Λίγο μετά την αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας κατά μία βαθμίδα, σε ΒΒ, αλλά και του εγχώριου τραπεζικού τομέα, ο Marko Mrsnik, Senior Credit Analyst στον αμερικανικό οίκο πιστοληπτικής αξιολόγησης Standard&Poor’s Global Ratings, εξηγεί, κατ’ αποκλειστικότητα στο Bankingnews.gr, ποιες είναι οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, τις είδους προκλήσεις έχει να αντιμετωπίσει η ελληνική κυβέρνηση στην προσπάθεια για επιστροφή της χώρας στην κανονικότητα μετά την πανδημία του κορωνοϊού, αλλά και πώς θα κερδηθεί το «στοίχημα» των επενδύσεων.
Το ζητούμενο;
Μια νέα αναβάθμιση τους επόμενους 12 με 18 μήνες για να φθάσει η Ελλάδα στην επενδυτική βαθμίδα.
H συνέντευξη του Marko Mrsnik της Standard&Poor’s Global Ratings στον Νίκο Μπαρτζελιώτη
Υπό ποιες προϋποθέσεις θα αξιολογούσατε την ελληνική οικονομία με την επενδυτική βαθμίδα;
Η τρέχουσα θετική προοπτική (outlook) της Ελλάδας υποδηλώνει ότι μπορεί να υπάρξει νέα αναβάθμιση κατά τους επόμενους 12 με 18 μήνες, εάν η οικονομική ανάκαμψη αποδειχθεί ταχύτερη και ισχυρότερη.
Ωστόσο, πιθανή αναβάθμιση θα εξαρτηθεί από την επίτευξη ουσιαστικής βελτίωσης σε ό,τι αφορά τις δημοσιονομικές επιδόσεις της χώρας, σε συνδυασμό με τη μείωση του δείκτη μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (Νon Performing Exposures - NPEs) του ελληνικού τραπεζικού συστήματος – κάτι που, κατά την άποψή μας, θα ωφελήσει τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής.
Για περαιτέρω αναβαθμίσεις της ελληνικής οικονομίας σημαντικό ρόλο θα παίξουν τυχόν διαθρωτικές μεταρρυθμίσεις, η μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος, καθώς επίσης και η περιστολή του χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ.
Οι ελληνικές τράπεζες αναμένεται να μειώσουν σε εύθετο χρόνο τον δείκτη NPEs στα επίπεδα του 5% με 10%.
Την ίδια στιγμή, ο δείκτης του δημοσίους χρέους προς ΑΕΠ ξεπερνά το 200%.
Κατά τη γνώμη σας, ποιος από τους δύο παράγοντες επηρεάζει περισσότερο τις αξιολογήσεις σας;
Και τα δύο προαναφερόμενα στοιχεία είναι ενσωματωμένα στην ανάλυσή μας.
Και τα δύο επηρεάζουν την τρέχουσα περίοδο την αξιολόγησή μας.
Η ύφεση του 2020 περιέπλεξε τις προσπάθειες που γίνονται για τη μείωση του μεγάλου αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, δεδομένου ότι η πανδημία είχε ισχυρό αρνητικό αντίκτυπο στους ισολογισμούς τόσο των τραπεζών όσο και των επιχειρήσεων, γενικότερα.
Ως εκ τούτου, θεωρούμε ότι η πρόταση της Τράπεζας της Ελλάδος για τη μείωση των NPEs αποτελεί ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση και θα μπορούσε να τύχει εφαρμογής μέσα στο 2021.
Ταυτόχρονα, η χρονική επέκταση του σχεδίου για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (Non Performing Loans - NPLs) «Ηρακλής II» εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης, με σκοπό την ταχύτερη εξυγίανση των ισολογισμών των τραπεζών, κινείται επίσης προς τη σωστή κατεύθυνση.
Η δε άντληση δανείων ύψους 12,6 δισεκατομμυρίων ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και η διοχέτευσή τους στον ιδιωτικό τομέα, με χαμηλό κόστος, μέσω του τραπεζικού συστήματος, θα προσφέρει σημαντική ώθηση στην οικονομική δραστηριότητα τα επόμενα χρόνια.
Χωρίς να ληφθούν υπόψη τα ταμειακά διαθέσιμα, εκτιμούμε ότι θα υπάρξει μια μείωση στο καθαρό χρέος της γενικής κυβέρνησης το 2021 στο ύψος του 184% επί του ΑΕΠ, από 188% το 2020.
Όσον αφορά τη λήξη και το μέσο κόστος των τόκων, η Ελλάδα έχει ένα από τα πιο πλεονεκτικά προφίλ χρέους, σε σύγκριση με άλλες χώρες τις οποίες αξιολογούμε.
Το διαπραγματεύσιμο κομμάτι χρέους της Ελλάδας αντιστοιχούσε περίπου στο 22% του συνολικού χρέους ή λιγότερο από το 40% του ΑΕΠ στα τέλη του 2020.
Έπειτα από μια εύλογη άνοδο το 2020, προβλέπουμε ότι οι δείκτες ακαθάριστου και καθαρού χρέους της γενικής κυβέρνησης θα μειωθούν, υποβοηθούμενοι από την ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ, αλλά από την εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών.
Το 2021 θα είναι έτος επιστροφής στην κανονικότητα.
Ποιες προκλήσεις θα έχει να αντιμετωπίσει η ελληνική κυβέρνηση απέναντι στη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται;
Προφανώς, το πρώτο ζήτημα το οποίο θα κληθούν να αντιμετωπίσουν οι αρχές είναι η πανδημία και οι επιπτώσεις της.
Την ίδια στιγμή, εν όψει της ενεργοποίησης του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η κυβέρνηση θα πρέπει να προβεί σε περαιτέρω διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις αναφορικά με την ελληνική οικονομία.
Πιο συγκεκριμένα, θα πρέπει να αντιμετωπίσει το μεγάλο επενδυτικό κενό, το οποίο είναι απότοκο της προκυκλικής δημοσιονομικής σύσφιξης που επιβλήθηκε στην Ελλάδα μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση.
Όπως προβλέπεται από τη συμφωνία για το Ταμείο Ανάκαμψης, η χώρα σας πρόκειται να λάβει επιχορηγήσεις 19,4 δισεκατομμυρίων ευρώ έως το 2026, ενώ είναι επιλέξιμη για δάνεια 12,6 δισεκατομμυρίων ευρώ, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα κονδύλια του προγράμματος SURE, για την υποστήριξη της απασχόλησης, ή η πανδημική πιστωτική γραμμή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (European Stability Mechanism - ESM).
Πιστεύουμε, λοιπόν, πως, αν τα κεφάλαια αυτά αξιοποιηθούν αποτελεσματικά, θα υπάρξουν θεαματικές διαρθρωτικές βελτιώσεις, καθώς θα συμβάλουν στην επίτευξη ισχυρής ανάπτυξης.
Τι πρέπει να κάνει η ελληνική κυβέρνηση προκειμένου να πετύχει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης για το ΑΕΠ, τις επιχειρήσεις και τις επενδύσεις;
Η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει ένα λιγότερο ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον από άλλες χώρες με ίδια πιστοληπτική αξιολόγηση.
Αυτό οφείλεται σε εμπόδια που έχουν να κάνουν με την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών που παρέχονται, στην αδυναμία προάσπισης δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, στην αναποτελεσματική δικαστική εξουσία και στη χαμηλή προβλεψιμότητα σε ό,τι αφορά την εκτέλεση συμβάσεων.
Η κυβέρνηση προσπαθεί να μειώσει τα αδικαιολόγητα διοικητικά βάρη (για να επιταχύνει τις επενδύσεις) και την αντιανταγωνιστική συμπεριφορά, προωθώντας τον ψηφιακό μετασχηματισμό, ιδίως στον τομέα των υπηρεσιών.
Αυτό προϋποθέτει την ενσωμάτωση ψηφιακών δεξιοτήτων στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, καθώς και τον ψηφιακό μετασχηματισμό της δημόσιας διοίκησης.
Επιπλέον, η κυβέρνηση προχώρησε σε μεταρρυθμίσεις στην επαγγελματική κατάρτιση και την τριτοβάθμια εκπαίδευση, προκειμένου να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα της αγοράς εργασίας.
Πιστεύουμε ότι, εάν αποβούν επιτυχημένες, θα αποφέρουν κέρδη σε ό,τι αφορά την παραγωγικότητα, θα βελτιώσουν τα μακροοικονομικά μεγέθη και θα επιτρέψουν την καλύτερη εξυπηρέτηση του χρέους σε μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Θεωρούμε ότι τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης θα αποτελέσουν καταλύτη για την περαίωση των προαναφερόμενων μεταρρυθμίσεων.
Τι πρέπει να κάνει η ελληνική κυβέρνηση για να προσελκύσει επενδύσεις;
Κατά την άποψή μας, η μείωση των NPLs θα επιτρέψει στον τραπεζικό τομέα να αυξήσει την παροχή δανείων ενώ παράλληλα θα ενθαρρύνει την επενδυτική δραστηριότητα.
Πιστεύουμε ότι η επενδυτική δραστηριότητα θα βελτιωθεί το 2021, με τις καθαρές άμεσες ξένες επενδύσεις (foreign direct investment - FDI) να σημειώνουν αύξηση.
Οι ιδιωτικοποιήσεις επιβραδύνθηκαν το 2020 εξαιτίας της πανδημίας, ωστόσο η κυβέρνηση σκοπεύει να επιταχύνει τις σχετικές διαδικασίες εφέτος, διευκολύνοντας την πραγματοποίηση προγραμματισμένων έργων του ιδιωτικού τομέα, όπως η ανάπλαση της περιοχής όπου βρισκόταν στο παρελθόν το Διεθνές Αεροδρόμιο Αθηνών.
Τα περιουσιακά στοιχεία που θα ιδιωτικοποιηθούν το 2021 σίγουρα θα προσελκύσουν ξένους επενδυτές.
Η μεγάλη εισροή κονδυλίων της ΕΕ -επιχορηγήσεις και δάνεια- αναμένεται να ενισχύσει την επενδυτική δραστηριότητα, η οποία θα επωφεληθεί από τη βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος.
Η συνέντευξη στα αγγλικά του Marko Mrsnik της Standard&Poor’s Global Ratings
Under which circumstances would you upgrade Greek economy to investment grade?
The current positive outlook on Greece’s ratings signifies that we could raise our ratings again within the next 12-18 months if economic recovery is faster than we currently project and stronger than peers'.
Ratings upside could also hinge on a material improvement in budgetary performance, coupled with a marked reduction of nonperforming exposures (NPEs) in Greece's banking system, which would benefit monetary transmission, in our view. Further improvements in rating would benefit from additional structural reforms, reduction in budget deficit and in government debt as a share of GDP.
Greek banks soon will reduce their NPEs index to 5%-10%. At the same time, the debt to GDP index is over 200%. Which factor influences your evaluations regarding Greek economy?
Both elements are incorporated into our analysis and both are currently burdening the rating. The 2020 recession has further complicated efforts to reduce the large stock of NPEs, given the pandemic's repercussions on corporate balance sheets. As such, we believe the Bank of Greece's proposal on a new NPE-reduction facility is a step in the right direction and could be deployed in 2021.
At the same time, the government’s extension of the nonperforming loan-related facility, Hercules II, to accelerate the clean-up of the banks' balance sheets is steered into the same direction. Moreover, drawing on €12.6 billion worth of loans from the EU Recovery and Resilience Facility and channeling them to the private sector at low borrowing costs via banking system should spur economic activity in the coming years.
Net of cash buffers, we project a decrease in net general government debt in 2021 to about 184% of GDP--the highest among all sovereigns we rate--from about 188% of GDP in 2020. In terms of maturity and average interest costs, Greece has one of the most advantageous debt profiles of all the sovereigns we rate.
The commercial portion of Greece's central government debt represented about 22% of total debt, or less than 40% of GDP at end-2020. After a spike in 2020, we project that Greece's general government gross and net debt-to-GDP ratios will decline, aided by a recovery in nominal GDP growth and budgetary consolidation.
Life may get back to normal this year. What challenges Greek government have to face towards a ‘new normal’?
The first challenge for the authorities is, of course, dealing with the pandemic and its impact. At the same time, in the light of the deployment of the EU’s Recovery and Resilience Facility, the government is expected to make further structural economic improvements in the Greek economy, particularly addressing the large investment gap, a result of the pro-cyclical fiscal tightening required of Greece after the global financial crisis.
Under the agreement, Greece is set to receive grants of €19.4 billion by 2026 and is eligible for loans of up to €12.6 billion, without considering loans available via the SURE fund for employment support or the European Stability Mechanism's (ESM's) pandemic credit line. We believe that, if used efficiently, these funds could fast-track the structural improvements in the economy and will contribute to stronger growth during our forecast horizon
What Greek government should do to achieve a high growth rate for GDP, companies, and investments?
Greece still has a less favorable business environment than peers. This is due to impediments to competition in its product and professional services markets, relatively weak property rights, inefficient judiciary, and low predictability of contract enforcement.
The government is reducing undue administrative burdens (especially to speed up investment) and anticompetitive behavior by advancing digital transformation, particularly in the services sector.
This includes embedding digital skills training into primary and secondary education, as well as digitalizing public administration.
Furthermore, the government adopted reforms of vocational training and of higher education in order to improve the labor market outcomes.
We believe successful reforms would likely result in productivity gains, enhance macroeconomic outcomes, and better the sovereign's debt-servicing ability in the medium to long term. We believe the funds available under the NGEU agreement could act as a catalyst for such reforms.
What Greek government should do to attract more foreign direct investment and investments in general?
Reducing NPLs would in our view improve the banking sector capacity to increase lending and spur investment activity. We believe that investment activity will improve in 2021, alongside increasing net foreign direct investment (FDI). The privatization process slowed in 2020 due to the pandemic, but the government is accelerating it this year, facilitating planned private-sector-led projects, such as redevelopment of the site where Athens International Airport formerly stood.
Assets to be privatized this year will certainly attract foreign investors. The large inflow of EU funds – grants and loans – should elevate investment activity, which would benefit from the government-led improvement in business environment.
Νίκος Μπαρτζελιώτης
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών