Με αυτή τη φράση η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Christine Lagarde προσπάθησε να σκιαγραφήσει την εικόνα της Ευρώπης σήμερα, τονίζοντας ότι μετά από μια εξαιρετικά ασυνήθιστη ύφεση, η ζώνη του ευρώ διέρχεται μιας άτυπης ανάκαμψης.
Ειδικότερα, σε ομιλία της στο φόρουμ της ΕΚΤ για την τραπεζική διοίκηση, η Lagarde τόνισε ότι αυτή η άτυπη ανάκαμψη θα οδηγήσει γρήγορα σε ταχεία ανάπτυξη, αλλά θα αναδείξει και προβλήματα που εμφανίζονται ασυνήθιστα νωρίς στον οικονομικό κύκλο.
Προκαλεί επίσης τον πληθωρισμό καθώς ανοίγει ξανά η οικονομία.
Και βοηθά στην επιτάχυνση των προϋπαρχουσών τάσεων και των νέων διαρθρωτικών αλλαγών που επιφέρει η πανδημία, οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν επιπτώσεις στη μελλοντική δυναμική του πληθωρισμού.
Τι να προσέξουμε
Αλλά είναι σημαντικό σήμερα, σύμφωνα με την Lagarde, να κάνουμε ένα βήμα πίσω.
Για να καταλάβουμε πώς πρέπει να λειτουργεί η νομισματική πολιτική σε αυτό το περιβάλλον, πρέπει να αναγνωρίσουμε από πού προερχόμαστε και πού δείχνουν οι τρέχουσες τάσεις.
Όπως έγραψε ο John Maynard Keynes, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει πάντα να «μελετούν το παρόν υπό το φως του παρελθόντος για τους σκοπούς του μέλλοντος».
Προερχόμαστε από μια δεκαετία ισχυρών αντιπληθωριστικών δυνάμεων που έχουν καταθλίψει ολόκληρη τη διαδικασία του πληθωρισμού.
Και ενώ η ισχυρή ανάκαμψη υποστηρίζει τις υποκείμενες τάσεις του πληθωρισμού, αυτό που βλέπουμε τώρα είναι ως επί το πλείστον μια φάση προσωρινού πληθωρισμού που συνδέεται με την επαναλειτουργία.
Οι διαρθρωτικές αλλαγές θα μπορούσαν να δημιουργήσουν τόσο ανοδικές όσο και καθοδικές πιέσεις στις τιμές.
Συνεπώς, χρειαζόμαστε ακόμα μια διευκολυντική στάση νομισματικής πολιτικής για να βγούμε με ασφάλεια από την πανδημία και να επαναφέρουμε τον πληθωρισμό σταθερά στο 2%.
Ο πληθωρισμός πριν από την πανδημία
Στη δεκαετία πριν από την πανδημία, ο πληθωρισμός σε προηγμένες οικονομίες ήταν σταθερά προς τα κάτω.
Η διαδικασία του πληθωρισμού φάνηκε να επιβραδύνθηκε κατά μήκος της αλυσίδας μετάδοσης: από τη δραστηριότητα και την απασχόληση στους μισθούς και στη συνέχεια από τους μισθούς στις τιμές.
Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε τρεις παράγοντες.
Πρώτον, η μέτρηση του πραγματικού επιπέδου χαλάρωσης στην οικονομία έγινε δυσκολότερη.
Οι εκτιμήσεις της διαρθρωτικής ανεργίας αναθεωρήθηκαν σταθερά, καθώς η οικονομία ενισχύθηκε.
Και ακόμη και όταν μειώθηκε η ανεργία, πολλοί περισσότεροι άνθρωποι εισήλθαν στην αγορά εργασίας, ειδικά γυναίκες και ηλικιωμένοι.
Δεύτερον, οι διαρθρωτικές αλλαγές στις αγορές εργασίας σήμαιναν ότι η υποχώρηση της χαλάρωσης τροφοδοτήθηκε πιο αργά στην αύξηση των μισθών.
Η απασχόληση αυξήθηκε ραγδαία μετά το 2013, αλλά διοχετεύθηκε κυρίως σε θέσεις εργασίας με χαμηλότερες αμοιβές.
Παράλληλα, οι παγκόσμιες δυνάμεις - όπως η παγκοσμιοποίηση και η αυτοματοποίηση - μείωσαν τη διαπραγματευτική δύναμη των εργαζομένων.
Τρίτον, όταν τελικά δρομολογήθηκε η αύξηση των μισθών, οι επιχειρήσεις ήταν απρόθυμες να μεταβιβάσουν τις αυξήσεις κόστους στους καταναλωτές.
Αντ 'αυτού, είδαμε τις εταιρείες να μειώνουν τα περιθώρια κέρδους τους.
Αυτό αντανακλούσε επίσης ευρύτερες διαρθρωτικές τάσεις όπως η ψηφιοποίηση των υπηρεσιών και η επέκταση του ηλεκτρονικού εμπορίου.
Στη συνέχεια, η πανδημία χτύπησε και οδήγησε σε μια εξαιρετικά ασυνήθιστη ύφεση ακολουθούμενη από μια άτυπη ανάκαμψη.
Στους συμβατικούς επιχειρηματικούς κύκλους, το βάθος της ύφεσης καθορίζει κανονικά τον ρυθμό ανάκαμψης.
Μετά από εξαιρετικά βαθιές ύφεσεις, τόσο η ζήτηση όσο και η προσφορά συχνά παραμένουν χαμηλά για πολλά χρόνια.
Από την αρχή της μεγάλης οικονομικής κρίσης, για παράδειγμα, χρειάστηκαν επτά χρόνια για να επανέλθει το ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ στο προ κρίσης επίπεδο.
Η ανάπτυξη δεν επανασυνδέθηκε ποτέ με την τάση που θεωρούσαμε πιθανή πριν από το 2008.
Αλλά κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αν και το ΑΕΠ είδε την πιο απότομη κατάρρευσή του, η συνολική οικονομία άνοιξε και σε μεγάλο βαθμό ανέπαφη.
Αναμένουμε τώρα ότι το ΑΕΠ θα ξεπεράσει το επίπεδο πριν από την πανδημία μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους - τρία τρίμηνα νωρίτερα από ό, τι προβλέψαμε τον περασμένο Δεκέμβριο.
Συνολικά, η ανάκαμψη στο ΑΕΠ είναι η πιο απότομη στη ζώνη του ευρώ από το 1975.
Αυτό αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στη συνδυασμένη ανταπόκριση της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής, η οποία έχει διατηρήσει τη ζήτηση και την προσφορά.
Για παράδειγμα, το πραγματικό εισόδημα μειώθηκε κατά 3,6% το 2020, αλλά το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών μειώθηκε μόνο κατά 0,2%, επειδή οι κρατικές μεταβιβάσεις κάλυψαν το κενό.
Αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την κρίση χρέους, όταν το διαθέσιμο εισόδημα μειώθηκε κατά 2% σε ετήσια βάση.
Όμως αυτός ο χαρακτήρας της ανάκαμψης δημιουργεί προβλήματα στην οικονομία, τα οποία μπορούν να παράγουν αντίθετα αποτελέσματα στην ανάπτυξη και τον πληθωρισμό.
Σε ορισμένους τομείς, η έλλειψη προσφοράς εμποδίζει την παραγωγή, κάτι που είναι ασυνήθιστο τόσο νωρίς στον επιχειρηματικό κύκλο.
Η ανάλυση της ΕΚΤ διαπιστώνει ότι οι εξαγωγές αγαθών της ζώνης του ευρώ θα ήταν σχεδόν 7% υψηλότερες κατά το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, αν δεν υπήρχαν σημεία συμφόρησης στην προσφορά.
Αυτοί οι κίνδυνοι για την ανάπτυξη θα μπορούσαν να αυξηθούν εάν η πανδημία συνεχίσει να επηρεάζει την παγκόσμια ναυτιλία και διακίνηση φορτίου καθώς και βασικούς κλάδους.
Το πρόβλημα του πληθωρισμού
Ταυτόχρονα, το άνοιγμα αυξάνει επίσης τον πληθωρισμό, ο οποίος έφτασε το 3% τον Αύγουστο και αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω τους επόμενους μήνες.
Ο υψηλότερος πληθωρισμός σήμερα είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα δύο εξαιρετικών επιπτώσεων.
Πρώτον, ο πληθωρισμός κατέρρευσε πέρυσι όταν επιβλήθηκαν περιορισμοί, γεγονός που δημιουργεί ισχυρά αποτελέσματα βάσης καθώς η δραστηριότητα ανακάμπτει.
Ο μισός συνολικός πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ σήμερα οφείλεται στις τιμές της ενέργειας, οι οποίες ανακτούν το χαμένο έδαφος από το 2020.
Οι βασικές επιπτώσεις από τη περσινή περικοπή του γερμανικού συντελεστή ΦΠΑ και το ασυνήθιστο χρονικό διάστημα των πωλήσεων παίζουν επίσης ρόλο.
Στην πραγματικότητα, το χαμηλό ποσοστό πληθωρισμού πέρυσι και το υψηλό ποσοστό πληθωρισμού φέτος ισούται, κατά μέσο όρο, με το ποσοστό πληθωρισμού που παρατηρήθηκε το 2019 πριν από την πανδημία.
Έτσι, το επίπεδο των τιμών τώρα είναι περίπου το ίδιο με το να είχε παραμείνει σταθερός ο πληθωρισμός στο προ πανδημικό του επίπεδο.
Δεύτερον, οι ανισορροπίες μεταξύ ζήτησης και προσφοράς σε ορισμένους τομείς αυξάνουν τις τιμές.
Ο πληθωρισμός αγαθών αυξήθηκε στο 2,6% τον Αύγουστο, πολύ πάνω από τον ιστορικό μέσο όρο του 0,6% καθώς - εκτός από τις βασικές επιπτώσεις - οι διαταραχές της παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού συνάντησαν μια απότομη ανάκαμψη της ζήτησης για διαρκή αγαθά.
Η κατανάλωση προϊόντων είναι ήδη 1% υψηλότερη από την τάση πριν από την κρίση, ενώ τα έξοδα αποστολής είναι περίπου εννέα φορές υψηλότερα σήμερα από ό,τι τον Ιούνιο του περασμένου έτους.
Ο πληθωρισμός των υπηρεσιών αυξάνεται επίσης - στο 1,1% τον Αύγουστο - και θα έφτανε το 2% χρησιμοποιώντας τη βάση της κατανάλωσης του περασμένου έτους, ελαφρώς πάνω από τον ιστορικό μέσο όρο.
Αυτό είναι επίσης σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα της επιστροφής της ζήτησης στους τομείς που επλήγησαν περισσότερο από τους περιορισμούς.
Ο πληθωρισμός στις υπηρεσίες υψηλής επαφής αντιπροσωπεύει σχεδόν όλη την άνοδο που παρατηρούμε στις υπηρεσίες.
Μόλις περάσουν αυτές οι επιπτώσεις από την πανδημία, αναμένουμε ότι ο πληθωρισμός θα μειωθεί.
Δυναμική του πληθωρισμού πέρα από την πανδημία
Στην πραγματικότητα, κοιτάζοντας πέρα από την πανδημία, αναμένουμε ότι ο πληθωρισμός θα συγκλίνει μόνο αργά προς το 2%.
Αυτό είναι ορατό στις προοπτικές για τον υποκείμενο πληθωρισμό, ο οποίος είναι ένας καλός δείκτης για το πού θα ρυθμιστεί ο πληθωρισμός μεσοπρόθεσμα.
Αυτή τη στιγμή προβάλλουμε τον βασικό πληθωρισμό - που είναι ένα μέτρο του υποκείμενου πληθωρισμού - στο 1,5% το 2023.
Η έρευνά μας δείχνει επίσης μια σταδιακή σύγκλιση του πληθωρισμού, ο οποίος αναμένεται να ανέβει στο 2% και να σταθεροποιηθεί σε αυτό το επίπεδο μόνο πέντε χρόνια από τώρα.
Συμπέρασμα
Η πανδημία προκάλεσε ύφεση και ανάκαμψη που έχουν ελάχιστους παραλληλισμούς στην ιστορία.
Η ανταπόκριση στον πληθωρισμό αντικατοπτρίζει τις εξαιρετικές συνθήκες στις οποίες βρισκόμαστε.
Αναμένουμε ότι αυτές οι επιπτώσεις θα περάσουν τελικά.
Αλλά η πανδημία εισήγαγε επίσης νέες τάσεις που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη δυναμική του πληθωρισμού τα επόμενα χρόνια.
Αυτές οι τάσεις θα μπορούσαν να δημιουργήσουν τόσο ανοδικές όσο και καθοδικές πιέσεις στις τιμές.
Συνεπώς, η νομισματική πολιτική πρέπει να παραμείνει επικεντρωμένη στην ασφαλή στήριξη της οικονομίας και στο στόχο του πληθωρισμού στο 2%.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών