CZ 75, παγκόσμιο “εννιάρι”

Για χρόνια υπήρξαν οι οπλουργοί της Αυστορουγγαρικής αυτοκρατορίας και μετά την ήττα του Α’ παγκοσμίου πολέμου πήραν τα ηνία από τους Γερμανούς. Έτσι για το μεσοδιάστημα των δύο πολέμων ήταν οι μοναδικοί που παρήγαγαν ταυτόχρονα τα όπλα της Manlicher και της Mauser.
Εφάρμοσαν πρώτοι την βιομηχανική τυποποίηση στην οπλοβιομηχανία και παρουσίασαν τα πρώτα όπλα από 100% εναλλάξιμα απάρτια.
Σχεδίασαν το πετυχημένο ελαφρύ πολυβόλο (light machinegun) του Δευτέρου παγκοσμίου πολέμου Vz.24.
To όπλο ο Βρετανικός Στρατός το υιοθέτησε ως BREN (Brno Enfield).
Το 1948, βρέθηκαν υπό κομμουνιστική κατοχή, αλλά αυτό δεν έκαμψε τη δημιουργικότητα τους.

Η αξιοπερίεργη περίπτωση του model 75

Κάτω από την “ομπέλα” (κατά κάποιους “μπότα” των σοβιετικών) η Τσεχοσλοβακία διατήρησε περιορισμένη αυτονομία σχεδίασης και παραγωγής όπλων.
Της επιβλήθηκε ο όρος να κατασκευάζει μοντέλα που χρησιμοποιούσαν τα διαμετρήματα του Ανατολικού Μπλοκ: 7,62Χ39 για τα τυφέκια και 9mm Makarov ή 7,62X25mm Tokarev για πιστόλια και υποπολυβόλα.
Έτσι ήταν εντελώς ασυνήθιστη η κίνηση της κρατικής εταιρείας CZ να καλέσει δυο κορυφαίους, συνταξιούχους σχεδιαστές της, τους αδελφούς Josef and František Koucký (Γιόζεφ και Φράντιτσεκ Κούκι) να μελετήσουν τη δημιουργία ενός πιστολιού μάχης στο “δυτικό” διαμέτρημα 9Χ19 Para.
Από τη στιγμή που κανένα στρατιωτικό σώμα στο Σύμφωνο της Βαρσοβίας δε θα το χρησιμοποιούσε, το σχέδιο κρατήθηκε κρυφό από τους “συμμάχους”.
Η επίσημη λογική ήταν πως το πιστόλι προοριζόταν για εξαγωγές στη Δύση και σε “αδέσμευτες” χώρες που αναζητούσαν οπλισμό για τις συρράξεις που μαίνονταν στην Ασία, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική.
Σε μια επανάληψη του ρόλου που έπαιζαν τη δεκαετία του 1920, οι Τσεχοσλοβάκοι μέσω του Υπουργείου Εξωτερικού Εμπορίου (ΜΖΟ) προσέβλεπαν σε εισαγωγή σκληρού συναλλάγματος από τους πολέμαρχους και αντάρτες της υφηλίου.

Αποτέλεσμα επιστημονικής μελέτης

Η μελέτη ξεκίνησε το 1969 με την υποστήριξη του τεχνικού διευθυντή του εργοστασίου στο Uhersky Brod, Milos Plocek (Μίλος Πλότσεκ), ο οποίος προσέφερε την πλήρη υποστήριξη του τμήματος R&D και προώθησε την παραγωγή πρωτοτύπων για μελέτες και δοκιμές.
Σε μια άνευ προηγουμένου “έμπνευση”, το 1973 η σχεδιαστική ομάδα ζήτησε τη συνδρομή του František Crhak.
Ο Chrak ήταν καθηγητής βιομηχανικού σχεδιασμού στο Κολέγιο Εφαρμοσμένων Τεχνών και Τεχνολογίας στην πόλη του Ζλιν και σχεδίασε τις εξωτερικές γραμμές και εργονομία του νέου πιστολιού.
Ήταν η πρώτη φορά που μια τέτοια μελέτη εκπονήθηκε για όπλο και συντέλεσε τα μέγιστα στο εξαιρετικά βολικό σχήμα που σήμερα αναγνωρίζεται στο CZ 75. Μέχρι τότε, οι σχεδιαστές όπλων λειτουργούσαν διαισθαντικά και με γνώμονα το προσωπικό τους κριτήριο για την εργονομία και το σχήμα.
Η σχεδίαση παγιώθηκε σε αυτό που σήμερα γνωρίζουμε: ένα πιστόλι ατσάλινης κατασκευής με σύστημα λειτουργίας με υποχώρηση της κάνης και δίστηλο γεμιστήρα χωρητικότητας 15 φυσιγγίων.
Μεταξύ 15 και 20 Νοεμβρίου 1973, ένα από τα πρωτότυπα εκτέλεσε δοκιμή βολής 12.500 βολών με καθαρισμό ανά 1000 φυσίγγια και απέδειξε ότι όπλο και γεμιστήρας υπερκάλυπταν τους στόχους του προγράμματος.
Ένα ενδιαφέρον παρεπόμενο της δοκιμής αυτής ήταν πώς τα διαθέσιμα φυσίγγια για τη δοκιμή προέρχονταν από γερμανικά αποθέματα του πολέμου που οι Τσεχοσλοβάκοι είχαν κατασχέσει και φυλούσαν σε εφεδρεία.
Τα πυρομαχικά ήταν κακής ποιότητος και είχαν αποθηκευτεί για 30 σχεδόν χρόνια σε ακατάλληλες συνθήκες.
Αυτό έκανε δύσκολη την πιστοποίηση της ακρίβειας του όπλου, αλλά έπαιξε θετικό ρόλο στην αυξημένη αξιοπιστία που απαιτούνταν για να λειτουργεί.
Η πορεία του πλέον αντιγραμμένου πιστολιού του 20ου αιώνα μόλις ξεκινούσε.

Χαρακτηριστικά

Το σχέδιο CZ 75 έχει εξελιχθεί στα 50 σχεδόν χρόνια που υφίσταται αλλά τα βασικά σημεία του παραμένουν τα ίδια.
Με την πρώτη ματιά, δεν επιδικνύει μεγάλη καινοτομία, είναι όμως ο συνδυασμός των στοιχείων που δημιουργεί το τελικό αποτέλεσμα.
Το εμφανέστερο όλων είναι ότι το κλείστρο κινείται πάνω σε εσωτερικές ράγες που διατρέχουν όλο το μήκος του κορμού.
Τα περισσότερα πιστόλια αρκούνται σε τέσσερις εξωτερικούς οδηγούς.
Η ιδέα προέρχεται από το μοντέλο Peters 1935A του γαλλικού στρατού και συμβάλλει στην εξαιρετική ακρίβεια.
Το σύστημα λειτουργίας με πτώση της κάνης θυμίζει το Browning 1935, το ίδιο και η ασφάλεια στο σκελετό που επιτρέπει τη μεταφορά με οπλισμένη σφύρα.
Η σκανδάλη είναι το καλύτερο σημείο του 75, γιατί ενώ λειτουργεί ως διπλής ενέργειας (όπως το Walther P38) δίνει την ικανότητα για βολή από θέση μονής ενέργειας όπως στο Colt 1911.
Σε συνδυασμό με το βάρος του μεταλλικού σκελετού και την άνετη λαβή που χωρά 15 ως 19 φυσίγγια (ανάλογα με το μοντέλο), το πιστόλι παρουσιάζει ελάχιστη ανάκρουση.
Η γκάμα έχει επεκταθεί πλέον με μοντέλα για αγωνιστική σκοποβολή (ο παγκόσμιος πρωταθλητής Eric Grauffel κέρδισε με ένα CZ), οπλοφορία ή ειδικές επιχειρήσεις.
Υπάρχουν σκελετοί από αλουμίνιο ή πολυμερές για χαμηλό βάρος αλλά και εκδόσεις με μακρύτερες κάνες και ράγες picatinny.

Διεθνής επιτυχία αλλά όχι και έσοδα

Τα πρώτα όπλα άρχισαν να εξάγονται από το Brno το 1976 και σύντομα αναγνωρίστηκαν ώς τα πλέον προηγμένα πιστόλια μάχης. Η “εξωτική” προέλευση από μια χώρα του “παραπετάσματος” τα έκανε ακόμη πιο επιθυμητά.
Λόγω της έλλειψης αναγνώρισης των βιομηχανικών πατεντών του Ανατολικού Μπλόκ από τις χώρες της Δύσης και αντίστροφα, το CZ 75 βρισκόταν σε ένα σπάνιο “νομικό κενό”.
Οποιοσδήποτε έξω από τα όρια του κομμουνιστικού συνασπισμού μπορούσε να το αντιγράψει χωρίς συνέπειες.
Σύντομα οι Ιταλοί, οι Ισραηλίτες, η αμερικανική Springfield, η κινεζική Norinco και “καθένας με ένα CNC μία λίμα”, άρχισαν να παράγουν αντίγραφα.
Έχει κατασκευαστεί ή συνεχίζει να κατασκευάζεται σε μέρη από τη Βρεττανία, ώς τη Βόρεια Κορέα του Κιμ και από την Τουρκία μέχρι την Ελβετία.
H Ceska Zbrojovka έχει μέχρι τώρα φτιάξει 3.000.000 τεμάχια και υπολογίζεται ότι τα αντίγραφα είναι τουλάχιστον διπλάσια!
Έτσι, το πιο επιτυχημένο πιστόλι 9 χιλιοστών του 20ου αιώνα έγινε η βάση για την ανάπτυξη πολλών οπλοβιομηχανιών χωρίς να ωφεληθεί ανάλογα η εταιρεία που το δημούργησε.

www.bankingnews.gr