To παράδοξο της χρηματοδότησης του μέτρου στήριξης της αγοράς φυσικού αερίου με νέο δανεισμό και το κρυφό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα – Μικρή η συνολική αποτελεσματικότητα του σχεδίου, σύμφωνα με το ινστιτούτο Bruegel
Σχετικά Άρθρα
Γερμανία: Κοινή ομάδα με Δανία και Σουηδία για τη διερεύνηση των διαρροών σε Nord Stream I και ΙΙ
Επίθεση Draghi κατά Scholz: Λάθος η κίνηση της Γερμανίας για πακέτο στήριξης της ενέργειας με 200 δισ. - Η ΕΕ πρέπει να δρα από κοινού
Oι κυρώσεις κατά της Ρωσίας ενισχύουν την ακροδεξιά στη Γερμανία - Στο 15% το AfD, πρώτο κόμμα στα ανατολικά κρατίδια
Σε μελέτη του το ινστιτούτο Brugel επισημαίνει με εμφατικό τρόπο γιατί η «αμυντική ασπίδα» των 200 δισεκατομμυρίων ευρώ – περίπου ένα ελληνικό ΑΕΠ, για να αναληφθούμε το μέγεθος - που αποφάσισε η Γερμανία για να αντιμετωπίσει το πρωτοφανές σοκ στην προσφορά φυσικού αερίου κινδυνεύει να υπονομεύσει την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη.
Στην ανάλυση που υπογράφουν οι Simone Tagliapietra, Georg Zachmann και Jeromin Zettelmeyer επισημαίνεται ότι στις 29 Σεπτεμβρίου2022 , η Γερμανία ανακοίνωσε μια «αμυντική ασπίδα» 200 δισεκατομμυρίων ευρώ ήτοι ένα σύνολο μέτρων για την αντιμετώπιση της αύξησης των τιμών του φυσικού αερίου.
Τρία πράγματα είναι νέα σχετικά με το πακέτο, σημειώνουν οι συγγραφείς επισημαίνοντας τα δημοσιονομικά και πολιτικά όρια της παρέμβασης στην αγορά φυσικου΄αερίου.
Πρώτον, συνεπάγεται πολύ μεγαλύτερη δημοσιονομική δέσμευση από ό,τι προηγουμένως (το γερμανικό πακέτο που ανακοινώθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου ανερχόταν σε 65 δισεκατομμύρια ευρώ, χρηματοδοτούμενο κυρίως μέσω εισφορών και όχι νέου δανεισμού).
Δεύτερον, το νέο μέτρο στήριξης, που αποκαλείται «φρένο στην τιμή του φυσικού αερίου», αποσκοπεί στη μείωση των μέσων τιμών του φυσικού αερίου.
Αυτό περιλαμβανόταν στο προηγούμενο πακέτο, αλλά οι λεπτομέρειες πρέπει τώρα να ξεκαθαριστούν γρήγορα, μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου, οπότε και αρχίζουν να μειώνονται οι θερμοκρασίες αισθητά.
Σύμφωνα με προκαταρκτικές εκτιμήσεις, το μέτρο θα κοστίσει μεταξύ 15 και 24 δισεκατομμυρίων ευρώ εάν εφαρμοστεί μόνο στα νοικοκυριά.
Τρίτον, το σχέδιο επιβολής εισφοράς σε όλη την κατανάλωση φυσικού αερίου ύψους 0,027 ευρώ ανά κιλοβατώρα από την 1η Οκτωβρίου έχει εγκαταλειφθεί με την επισήμανση ότι «δεν χρειάζεται πλέον», σύμφωνα με τα λόγια του καγκελαρίου Olaf Scholz.
Αντίθετα, η στήρικη για τους εισαγωγείς φυσικού αεριου που έχασαν τις συμβάσεις με την Gazprom θα προέλθει από το νέο ταμείο.
Το ζήτημα βεβαία καθίσται περισσότερο περίπλοκο εάν αναλογιστούμε την καταιγίδα των κρατικοποιήσεων στις οποίες έχει επιδδθεί η γερμανική κυβέρνηση με κυρίαρχη τη διάσωση (bail-in) της Uniper...
Τα προβλήματα της προσέγγισης
Στην προσέγγιση της Γερμανίας εντοπίζονται σημαντικά προβλήματα.
Πρώτον, υπάρχει έλλειψη ευρωπαϊκού συντονισμού.
Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Christian Lindner δήλωσε ότι «η Γερμανία χρησιμοποιεί την οικονομική της δύναμη σε αυτόν τον ενεργειακό πόλεμο».
Ωστόσο, η Ευρώπη πολεμά από κοινού τον ενεργειακό πόλεμο.
Η διασφάλιση της διατήρησης της ενότητας είναι υψίστης σημασίας για την υποστηριξη των δυτικών κοινωνικών στον πόλεμο κατά του Putin – ποιο είναι το κίνητρο του πολίτη της ΕΕ ώστε να αποδεχθεί το κρύο και την πείνα;
Το πλήγμα στους εταίρους – Γερμανική και όχι ευρωπαϊκή λύση
Η Γερμανία φαίνεται να ρίχνει στο τραπέζι όλες τις δημοσιονομικές της δυνάμεις για να επιδοτήσει την κατανάλωση φυσικού αερίου στη Γερμανία, οδηγώντας παρόλα αυτά σε άνοδο των τιμών και προκαλώντας πλήγμα στους εταίρους.
Αυτό προκαλεί τη δυσφορία των υπόλοιπων ευρωπαϊκών κρατών που πιέζουν εδώ και καιρό για μια ευρωπαϊκή λύση στο πρόβλημα της εκτίναξης των τιμών του φυσικού αερίου.
Από ευρωπαϊκή προοπτική, η χρονική στιγμή της ανακοίνωσης των μέτρων μια ημέρα πριν από μια σημαντική συνάντηση των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ με αποστολή να συμφωνήσουν για ευρωπαϊκές επείγουσες παρεμβάσεις στις ενεργειακές αγορές, ήταν ιδιαίτερα ατυχής αλλά μάλλον δηλωτική των προθέσεων της γερμανίας.
Το δημοσιονομικό παράδοξο
Δεύτερον, το πακέτο θα παρακάμπτει τους γερμανικούς δημοσιονομικούς κανόνες.
Το γερμανικό φρένο στο νέο χρέος που έχει συνταγματικό κύρος έχει ανασταλεί επί του παρόντος, ενώ την ίδια ώρα η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να το εφαρμόσει το επόμενο έτος.
Δεδομένου ότι θα είναι αδύνατο να χρηματοδοτηθεί το νέο πακέτο στήριξης εντός του ορίου του ομοσπονδιακού ελλείμματος στο 0,35% του ΑΕΠ, το έλλειμμα του επόμενου έτους θα πρέπει στην πραγματικότητα να χρηματοδοτηθεί με δανεισμό μεγάλης κλίμακας σήμερα (κάτι που επιτρέπει το γερμανικό σύνταγμα μόνο σε έκτακτες περιπτώσεις) – προκειται ασφαλώς για δημιουργική λογιστική του είδους που υποτίθεται ότι αποφεύγει η Γερμανία και για την οποία έχει κατηγορηθεί η Ελλάδα.
Οι λεπτές ισορροπίες
Υπάρχουν όμως δύο στοιχεία που σε πρώτη ματιά αντισταθμίζουν τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις.
Πρώτον, η υπομόχλευση της τιμής του φυσικού αερίου είναι πολύ απίθανο να λάβει τη μορφή γενικευμένου ανώτατου ορίου τιμών.
Αν και οι λεπτομέρειες είναι ακόμη ασαφείς, προορίζεται να είναι ανάλογο με την τρέχουσα πολιτική περιορισμού της τιμής ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία επιδοτεί τις μονάδες ηλεκτρικής ενέργειας μόνο μέχρι ένα μέγιστο επίπεδο κατανάλωσης, που υπολογίζεται ως η κατανάλωση ενός όχι σπάταλου νοικοκυριού.
Πέρα από αυτό, ισχύουν υψηλές τιμές.
Εάν το φρένο της τιμής του φυσικού αερίου σχεδιαστεί με τον ίδιο τρόπο, θα μπορούσε να δώσει κίνητρο για εξοικονόμηση αερίου και όχι πρόσθετη κατανάλωση.
Αυτή φαίνεται να είναι η πρόθεση – η ανακοίνωση της γερμανικής κυβέρνησης αναφερόταν πολλές φορές στην ανάγκη εξοικονόμησης φυσικο΄θαερίου.
Στην περίπτωση αυτή, το μέτρο θα ευθυγραμμιστεί πλήρως με τα έκτακτα μέτρα της ΕΕ που συμφωνήθηκαν από τους υπουργούς Ενέργειας της ΕΕ στις 30 Σεπτεμβρίου.
Γιατί είναι ανεπαρκής η χρηματοδότηση
Δεύτερον, τα 200 δισ. ευρώ είναι πιθανότατα πολύ υψηλότερα από τα μέτρα στήριξης που προορίζεται να χρηματοδοτήσει το πακέτο, για δύο λόγους.
α, Τα 200 δισ. ευρώ υποκαθιστούν εν μέρει το τέλος φυσικού αερίου που είχε ανακοινωθεί προηγουμένως.
β. Μέρος των 200 δισ. ευρώ είναι μόνο προληπτικό: προορίζεται να αντιμετωπίσει για πιθανές μελλοντικές ανάγκες που δεν έχουν ακόμη καθοριστεί.
Αυτά κανονικά θα είχαν καλυφθεί απλώς με δανεισμό το επόμενο έτος.
Αλλά η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί ότι δεν θα το κάνει αυτό (με τη μορφή δέσμευσης να αποκαταστήσει το "φρένο χρέους").
Ως αποτέλεσμα, χρειάζεται να προχωρήσει σε άμεσο και σαρωτικό δανεισμό.
Το λάθος μήνυμα…
Εν κατακλείδι, το πακέτο σίγουρα στέλνει το λάθος μήνυμα: η Γερμανία χρησιμοποιεί τη δημοσιονομική της ισχύ με τρόπο που θα μπορούσε να πλήξει άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Αλλά δεν συνεπάγεται άμεση δαπάνη 200 δισεκατομμυρίων ευρώ για την προστασία των γερμανικών νοικοκυριών και επιχειρήσεων από τις υψηλότερες τιμές ενέργειας.
Πρόκειται για ένα γερμανικό παράδοξο που σχετίζεται με την απόφαση να ανασταλεί ουσιαστικά ο νέος καθαρός δανεισμός το επόμενο έτος. Ανάλογα με το πώς είναι σχεδιασμένο το «φρένο» στις τιμές του φυσικού αερίου, η γερμανική κατανάλωση μπορεί στην πραγματικότητα να μην αυξάνεται, αλλά ενδέχεται ακόμη και να μειωθεί.
Ο κύριος κίνδυνος είναι ότι το πακέτο θα καταστρατηγήσει τους ισότιμους όρους ανταγωνισμού στην Ευρώπη όσον αφορά την πρόσβαση κάθε κράτου στην εν λόγω αγορά.
Ελλείψει κοινής δημοσιονομικής απάντησης, οι κυβερνήσεις με περισσότερο δημοσιονομικό χώρο αναπόφευκτα έχουν περισσότερα όπλα για τη διαχείριση των κρίσεων.
Εάν αυτό γίνει με τρόπο που έχει θετικές επιπτώσεις σε άλλες χώρες της ΕΕ, μπορεί να είναι αποδεκτό.
Αλλά αν το γερμανικό «φρένο» στην τιμή φυσικού αερίου δώσει στις γερμανικές επιχειρήσεις πολύ καλύτερες πιθανότητες να επιβιώσουν από την κρίση από ό,τι, ας πούμε, οι ιταλικές, οι οικονομικές αποκλίσεις στην ΕΕ θα μπορούσαν να διευρυνθούν και η ευρωπαϊκή ενότητα να υπονομευθεί.
Στην ουσία η γεωπολιτική αντιπαράθεση μεταφερόμενη στο πεδίο της ενεργειακή κρίσης θα φέρει τον οικονομικό και πολιτικό διαμελισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης – και γνωρίζουμε τον νικητή… 
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών