Στα τέλη Σεπτεμβρίου 2025, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump και ο υπουργός Οικονομικών του, Scott Bessent, ανακοίνωσαν ένα πακέτο διάσωσης ύψους 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την Αργεντινή.
Η κίνηση ήρθε μετά την απότομη πτώση του πέσο μέσα στο 2025 και την ήττα της κυβέρνησης του Javier Milei στις εκλογές της επαρχίας του Μπουένος Άιρες στις 7 Σεπτεμβρίου.
Ενώ η κυβέρνηση των ΗΠΑ υποστήριξε ότι η στήριξη της Αργεντινής θα σταθεροποιήσει έναν σημαντικό στρατηγικό εταίρο και θα προστατεύσει τα αμερικανικά συμφέροντα, επικριτές από όλο το πολιτικό φάσμα αμφισβήτησαν την οικονομική λογική της απόφασης — αλλά και τη συμβατότητά της με το δόγμα “America First” του Trump.
Το πείραμα λιτότητας του Milei και η οικονομική κατάρρευση
Ο Javier Milei ανέλαβε την προεδρία της Αργεντινής στα τέλη του 2024 με ριζοσπαστικό φιλελεύθερο οικονομικό πρόγραμμα.
Μείωσε δραστικά τις δημόσιες δαπάνες, πάγωσε τους μισθούς και κατάργησε υπουργεία, με στόχο τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος και τον περιορισμό του τριψήφιου πληθωρισμού.
Αν και ο ρυθμός αύξησης των τιμών επιβραδύνθηκε — από πάνω από 10% μηνιαίως σε περίπου 2% — η ανεργία αυξήθηκε και σχεδόν το ένα τρίτο του πληθυσμού παρέμεινε κάτω από το όριο της φτώχειας.
Μετά την εκλογική ήττα, οι επενδυτές ανησύχησαν ότι ο Milei θα εγκατέλειπε την πολιτική λιτότητας και θα χαλάρωνε τον μηχανισμό στήριξης του πέσο.
Η αγορά αντέδρασε με μαζικές πωλήσεις, αναγκάζοντας την κεντρική τράπεζα να δαπανήσει πάνω από 1,1 δισ. δολάρια σε τρεις ημέρες για να υπερασπιστεί το νόμισμα, ενώ το κόστος δανεισμού της χώρας εκτοξεύτηκε.
Παρά τις προσωρινές ανάσες, οι φόβοι για κατάρρευση του προγράμματος του Milei εντάθηκαν — και αποτέλεσαν το υπόβαθρο για την αμερικανική παρέμβαση.
Ο μηχανισμός και τα κίνητρα του πακέτου διάσωσης
Στις 23 Σεπτεμβρίου, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, ο Trump συνάντησε τον Milei και δεσμεύθηκε να «βοηθήσει» την Αργεντινή, αν και επέμεινε ότι δεν επρόκειτο για διάσωση.
Την επόμενη ημέρα, ο Bessent ανακοίνωσε ότι το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών θα αγοράσει ομόλογα της Αργεντινής σε δολάρια, θα παράσχει πιστωτική γραμμή μέσω του ESF και θα διαπραγματευτεί swap line 20 δισ. δολαρίων με την κεντρική τράπεζα της χώρας.
Το Exchange Stabilization Fund (ESF), που ιδρύθηκε το 1934, επιτρέπει στο Υπουργείο Οικονομικών να δανείζει σε ξένες κυβερνήσεις και να παρεμβαίνει στις αγορές συναλλάγματος.
Παρότι ο Trump απορρίπτει τον όρο «bailout», η δομή της συμφωνίας θυμίζει παρόμοιες επιχειρήσεις διάσωσης του παρελθόντος, σημειώνει το Modern Diplomacy.
Οργή στις ΗΠΑ: Αγρότες, Ρεπουμπλικανοί και Δημοκρατικοί εναντίον του bailout
Η ανακοίνωση προκάλεσε έντονες αντιδράσεις και από τα δύο κόμματα.
Οι Αμερικανοί παραγωγοί σόγιας, που ακόμα νιώθουν τις συνέπειες του εμπορικού πολέμου με την Κίνα, κατηγόρησαν τον Trump ότι στηρίζει έναν άμεσο ανταγωνιστή τους — αφού η Αργεντινή εξάγει τεράστιες ποσότητες σόγιας στην Κίνα, πιέζοντας τις τιμές στις ΗΠΑ.
Οι Ρεπουμπλικανοί Julie Fedorchak και Chuck Grassley μίλησαν για «προδοσία της πολιτικής America First».
Από την πλευρά των Δημοκρατικών, ο γερουσιαστής Brian Schatz κατηγόρησε τον Trump ότι αρνείται να προστατεύσει εκατομμύρια Αμερικανούς από αυξήσεις στα ασφάλιστρα υγείας, ενώ χρηματοδοτεί μια αβέβαιη ξένη διάσωση.
Παράλληλα, ερευνητικά ρεπορτάζ αποκάλυψαν ότι ο διαχειριστής hedge fund Rob Citrone, στενός σύμμαχος του Bessent, κατείχε μεγάλες θέσεις σε αργεντίνικα ομόλογα — προκαλώντας υποψίες για σύγκρουση συμφερόντων.
Κίνα, γεωπολιτική και διεθνείς ισορροπίες
Η διάσωση έχει και ξεκάθαρες γεωπολιτικές διαστάσεις.
Η Κίνα διαθέτει ήδη swap line 18 δισ. δολαρίων με την Αργεντινή, γεγονός που της προσφέρει επιρροή στα συναλλαγματικά της αποθέματα. Με τη δική του μεγαλύτερη πιστωτική γραμμή, ο Trump επιδιώκει να περιορίσει την κινεζική επιρροή και να φέρει την Αργεντινή πιο κοντά στην Ουάσιγκτον.
Πολλοί αναλυτές στο Μπουένος Άιρες βλέπουν τη στήριξη περισσότερο ως πολιτική χειρονομία — ενίσχυση του Milei μετά την εκλογική του ήττα και επιβεβαίωση της ιδεολογικής σύμπλευσης των δύο ηγετών. Ο Milei είχε στηρίξει ανοιχτά την προεκλογική καμπάνια του Trump το 2024, και η κίνηση αυτή δείχνει μια στενή πολιτική συμμαχία της διεθνούς δεξιάς.
Βραχυπρόθεσμη ανάσα, μακροπρόθεσμη αβεβαιότητα
Στην Αργεντινή, η ανακοίνωση των ΗΠΑ έφερε άμεση ανακούφιση στις αγορές: το ρίσκο χώρας υποχώρησε και το πέσο σταθεροποιήθηκε. Ωστόσο, οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι το πακέτο παρέχει μόνο προσωρινή στήριξη και δεν αντιμετωπίζει τα βαθύτερα διαρθρωτικά προβλήματα της οικονομίας.
Η τελευταία αντίστοιχη διάσωση μέσω του ESF στη Λατινική Αμερική —το πακέτο 12 δισ. δολαρίων για το Μεξικό το 1995— είχε προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στις ΗΠΑ. Μια ενδεχόμενη αθέτηση πληρωμών από την Αργεντινή θα μπορούσε να πυροδοτήσει πολιτικό και οικονομικό κόστος για την Ουάσιγκτον.
Επιπτώσεις στην πολιτική και την κυριαρχία της Αργεντινής
Η στήριξη από τις ΗΠΑ ίσως δώσει πολιτική ώθηση στον Milei ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών, παρουσιάζοντάς τον ως σταθερό ηγέτη με διεθνή στήριξη. Όμως οι αντίπαλοί του προειδοποιούν ότι η εξάρτηση από ξένο δανεισμό υπονομεύει την εθνική κυριαρχία και επιβαρύνει τους φορολογούμενους.
Ακόμη κι αν το πακέτο σταθεροποιήσει προσωρινά το πέσο, η φτώχεια, η ανεργία και οι πολιτικές αντιπαραθέσεις συνεχίζουν να απειλούν την κυβέρνηση. Το “ανακουφιστικό διάλειμμα” ίσως αποδειχθεί βραχύβιο.
Στροφή στην αμερικανική εξωτερική πολιτική
Το bailout της Αργεντινής δοκιμάζει τα όρια μεταξύ του δόγματος America First και της στρατηγικής αντιπαράθεσης με την Κίνα.
Η χρήση του ESF για ξένη βοήθεια έρχεται σε αντίθεση με τη ρητορική απομονωτισμού του Trump, δείχνοντας ότι η γεωπολιτική μπορεί να υπερισχύσει της ιδεολογίας.
Παρακάμπτοντας το ΔΝΤ, οι ΗΠΑ διατηρούν απόλυτο έλεγχο στους όρους της συμφωνίας. Αν, όμως, η οικονομία της Αργεντινής καταρρεύσει, η Ουάσιγκτον θα βρεθεί αντιμέτωπη με πολιτικό κόστος και αμφισβήτηση της αποτελεσματικότητας των μονομερών ενεργειών.
Αντίθετα, μια επιτυχία του προγράμματος Milei θα μπορούσε να ενθαρρύνει την Ουάσιγκτον να χρησιμοποιεί πιο επιθετικά τα οικονομικά της εργαλεία στη Λατινική Αμερική και πέρα από αυτήν.
Όπως σημειώνουν αναλυτές, είτε η διάσωση σταθεροποιήσει την Αργεντινή είτε απλώς καθυστερήσει μια νέα κρίση, πρόκειται για μια καθοριστική στιγμή στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, όπου οι πολιτικές φιλίες υπερισχύουν των αρχών της “America First”.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών