Ισότητα των Φύλων και Επιχειρήσεις: Ναι μεν…αλλά!

Οκτώ στους δέκα (86%) Γενικοί Διευθυντές και Διευθύνοντες Σύμβουλοι επιχειρήσεων και φορέων στην Ελλάδα θεωρούν πως η συμπερίληψη και οι ίσες ευκαιρίες πρέπει να σχετίζονται με την επιχειρηματική στρατηγική.
Ωστόσο, μόλις 2 στους 10 (18%) χρησιμοποιούν μετρήσιμους στόχους για τη διαχείριση της συμπερίληψης και των ίσων ευκαιριών με το πρόσημο του φύλου στις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς που διοικούν. Ως κύριοι λόγοι για τη μη υιοθέτηση μιας στρατηγικής συμπερίληψης από την πλευρά των επικεφαλής των επιχειρήσεων, προκύπτουν σύμφωνα με την έρευνα, το γεγονός ότι τα ζητήματα έμφυλης ισότητας καλύπτονται επαρκώς από άτυπες εργασιακές πρακτικές (65%) καθώς και το μικρό μέγεθος των εταιρειών με λίγους εργαζόμενους (43%). 

Τα παραπάνω αποτελούν τα βασικά συμπεράσματα της έρευνας που πραγματοποίησε το CSR HELLAS με τίτλο “Συμπερίληψη και ίσες ευκαιρίες στο χώρο εργασίας με τη διάσταση του φύλου” που πραγματοποιήθηκε από το CSR HELLAS σε συνεργασία με ομάδα εμπειρογνωμόνων από τον χώρο του HR και την ακαδημαϊκή κοινότητα (Νικόλας Αγγελόπουλος, μέλος ΔΣ CSR HELLAS και Sustainability Specialist της INTERAMERICAN, Μαρία Αλεξίου, Πρόεδρος ΔΣ CSR HELLAS, Δημήτρης Κουφόπουλος, ιδρυτής του Hellenic Observatory of Corporate Governance (HOCG) και καθηγητής στο University of London και Μάρθα Μυλωνά, Επίτιμη Πρόεδρος του ΣΔΑΔΕ). Σκοπός της έρευνας ήταν η χαρτογράφηση και η αξιολόγηση του επιπέδου ωριμότητας στα θέματα συμπερίληψης και ίσων ευκαιριών στις αρχές και τις πρακτικές των Ελληνικών επιχειρήσεων στο τέλος του 2021, εστιάζοντας συγκεκριμένα στη διάσταση του φύλου.

Για τον σχολιασμό των αποτελεσμάτων της έρευνας και τη συζήτηση περί συμπερασμάτων θα ακολουθήσει εντός του Μαρτίου 2022 το πρώτο επεισόδιο του CSR Lab Podcast με θέμα «Ισότητα των Φύλων και Επιχειρήσεις: Ναι μεν…αλλά». 

Σύμφωνα με την έρευνα: 

• Mόνο το 53% των CEOs που αναγνωρίζουν ότι η συμπερίληψη και οι ίσες ευκαιρίες πρέπει να σχετίζονται με την επιχειρηματική στρατηγική, υιοθετούν το θέμα αυτό στις προτεραιότητές τους. 
• Ο παράγοντας της ηλικίας αποτελεί την πιο συνηθισμένη  εναλλακτική  διάσταση της συμπερίληψης για την οποία οι εταιρίες έχουν επίσημη πολιτική ενώ ακολουθούν η εθνική προέλευση, οι θρησκευτικές πεποιθήσεις και ο σεξουαλικός προσανατολισμός. 
• Η θέσπιση ποσοστώσεων κρίνεται ως η λιγότερο δημοφιλής πολιτική ενίσχυσης της ισότητας των φύλων ιδιαίτερα στους «ανδροκρατούμενους» κλάδους οικονομικής δραστηριότητας. 
• Ενώ οι μεγάλες εταιρίες απασχολούν το υψηλότερο ποσοστό γυναικών (σε μέσο όρο 5% παραπάνω από το ποσοστό που απασχολούν οι μικρότερες εταιρίες), το αντίστοιχο ποσοστό της συμμετοχής των γυναικών στα Διοικητικά Συμβούλια των εταιριών είναι αισθητά χαμηλότερο κατά 17%. 

• Μία στις τέσσερεις μεγάλες εταιρίες εφαρμόζουν συχνότερα πολιτικές που συνδέονται με μετρήσιμους στόχους για την έμφυλη ισότητα, ενώ οι δημοφιλέστερες πολιτικές για την αποφυγή των εταιρικών διακρίσεων περιλαμβάνουν τον έλεγχο της γραπτής επικοινωνίας στην διαδικασία πρόσληψης νέων εργαζομών  (90%) η διαφάνεια και ισότιμη εφαρμογή των διαδικασιών αξιολόγησης, και εξέλιξης εργαζομένων (80%), η αποφυγή κριτηρίων περιγραφής των θέσεων εργασίας με βάση χαρακτηριστικά του φύλου (75%), η θέσπιση ίσων γονεϊκών παροχών για όλους τους εργαζόμενους (67%) και η ελαστικότητα στα ωράρια και την  παρουσία στον εργασιακό χώρο. 
• Επίσης σημαντικό ποσοστό δηλώνει ότι οι πρακτικές που ακολουθεί για την συμπερίληψη και την παροχή ίσων ευκαιριών στα δύο φύλα είναι άτυπες (όχι δηλαδή κατάλληλα θεσμοθετημένες) και παρόλο που δεν οδηγούν διαχρονικά σε βελτίωση των αποτελεσμάτων στους επιμέρους τομείς δεν προωθούνται νέες πρακτικές πιο οργανωμένες και συνδεδεμένες με μετρήσιμους στόχους. 

Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας, η Μ. Αλεξίου, Πρόεδρος CSR HELLAS, δήλωσε: “Με την εθελοντική συμμετοχή Γενικών Διευθυντών και CEOs επιχειρήσεων που λειτουργούν στη χώρα πραγματοποιήσαμε έρευνα με σκοπό την ανάδειξη των τάσεων στα θέματα συμπερίληψης και ισότητας των φύλων, ειδικότερα υπό την επίδραση του νέου κανονιστικού πλαισίου της Ε.Ε. για τις Ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και τον αντίκτυπό τους σε ουσιώδη θέματα για την βιωσιμότητα και την εταιρική διακυβέρνηση, όπως η συμμετοχή των γυναικών στη διοίκηση και στην λήψη αποφάσεων σε κάθε επίπεδο. Ήδη η πολιτική συμπερίληψης και σεβασμού της διαφορετικότητας και η συμμετοχή των γυναικών στην ανώτερη διοίκηση τουλάχιστον κατά αναλογία 25% των μελών του, όπως και η δημοσιοποίηση πληροφοριών που αφορούν την ίση αμοιβή μεταξύ γυναικών και ανδρών εργαζομένων στην ίδια θέση εργασίας και επίπεδο ευθύνης, είναι υποχρεωτικές πληροφορίες που σχετίζονται με την συνολική επίδοση των επιχειρήσεων.

Τα αποτελέσματα της έρευνας θεωρούμε ότι είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για περαιτέρω εξέταση από τους επικεφαλής των τμημάτων Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού.
Εκτιμούμε ότι η βελτίωση των αποτελεσμάτων στον τομέα της συμπερίληψης και της ισότητας των ευκαιριών αποτελεί κοινό στόχο και σαφή προτεραιότητα για τα επόμενα δύο χρόνια, τόσο των υπεύθυνων της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και της εταιρικής βιωσιμότητας όσο και των υπεύθυνων της διοίκησης ανθρώπινου δυναμικού.
Η ανάληψη κοινών πρωτοβουλιών μεταξύ ομάδων ειδικών και εμπειρογνωμόνων και από τις δύο πλευρές θα συνεισφέρει σημαντικά στην εξέλιξη των πρακτικών που ακολουθούν οι ελληνικές επιχειρήσεις για την συμπερίληψη και την ευρύτερη διάδοσή τους, αυτών δηλαδή που τα μετρήσιμα αποτελέσματά τους τις καθιστούν και σημείο αναφοράς για την θετική τους επίδραση στις επιχειρήσεις που τις ακολουθούν.

Πολλά και σημαντικά γεγονότα καθ’ όλη τη διάρκεια  της πανδημίας αλλά και η δυσμενής θέση των γυναικών σε κάθε κρίση επιβεβαιώνει τα συμπεράσματα αυτής της σύντομης έρευνας: δεν μπορούμε να εφησυχάζουμε άλλο.
Η αναγνώριση του προβλήματος είναι μία αρχή, αλλά δεν επαρκεί.
Χρειάζεται δέσμευση για την ανατροπή παγιωμένων πρακτικών και  αντιλήψεων. Αξίζει ωστόσο να αναφερθούμε στη βελτίωση που παρατηρείται σε βάθος χρόνου σε όσες επιχειρήσεις αναλαμβάνουν δεσμεύσεις και εργάζονται με κατεύθυνση τη βελτίωση της επίδρασής τους και κατ’ επέκταση την ανατροπή των στερεοτύπων μέσα στο περιβάλλον της αγοράς.»

Το CSR HELLAS προσεγγίζει συστηματικά το θέμα αναγνώρισης της ισότητας των φύλων ως βασικού συστατικού της στρατηγικής βιωσιμότητας των επιχειρήσεων. Αποτελεί στόχο των πρωτοβουλιών που αναπτύσσει ήδη από την υπογραφή του πρώτου μνημονίου Συνεργασίας με την Γ.Γ.Ι το 2005, όταν για πρώτη φορά ανέπτυξε εργαλεία αυτό-αξιολόγησης των εταιρικών πρακτικών προκειμένου να καταγράψει τις υφιστάμενες διακρίσεις και την αναπαραγωγή των κοινωνικών στερεοτύπων αποκλεισμού των γυναικών μέσω του γραπτού λόγου σε όλα τα στάδια διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Πραγματοποιήθηκε με ερωτηματολόγιο στο διάστημα μεταξύ 13 Δεκεμβρίου 2021 και 22 Ιανουαρίου 2022, με τη συμμετοχή 50 Γενικών Διευθυντών και Διευθυνόντων Συμβούλων και 30 στελεχών του Τμήματος Ανθρωπίνου Δυναμικού των μελών του CSR HELLAS και άλλων συνεργαζόμενων φορέων. 

Infographic σύνοψης καθώς και παρουσίαση αναλυτικών αποτελεσμάτων της έρευνας προσβάσιμα ΕΔΩ.