσέφερε ασύμμετρο πλεονέκτημα.
Το αμερικανικό Πεντάγωνο αναπροσαρμόζει τον προϋπολογισμό του δίνοντας έμφαση σε μικρού και μεσαίου μεγέθους drones, πυραύλους και αντι-drone συστήματα.
Το πεδίο μάχης της Ουκρανίας δεν καθορίζει απλώς τη μορφή του πολέμου του, αλλά θέτει τις βάσεις για τη νέα εποχή της στρατιωτικής τεχνολογίας και του τρόπου διεξαγωγής των μαχών.
www.bankingnews.gr
Τα μη επανδρωμένα συστήματα χαμηλού κόστους αποδεικνύονται ικανά να εξουδετερώσουν πολεμικά μέσα δισεκατομμυρίων με καταστροφικά αποτελέσματα και να αναδείξουν το νικητή στο πλαίσιο υβριδικών πολέμων.
Ένα από τα πιο τολμηρά πλήγματα της Ουκρανίας κατά της Ρωσίας σημειώθηκε πρόσφατα, με επίθεση σε τέσσερα ρωσικά αεροδρόμια, προκαλώντας ζημιές που εκτιμώνται στα 7 δισεκατομμύρια δολάρια.
Παρά τους ισχυρισμούς του Donald Trump ότι η Ουκρανία δεν έχει διαπραγματευτική ισχύ, το Κίεβο απέδειξε το αντίθετο.
Μέσα από μια μυστική επιχείρηση 18 μηνών με την κωδική ονομασία Spiderweb, η ουκρανική υπηρεσία ασφαλείας (SBU) χρησιμοποίησε 117 φθηνά drones τύπου First-Person-View (FPV), τα οποία είχαν μεταφερθεί κρυφά εντός ρωσικού εδάφους με φορτηγά, για να καταστρέψει πάνω από 40 ρωσικά βομβαρδιστικά μεγάλης εμβέλειας.
Το πλήγμα ήταν όχι μόνο τακτικό, αλλά και ψυχολογικό, αποδεικνύοντας πως ούτε τα καλύτερα προστατευμένα οπλικά συστήματα της Ρωσίας είναι ασφαλή.
Με τις αντιαεροπορικές της άμυνες περιορισμένες και τις προμήθειες από τη Δύση να καθυστερούν, η Ουκρανία στόχευσε στην πηγή. Η Ρωσία, παρά τη ρητορική της, πλέον δυσκολεύεται να πραγματοποιήσει αεροπορικές επιθέσεις, αφού τα βομβαρδιστικά της δεν μπορούν να απογειωθούν. Αυτό που κάποτε θεωρούνταν πλεονέκτημα —το τεράστιο έδαφος της Ρωσίας— μετατρέπεται σε ευάλωτο σημείο.
Μετά την επίθεση, η Μόσχα αναγκάστηκε να μεταφέρει τα βομβαρδιστικά Tu-95 και Tu-160 στα βάθη της Σιβηρίας, γεγονός που αύξησε τη διάρκεια αποστολών σε σχεδόν 23 ώρες.
Το ρωσικό σάρωμα με shahed
Την ίδια ώρα κύματα επιθέσεων με drones και πυραύλους έπληξαν το Κίεβο κατά τη διάρκεια της νύχτας μέχρι την Παρασκευή (4/7), στην μεγαλύτερη εναέρια επίθεση από τότε που ξεκίνησε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία πριν από περισσότερα από τρία χρόνια, σύμφωνα με τις ουκρανικές αρχές, εν μέσω μιας ανανεωμένης ρωσικής προσπάθειας να καταλάβει περισσότερα εδάφη της γειτονικής χώρας.
Η καταιγιστική επίθεση προκάλεσε τον θάνατο ενός ανθρώπου και τον τραυματισμό τουλάχιστον 26 ακόμη, μεταξύ των οποίων και ένα παιδί, ενώ προξένησε εκτεταμένες ζημιές σε πολλές συνοικίες της πρωτεύουσας κατά τη διάρκεια της επτάωρης επίθεσης, ανέφεραν οι αρχές.
Οι εκρήξεις φώτισαν τον νυχτερινό ουρανό και αντήχησαν σε ολόκληρη την πόλη, την ώρα που οι σειρήνες αεροπορικής επιδρομής ηχούσαν ασταμάτητα. Η Ρωσία εντείνει τις επιθέσεις μεγάλου βεληνεκούς εναντίον ουκρανικών πόλεων
. Λιγότερο από μία εβδομάδα νωρίτερα, η Ρωσία είχε εξαπολύσει αυτό που τότε θεωρείτο η μεγαλύτερη εναέρια επίθεση του πολέμου.
Η στρατηγική αυτή συνοδεύεται από μια συντονισμένη ρωσική προσπάθεια να διασπάσει τμήματα του μετώπου μήκους περίπου 1.000 χιλιομέτρων, όπου τα ουκρανικά στρατεύματα δέχονται ασφυκτική πίεση.
Η Ρωσία εκτόξευσε συνολικά 550 drones και πυραύλους σε ολόκληρη την Ουκρανία κατά τη διάρκεια της νύχτας (4/7), ανακοίνωσε η ουκρανική πολεμική αεροπορία. Η πλειονότητα ήταν drones τύπου Shahed, ενώ εκτοξεύθηκαν και 11 πύραυλοι κατά τη διάρκεια της επίθεσης.
Το ιρανικό Shahed-136 είναι ένα από τα drones που καθορίζουν το σύγχρονο πεδίο μάχης.
Αυτό το μη επανδρωμένο αεροσκάφος, που όταν χρησιμοποιείται από τη Ρωσία αναφέρεται ως Geran-2, διαδραματίζει κομβικό ρόλο στη ρωσική επίθεση κατά της Ουκρανίας.
Το σχετικά χαμηλό κόστος κατασκευής, το μεγάλο βεληνεκές και το σημαντικό ωφέλιμο φορτίο που μπορεί να μεταφέρει το έχουν καταστήσει ένα ευέλικτο όπλο για "εις βάθος" αλλά και για τακτικές επιχειρήσεις. Η Ουκρανία κατάφερε να αντιμετωπίζει όλο και πιο αποτελεσματικά τις επιθέσεις των drones. H Ρωσία απαντά με αναβαθμισμένες παραλλαγές του Shahed και υιοθετώντας νέες τακτικές για να "σπάσει" την ουκρανική άμυνα.
Πώς αντιμετώπισε η Ουκρανία τα Shahed;
Οι Ρώσοι χρησιμοποίησαν αρκετά τα Shahed κι έτσι οι Οικυρανοί ανέπτυξαν μια συστηματική προσέγγιση για να τα αντιμετωπίσουν. Πέρυσι, οι Ρώσοι άρχισαν να στέλνουν drones-δολώματα μαζί με τα Shahed αυξάνοντας τις πιθανότητες να διασπάσουν την ουκρανική αεράμυνα. Η Ουκρανία ήταν αποτελεσματική στην εξουδετέρωση τόσο των "δολωμάτων" όσο και των Shahed. Στις 25 Ιανουαρίου 2025, η ουκρανική Πολεμική Αεροπορία ανέφερε ότι οι ρωσικές δυνάμεις εκτόξευσαν 61 μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Κανένα δεν έφτασε στον στόχο του. Δεκαπέντε μπλοκαρίστηκαν και τα υπόλοιπα 46 καταρρίφθηκαν.
Τα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου αναβαθμίζονται διαρκώς για να εκμεταλλεύονται τα τρωτά σημεία επικοινωνίας των ρωσικών drones. Όσον αφορά τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη που δεν μπλοκάρονται, οι ουκρανικές δυνάμεις ενεργούν με βάση το υψόμετρο όπου κινείται το drone. Bίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δείχνουν ουκρανικά Mi-24 Hind και MiG-29 να καταδιώκουν και να καταρρίπτουν Shahed σε μεγάλο υψόμετρο. Στο μεταξύ, οι κινητές ομάδες πυρός χρησιμοποιούν πολυβόλα τοποθετημένα πάνω σε οχήματα για να στοχεύουν drones που πετούν χαμηλά.
Πρόσφατα, όμως, τα Shahed έχουν γίνει πιο αποτελεσματικά. Η ουκρανική Πολεμική Αεροπορία ανέφερε ότι οι ρωσικές δυνάμεις εκτόξευσαν 71 Shahed και drones-"δολώματα" στις 25 Ιουνίου 2025.
Εξ αυτών 32 καταρρίφθηκαν, 20 μπλοκαρίστηκαν και 19 χτύπησαν τους στόχους τους. Η τάση αυτή, που ξεκίνησε πριν λίγους μήνες, αποτυπώνει μια αλλαγή τόσο στην τεχνολογία όσο και στην τακτική, με τον αριθμό των drones που "τρυπά" την ουκρανική άμυνα να αυξάνεται διαρκώς.
Τα τροποποιημένα Shahed
Αναφορές από την Ουκρανία κάνουν λόγο για δομικές τροποποιήσεις που έχουν γίνει στα Shahed.
Ειδικότερα, έχει ενισχυθεί η θωράκιση στο μέρος του κινητήρα για να αντέχει τα πλήγματα πυροβόλων.
Τα ντεπόζιτο δεν βρίσκονται πλέον στα πτερύγια, αλλά έχουν μεταφερθεί στο κύτος του drone. Οι προηγούμενες εκδόσεις των Shahed καταρρίπτονταν ακόμα και με μία εύστοχη βολή. Με τις τροποποιήσεις, το drone μπορεί να αντέξει περισσότερα χτυπήματα στα πτερύγια ή στο κύτος του και να συνεχίσει την πτήση προς τον στόχο του.
Άλλη μια σημαντική αναβάθμιση είναι η προσθήκη πυρομαχικών.
Αντί απλώς να πέφτουν σε έναν στόχο και να εκρήγνυνται κατά την πρόσκρουση, ορισμένες παραλλαγές των Shahed μπορούν ρίχνουν πυρομαχιά κατά την πλοήγησή τους. Αυτή η αναβάθμιση αποκλιμακώνει το "πρέπει" ενός χτυπήματος ακριβείας και διευρύνει τη χρησιμότητα του Shahed στο πεδίο της μάχης. Τα drones μπορούν να ρίξουν πυρομαχικά σε μεγάλη ακτίνα, καταφέροντας πλήγματα εναντίον συγκεντρωμένων στρατευμάτων και ελαφρώς οχυρωμένων θέσεων. Μπορούν να ριχθούν σε οποιοδήποτε σημείο της διαδρομής, γεγονός που καθιστά τη στόχευση του drone πιο ευέλικτη.
Στο Sumu και στο Karhiv οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν αναφέρει "αποπροσανατολιστικές" συναντήσεις με αυτά τα drones, αναφέροντας ότι "ούτε που τα ακούς να κατεβαίνουν και μετά από 20 λεπτά γίνεται η έκρηξη".
Οι νέες τακτικές της Ρωσίας για τα Shahed
Πέρα από τις αναβαθμίσεις, οι ρωσικές δυνάμεις έχουν υιοθετήσει νέες τακτικές για την ανάπτυξη των Shahed.
Μεταξύ άλλων οι Ρώσοι εκτοξεύουν τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη ανά ζεύγη, με το ένα drone να πετά χαμηλά και το άλλο σε μεγαλύτερο ύψος. Το drone που κινείται χαμηλότερα θωρακίζει το δεύτερο, με αποτέλεσμα τα ουκρανικά συστήματα ανίχνευσης να εντοπίζουν μόνο έναν στόχο.
Το drone που πετάει ψηλότερα συχνά παραμένει απαρατήρητο μέχρι να εξουδετερωθεί αυτό που κινείται χαμηλά, κερδίζοντας περισσότερο χρόνο στον αέρα και αυξάνοντας την πιθανότητα να φτάσει στον στόχο του.
Επιπλέον η Ρωσία συνδυάζει τα Shahed με τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη Lancet. Το Lancet είναι ένα μικρότερο drone παραμονής που χρησιμοποιείται από το 2020 και έχει αναβαθμιστεί αρκετές φορές. Το συμπαγές μέγεθός του το καθιστά πιο δύσκολο να εντοπιστεί και πιο δύσκολο να χτυπηθεί από πολυβόλα σε σύγκριση με τα πολύ μεγαλύτερα Shahed.
Όταν τα Shahed πλησιάζουν τους στόχους τους, το συνοδευτικό Lancet "ψάχνει" στο έδαφος τις ουκρανικές δυνάμεις που είναι υπεύθυνες για την αναχαίτιση των drones. Χτυπώντας αυτές τις ομάδες, το Lancet συμβάλλει στο να ανοίξει ο δρόμος για τα Shahed ώστε να φτάσουν στους στόχους τους χωρίς παρεμβολές.
Η απάντηση της Ουκρανίας
Καθώς όλο και μεγαλύτερος αριθμός Shahed φτάνει στους στόχους του, οι ουκρανικές δυνάμεις θα πρέπει να προσαρμόσουν την τακτική τους και τα συστήματα τους για να αναχαιτίζουν τα ρωσικά drones. Οι μηχανικοί τους πιθανόν προσαρμόζουν ήδη τα συστήματα ανίχνευσης για να μειώσουν το φαινόμενο "θωράκισης" που δημιουργείται όταν δύο drones πετούν μαζί σε διαφορετικά ύψη. Στο μεταξύ, οι ουκρανικές ομάδες στο έδαφος που έχουν αναλάβει την αποστολή αντιμετώπισης των μη επανδρωμένων αεροσκαφών ενδέχεται να τροποποιήσουν τα οχήματά τους ώστε να είναι λιγότερο ευάλωτα στα πλήγματα των Lancet και να αρχίσουν να χρησιμοποιούν πιο ισχυρά πυροβόλα για να επιφέρουν μεγαλύτερη ζημιά στα drones.
Επιπλέον, πρόσφατα η Ουκρανία "χτύπησε" ένα από τα εργοστάσια που παράγουν τα εν λόγω drones.
Τόσο η Ρωσία όσο και η Ουκρανία προσαρμόζουν γρήγορα τις τεχνολογίες τους για τα drones και την αντιμετώπισή τους σε μια προσπάθεια να αποκτήσουν πλεονέκτημα. Ο κύκλος θα συνεχιστεί και η Ουκρανία θα προσαρμόσει τις άμυνές της, η Ρωσία θα συνεχίσει να εξελίσσει με τη σειρά της τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και τις τακτικές της.
Αναταράξεις στη διεθνή άμυνα
Όπως ανέφεραν οι New York Times, αξιωματούχος χώρας-μέλους του ΝΑΤΟ δήλωσε πως η επίθεση της Ουκρανίας οδήγησε σε νέες συζητήσεις για τις ευπάθειες των συμμάχων. Παράλληλα, αυξήθηκαν οι ανησυχίες για πιθανές επιθέσεις σε αμερικανικά λιμάνια μέσω εμπορικών κινεζικών πλοίων.
Πολλά εξαρτήματα των ουκρανικών drones, όπως μπαταρίες και κινητήρες, κατασκευάζονται στην Κίνα, γεγονός που προκαλεί ανησυχίες για εξάρτηση από ξένες τεχνολογίες. Αν και οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους επενδύουν σε συστήματα αντιμετώπισης drones, η πλήρης προστασία απέχει ακόμη χρόνια — μια πρόκληση που αντιμετωπίζει και το ίδιο το Κίεβο απέναντι στα φθηνά ρωσικά drones τύπου Shahed.
Θαλάσσια drones: Ο ψηφιακός απόγονος των… μπουρλοτιέρηδων
Αν και η Ουκρανία έχασε σχεδόν το σύνολο του συμβατικού ναυτικού της στην αρχή του πολέμου, κατάφερε να αναπτύξει έναν στόλο θαλάσσιων drones που έχει προκαλέσει σημαντικές ζημιές στον ρωσικό στόλο της Μαύρης Θάλασσας. Σήμερα, ρωσικά πολεμικά πλοία παραμένουν αγκυροβολημένα, για να αποφύγουν επιθέσεις από θαλάσσια drones εξοπλισμένα με πυραύλους.
Οι τακτικές αυτές παραπέμπουν στα πλοία-πυρκαγιά της εποχής των ιστίων, που προκαλούσαν πανικό και διάλυση στους εχθρικούς στόλους. Η Ουκρανία αξιοποιεί αυτή την παλιά ιδέα με τεχνολογική ακρίβεια.
Η Μέση Ανατολή μαθαίνει από την Ουκρανία
Η Μέση Ανατολή, περιοχή με μακρά παράδοση σε ασύμμετρες συγκρούσεις, παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις. Όπως σημειώνει ο ερευνητής Omar Al-Ubaydli, οι χώρες του Κόλπου επανεξετάζουν τη στρατιωτική τους δομή.
Στην Υεμένη, οι Houthi κατέρριψαν επτά αμερικανικά drones Reaper μέσα σε έξι εβδομάδες, προκαλώντας ζημίες άνω των 200 εκατ. δολαρίων.
«Οι εχθροί μας χρησιμοποιούν drones των 10.000 δολαρίων, κι εμείς τα καταρρίπτουμε με πυραύλους των 2 εκατομμυρίων», σχολίασε ο στρατηγός Bryan Fenton. Το κόστος δεν είναι πλέον βιώσιμο.
Αναλυτές, όπως ο Fred Kagan, διερωτώνται τι θα συνέβαινε αν τέτοια drones χρησιμοποιούνταν από το Ιράν κατά αμερικανικών βομβαρδιστικών. Η Σαουδική Αραβία, προφανώς, κάνει την ίδια σκέψη.
Το 2019, drone επίθεση που αποδόθηκε στους Houthi προκάλεσε προσωρινή διακοπή του 50% της πετρελαϊκής παραγωγής της Σαουδικής Αραβίας, επηρεάζοντας σχεδόν το 5% της παγκόσμιας αγοράς. Η πιθανότητα τέτοιων επιθέσεων μέσω πλοίων-φορέων drones αυξάνει, ενώ το ενδεχόμενο ναρκοθέτησης στενών περασμάτων, όπως τα Στενά του Hormuz ή του Bab-el-Mandeb, απειλεί την παγκόσμια ναυσιπλοΐα.
Ισραήλ και Houthi: Οι νέοι παίkτες στον πόλεμο των drones
Το Ιράν και οι Houthi επεκτείνουν τη χρήση drones στη θάλασσα και στην ξηρά.
Τον Ιούλιο του 2024, drone που εκτοξεύθηκε από την Υεμένη έπληξε το Τελ Αβίβ μετά από πτήση 1.600 μιλίων, εκθέτοντας κενά στο ισραηλινό σύστημα αεράμυνας.
Λίγες εβδομάδες μετά την ουκρανική επιχείρηση Spiderweb, το Ισραήλ φέρεται να εισήγαγε εξαρτήματα για εκατοντάδες quadcopters στο Ιράν μέσω φορτηγών και εμπορικών πλοίων.
Όταν ξεκίνησε η αεροπορική επιχείρηση κατά ιρανικών στρατιωτικών στόχων, τα drones αυτά ενεργοποιήθηκαν εκ των έσω, επιτρέποντας γρήγορη κυριαρχία στον αέρα.
Όπως αποδεικνύεται, τα ακριβά συστήματα άμυνας δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν τον όγκο και την προσαρμοστικότητα των drones. Ο πόλεμος έχει μετατραπεί σε έναν τεχνολογικό αγώνα ταχύτητας και καινοτομίας. Η πλατφόρμα που αγοράστηκε χθες, μπορεί αύριο να είναι ήδη ξεπερασμένη.
Ένας Ρωσος στρατηγός δήλωσε χαρακτηριστικά:
«Είτε θέλετε να το πιστέψετε είτε όχι, η φύση της στρατιωτικής ισχύος έχει ήδη αλλάξει.»
Οι χώρες του Περσικού Κόλπου επενδύουν — αλλά πρέπει να καινοτομήσουν
Οι χώρες του Περσικού Κόλπου, εν μέσω αυξανόμενων γεωπολιτικών εντάσεων, ενισχύουν τις σχέσεις τους με τις ΗΠΑ. Μετά από επίσκεψη του Τραμπ, η Σαουδική Αραβία συμφώνησε να επενδύσει πάνω από 100 δισ. δολάρια σε αμερικανικά όπλα. Παράλληλα, το Κατάρ προχωρά σε ανάλογες κινήσεις.
Ωστόσο, η πραγματική πρόκληση δεν είναι μόνο η αγορά τεχνολογίας, αλλά η ανάπτυξη εγχώριων δυνατοτήτων.
Όπως απέδειξε η Ουκρανία, η ανάγκη οδηγεί στην καινοτομία. Παρά την έλλειψη εξοπλισμού, η χρήση drones προσέφερε ασύμμετρο πλεονέκτημα.
Το αμερικανικό Πεντάγωνο αναπροσαρμόζει τον προϋπολογισμό του δίνοντας έμφαση σε μικρού και μεσαίου μεγέθους drones, πυραύλους και αντι-drone συστήματα.
Το πεδίο μάχης της Ουκρανίας δεν καθορίζει απλώς τη μορφή του πολέμου του, αλλά θέτει τις βάσεις για τη νέα εποχή της στρατιωτικής τεχνολογίας και του τρόπου διεξαγωγής των μαχών.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών