Οι 2.452 μετρικοί τόνοι χρυσού που διαθέτει εκτιμώνται περίπου στα 300 δισ. δολάρια με βάση τις τρέχουσες τιμές — ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο 13% του ΑΕΠ το 2024
Η Ιταλία, της οποίας τα κρατικά περιουσιακά στοιχεία — από τα ομόλογα μέχρι τις τράπεζες — έχουν συχνά αποτελέσει αντικείμενο διαφόρων κρίσεων τα τελευταία χρόνια, απολαμβάνει σήμερα μια απρόσμενη οικονομική ώθηση, καθώς τα τεράστια αποθέματα χρυσού της κεντρικής τράπεζας ακολουθούν τις τιμές του πολύτιμου μετάλλου σε ιστορικά υψηλά επίπεδα.
Το απόθεμα χρυσού της χώρας αντικατοπτρίζει δεκαετίες προσεκτικής διαχείρισης, έπειτα από την ανάταξη των αποθεμάτων που λεηλατήθηκαν από τους Ναζί τη δεκαετία του 1940, και μια σταθερή πολιτική που την έκανε να αντιστέκεται στις πιέσεις για πώληση, ακόμη και σε περιόδους κρίσης ή όταν το δημόσιο χρέος της εκτοξευόταν.
Η Κεντρική Τράπεζα κατέχει σήμερα το τρίτο μεγαλύτερο εθνικό απόθεμα χρυσού στον κόσμο, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Γερμανία.
Οι 2.452 μετρικοί τόνοι χρυσού που διαθέτει εκτιμώνται περίπου στα 300 δισ. δολάρια με βάση τις τρέχουσες τιμές — ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο 13% του εθνικού ΑΕΠ για το 2024, σύμφωνα με υπολογισμούς του Reuters.
Πολεμικές κατασχέσεις και μεταπολεμική πολιτική
Η σχέση της Ιταλίας με τον χρυσό έχει βαθιές ρίζες.
Ήδη από την εποχή των Ετρούσκων, πριν από τη ρωμαϊκή περίοδο, η χώρα γνώριζε προηγμένες τεχνικές επεξεργασίας χρυσού.
Υπό τον Ιούλιο Καίσαρα, το χρυσό νόμισμα aureus αποτέλεσε το θεμέλιο του νομισματικού συστήματος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ενώ αιώνες αργότερα, το fiorino της Φλωρεντίας είχε την επιρροή που έχει σήμερα το δολάριο.
Η σύγχρονη πολιτική της Ιταλίας για τον χρυσό διαμορφώθηκε από τη μεταπολεμική εμπειρία: κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι ναζιστικές δυνάμεις, με τη βοήθεια του φασιστικού καθεστώτος, κατέσχεσαν 120 τόνους χρυσού από τα ιταλικά αποθέματα, τα οποία στο τέλος του πολέμου είχαν μειωθεί σε μόλις 20 τόνους.
Κατά τη διάρκεια του μεταπολεμικού «οικονομικού θαύματος», η Ιταλία έγινε εξαγωγική δύναμη, συγκεντρώνοντας σημαντικά αποθέματα ξένου συναλλάγματος, κυρίως δολαρίων, μέρος των οποίων μετέτρεψε σε χρυσό.
Μέχρι το 1960, τα αποθέματα είχαν φτάσει τους 1.400 τόνους, συμπεριλαμβανομένων και των τριών τετάρτων του χρυσού που ανακτήθηκε το 1958.
Ο χρυσός ως «οικογενειακό κειμήλιο»
Οι πετρελαϊκές κρίσεις της δεκαετίας του 1970 έφεραν αναταραχή στις αγορές και πολιτική αστάθεια στην Ιταλία.
Όπως εξηγεί ο Stefano Caselli, κοσμήτορας της SDA Bocconi School of Management, «η νομισματική αστάθεια οδήγησε τις κεντρικές τράπεζες της Δύσης να αγοράζουν χρυσό — το απόλυτο σύμβολο χρηματοπιστωτικής σταθερότητας».
Για να αντιμετωπίσει τα ελλείμματα που προκάλεσε η φυγή κεφαλαίων, η Ρώμη χρησιμοποίησε 41.300 ράβδους χρυσού ως εγγύηση για δάνειο ύψους 2 δισ. δολαρίων από τη Bundesbank το 1976.
Σε αντίθεση όμως με το Ηνωμένο Βασίλειο ή την Ισπανία, η Ιταλία αρνήθηκε να πουλήσει χρυσό ακόμη και κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους του 2008.
Όπως σημειώνει ο Salvatore Rossi, πρώην υποδιοικητής της Bank of Italy, «ο χρυσός είναι σαν τα οικογενειακά ασημικά, σαν το πολύτιμο ρολόι του παππού — είναι το έσχατο καταφύγιο σε κάθε κρίση».
Ο χρυσός στην εποχή της αβεβαιότητας
Σήμερα, με τις γεωπολιτικές ανακατατάξεις και την άνοδο των ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων όπως τα stablecoins και τα cryptos, οι κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο ενισχύουν ξανά τα αποθέματά τους σε χρυσό.
«Η ιστορική απόφαση της Bank of Italy να διατηρήσει τα αποθέματα της φαίνεται εξαιρετικά επίκαιρη σήμερα», αναφέρει ο Caselli.
«Βρισκόμαστε και πάλι στην ίδια θέση».
Η Κεντρική Τράπαζα διατηρεί περίπου 871.713 χρυσά νομίσματα, συνολικού βάρους 4,1 τόνων, φυλαγμένα σε ειδικό θησαυροφυλάκιο γνωστό ως sacristy.
Περίπου 1.100 τόνοι βρίσκονται κάτω από το κεντρικό της κτίριο, Palazzo Koch, κοντά στο Κολοσσαίο.
Άλλοι τόσοι φυλάσσονται στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ μικρότερες ποσότητες βρίσκονται στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ελβετία.
Ο χρυσός αντιστοιχεί στο 75% των επίσημων αποθεμάτων της Ιταλίας — πολύ πάνω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης (66,5%), σύμφωνα με το World Gold Council.
Η Ιταλία παραμένει επίσης ένας από τους κορυφαίους εξαγωγείς χρυσών κοσμημάτων στον κόσμο, με επίκεντρα τις περιοχές Alessandria, Arezzo και Vicenza.
Οι οίκοι Bulgari, Buccellati και Damiani απολαμβάνουν διεθνή φήμη.
Πωλήσεις ή διακράτηση;
Παρά το δημόσιο χρέος που ξεπερνά τα 3 τρισ. ευρώ (137,4% του ΑΕΠ σύμφωνα με προβλέψεις το 2026), οι εκκλήσεις να πουληθεί μέρος του χρυσού επανέρχονται κατά καιρούς.
Ωστόσο, όπως τονίζει ο Giacomo Chiorino, επικεφαλής ανάλυσης αγοράς στη Banca Patrimoni Sella & C., «ακόμη και η πώληση του μισού αποθέματος δεν θα έλυνε το πρόβλημα του ιταλικού χρέους».
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η πώληση θα μπορούσε να απελευθερώσει κεφάλαια για δημόσιες υπηρεσίες, όμως η Bank of Italy δεν δείχνει καμία πρόθεση να πουλήσει.
Όπως συνοψίζει ο Caselli:
«Σε μια εποχή που ο κόσμος ξαναχαράσσεται, οι αγορές βρίσκονται σε ιστορικά υψηλά και τα ψηφιακά νομίσματα κερδίζουν έδαφος, ο χρυσός είναι το πιο “καυτό” περιουσιακό στοιχείο. Και έχουν δίκιο που δεν πουλούν».
www.bankingnews.gr
Το απόθεμα χρυσού της χώρας αντικατοπτρίζει δεκαετίες προσεκτικής διαχείρισης, έπειτα από την ανάταξη των αποθεμάτων που λεηλατήθηκαν από τους Ναζί τη δεκαετία του 1940, και μια σταθερή πολιτική που την έκανε να αντιστέκεται στις πιέσεις για πώληση, ακόμη και σε περιόδους κρίσης ή όταν το δημόσιο χρέος της εκτοξευόταν.
Η Κεντρική Τράπεζα κατέχει σήμερα το τρίτο μεγαλύτερο εθνικό απόθεμα χρυσού στον κόσμο, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Γερμανία.
Οι 2.452 μετρικοί τόνοι χρυσού που διαθέτει εκτιμώνται περίπου στα 300 δισ. δολάρια με βάση τις τρέχουσες τιμές — ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο 13% του εθνικού ΑΕΠ για το 2024, σύμφωνα με υπολογισμούς του Reuters.
Πολεμικές κατασχέσεις και μεταπολεμική πολιτική
Η σχέση της Ιταλίας με τον χρυσό έχει βαθιές ρίζες.
Ήδη από την εποχή των Ετρούσκων, πριν από τη ρωμαϊκή περίοδο, η χώρα γνώριζε προηγμένες τεχνικές επεξεργασίας χρυσού.
Υπό τον Ιούλιο Καίσαρα, το χρυσό νόμισμα aureus αποτέλεσε το θεμέλιο του νομισματικού συστήματος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ενώ αιώνες αργότερα, το fiorino της Φλωρεντίας είχε την επιρροή που έχει σήμερα το δολάριο.
Η σύγχρονη πολιτική της Ιταλίας για τον χρυσό διαμορφώθηκε από τη μεταπολεμική εμπειρία: κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι ναζιστικές δυνάμεις, με τη βοήθεια του φασιστικού καθεστώτος, κατέσχεσαν 120 τόνους χρυσού από τα ιταλικά αποθέματα, τα οποία στο τέλος του πολέμου είχαν μειωθεί σε μόλις 20 τόνους.
Κατά τη διάρκεια του μεταπολεμικού «οικονομικού θαύματος», η Ιταλία έγινε εξαγωγική δύναμη, συγκεντρώνοντας σημαντικά αποθέματα ξένου συναλλάγματος, κυρίως δολαρίων, μέρος των οποίων μετέτρεψε σε χρυσό.
Μέχρι το 1960, τα αποθέματα είχαν φτάσει τους 1.400 τόνους, συμπεριλαμβανομένων και των τριών τετάρτων του χρυσού που ανακτήθηκε το 1958.
Ο χρυσός ως «οικογενειακό κειμήλιο»
Οι πετρελαϊκές κρίσεις της δεκαετίας του 1970 έφεραν αναταραχή στις αγορές και πολιτική αστάθεια στην Ιταλία.
Όπως εξηγεί ο Stefano Caselli, κοσμήτορας της SDA Bocconi School of Management, «η νομισματική αστάθεια οδήγησε τις κεντρικές τράπεζες της Δύσης να αγοράζουν χρυσό — το απόλυτο σύμβολο χρηματοπιστωτικής σταθερότητας».
Για να αντιμετωπίσει τα ελλείμματα που προκάλεσε η φυγή κεφαλαίων, η Ρώμη χρησιμοποίησε 41.300 ράβδους χρυσού ως εγγύηση για δάνειο ύψους 2 δισ. δολαρίων από τη Bundesbank το 1976.
Σε αντίθεση όμως με το Ηνωμένο Βασίλειο ή την Ισπανία, η Ιταλία αρνήθηκε να πουλήσει χρυσό ακόμη και κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους του 2008.
Όπως σημειώνει ο Salvatore Rossi, πρώην υποδιοικητής της Bank of Italy, «ο χρυσός είναι σαν τα οικογενειακά ασημικά, σαν το πολύτιμο ρολόι του παππού — είναι το έσχατο καταφύγιο σε κάθε κρίση».
Ο χρυσός στην εποχή της αβεβαιότητας
Σήμερα, με τις γεωπολιτικές ανακατατάξεις και την άνοδο των ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων όπως τα stablecoins και τα cryptos, οι κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο ενισχύουν ξανά τα αποθέματά τους σε χρυσό.
«Η ιστορική απόφαση της Bank of Italy να διατηρήσει τα αποθέματα της φαίνεται εξαιρετικά επίκαιρη σήμερα», αναφέρει ο Caselli.
«Βρισκόμαστε και πάλι στην ίδια θέση».
Η Κεντρική Τράπαζα διατηρεί περίπου 871.713 χρυσά νομίσματα, συνολικού βάρους 4,1 τόνων, φυλαγμένα σε ειδικό θησαυροφυλάκιο γνωστό ως sacristy.
Περίπου 1.100 τόνοι βρίσκονται κάτω από το κεντρικό της κτίριο, Palazzo Koch, κοντά στο Κολοσσαίο.
Άλλοι τόσοι φυλάσσονται στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ μικρότερες ποσότητες βρίσκονται στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ελβετία.
Ο χρυσός αντιστοιχεί στο 75% των επίσημων αποθεμάτων της Ιταλίας — πολύ πάνω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης (66,5%), σύμφωνα με το World Gold Council.
Η Ιταλία παραμένει επίσης ένας από τους κορυφαίους εξαγωγείς χρυσών κοσμημάτων στον κόσμο, με επίκεντρα τις περιοχές Alessandria, Arezzo και Vicenza.
Οι οίκοι Bulgari, Buccellati και Damiani απολαμβάνουν διεθνή φήμη.
Πωλήσεις ή διακράτηση;
Παρά το δημόσιο χρέος που ξεπερνά τα 3 τρισ. ευρώ (137,4% του ΑΕΠ σύμφωνα με προβλέψεις το 2026), οι εκκλήσεις να πουληθεί μέρος του χρυσού επανέρχονται κατά καιρούς.
Ωστόσο, όπως τονίζει ο Giacomo Chiorino, επικεφαλής ανάλυσης αγοράς στη Banca Patrimoni Sella & C., «ακόμη και η πώληση του μισού αποθέματος δεν θα έλυνε το πρόβλημα του ιταλικού χρέους».
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η πώληση θα μπορούσε να απελευθερώσει κεφάλαια για δημόσιες υπηρεσίες, όμως η Bank of Italy δεν δείχνει καμία πρόθεση να πουλήσει.
Όπως συνοψίζει ο Caselli:
«Σε μια εποχή που ο κόσμος ξαναχαράσσεται, οι αγορές βρίσκονται σε ιστορικά υψηλά και τα ψηφιακά νομίσματα κερδίζουν έδαφος, ο χρυσός είναι το πιο “καυτό” περιουσιακό στοιχείο. Και έχουν δίκιο που δεν πουλούν».
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών