Οι ΗΠΑ στραγγαλίζουν την Ουκρανία - Παύουν τις πωλήσεις Patriot στην Ευρώπη – Πανικός στην ΕΕ, αλλά κάποιοι χαίρονται, εκτός Ρωσίας

Οι Ηνωμένες Πολιτείες προχωρούν ένα μέτρο τόσο καίριο που στην ουσία... στραγγαλίζει την Ουκρανία: σε αναστολή μέρους των πωλήσεων όπλων προς την Ευρώπη, απόφαση που σύμφωνα με το περιοδικό The Atlantic μπορεί να έχει δραματικές συνέπειες και για την Ουκρανία.
Η απόφαση της Ουάσινγκτον να προτάξει το «America First» και να μπλοκάρει τις εξαγωγές ζωτικών συστημάτων αφήνει την Ευρώπη έκθετη και την Ουκρανία σε κρίσιμη καμπή. 
Τα Patriot που ζητά το Κίεβο παραμένουν στις αμερικανικές αποθήκες, ενώ οι Ευρωπαίοι σπεύδουν να αγοράσουν από Παρίσι, Ρώμη και Βερολίνο.

Το «πάγωμα» από το Πεντάγωνο - Σοβαρό έλλειμμα Patriot

Σύμφωνα με πηγές της αμερικανικής εφημερίδας, το Πεντάγωνο έχει συντάξει λίστα με συστήματα που θεωρούνται σε έλλειψη, μπλοκάροντας νέες παραγγελίες από Ευρωπαίους συμμάχους.
Στην κορυφή της λίστας βρίσκονται τα συστήματα Patriot, τα οποία η Ουάσινγκτον επιλέγει να κρατήσει για δική της χρήση.
Για την Ευρώπη, το πρόβλημα είναι τεράστιο: πολλά κράτη έχουν ήδη μεταφέρει αντιαεροπορικά και πυραυλικά συστήματα στην Ουκρανία και υπολόγιζαν να αναπληρώσουν τα αποθέματα μέσω αμερικανικών εξαγωγών.
Τώρα, η πόρτα κλείνει και η αναζήτηση εναλλακτικών γίνεται επιτακτική.
Η ανησυχία για τα Patriot υπήρχε εδώ και μήνες.
Σύμφωνα με αξιωματούχους του Υπουργείου Άμυνας, οι ΗΠΑ διαθέτουν μόλις το 25% των αναχαιτιστών που απαιτούν τα επιχειρησιακά τους σχέδια.
Και επειδή το Patriot δεν έχει ευρωπαϊκό ισοδύναμο, γίνεται όλο και πιο πολύτιμο σε μια ήπειρο που φοβάται επιθέσεις από αέρος.
Η ανησυχία εντάθηκε μετά την καταγγελία της Εσθονίας, μέλους του ΝΑΤΟ, ότι ρωσικά μαχητικά παραβίασαν τον εναέριο χώρο της.

Η στροφή στη Γαλλία, την Ιταλία και τη Γερμανία

Ενδεικτική είναι η περίπτωση της Δανίας.
Tο πρώτο σήμα ότι κάτι έχει αλλάξει στη στρατηγική των Ηνωμένων Πολιτειών για τις πωλήσεις στρατιωτικού εξοπλισμού στην Ευρώπη φάνηκε όταν η Δανία πλησίαζε στην απόφαση για την αγορά ενός  συστήματος αντιαεροπορικής άμυνας, πολλών δισεκ. δολαρίων.
Για εβδομάδες, Αμερικανοί και Γάλλοι διαπραγματευτές πίεζαν σκληρά για να κλείσουν το deal.
Όμως, ξαφνικά, λίγο πριν την καταληκτική ημερομηνία, το Πεντάγωνο έδειξε ότι… έχασε το ενδιαφέρον του.
«Δεν μπορούσαμε να καταλάβουμε γιατί», σχολίασε ένας εργολάβος που παρακολουθούσε τη συζήτηση.
«Έμοιαζε αυτονόητο, αλλά απλά δεν τους ενδιέφερε».

Το δόγμα «America First»

Οι συνομιλητές του The Atlantic σημειώνουν ότι όλα αυτά γίνονται στο πλαίσιο της στρατηγικής «America First» της κυβέρνησης Donald Trump.
Προτεραιότητα είναι η αναπλήρωση των αμερικανικών αποθηκών και η προετοιμασία για πιθανή αντιπαράθεση με την Κίνα.
Η επιλογή αυτή μπορεί να αποδυναμώνει την Ευρώπη και να αφήνει την Ουκρανία ακάλυπτη, αλλά στην Ουάσινγκτον κυριαρχεί η λογική της «εθνικής αυτάρκειας».
Πίσω από την ιδέα βρίσκεται ο αξιωματούχος του Πενταγώνου Elbridge Colby, ο οποίος είχε ήδη στο παρελθόν βάλει στον «πάγο» αποστολές όπλων προς το Κίεβο.

Η Παρέμβαση Colby

Σε τηλεδιάσκεψη νωρίτερα αυτόν τον μήνα με το Υπουργείο Εξωτερικών ο αναπληρωτής υφυπουργός Άμυνας Elbridge Colby δήλωσε ότι «δεν πιστεύει στην αξία ορισμένων εξαγωγών όπλων».
Ειδικά για τα Patriot, τα οποία μπορούν να αναχαιτίζουν εισερχόμενους πυραύλους, είπε ότι βρίσκονται σε έλλειψη και «πρέπει να μείνουν στις ΗΠΑ για δική μας χρήση».
Οι δηλώσεις αιφνιδίασαν ορισμένους στο υπουργείο, αλλά γρήγορα έγινε σαφές πως δεν ήταν μόνο η Δανία που είδε τις πόρτες να κλείνουν.
Πρώην και νυν αξιωματούχοι παραδέχθηκαν ότι το Πεντάγωνο έχει εντοπίσει συγκεκριμένα συστήματα ως ελλειμματικά και μπλοκάρει νέες αιτήσεις από την Ευρώπη.
Αφού διαπραγματεύτηκε με τις ΗΠΑ χωρίς αποτέλεσμα, τελικά η Δανία υπέγραψε συμβόλαιο-μαμούθ ύψους 9,1 δισ. δολαρίων με γαλλο-ιταλούς και γερμανούς κατασκευαστές, εγκαταλείποντας το Patriot.
Το ζήτημα είναι ακόμη πιο οξύ, αφού το Κίεβο επιμένει πως το σύστημα Patriot είναι η βασική του προτεραιότητα.
Η έλλειψη στις αμερικανικές αποθήκες και το πάγωμα των εξαγωγών οδηγούν σε αδιέξοδο.
Αν το «πάγωμα» συνεχιστεί, κινδυνεύει να ανοίξει νέα ρήγματα με τους συμμάχους, να αποδυναμώσει τις άμυνές τους την ώρα που η Ρωσία θεωρείται άμεση απειλή και να περιορίσει την αμερικανική επιρροή στην Ευρώπη.
Παράλληλα, θα σημάνει απώλεια δισεκατομμυρίων σε κρατικά και ιδιωτικά έσοδα, θέσεις εργασίας στη βιομηχανία όπλων και επιβράδυνση σε έρευνα και ανάπτυξη.

Η στροφή της Αμερικής

Οι πωλήσεις όπλων αποτελούσαν πάντα κεντρικό εργαλείο της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής.
Από τον Ψυχρό Πόλεμο μέχρι σήμερα, χρησίμευαν για την ενίσχυση συμμαχιών και την επέκταση της αμερικανικής επιρροής.
Στην Ταϊβάν, αμερικανικοί πύραυλοι και μαχητικά ενισχύουν την άμυνα απέναντι στην Κίνα.
Στο Ισραήλ, αντιαεροπορικά και αντιαρματικά προστατεύουν από επιθέσεις της Hamas και του Ιράν.
Στην Ουκρανία, αμερικανικά συστήματα που αγοράστηκαν από Ευρωπαίους και παραδόθηκαν στο Κίεβο απέτρεψαν την κατάρρευση μπροστά στη ρωσική εισβολή.
Το οικονομικό μέγεθος είναι τεράστιο: μόνο το οικονομικό έτος 2024 ανήλθε σε 117,9 δισ. δολάρια.
Όμως, η δεύτερη διοίκηση Donald Trump αλλάζει προτεραιότητες.
Με περισσότερους υποστηρικτές της ατζέντας «America First» στα ανώτερα κλιμάκια, ο Λευκός Οίκος δείχνει ότι προτιμά να αναπληρώσει τα δικά του αποθέματα παρά να στηρίξει παραδοσιακούς συμμάχους.

«Τμήμα Πολέμου» και αντιδράσεις

Ο εκπρόσωπος Τύπου του Πενταγώνου, Kingsley Wilson, χαρακτήρισε «γελοίες» τις φήμες ότι ο Colby παίρνει αποφάσεις πίσω από κλειστές πόρτες, υπενθυμίζοντας ότι ο Trump έχει βαφτίσει το Υπουργείο Άμυνας και ως «Υπουργείο Πολέμου».
Από την πλευρά του, ο σύμβουλος του Υπουργείου Εξωτερικών, Michael Needham, απέρριψε τις φήμες περί ρήξης λέγοντας: «Όσοι κατασκευάζουν ιστορίες για ρήξη ανάμεσα στο Υπουργείο Εξωτερικών και το Υπουργείο Πολέμου το κάνουν επειδή αντιτίθενται στην ατζέντα America First του Προέδρου Trump».

Η Κίνα στο στόχαστρο οι Ευρωπαίοι σε δίλημμα

Πολλές ευρωπαϊκές χώρες έστειλαν τα καλύτερα όπλα τους στην Ουκρανία, με αντάλλαγμα να αναπληρώσουν μέσω αμερικανικών αγορών.
Όμως τώρα ακούν «στείλτε όπλα στο Kiev, αλλά δεν μπορείτε να τα αντικαταστήσετε».
«Τους λέμε να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους, αλλά τους αρνούμαστε τα μέσα», σχολίασε ο απόστρατος συνταγματάρχης των Πεζοναυτών Mark Cancian.
Η εξάντληση αποθεμάτων δεν είναι μόνο αμερικανικό αλλά και ευρωπαϊκό πρόβλημα.
Το Κίεβο ζητά συνεχώς Patriot, που χρησιμοποιούνται εντατικά τόσο στην Ουκρανία όσο και στο Ισραήλ, οδηγώντας σε επιπλέον πιέσεις.

Η πιθανή αντίδραση

Υποστηρικτές των εξαγωγών υπογραμμίζουν ότι αυτές χρηματοδοτούν την παραγωγή νέων γραμμών και την έρευνα.
Ενδεικτικά, η Boeing μπόρεσε να κατασκευάσει το F-15EX επειδή η Σαουδική Αραβία παρήγγειλε δισεκατομμύρια σε νέα μαχητικά.
Επιπλέον, οι εξαγωγές όπλων στηρίζουν θέσεις εργασίας, κάτι που εκτιμά ιδιαίτερα το Κογκρέσο.
Αυτό μπορεί τελικά να πιέσει για επανεκκίνηση των πωλήσεων.
Ωστόσο, η Cara Abercrombie, αξιωματούχος της προηγούμενης κυβέρνησης Biden, προειδοποίησε: «Αν πεις σε μια ευρωπαϊκή χώρα που φοβάται ρωσικούς πυραύλους ή drones ότι η ήδη διετής αναμονή θα γίνει πενταετής, τότε είναι βέβαιο ότι θα στραφεί σε άλλες εναλλακτικές».
Η «America First» ατζέντα του Trump αφήνει την Ευρώπη εκτεθειμένη, την Ουκρανία απροστάτευτη και τις βιομηχανίες όπλων σε αβεβαιότητα.
Την ώρα που η Κίνα αντιμετωπίζεται ως ο υπ’ αριθμόν ένα αντίπαλος, η Ευρώπη μοιάζει να μετατρέπεται σε «δευτερεύον μέτωπο» για την Ουάσινγκτον.

Ισορροπίες και αντιφάσεις

Παρατηρητές επισημαίνουν ότι όλα αυτά συμβαδίζουν με τη θεώρηση του Colby ότι μόνο η Κίνα έχει τη δύναμη να εκτοπίσει τις ΗΠΑ από τη θέση της υπερδύναμης.
Άρα, οι ΗΠΑ πρέπει να ρίξουν όλο το βάρος στη Δυτική Ειρηνική ζώνη, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει να αφήσουν την Ευρώπη πιο ευάλωτη.
Την ίδια ώρα που η Ευρώπη και η Ουκρανία βλέπουν τα αποθέματά τους να στερεύουν, οι ΗΠΑ ετοιμάζουν την πώληση όπλων στο Ισραήλ ύψους σχεδόν 6 δισ. δολαρίων.
Και σαν να μην έφτανε αυτό, ο πρόεδρος της Πολωνίας, Karol Navrotsky, επιμένει στην ανάπτυξη πυρηνικών υποδομών του ΝΑΤΟ στη χώρα του, κίνηση που κλιμακώνει ακόμη περισσότερο το κλίμα στην Ανατολική Ευρώπη.

www.bankingnews.gr