γράφει : Ελένη Μπότα
Στη Βουλή ο νόμος που άλλαξε επί ΣΥΡΙΖΑ 385 φορές
Να σημειωθεί ότι ο νόμος 4412 θεσπίστηκε επί υπουργίας Χρήστου Σπίρτζη και όπως επισημαίνουν από τη σημερινή κυβέρνηση τροποποιήθηκε επί ΣΥΡΙΖΑ 385 φορές.
Με την τροποποίηση του νομοσχεδίου, εισάγονται 10 συν μια σημαντικές καινοτομίες, που διασφαλίζουν ταχύτητα, διαφάνεια και αποτελεσματικότητα στα δημόσια έργα, όπως υποστήριξε χτες στη Βουλή ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, κ. Κώστας Καραμανλής.
Ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών εξήγησε πως πλέον θα πραγματοποιούνται έργα πιο γρήγορα, πιο οικονομικά και με μεγαλύτερη ευελιξία.
Τι προβλέπει το νέο νομοσχέδιο
Το νέο νομοσχέδιο προβλέπει την αύξηση των ορίων των απευθείας αναθέσεων από τις 20.000 ευρώ που είναι σήμερα στις 30.000 ευρώ για προμήθεια αγαθών, υπηρεσιών και μελετών, και στις 60.000 ευρώ (από 20.000 ευρώ) για δημόσια έργα.
Ωστόσο, για την εξασφάλιση της διαφάνειας, το νέο πλαίσιο ορίζει ότι πριν την κατακύρωση – ανάθεση της σύμβασης, αυτή (η σύμβαση) θα πρέπει να αναρτηθεί για διάστημα πέντε ημερών στο Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ), ώστε ο κάθε ενδιαφερόμενος να μπορεί να λάβει γνώση ποιος θα την αναλάβει και με το ύψος του τιμήματος.
Συνεπώς, αν κάποιος οικονομικός φορέας μπορεί να προσφέρει καλύτερο τίμημα για την ίδια ποιότητα προϊόντων ή υπηρεσιών, έχει τη δυνατότητα να ενημερώσει την αναθέτουσα αρχή.
Στη συνέχεια, αν η αναθέτουσα αρχή κρίνει ότι η προσφορά είναι καλύτερη, τότε
μπορεί να τον προσκαλέσει να υποβάλει προσφορά και να του αναθέσει τη σύμβαση.
Επισημαίνεται ότι για να κατατεθεί νέα προσφορά, θα πρέπει να υπάρξει πρόσκληση από την αναθέτουσα αρχή στον συγκεκριμένο οικονομικό φορέα.
Όπως αναφέρουν στελέχη του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, με τη συγκεκριμένη πρόνοια, ακόμη και στην περίπτωση των απευθείας αναθέσεων, θα υπάρχει διαφάνεια, καθώς πριν την ανάθεσή τους θα τελούν για πέντε ημέρες υπό δημοσιότητα.
Στο ίδιο πλαίσιο, δηλαδή της διασφάλισης της διαφάνειας, για τις απευθείας αναθέσεις συμβάσεων έργων και για ποσά μεταξύ 30.000 έως 60.000 ευρώ, η αναθέτουσα αρχή θα πρέπει να απευθύνεται σε τρεις τουλάχιστον οικονομικούς φορείς και να επιλέγει τη βέλτιστη προσφορά.
Ομοίως και σε αυτή την περίπτωση ισχύει η δημοσιότητα των πέντε ημερών.
Τα τεχνικά έργα – Δικλείδα στις μεγάλες εκπτώσεις
Με το νομοσχέδιο, αλλάζει και η βάση υπολογισμού των εγγυήσεων καλής εκτέλεσης.
Ειδικότερα, ως προτεινόμενη βάση υπολογισμού θεωρείται πλέον η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης, δηλαδή ο αρχικός προϋπολογισμός αντί της συμβατικής αξίας που προβλέπεται στις υφιστάμενες διατάξεις, καθώς και η αναπροσαρμογή του ποσοστού των εγγυήσεων καλής εκτέλεσης, στις συμβάσεις προμηθειών και γενικών υπηρεσιών, σε 4% αντί του ισχύοντος 5%.
Η διάταξη στοχεύει κυρίως στην αντιμετώπιση των πολύ μεγάλων εκπτώσεων που προσφέρονται στους διαγωνισμούς δημόσιων έργων, οι οποίες συμπαρασύρουν σε χαμηλό επίπεδο και το ύψος της σχετικής εγγύησης καλής εκτέλεσης, και έχουν συχνά ως αποτέλεσμα την αδυναμία του οικονομικού φορέα να εκτελέσει την ανατιθέμενη σε αυτόν σχετική σύμβαση.
«Εγγύηση πρόσθετου χρόνου εγγύησης»
Εισάγεται, επίσης, για πρώτη φορά η «εγγύηση προσθέτου χρόνου εγγύησης» στις δημόσιες συμβάσεις έργων, όταν προσφέρεται και αξιολογείται ως κριτήριο ανάθεσης της σύμβασης επιπλέον χρόνος εγγύησης της καλής λειτουργίας του έργου, με σκοπό την ελαχιστοποίηση των κινδύνων πλημμελούς εκτέλεσής τους. Το ποσό της εν λόγω εγγύησης υπολογίζεται βάσει μαθηματικού τύπου που έχει ως βασική παράμετρο υπολογισμού το μέγεθος του πρόσθετου χρονικού διαστήματος εγγύησης.
Επίσης, προσδιορίζεται το ανώτατο ποσοστό της εγγύησης καλής λειτουργίας, το οποίο δεν μπορεί να υπερβαίνει το 5% της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης, σε αντίθεση με την υφιστάμενη διάταξη, με την οποία δεν ορίζεται συγκεκριμένο ποσοστό και επαφίεται στην
απόλυτη ευχέρεια της αναθέτουσας αρχής να το καθορίσει στα έγγραφα της σύμβασης.
Επίσης προτείνεται η λήψη δέσμης μέτρων για να καταπολεμηθεί το φαινόμενο των ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών, που οδηγεί σε υποκοστολογημένες προσφορές με συνακόλουθη αδυναμία ολοκλήρωσης του έργου και εμφάνισης σοβαρών ποιοτικών
προβλημάτων, ενώ συγχρόνως διογκώνεται το φαινόμενο των συμπληρωματικών συμβάσεων.
Στο πλαίσιο αυτό καθορίζεται ένα συνδυασμένο όριο έκπτωσης, άνω του οποίου ο οικονομικός φορέας υποχρεούται μετά από πρόσκληση της αναθέτουσας αρχής να υποβάλει έγγραφες εξηγήσεις, τυχόν δε άρνησή του επάγεται την κήρυξη της προσφοράς του ως απαράδεκτης και καταπίπτει η εγγυητική επιστολή συμμετοχής.
Συγκεκριμένα στις δημόσιες συμβάσεις έργων, μελετών, παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών, ως ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές, σε κάθε περίπτωση, τεκμαίρονται προσφορές που υποβάλλονται σε διαγωνισμό και εμφανίζουν απόκλιση μεγαλύτερη των 10 ποσοστιαίων μονάδων από τον μέσο όρο του συνόλου των εκπτώσεων των παραδεκτών προσφορών που υποβλήθηκαν, ενώ δύναται η αναθέτουσα
αρχή να κρίνει και άλλες προσφορές με μικρότερη ή και καθόλου έκπτωση ως ασυνήθιστα χαμηλές.
Επίσης, προβλέπεται ότι τα οικονομικά στοιχεία των εξηγήσεων που παραθέτει προς την αναθέτουσα αρχή αποτελούν δεσμευτική συμφωνία και τα εν λόγω στοιχεία δεν δύνανται να μεταβληθούν σε μεταγενέστερο χρόνο.
Οι εκπτώσεις και τα παράλογα των δημοσίων έργων
Με μεγάλες εκπτώσεις που σε πολλές περιπτώσεις φτάνουν μέχρι και το 70% έχουν ανατεθεί τα τελευταία χρόνια μεγάλα έργα στην χώρα μας.
Είναι ενδεικτικό ότι από τα 122 μεγάλα δημόσια έργα, ενώ των 3 εκατ ευρώ που προκηρύχθηκαν κατά τη διάρκεια του 2019 οι εκπτώσεις που προσέφεραν οι μειοδότες ήταν μεγαλύτερες του 50%, ενώ δεν έλειψαν και οι περιπτώσεις που οι εκπτώσεις ξεπέρασαν και το 70%.
Σε μελέτη που εκπόνησε ο ΣΑΤΕ, προέκυψε ότι πλήθος έργων άνω των 10 εκ., ευρώ καταλήγουν στο δημόσιο υπερκοστολογημένα μέσω συμπληρωματικών συμβάσεων, εργολαβιών σκούπα και αυξημένου χρηματοοικονομικού κόστους.
Η μελέτη βασίστηκε σε δείγμα 706 έργων που δημοπρατήθηκαν την τελευταία 15ετία και αποδεικνύει ότι ένα στα τρία έργα ανατέθηκε με έκπτωση από 40% έως 60%.
Μάλιστα αναφέρθηκε το παράδειγμα ομάδας τεσσάρων οδικών έργων προϋπολογισμού δημοπράτησης 526 εκατ. ευρώ τα οποία ανατέθηκαν με κόστος 384,2 εκατ. ευρώ.
Ωστόσο μέσω δύο εργολαβιών – «σκούπα», το τελικό κόστος για το δημόσιο εκτοξεύθηκε στα 555,7 εκατ. ευρώ.
Αν προστεθεί και το επιπλέον χρηματοδοτικό κόστος για το δημόσιο τότε η συνολική δαπάνη αγγίζει τα 593 εκατ.
Τον περασμένο Οκτώβριο η διαΝΕΟσις ανάθεσε σε τετραμελή ομάδα ειδικών να καταγράψουν τα προβλήματα της διαδικασίας ρύθμισης των δημοσίων συμβάσεων από το κράτος.
Δύο από τα χαρακτηριστικά παραδείγματα που αναφέρθηκαν στην έρευνα ήταν:
Ο θρυλικός διαγωνισμός για την προμήθεια ασθενοφόρων του ΕΚΑΒ
Ξεκίνησε το 2007 και δέκα χρόνια αργότερα δεν είχε ολοκληρωθεί, ενώ το κράτος είχε δεσμευμένο κονδύλι.
Τελικά τα ασθενοφόρα τα έκανε δωρεά το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, μαζί με την πλήρη συντήρησή τους για 8 χρόνια.
Χρειάστηκαν σχεδόν 11 μήνες για να μπορέσει το κράτος να ολοκληρώσει τις απαραίτητες διαδικασίες για να παραλάβει τα 143 οχήματα.
Ο πολύπαθος Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης
Η κατασκευή του έργου έχει ξεκινήσει από το 1960.
Το σχέδιο για τη μετατροπή αυτού του σήμερα επικίνδυνου και ακατάλληλου δρόμου σε κλειστό αυτοκινητόδρομο απέκτησε διαχειριστική αρχή με προεδρικό διάταγμα το έτος 2000.
Έκτοτε, από τα 310 χιλιόμετρα του δρόμου μόνο τα 51 έχουν αναβαθμιστεί.
Σε μια πρόσφατη απόπειρα να δημοπρατηθεί το έργο, κατατμήθηκε σε επιμέρους υποέργα, τα οποία μάλιστα, είχαν διαφορετικό τρόπο δημοπράτησης
Το έργο δεν έχει ξεκινήσει ακόμα.
Ελένη Μπότα
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών