Tkachenko (Πολιτικός επιστήμονας, Valdai Club): Ανώριμο, ατεκμηρίωτο και πρόχειρο το ευρωπαϊκό σχέδιο δήμευσης περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας

Οι ιδέες της ΕΕ για κατάσχεση παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας αποτελούν ένα ανώριμο, ατεκμηρίωτο, μη-σοβαρό και καθόλου τεχνικά προετοιμασμένο σχέδιο, δήλωσε σε σχόλιο στο «Lenta.ru» ο καθηγητής του Τμήματος Ευρωπαϊκών Σπουδών της Σχολής Διεθνών Σχέσεων του St. Petersburg State University, ειδικός της λέσχης «Valdai», Stanislav Tkachenko.  
Πρόκειται περισσότερο για μια... ψυχολογική επιχείρηση και όχι για κάτι ολοκληρωμένο, μελετημένο σε όλες του τις πτυχές, σχέδιο.
Οι κύριοι πυλώνες της επιχειρηματολογίας του Stanislav Tkachenko είναι οι εξής:

1. Η κατάσχεση ως «ψυχολογική επιχείρηση»
Ο Tkachenko υποστηρίζει ότι οι διακηρύξεις της ΕΕ για την κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων δεν αποτελούν ένα ώριμο τεχνικό ή νομικό σχέδιο, αλλά μια μορφή ψυχολογικής πίεσης προς τη Μόσχα.
Θεωρεί ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χρησιμοποιεί το θέμα αυτό για να δημιουργήσει εντυπώσεις, χωρίς να έχει λύσει τα περίπλοκα νομικά προβλήματα που ανακύπτουν.

2. Τραπεζικό αδιέξοδο και οικονομική αξιοπιστία
Ο πολιτικός επιστήμονας επισημαίνει ένα θεμελιώδες οικονομικό κενό:
Ακόμη και αν η ΕΕ αποφασίσει να χρησιμοποιήσει τα ρωσικά χρήματα ως εγγύηση για ένα δάνειο, ποια τράπεζα θα δεχτεί να το χορηγήσει;
Υποστηρίζει ότι οι ιδιωτικές τράπεζες θα αποφύγουν να εμπλακούν σε μια τέτοια κίνηση, καθώς οι εγγυήσεις θα είναι νομικά μετέωρες και ο κίνδυνος να μην πάρουν ποτέ τα χρήματά τους πίσω είναι τεράστιος.

3. Θεσμική ανευθυνότητα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Ο Tkachenko εξαπολύει σφοδρή επίθεση στην ηγεσία της ΕΕ (και προσωπικά στην Ursula von der Leyen), κατηγορώντας την για «στρατηγική ανευθυνότητα».
Πιστεύει ότι οι αξιωματούχοι της Επιτροπής δρουν χωρίς να υπολογίζουν το πολιτικό κόστος ή τις εκλογές (καθώς δεν εκλέγονται άμεσα), οδηγώντας την Ευρώπη σε μια «στρατηγική ήττα» αντί για τη Ρωσία.
Θεωρεί ότι η ΕΕ έχει «εγκλωβιστεί» στις ίδιες της τις αποφάσεις, δημιουργώντας ένα νομικό «τέρας» που πλέον δεν μπορεί να ελέγξει.

4. Η ρωσική απάντηση: Οικονομικός πόλεμος
Προειδοποιεί ότι αν η ΕΕ προχωρήσει στην κατάσχεση, η ρωσική διπλωματία θα το εκλάβει ως κήρυξη οικονομικού πολέμου.
Επισημαίνει ότι οι δικαστικές διαμάχες είναι μόνο η αρχή.
Υποστηρίζει ότι η Μόσχα έχει το πλεονέκτημα, καθώς ο όγκος των ξένων επενδύσεων εντός της Ρωσίας είναι μεγαλύτερος από τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια στην Ευρώπη, υπονοώντας ότι τα αντίποινα κατά των ευρωπαϊκών εταιρειών θα είναι συντριπτικά.

Τα κενά της Ευρώπης

Ο εμπειρογνώμονας επεσήμανε την έλλειψη επεξεργασίας των μέτρων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τους σημαντικούς οικονομικούς κινδύνους για τις ευρωπαϊκές χώρες εάν ληφθεί μια τέτοια απόφαση.
Στις 18-19 Δεκεμβρίου θα πραγματοποιηθεί σύνοδος κορυφής των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) στις Βρυξέλες, το βασικό θέμα της ημερήσιας διάταξης της οποίας ήταν η λήψη απόφασης για την κατάσχεση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στο πλαίσιο του «δανείου επανορθώσεων» της Ουκρανίας.
Η ημερήσια διάταξη της εκδήλωσης δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου - του οργάνου λήψης αποφάσεων των χωρών μελών της ένωσης.
«Θα συζητήσουμε πώς να συνεχίσουμε να υπερασπιζόμαστε καλύτερα τα συμφέροντα της Ευρώπης και πώς να ενισχύσουμε τη διαπραγματευτική θέση της Ουκρανίας.
Ένα σημαντικό μέρος αυτής της εξίσωσης θα πρέπει να είναι η αύξηση της πίεσης στη Ρωσία» δήλωσε ο António Costa, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Ωστόσο, το βράδυ της 17ης Δεκεμβρίου, ο Πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Viktor Orban δήλωσε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ) αφαίρεσε το ζήτημα της κατάσχεσης των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων από την ημερήσια διάταξη της συνάντησης.
Ο πολιτικός χαρακτήρισε την απόφαση νίκη επί της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen.
Αργότερα, ο Πρωθυπουργός της Ουγγαρίας πρόσθεσε ότι προς το παρόν η ΕΕ εξετάζει την παροχή κοινού δανείου στην Ουκρανία αντί της χρήσης των ρωσικών παγωμένων περιουσιακών στοιχείων για τον σκοπό αυτό.
«Δεν μπορεί να τεθεί θέμα δανείου στο οποίο η Ουγγαρία αναλαμβάνει την ευθύνη για το δάνειο, το οποίο στη συνέχεια στέλνουμε στην Ουκρανία και το ξεχνάμε», πρόσθεσε ο πολιτικός.

«Ακόμα κι αν οι χώρες της ΕΕ συμφωνήσουν να χρησιμοποιήσουν ρωσικά χρήματα για να λάβουν δάνειο, ποιος θα τους δώσει αυτό το δάνειο;

Θα πρέπει να είναι τράπεζες που είναι έτοιμες να διαθέσουν κεφάλαια σε βάθος χρόνου με μια ελάχιστη εγγύηση ότι θα λάβουν τα χρήματα πίσω» — Stanislav Tkachenko.
Το έργο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αντιμετώπισε σημαντικά προβλήματα: οι αρχές που ελέγχουν τη χώρα όπου βρίσκεται το Euroclear αρνούνται να υποστηρίξουν την απόφαση λόγω σημαντικών οικονομικών κινδύνων, και ο αριθμός των αντιπάλων της πρωτοβουλίας αυξήθηκε απροσδόκητα λίγες ημέρες πριν από την ψηφοφορία.
Πώς η Ευρωπαϊκή Ένωση θα προσπαθήσει να παρακάμψει τη δυσαρέσκεια ορισμένων χωρών και ποια συγκεκριμένα βήματα είναι έτοιμη να λάβει η Μόσχα σε περίπτωση απόσυρσης των περιουσιακών στοιχείων;

Τι μέτρα είναι έτοιμη να λάβει η ΕΕ;

Στις 12 Δεκεμβρίου, η ΕΕ μπλόκαρε επ’ αόριστον τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας. Όπως σημειώνει το Reuters, με αυτόν τον τρόπο, οι εκπρόσωποι της ένωσης εξάλειψαν ένα σοβαρό εμπόδιο για τη χρήση αυτών των κεφαλαίων για βοήθεια στην Ουκρανία.
Όπως δήλωσε η Ursula von der Leyen, τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα παραμείνουν παγωμένα μέχρι η ΕΕ να αποφασίσει να τα ξεπαγώσει.
Πρόσθεσε ότι η απόφαση να παγώσουν τα περιουσιακά στοιχεία για αόριστο χρονικό διάστημα μπορεί να αποτελέσει σημείο καμπής για την Ουκρανία και την Ευρώπη.
Σύμφωνα με το Politico, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτίθεται να χρησιμοποιήσει ένα νομικό παραθυράκι που επιτρέπει τη λήψη απόφασης όχι ομόφωνα, αλλά με ειδική πλειοψηφία.
Η σχετική μελέτη, που διεξήχθη κατόπιν αιτήματος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, δημοσιεύτηκε επίσης στον ιστότοπο του πρακτορείου.
«Η σύνοδος κορυφής, φυσικά, θα είναι πολύ ενδιαφέρουσα.
Τι θα σκεφτούν, μέχρι στιγμής δεν μπορώ καν να φανταστώ» — Stanislav Tkachenko.

Ποια προβλήματα αντιμετώπισαν οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι;

Σύμφωνα με το Politico, επικαλούμενο διπλωματικές πηγές, οι προπαρασκευαστικές συνομιλίες της ΕΕ για την απόσυρση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων κατέληξαν σε αδιέξοδο λόγω της θέσης που τήρησαν οι Brussels. Οι εκπρόσωποι της χώρας απαίτησαν από τα άλλα κράτη μέλη της ένωσης «απεριόριστες οικονομικές εγγυήσεις», οι οποίες, μεταξύ άλλων, αναφέρονται στον διαμοιρασμό οποιωνδήποτε κινδύνων που σχετίζονται με πιθανή απόσυρση περιουσιακών στοιχείων.
Σημειώνεται ότι η απαίτηση αυτή προβλήθηκε λιγότερο από μία ημέρα πριν από την έναρξη της συνόδου κορυφής.
«Οι συνάδελφοί μας βρίσκονται υπό ισχυρή πίεση από διάφορες πλευρές και, κατά τη γνώμη μου, όσο πιο γρήγορα καταλήξουμε σε μια πανευρωπαϊκή λύση, τόσο πιο γρήγορα θα αρθεί αυτή η πίεση» — Kaja Kallas, Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας.
Ο Πρωθυπουργός Bart de Wever έθεσε επίσης δημόσια τρεις προϋποθέσεις για τη χρήση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων:
Κατανομή των κινδύνων μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Ρευστότητα και προστασία από κινδύνους» – η διαθεσιμότητα επαρκούς ποσού κεφαλαίων από το αποθετήριο Euroclear για πληρωμές αποζημιώσεων στη Ρωσία.
Δίκαιη κατανομή των δαπανών μεταξύ όλων των κρατών μελών της ΕΕ.

Σύμφωνα με το Euractiv, επτά χώρες της ΕΕ τάσσονται κατά της κατάσχεσης των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων:

Βέλγιο 
Ουγγαρία
Σλοβακία
Ιταλία
Μάλτα
Βουλγαρία
Τσεχία

Ωστόσο, ακόμα και τόσες χώρες δεν θα είναι αρκετές εάν η απόφαση ληφθεί με ειδική πλειοψηφία. Για την έγκριση της πρωτοβουλίας, πρέπει να ψηφίσουν «ναι» τουλάχιστον 15 από τα κράτη μέλη της ΕΕ που αντιπροσωπεύουν το 65% του πληθυσμού της ένωσης.
Σύμφωνα με την The Washington Post (WP), η κυβέρνηση του Προέδρου των ΗΠΑ Donald Trump περιέγραψε στην Ευρώπη την πρόθεσή της να χρησιμοποιήσει τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία ως μέρος μιας διευθέτησης της σύγκρουσης στην Ουκρανία. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εξέφρασαν επίσης ανησυχίες για μια πιθανή σύγκρουση μεταξύ του Λευκού Οίκου και των χωρών της ΕΕ για το θέμα αυτό.

Τι απόφαση θα λάβει η ΕΕ;

Σύμφωνα με τον Stanislav Tkachenko, παρά τα τεχνικά προβλήματα, η ΕΕ εξακολουθεί να στοχεύει σε μια πολιτική απόφαση για τη διάθεση κονδυλίων για στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία.
Ο εμπειρογνώμονας τόνισε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στοχεύει στην παράταση της σύγκρουσης στην Ουκρανία για τουλάχιστον δύο ακόμη χρόνια.
Ταυτόχρονα, ο πολιτικός επιστήμονας αμφισβήτησε την ύπαρξη «παραθύρου ευκαιρίας» για τη διάθεση κεφαλαίων στο Κίεβο σε βάρος των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.
Σημείωσε ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει ήδη αρνηθεί να υποστηρίξει το έργο ενός «δανείου επανορθώσεων».
Επίσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει καταλήξει ακόμη σε συμφωνία για τη δημιουργία μιας κοινοπραξίας ιδιωτικών τραπεζών που θα μπορούσαν να επενδύσουν δικά τους κεφάλαια σε στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία.

Τι βήματα θα κάνει η Ρωσία;

Η επίσημη εκπρόσωπος του ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών Maria Zakharova χαρακτήρισε τη διάθεση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων χωρίς τη συγκατάθεση της Μόσχας ως «παράνομη πράξη που παραβιάζει κατάφωρα τους κανόνες του διεθνούς δικαίου».
Σύμφωνα με την ίδια, η πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης έναντι της Ρωσίας στερείται υγιούς λογικής και αντιπροσωπεύει το θέατρο του παραλόγου.
Ο ειδικός απεσταλμένος του Προέδρου της Ρωσίας Vladimir Putin και επικεφαλής του Ρωσικού Ταμείου Άμεσων Επενδύσεων (RDIF), Kirill Dmitriev, μίλησε για την «αρχή της κατάρρευσης» λόγω μιας πιθανής υποβάθμισης της αξιολόγησης του Euroclear από τον οργανισμό Fitch σε περίπτωση κατάσχεσης των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων. Σύμφωνα με τον αξιωματούχο, μετά την απόφαση, οι επενδυτές θα αρχίσουν να μεταφέρουν κεφάλαια από την Ευρώπη σε πιο ελκυστικές δικαιοδοσίες.

Αγωγή κατά του Euroclear 

Στις 12 Δεκεμβρίου, η Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας κατέθεσε αγωγή στο Διαιτητικό Δικαστήριο της Μόσχας κατά του Euroclear για την ανάκτηση των ζημιών που προκλήθηκαν στη ρωσική ρυθμιστική αρχή. Το ποσό των απαιτήσεων ανέρχεται σε 18,1 τρισεκατομμύρια ρούβλια.
Σύμφωνα με τον Stanislav Tkachenko, οι αγωγές είναι μόνο η «πρώτη γραμμή άμυνας» της Μόσχας.
Ωστόσο, ο πολιτικός επιστήμονας τόνισε επίσης ότι ο όγκος των ξένων επενδύσεων στη ρωσική οικονομία υπερβαίνει την αξία των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων σε λογαριασμούς στις χώρες της ΕΕ.
Κατά τη γνώμη του, η Μόσχα μπορεί να εξετάσει μια ολόκληρη σειρά μέτρων απάντησης κατά ξένων περιουσιακών στοιχείων σε ρωσικό έδαφος.
«Δεν θα πάρουμε ακόμα ξένα περιουσιακά στοιχεία, γιατί θα συρθούμε στα δικαστήρια. Προς το παρόν, η Ρωσία ρυθμίζει μόνο την εξαγωγή κεφαλαίων από ξένες εταιρείες, ίσως αυτό απαγορευτεί εντελώς» — Stanislav Tkachenko.

www.bankingnews.gr