γράφει : Μαρία Παπαδάτου
Σχετικά Άρθρα
Ανατροπή από το Ifo: Ύφεση στη Γερμανία το 2023 - Σκληρός χειμώνας λόγω ενεργειακής κρίσης
ΕΚΤ: Τα «γεράκια» βλέπουν αύξηση του επιτοκίου ακόμη και πάνω από το 2% παρά τον κίνδυνο ύφεσης
Τα μέτρα στήριξης που λαμβάνουν μεγάλες οικονομίες, όπως η Γερμανία και η Βρετανία, δεν αρκούν για να αποτρέψουν την ύφεση, εκτιμά η Capital Economics, αναλύοντας την κρίση του κόστους ζωής που έχει προκαλέσει η ενεργειακή κρίση και ο πληθωρισμός.
Οι αναλυτές αναμένουν επίσης υψηλότερα επιτόκια από ΕΚΤ και Bank of England.
Η ζοφερή πραγματικότητα της κρίσης του κόστους ζωής στην Ευρώπη αρχίζει να κινητοποιεί τις κυβερνήσεις, σημειώνει ο Neil Sharing, επικεφαλής οικονομολόγος της Capital Economics.
Στη Γερμανία, η κυβέρνηση ανακοίνωσε ένα πακέτο στήριξης που «παγώνει» τις τιμές της ενέργειας για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
Η νέα κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου, υπό τη Liz Truss, έκανε κάτι παρόμοιο.
Αυτές οι μαζικές δημοσιονομικές παρεμβάσεις έχουν ως στόχο να αντιμετωπίσουν κατά μέτωπο τις κρίσεις που απειλούν τις οικονομίες της Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου και θα προσφέρουν κάποια άμεση ανακούφιση.
Ωστόσο η πολυπλοκότητα της κρίσης του κόστους ζωής θα απαιτήσει μια πιο εμπεριστατωμένη - και πιο επώδυνη - πολιτική απάντηση από το «πάγωμα» των τιμών.
Στην πραγματικότητα, ο χαρακτηρισμός "κρίση κόστους ζωής" συγχέει πολλά ζητήματα, σημειώνει η Capital Economics.
Οι πραγματικοί μισθοί και το βιοτικό επίπεδο στην Ευρώπη συμπιέζονται από την επιδείνωση των εμπορικών όρωντης περιοχής που προκαλείται από την εκτίναξη των παγκόσμιων τιμών της ενέργειας.
Ωστόσο, τα ποσοστά πληθωρισμού αντανακλούν επίσης μια γενικότερη άνοδο των τιμών, καθώς η μετά την πανδημία ανάκαμψη της συνολικής ζήτησης, προσκρούει σε περιορισμούς της προσφοράς και οι εργαζόμενοι (δικαιολογημένα) αντιδρούν στην αύξηση των τιμών που προκύπτει, προσπαθώντας να αυξήσουν τους μισθούς τους για να προστατεύσουν το βιοτικό τους επίπεδο.
Αυτές οι πιέσεις κόστους και τιμών έχουν διαφορετικές αιτίες και διαφορετικές συνέπειες.
Κατά συνέπεια, απαιτούν διαφορετικές πολιτικές απαντήσεις.
Χειρότερα από τη δεκαετία του '70
Εάν οι τιμές των εισαγωγών μιας χώρας αυξηθούν σε σχέση με τις εξαγωγές της, τότε η χώρα βρίσκεται σε χειρότερη θέση.
Μικρές μεταβολές στους εμπορικούς όρους δεν τείνουν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στο βιοτικό επίπεδο, αλλά μεγάλες μεταβολές επηρεάζουν σημαντικά.
Και η εκτίναξη των ευρωπαϊκών τιμών του φυσικού αερίου είναι μια πολύ μεγάλη μετατόπιση, που μεταφράζεται σε ένα τεράστιο σοκ.
Εάν διατηρηθεί το σημερινό επίπεδο των τιμών του φυσικού αερίου, η επιδείνωση στο εμπόριο θα ισοδυναμούσε με πάνω από 4% του ΑΕΠ στην Ιταλία, σχεδόν 3% στη Γερμανία και σχεδόν 2% στο Ηνωμένο Βασίλειο. (Βλέπε Διάγραμμα 1).
Οι απώλειες αυτές θα ήταν μεγαλύτερες από οποιοδήποτε από τα δύο πετρελαϊκά σοκ της δεκαετίας του 1970.
Το τελικό πλήγμα στο ΑΕΠ θα εξαρτηθεί όχι μόνο από το μέγεθος και τη διάρκεια του σοκ των εμπορικών όρων, αλλά και από το ποιος θα επωμιστεί το κόστος: οι καταναλωτές, οι επιχειρήσεις, η κυβέρνηση ή ένας συνδυασμός και των τριών.
Εάν το σοκ είναι προσωρινό, τότε η κυβέρνηση μπορεί να αμβλύνει τον αντίκτυπο στη ζήτηση και συνεπώς στην παραγωγή μέσω δημοσιονομικής στήριξης. 
Αναπόφευκτη η ύφεση
Αυτή είναι η λογική για το «πάγωμα» των λιανικών τιμών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας που ανακοινώθηκε από το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία την περασμένη εβδομάδα.
Τα μέτρα αυτά είναι απίθανο να αποτρέψουν οποιαδήποτε από τις δύο χώρες να διολισθήσει σε ύφεση τα επόμενα τρίμηνα, αλλά θα περιορίσουν το βάθος της, σύμφωνα με την Capital Economics. '
Σημειώνεται ότι το Ινστιτούτο Ifo ανέτρεψε την προ τριμήνου εκτίμησή του και «βλέπει» πλέον συρρίκνωση 0,3% για τη γερμανική οικονομία, από ανάπτυξη 3,7%.
«Ως αποτέλεσμα του πακέτου στήριξης που ανακοινώθηκε, πιστεύουμε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα βιώσει μια πτώση της παραγωγής από την κορυφή έως το κατώτατο σημείο της τάξης του 0,5% αντί του 1,0% που είχαμε αρχικά προβλέψει.
Το δημοσιονομικό κόστος μιας παρέμβασης αυτής της κλίμακας είναι τεράστιο - ίσως και 75 δισ. λίρες ετησίως (~3,75% του ΑΕΠ) στην περίπτωση του Ηνωμένου Βασιλείου.
Ωστόσο, από την άποψη της "κρίσης του κόστους ζωής", το πάγωμα των τιμών των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας μπορεί να είναι μόνο ένα αυτοκόλλητο τσιρότο.
Εάν οι τιμές χονδρικής ενέργειας παραμείνουν αυξημένες και το σοκ στους όρους εμπορίου της Ευρώπης είναι μεγαλύτερης διάρκειας, τότε δεν υπάρχει τρόπος να αποφευχθεί μια μεγάλη και διαρκής μείωση των εισοδημάτων και της παραγωγής», εξηγεί ο Shering.
Δεν είναι μόνο η ενέργεια
Αυτό το στοιχείο μας οδηγεί στο δεύτερο στοιχείο της τρέχουσας κρίσης - δηλαδή στη γενικευμένη αύξηση του πληθωρισμού.
Ο γενικός πληθωρισμός εκτινάχθηκε στο 8,8% στη Γερμανία, στο 9,0% στην Ιταλία και στο 10,1% στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Αλλά αυτό δεν είναι απλώς μια ενεργειακή ιστορία.
Ο δομικός πληθωρισμός έχει επίσης εκτοξευθεί. (Βλέπε Διάγραμμα 2.)
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τρέχει σήμερα στο 6,2%.
Στην ευρωζώνη είναι 4,3%.
Αυτό αντανακλά την υποκείμενη ισχύ της συνολικής ζήτησης σε σχέση με τη δυνητική προσφορά, οι οποίες έχουν επηρεαστεί και οι δύο από τις στρεβλώσεις που σχετίζονται με την πανδημία.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η αύξηση των μισθών κυμαίνεται σήμερα κοντά στο 5% ετησίως.
Αυτό είναι ασυμβίβαστο με τον στόχο για πληθωρισμό 2%, όταν η υποκείμενη τάση αύξησης της παραγωγικότητας είναι πιθανώς γύρω στο 1,5%. (Υπό αυτές τις συνθήκες, η αύξηση των μισθών θα πρέπει να είναι πιο κοντά στο 3,5% για να είναι συμβατή με τον πληθωρισμό του 2%).
Προκειμένου να αντιμετωπιστεί αυτός ο γενικευμένος πληθωρισμός, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να επιβραδύνουν το ρυθμό αύξησης των μισθών.
Όμως, ο βαθμός στον οποίο θα χρειαστεί να το επιτύχουν αυτό μέσω αυστηρότερης πολιτικής (και συνεπώς ασθενέστερης ζήτησης) θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το τι θα συμβεί στην πλευρά της προσφοράς των οικονομιών.
Νέα ανάλυση από την στατιστική υπηρεσία, δείχνει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να έχει χάσει μεταξύ 270.000 και 400.000 εργαζόμενους μετά την πανδημία.
Η Τράπεζα της Αγγλίας θα πρέπει να διαπιστώσει αν πρόκειται για μόνιμη ή προσωρινή απώλεια κατά τον καθορισμό της πολιτικής της.
Η βρετανική οικονομία αναπτύχθηκε κατά 0,2% τον Ιούλιο, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, μετά από την απότομη συρρίκνωση τον προηγούμενο μήνα, με τον ρυθμό ανάπτυξης ωστόσο να είναι βραδύτερος από το +0,3% που ανέμεναν οι αναλυτές.
Ακόμα υψηλότερα επιτόκια
Όλα τα παραπάνω θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνουν σωστά, όπωςτονίζεται στην ανάλυση.
Ενώ η δημοσιονομική στήριξη μπορεί να αποτελέσει ένα αποτελεσματικό (αν και ακριβό) μέσο για ένα προσωρινό σοκ στο εμπόριο, είναι πιθανό ότι η νομισματική πολιτική να χρειαστεί να αυστηροποιηθεί περαιτέρω, για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το γενικευμένο πρόβλημα του πληθωρισμού στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρώπη.
«Πήραμε μια γεύση στη συνεδρίαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας την περασμένη εβδομάδα, όπου τα επιτόκια αυξήθηκαν κατά 75 μονάδες βάσης - μια κίνηση που θα ήταν αδιανόητη στις αρχές του τρέχοντος έτους.
Αναμένουμε περαιτέρω επιθετική νομισματική σύσφιξη από την ΕΚΤ τους επόμενους μήνες, με αποτέλεσμα το επιτόκιο πολιτικής να φτάσει στο 2% μέχρι το τέλος του έτους.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η μακροχρόνια πρόβλεψή μας ότι τα επιτόκια θα φθάσουν το 3% ήταν τολμηρή πριν από λίγους μήνες, αλλά τώρα φαίνεται η επικρατέστερη.
Στην πραγματικότητα, ένα από τα παράδοξα της μεγάλης δημοσιονομικής στήριξης είναι ότι η BoE ενδέχεται να χρειαστεί να συσφίξει τη νομισματική πολιτική περισσότερο από ό,τι θα συνέβαινε διαφορετικά.
Μια αύξηση στο 4% είναι πλέον πιθανή.
Η κρατική στήριξη θα διευκολύνει, παρά θα εξαλείψει, την κρίση του κόστους ζωής στην Ευρώπη.
Αλλά οι υποκείμενες πιέσεις στις τιμές θα αναγκάσουν τις κεντρικές τράπεζες της περιοχής να σφίξουν περαιτέρω την πολιτική καθώς πλησιάζει ο χειμώνας», εκτιμά ο επικεφαλής οικονομολόγος της Capital Economics.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών