Σχετικά Άρθρα
ΔΝΤ: Πώς οι χώρες πρέπει να «απαντήσουν» στο ισχυρό αμερικανικό δολάριο – Απαιτείται μίξη δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής
Πόλεμος κατά του δολαρίου από τις κεντρικές τράπεζες – Γιατί το ξεφορτώνονται από τα συναλλαγματικά τους αποθέματα
Η αστρονομική κούρσα ανόδου του αμερικανικού νομίσματος βρέθηκε σε πρώτο πλάνο στις ετήσιες συνόδους του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) και της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Ουάσιγκτον, πυροδοτώντας θύελλα διαμαρτυριών για εκροές κεφαλαίου, πτώση εθνικών νομισμάτων και επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας.
Ποιοι είναι ο λόγοι για αυτό;
Δύο πράγματα έχουν ωθήσει το δολάριο στο υψηλότερο επίπεδο δύο δεκαετιών έναντι των υπολοίπων νομισμάτων.
Ο ένας είναι ο φόβος: Πόλεμος, πανδημία και αστάθεια έχουν ωθήσει τους επενδυτές στο ασφαλέστερο και το πλέον ρευστοποιήσιμο ενεργητικό του πλανήτη.
Ο άλλος είναι η επιθετική αύξηση των επιτοκίων από την Federal Reserve στη μάχη κατά του πληθωρισμού, ο οποίος έτρεξε με ρυθμό 8,2% το Σεπτέμβριο στις ΗΠΑ.
Το σκηνικό αυτό καθιστά το ενεργητικό σε δολάριο σχετικά πιο ελκυστικό και ασκεί πιέσεις σε άλλες κεντρικές τράπεζες για να αυξήσουν και αυτές τα επιτόκιά τους.
Πιέσεις στις υπόλοιπες οικονομίες
Το ισχυρό δολάριο οδηγεί πολλές από τις υπόλοιπες χώρες στα όρια των αντοχών τους, με διαφορετικό βαθμό «πόνου» για την κάθε οικονομία.
Κράτη των οποίων οι εξαγωγές δεν καλύπτουν τις εισαγωγές τους θα πρέπει να χρηματοδοτήσουν τη διαφορά – συχνά σε δολάρια.
Επίσης, οι κυβερνήσεις που έχουν ελλείμματα στους προϋπολογισμούς τους θα πρέπει να δανειστούν για να χρηματοδοτήσουν τις δαπάνες τους.
Ορισμένες χώρες, όπως Κολομβία, Ινδία και Τουρκία, θα κλείσουν το 2022 σε επίπεδα πολύ χειρότερα από τα αντίστοιχα του 2013, όταν η απειλή και μόνο της Fed προκάλεσε το λεγόμενο taper tantrum, τη μεγάλη αναστάτωση στις αγορές, με βάση εκτιμήσεις του ΔΝΤ.
Η ενεργειακή κρίση
Είναι γεγονός ότι το δολάριο και τα αμερικανικά επιτόκια δεν αποτελούν τη μοναδική αιτία δυσαρέσκειας στις αναδυόμενες αγορές.
Το αυξανόμενο ενεργειακό κόστος μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία και τα συνεχιζόμενα μέτρα κατά του Covid (κυρίως απο την Κίνα) ασκούν επίσης αρνητικό αντίκτυπο.
Όμως, το ισχυρό δολάριο μπορούν να μετατρέψουν όλο αυτό το δράμα σε οικονομική κρίση.
Περίπου τα δύο-τρίτα του ξένου δανεισμού των αναδυόμενων αγορών είναι σε δολάρια, σύμφωνα με το Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
Το ΔΝΤ εκτιμά ότι το ήμισυ των χωρών χαμηλού εισοδήματος έχει προβληματικό χρέος ή πλησιάζει στο επίπεδο αυτό - με το κίνδυνο πιστωτικου΄γεγονότος να βρισκεται κοντά για τα περισσότερα απο αυτά.
Ντόμινο χρεοκοπιών
Την Fed δεν την απασχολεί ιδιαίτερα όλο αυτό, καθώς πρωταρχικός της στόχος είναι η μείωση του πληθωρισμού.
Ούτε και η αμερικανική κυβέρνηση μπορεί και δεν θέλει να κάνει πολλά αυτή τη στιγμή για να βοηθήσει, ειδικά με το αυξανόμενο κόστος διαβίωσης των πολιτών να αποτελεί ιδιαίτερα αποσταθεροποιητικό παράγοντα εν όψει των ενδιάμεσων εκλογών του Κογκρέσου.
Η υπουργός Οικονομικών Janet Yellen ζήτησε από τους πιστωτές των αναδυόμενων αγορών να είναι πιο ευέλικτοι στην αναδιάρθρωση του χρέους τους όταν η κατάσταση τείνει να επιδεινωθεί.
Η φάση της απομόχλευσης
Άλλωστε για τους Αμερικανούς, το ισχυρό δολάριο αντανακλά σχετικά οικονομική ισχύ.
Ο επικεφαλής της Bank of America, Michael Hartnett ανέφερε σε σημαίωμά του ότι παρά τα αυξανόμενα επιτόκια, η αμερικανική οικονομία βρίσκεται σε καλή κατάσταση.
Αυτό σημαίνει ότι οι δανειολήπτες σε δολάρια θα συνεχίσουν να δέχονται πιέσεις έως ότου το νόμισμα περάσει σε φάση απομόχλευσης.
Το δολάριο εξακολουθεί να εκπροσωπεί ένα ποσοστό 59% των παγκόσμιων συναλλαγματικών αποθεμάτων σε ξένο συνάλλαγμα, σύμφωνα με στοιχεία του ΔΝΤ, αν και χαμηλότερα από 70% στη διάρκεια των δύο τελευταίων δεκαετιών.
Η μεταφορά του πανικού
Ο Hartnett χρησιμοποιεί ένα μότο για να περιγράψει τις αλλαγές που λαμβάνουν χώρες στις αγορές (όπου οι… μισητοί της οικονομικής θεωρίας χρησιμοποιούν τον όρο αλλαγή παραδείγματος)
«Οι αγορές σταματούν να πανικοβάλλονται όταν οι κεντρικές τράπεζες αρχίσουν να πανικοβάλλοντα»
Έτσι, σε ποια μπορεί να είναι τα καλύτερα να μετά τον χειρότερο Σεπτέμβριο και το χειρότερο τρίμηνο όλων των εποχών, σε μια οδυνηρή χρονιά για τις αγορές όταν οι κεντρικές τράπεζες αρχίζουν να πανικοβάλλονται περισσότερο κάθε μέρα που περνά.
Πρώτα ήταν η BOJ, μετά η BOE και τώρα, για δεύτερη συνεχόμενη εβδομάδα, σειρά έχει η Ελβετία.
Η BoE και ο χορός του πανικού
Πριν από τρεις εβδομάδες μετά την (πρώτη) πανικόβλητη περιστροφή από την BOE, όταν οι παγκόσμιες αγορές βρίσκονταν σε ελεύθερη πτώση, οι αγορές χρειάζονταν απεγνωσμένα κάποιες δηλώσεις ενθάρρυνσης από τη Fed - και με το δολάριο να εκτινάσσεται σε ιστορικά υψηλά καθημερινά - η Fed έπρεπε να κάνει κάποια προληπτική ανακοίνωση για τις γραμμές ανταλλαγής συναλλάγματος (swaps) έστω και μόνο για να καθησυχάσει τις παγκόσμιες αγορές ότι εν μέσω αυτού του σύντομου squeeze (συμπίεσης) του δολαρίου ΗΠΑ, τουλάχιστον κάποιος μπορεί και θα εκτυπώσει όσα χρειάζονται για να αποφευχθεί συστημική κατάρρευση.
Τόσο γρήγορα προς τα εμπρός δύο εβδομάδες έως τις 5 Οκτωβρίου, όταν ακόμη δεν έχει υπάρξει επίσημη ανακοίνωση από τη Fed, αλλά τόσο αθόρυβα η Fed μετέφερε 3,1 δισεκατομμύρια δολάρια στην Εθνική Τράπεζα της Ελβετίας για να καλύψει ένα έκτακτο έλλειμμα σε δολάρια.
Είναι αξιοσημείωτο ότι αυτή ήταν η πρώτη φορά που η Fed έστειλε δολάρια στην SNB φέτος και η πρώτη φορά που η Fed χρησιμοποίησε το swap σεν αυτό τον όγκο (εκτός από ένα συμβολικό ποσό στην ΕΚΤ κάθε τόσο)!
Παγκόσμια έλλειψη
Αλλά σίγουρα δεν θα είναι η τελευταία φορά -, να περιμένουμε πολύ ευρύτερη χρήση της χρήσης της γραμμής ανταλλαγής της Fed καθώς ο κόσμος έχει πλήγει από την παγκόσμια έλλειψη δολαρίου - και σίγουρα μέσα σε μια νύχτα η Fed ανακοίνωσε ότι από την Πέμπτη 13 Οκτωβρίου 2022 διπλασίασε το μέγεθος του swap δολαρίων ΗΠΑ με την κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας, στέλνοντας περίπου 6,27 δισεκατομμύρια δολάρια για να αποφευχθεί μια έκτακτη νομισματική κρίση.
Είναι αξιοσημείωτο ότι αυτή ήταν μόλις η δεύτερη φορά που η Fed έστειλε δολάρια στην SNB φέτος και ήταν επίσης η μεγαλύτερη μεμονωμένη μεταφορά ανταλλαγής δολαρίων ΗΠΑ στην ιστορία!
Περιθώριο κέρδους περίπου 20 τρισ., δολ.
Το επόμενο λογικό ερώτημα προφανώς είναι: γιατί η Ελβετία έχει ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα που χρειάζεται ένα ρεκόρ 6,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε φθηνή (3,33%) χρηματοδότηση overnight για δεύτερη συνεχόμενη εβδομάδα.
Δεν γνωρίζουμε την απάντηση, αλλά έχουμε μια πολύ καλή ιδέα για το ποιος μπορεί να είναι ο ένοχος χάρη στην Goldman, η οποία νωρίτερα αυτή την εβδομάδα εξέδωσε το ακόλουθο σημείωμα:
Η επερχόμενη δυσκολία για τη Fed δεν θα έχει καμία σχέση με το αν η Fed θα πετύχει ή δεν θα πετύχει τον στόχο του πληθωρισμού αλλά οτιδήποτε έχει να κάνει με την καταστροφή που εξαπέλυσε η στα ύψη δολάριο (ένα περιθώριο κέρδους ρεκόρ ύψους περίπου 20 τρισεκατομμυρίων δολαρίων) στον υπόλοιπο κόσμο.
Θα πυροδοτήσει κρίση
Ο Bob Michele, ο διευθυντή επενδύσεων της J.P. Morgan Asset Management, δήλωσε «το ανελέητο δολάριο θα μπορούσε να χαράξει τηνπορεία προς την επόμενη αναταραχή της (χρηματοπιστωτικής) αγοράς».
Ο ίδιος βρίσκεται έχει τηρησει στάση αποτροπής του ρίσκου (de-risking), διαθετοντας ρευστότητα που είναι κοντά στο υψηλότερο επίπεδο που έχει κρατήσει τα τελευταία 10 χρόνια.
Και είναι τεράστια η ποσότητα των δολαρίων.
Αν και μια κρίση στην αγορά που πυροδότησε το δολάριο δεν είναι το βασικό του σεβάριο, αλλά ένας κίνδυνος που παρακολουθεί στενά. 
Το σορτάρισμα
Τι θα μπορούσε να συμβεί και πώς: Οι διεθνείς επενδυτές έχουν αποκτήσει περιουσιακά στοιχεία σε δολάρια για υψηλότερες αποδόσεις, ασφάλεια και καλύτερες προοπτικές κερδών από τις περισσότερες αγορές.
Ένα μεγάλο μέρος αυτών των αγορών αντισταθμίζεται ξανά σε τοπικά νομίσματα όπως το ευρώ και το γιεν μέσω της αγοράς παραγώγων, και η κίνηση περιλαμβάνει σορτάρισμα του δολαρίου.
Όταν ολοκληρώνονται τα συμβόλαια, οι επενδυτές πρέπει να πληρώσουν το αντίτιμο αν το δολάριο κινηθεί υψηλότερα.
Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να χρειαστεί να πουλήσουν περιουσιακά στοιχεία αλλού για να καλύψουν την απώλεια.
«Ανησυχώ ότι ένα πολύ ισχυρότερο δολάριο θα δημιουργήσει μεγάλη πίεση, ιδιαίτερα στην αντιστάθμιση του ενεργητικού σε δολάρια ΗΠΑ σε τοπικό νόμισμα», είπε ο Michele .
«Το κόστος της χρηματοδότησης έχει ανέβει και θα προκαλέσει ένταση στο (σ.σ. παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό) σύστημα».
Οι επερχόμενες χρεοκοπίες
Η αγορά πιθανότατα αντιμετώπισε ήδη μέρος αυτής της πίεσης: όπως σημειώσαμε τότε, τα spreads επενδυτικής βαθμίδας (investment-grade credit spreads) αυξήθηκαν κοντά στις 20 μονάδες βάσης προς τα τέλη Σεπτεμβρίου.
Oπως γράφει το Bloomberg, «η κεντρική τράπεζα θα είναι τόσο δεσμευμένη στην καταπολέμηση του πληθωρισμού ώστεθα συνεχίσει να ανεβάζει τα επιτόκια και δεν θα σταματήσει ή θα αντιστρέψει την πορεία της εκτός αν κάτι συμβαίνει πολύ κακό στις αγορές ή στην οικονομία ή και στα δύο.
Εάν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής σταματήσουν να ανταποκρίνονται στη λειτουργικότητα της αγοράς, αναμένεται να υπάρξει τέτοιο σοκ στο σύστημα που να προκαλέσει πιθανές χρεοκοπίες.
Και ένα δολάριο που πραγματοποιεί ανοδική πορεία μπορεί να κάνει ακριβώς αυτό»
Οι βαθμίδες του πανικού
Και το γεγονός ότι η Fed στέλνει ήδη αθόρυβα δισεκατομμύρια δολάρια σε διάφορες κεντρικές τράπεζες για να καλύψει τις τρύπες χρηματοδότησης του δολαρίου από τη μια μέρα στην άλλη, επιβεβαιώνει ότι το επελαύνον δολάριο έχει ήδη κάνει ακριβώς αυτό.
Όσο για το τι θα συμβεί στη συνέχεια: πανικοβληθείτε… ήσυχα εάν εξακολουθείτε να σορτάρετε το δολάριο όπως και πολλοί αφού τον Μάρτιο του 2020 η JPMorgan υπολόγισε ότι το παγκόσμιο έλλειμμα σε δολάρια ήταν 12 τρισεκατομμύρια δολάρια, περίπου το 60% το ΑΕΠ των ΗΠΑ, ένα ποσό που έχει αυξηθεί συντηρητικά στα περίπου 20 τρισεκατομμύρια δολάρια.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών