Η πρώην πρόεδρος της Fed, η οποία θεωρείται από πολλούς ως η πιο έμπειρη υπεύθυνη χάραξης οικονομικής πολιτικής της χώρας, δείχνει μικρή ανησυχία για τις κρατικές δαπάνες
Μπορεί πολλοί αναλυτές να προειδοποιούσαν για τις καταστροφικές προεκτάσεις της μη αύξησης του ορίου χρέους των ΗΠΑ, αλλά η Janet Yellen δεν ήταν από αυτούς.
Αυτήν την εκτίμηση διατυπώνει το Bloomberg, παρά το γεγονός ότι η Υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ προειδοποίησε αρκετές φορές δημόσια για την πιθανότητα κήρυξης στάσης πληρωμών από το αμερικανικό Δημόσιο.
Και εξηγεί: Το ανεξόφλητο χρέος που κατείχαν οι ΗΠΑ ανερχόταν σε 23,9 τρισεκατομμύρια δολάρια στο τέλος του 2022.
Αυτό είναι το 97% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, χρησιμοποιώντας το πιο δημοφιλές μέτρο μεταξύ των οικονομολόγων - περίπου τριπλάσιο από ό,τι ήταν 20 χρόνια νωρίτερα, και προβλέπεται να συνεχίσει να ανεβαίνει.
Πρόκειται για ένα μέγεθος που βρίσκεται στο επίκεντρο της μάχης για το όριο του χρέους που πλησιάζει τώρα προς την επίλυσή του.
"Έχουμε το υψηλότερο χρέος από ό,τι είχαμε ποτέ πριν", δήλωσε στις 24 Μαΐου ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Kevin McCarthy - ο οποίος διαπραγματεύτηκε μια συμφωνία με την κυβέρνηση Biden για τον περιορισμό των δαπανών και πρέπει να την περάσει από το Κογκρέσο αυτή την εβδομάδα για να αποτρέψει μια χρεοκοπία.
"Απλά δεν νομίζω ότι αυτό είναι σωστό".
Πολλοί άλλοι, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ Jerome Powell, έχουν προειδοποιήσει ότι η πορεία του αμερικανικού χρέους είναι "μη βιώσιμη".
Μην συγκαταλέγετε όμως την Yellen στους κινδυνολόγους.
Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι χρησιμοποιεί ένα διαφορετικό μέτρο χρέους.
Η πρώην πρόεδρος της Fed, η οποία θεωρείται από πολλούς ως η πιο έμπειρη υπεύθυνη χάραξης οικονομικής πολιτικής της χώρας, δείχνει μικρή ανησυχία για τις κρατικές δαπάνες.
"Αυτό δεν είναι κάτι που να μας κάνει να αισθανόμαστε ότι βρισκόμαστε σε καταστροφική κατάσταση", δήλωσε στο Bloomberg News σε συνέντευξή της στις 13 Μαΐου.
'Charged It Up'
Ένας λόγος για τον οποίο είναι αισιόδοξη είναι ότι η Yellen συγκαταλέγεται μεταξύ πολλών επιφανών οικονομολόγων που υιοθετούν μια εναλλακτική μέθοδο για τη μέτρηση της βιωσιμότητας του χρέους της χώρας.
Αντί να εξετάζει το σωρό των ανεξόφλητων ομολόγων ως ποσοστό της παραγωγής της οικονομίας, προτιμά την αναλογία των πληρωμών τόκων - κρίσιμα, μετά την προσαρμογή για τον πληθωρισμό - προς το ΑΕΠ.
Με άλλα λόγια, πρόκειται για το ποσό των χρημάτων που δαπανά η κυβέρνηση για πληρωμές τόκων σε ένα δεδομένο έτος, διαιρεμένο με το μέγεθος της οικονομίας και την αφαίρεση του πληθωρισμού.
Όσο χαμηλότερο είναι το αποτέλεσμα, τόσο το καλύτερο.
Με όλες τις επιφυλάξεις ότι τα δημόσια οικονομικά και οι προϋπολογισμοί των νοικοκυριών είναι θεμελιωδώς διαφορετικά πράγματα, η λογική είναι παρόμοια με την αξιολόγηση της οικονομικής προσιτότητας ενός στεγαστικού δανείου.
Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία δεν είναι απαραίτητα το ποσό που δανείζεται κάποιος, αλλά το πόσα πρέπει να πληρώνει ο ιδιοκτήτης ενός σπιτιού κάθε μήνα ή χρόνο σε σύγκριση με το εισόδημά του κατά την ίδια περίοδο.
Ο McCarthy προτιμά την αναλογία της πιστωτικής κάρτας.
Παρομοιάζει τους Δημοκρατικούς με μια οικογένεια που "τη χρεώνει και χρόνο με το χρόνο αυξάνει το όριο, μέχρι που χρωστάει περισσότερα χρήματα στην πιστωτική κάρτα από όσα βγάζει σε ένα ολόκληρο έτος".
Χρησιμοποιώντας το μέτρο που προτιμά η Yellen, το μεγαλύτερο φορτίο δημόσιου χρέους δεν έχει επιφέρει μεγάλη επιβάρυνση από τους τόκους, τουλάχιστον μέχρι στιγμής.
Ο λογαριασμός τόκων της κυβέρνησης έχει μειωθεί τις τελευταίες δεκαετίες ως ποσοστό της οικονομίας, χάρη στο χαμηλότερο κόστος δανεισμού κατά τη διάρκεια της περιόδου.
Οι καθαροί τόκοι ως ποσοστό του ΑΕΠ, χωρίς προσαρμογή για τον πληθωρισμό, ήταν κατά μέσο όρο περίπου 1,5%, αν και σκαρφάλωσαν στο 1,9% το 2022 μετά την πανδημική αύξηση του δανεισμού.
Συνυπολογίζοντας τον πληθωρισμό, το επιτόκιο ως προς το ΑΕΠ ήταν συχνά αρνητικό, ακόμη και πριν από την έκρηξη των αυξήσεων των τιμών μετά τον Covid.
Μάλιστα, το Γραφείο Διαχείρισης και Προϋπολογισμού του Λευκού Οίκου αναμένει ότι το μέτρο της Yellen θα αυξηθεί ξανά πάνω από το μηδέν το 2024, καθώς ο πληθωρισμός θα υποχωρεί, και στη συνέχεια θα φτάσει στο 1,1% το 2032-33.
Αυτό είναι ένα επίπεδο που η υπουργός Οικονομικών λέει ότι είναι "αρκετά λογικό".
Ο ρόλος του πληθωρισμού
Ο Jason Furman, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και πρώην οικονομικός σύμβουλος του προέδρου Barack Obama, συμφωνεί.
Σε ένα έγγραφο του 2020, ο ίδιος και ο πρώην υπουργός Οικονομικών Lawrence Summers υποστήριξαν ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να στοχεύουν στο να μην αυξηθεί το πραγματικό καθαρό επιτόκιο πάνω από το 2% του ΑΕΠ.
Η μέτρηση που προτιμά η Yellen είναι η σωστή, λέει ο Furman, επειδή είναι σημαντικό να ληφθούν υπόψη οι αντίθετες επιδράσεις που έχουν το κόστος των τόκων και ο πληθωρισμός στο βάρος του χρέους.
Όταν τόσο τα επιτόκια όσο και οι τιμές αυξάνονται, ο Furman λέει ότι "κατά μία έννοια, το χρέος του επόμενου έτους είναι ακόμη μεγαλύτερο από το χρέος του τρέχοντος έτους, επειδή αυξάνεται με τους τόκους.
Αλλά κατά μία άλλη έννοια, το χρέος του επόμενου έτους είναι μικρότερο, επειδή ένα μέρος του φουσκώνει και έτσι δεν χρειάζεται να αποπληρώσουν οι ΗΠΑ τόσα πολλά".
Παρόλα αυτά, ο Furman παραδέχεται ότι το όριο του 2% στο οποίο κατέληξαν ο ίδιος και ο Summers για το πραγματικό καθαρό επιτόκιο ως προς το ΑΕΠ είναι "αυθαίρετο".
Βασίζεται στην εξέταση της εμπειρίας σε άλλες χώρες, στην ιστορική εμπειρία στις Ηνωμένες Πολιτείες, στο ένστικτό μας κ.λπ.
Δεν είμαι σίγουρος ότι είναι σωστό", έχει αναφέρει.
Ο συν-συγγραφέας του Summers, ο οποίος είναι αμειβόμενος συνεργάτης της τηλεόρασης του Bloomberg, προειδοποίησε νωρίτερα φέτος ότι ένα αυξανόμενο βάρος χρέους θα μπορούσε να καταλήξει να ωθήσει τα επιτόκια σε υψηλότερα επίπεδα, γεγονός που προσθέτει πίεση στο δημοσιονομικό έλλειμμα και θα μπορούσε να μετατραπεί σε "φαύλο κύκλο".
Διαχείριση κινδύνου
Περισσότερο από οποιοδήποτε ακριβές επίπεδο, είναι η πορεία του χρέους που μπορεί να αποδειχθεί κρίσιμη.
Μια μεγάλη απειλή για όσους παρακολουθούν τη μέτρηση της Yellen είναι ένα σενάριο στο οποίο τα επιτόκια παραμένουν υψηλά ακόμη και μετά την υποχώρηση του πληθωρισμού.
Αυτό θα έβλεπε το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους να αυξάνει το βάρος χωρίς να αντισταθμίζεται από την άνοδο των τιμών, όπως συμβαίνει τώρα.
Αυτό, όπως έχει αναγνωρίσει η Yellen, θα δημιουργούσε σημαντικά προβλήματα.
Αλλά δεν περιμένει να συμβεί, διότι ανήκει στο στρατόπεδο των οικονομολόγων που αναμένουν ότι το καθεστώς χαμηλού πληθωρισμού και χαμηλών επιτοκίων που κυριάρχησε τις τελευταίες δύο δεκαετίες θα επιστρέψει μόλις η άνοδος των επιτοκίων ανατραπεί από τη Fed.
Η Wendy Edelberg, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος στο Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου, λέει ότι μακροπρόθεσμα θα χρειαστεί καλύτερος προϋπολογισμός, διότι "δεν μπορεί η ομοσπονδιακή κυβέρνηση να αναλαμβάνει δράση με την πάροδο του χρόνου που μειώνει διαρκώς το ποσό των αποταμιεύσεων στην οικονομία και εκτοπίζει διαρκώς όλο και περισσότερες ιδιωτικές επενδύσεις".
Εν τω μεταξύ, υποστηρίζει ότι πρέπει να παρακολουθείται μια σειρά από μέτρα για το χρέος ώστε να διαπιστωθεί πού μπορεί να ελλοχεύει κίνδυνος.
"Μέρος αυτού είναι απλώς η διαχείριση του κινδύνου", λέει.
www.bankingnews.gr
Αυτήν την εκτίμηση διατυπώνει το Bloomberg, παρά το γεγονός ότι η Υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ προειδοποίησε αρκετές φορές δημόσια για την πιθανότητα κήρυξης στάσης πληρωμών από το αμερικανικό Δημόσιο.
Και εξηγεί: Το ανεξόφλητο χρέος που κατείχαν οι ΗΠΑ ανερχόταν σε 23,9 τρισεκατομμύρια δολάρια στο τέλος του 2022.
Αυτό είναι το 97% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, χρησιμοποιώντας το πιο δημοφιλές μέτρο μεταξύ των οικονομολόγων - περίπου τριπλάσιο από ό,τι ήταν 20 χρόνια νωρίτερα, και προβλέπεται να συνεχίσει να ανεβαίνει.
Πρόκειται για ένα μέγεθος που βρίσκεται στο επίκεντρο της μάχης για το όριο του χρέους που πλησιάζει τώρα προς την επίλυσή του.
"Έχουμε το υψηλότερο χρέος από ό,τι είχαμε ποτέ πριν", δήλωσε στις 24 Μαΐου ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Kevin McCarthy - ο οποίος διαπραγματεύτηκε μια συμφωνία με την κυβέρνηση Biden για τον περιορισμό των δαπανών και πρέπει να την περάσει από το Κογκρέσο αυτή την εβδομάδα για να αποτρέψει μια χρεοκοπία.
"Απλά δεν νομίζω ότι αυτό είναι σωστό".
Πολλοί άλλοι, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ Jerome Powell, έχουν προειδοποιήσει ότι η πορεία του αμερικανικού χρέους είναι "μη βιώσιμη".
Μην συγκαταλέγετε όμως την Yellen στους κινδυνολόγους.
Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι χρησιμοποιεί ένα διαφορετικό μέτρο χρέους.
Η πρώην πρόεδρος της Fed, η οποία θεωρείται από πολλούς ως η πιο έμπειρη υπεύθυνη χάραξης οικονομικής πολιτικής της χώρας, δείχνει μικρή ανησυχία για τις κρατικές δαπάνες.
"Αυτό δεν είναι κάτι που να μας κάνει να αισθανόμαστε ότι βρισκόμαστε σε καταστροφική κατάσταση", δήλωσε στο Bloomberg News σε συνέντευξή της στις 13 Μαΐου.
'Charged It Up'
Ένας λόγος για τον οποίο είναι αισιόδοξη είναι ότι η Yellen συγκαταλέγεται μεταξύ πολλών επιφανών οικονομολόγων που υιοθετούν μια εναλλακτική μέθοδο για τη μέτρηση της βιωσιμότητας του χρέους της χώρας.
Αντί να εξετάζει το σωρό των ανεξόφλητων ομολόγων ως ποσοστό της παραγωγής της οικονομίας, προτιμά την αναλογία των πληρωμών τόκων - κρίσιμα, μετά την προσαρμογή για τον πληθωρισμό - προς το ΑΕΠ.
Με άλλα λόγια, πρόκειται για το ποσό των χρημάτων που δαπανά η κυβέρνηση για πληρωμές τόκων σε ένα δεδομένο έτος, διαιρεμένο με το μέγεθος της οικονομίας και την αφαίρεση του πληθωρισμού.
Όσο χαμηλότερο είναι το αποτέλεσμα, τόσο το καλύτερο.
Με όλες τις επιφυλάξεις ότι τα δημόσια οικονομικά και οι προϋπολογισμοί των νοικοκυριών είναι θεμελιωδώς διαφορετικά πράγματα, η λογική είναι παρόμοια με την αξιολόγηση της οικονομικής προσιτότητας ενός στεγαστικού δανείου.
Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία δεν είναι απαραίτητα το ποσό που δανείζεται κάποιος, αλλά το πόσα πρέπει να πληρώνει ο ιδιοκτήτης ενός σπιτιού κάθε μήνα ή χρόνο σε σύγκριση με το εισόδημά του κατά την ίδια περίοδο.
Ο McCarthy προτιμά την αναλογία της πιστωτικής κάρτας.
Παρομοιάζει τους Δημοκρατικούς με μια οικογένεια που "τη χρεώνει και χρόνο με το χρόνο αυξάνει το όριο, μέχρι που χρωστάει περισσότερα χρήματα στην πιστωτική κάρτα από όσα βγάζει σε ένα ολόκληρο έτος".
Χρησιμοποιώντας το μέτρο που προτιμά η Yellen, το μεγαλύτερο φορτίο δημόσιου χρέους δεν έχει επιφέρει μεγάλη επιβάρυνση από τους τόκους, τουλάχιστον μέχρι στιγμής.
Ο λογαριασμός τόκων της κυβέρνησης έχει μειωθεί τις τελευταίες δεκαετίες ως ποσοστό της οικονομίας, χάρη στο χαμηλότερο κόστος δανεισμού κατά τη διάρκεια της περιόδου.
Οι καθαροί τόκοι ως ποσοστό του ΑΕΠ, χωρίς προσαρμογή για τον πληθωρισμό, ήταν κατά μέσο όρο περίπου 1,5%, αν και σκαρφάλωσαν στο 1,9% το 2022 μετά την πανδημική αύξηση του δανεισμού.
Συνυπολογίζοντας τον πληθωρισμό, το επιτόκιο ως προς το ΑΕΠ ήταν συχνά αρνητικό, ακόμη και πριν από την έκρηξη των αυξήσεων των τιμών μετά τον Covid.
Μάλιστα, το Γραφείο Διαχείρισης και Προϋπολογισμού του Λευκού Οίκου αναμένει ότι το μέτρο της Yellen θα αυξηθεί ξανά πάνω από το μηδέν το 2024, καθώς ο πληθωρισμός θα υποχωρεί, και στη συνέχεια θα φτάσει στο 1,1% το 2032-33.
Αυτό είναι ένα επίπεδο που η υπουργός Οικονομικών λέει ότι είναι "αρκετά λογικό".
Ο ρόλος του πληθωρισμού
Ο Jason Furman, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και πρώην οικονομικός σύμβουλος του προέδρου Barack Obama, συμφωνεί.
Σε ένα έγγραφο του 2020, ο ίδιος και ο πρώην υπουργός Οικονομικών Lawrence Summers υποστήριξαν ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να στοχεύουν στο να μην αυξηθεί το πραγματικό καθαρό επιτόκιο πάνω από το 2% του ΑΕΠ.
Η μέτρηση που προτιμά η Yellen είναι η σωστή, λέει ο Furman, επειδή είναι σημαντικό να ληφθούν υπόψη οι αντίθετες επιδράσεις που έχουν το κόστος των τόκων και ο πληθωρισμός στο βάρος του χρέους.
Όταν τόσο τα επιτόκια όσο και οι τιμές αυξάνονται, ο Furman λέει ότι "κατά μία έννοια, το χρέος του επόμενου έτους είναι ακόμη μεγαλύτερο από το χρέος του τρέχοντος έτους, επειδή αυξάνεται με τους τόκους.
Αλλά κατά μία άλλη έννοια, το χρέος του επόμενου έτους είναι μικρότερο, επειδή ένα μέρος του φουσκώνει και έτσι δεν χρειάζεται να αποπληρώσουν οι ΗΠΑ τόσα πολλά".
Παρόλα αυτά, ο Furman παραδέχεται ότι το όριο του 2% στο οποίο κατέληξαν ο ίδιος και ο Summers για το πραγματικό καθαρό επιτόκιο ως προς το ΑΕΠ είναι "αυθαίρετο".
Βασίζεται στην εξέταση της εμπειρίας σε άλλες χώρες, στην ιστορική εμπειρία στις Ηνωμένες Πολιτείες, στο ένστικτό μας κ.λπ.
Δεν είμαι σίγουρος ότι είναι σωστό", έχει αναφέρει.
Ο συν-συγγραφέας του Summers, ο οποίος είναι αμειβόμενος συνεργάτης της τηλεόρασης του Bloomberg, προειδοποίησε νωρίτερα φέτος ότι ένα αυξανόμενο βάρος χρέους θα μπορούσε να καταλήξει να ωθήσει τα επιτόκια σε υψηλότερα επίπεδα, γεγονός που προσθέτει πίεση στο δημοσιονομικό έλλειμμα και θα μπορούσε να μετατραπεί σε "φαύλο κύκλο".
Διαχείριση κινδύνου
Περισσότερο από οποιοδήποτε ακριβές επίπεδο, είναι η πορεία του χρέους που μπορεί να αποδειχθεί κρίσιμη.
Μια μεγάλη απειλή για όσους παρακολουθούν τη μέτρηση της Yellen είναι ένα σενάριο στο οποίο τα επιτόκια παραμένουν υψηλά ακόμη και μετά την υποχώρηση του πληθωρισμού.
Αυτό θα έβλεπε το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους να αυξάνει το βάρος χωρίς να αντισταθμίζεται από την άνοδο των τιμών, όπως συμβαίνει τώρα.
Αυτό, όπως έχει αναγνωρίσει η Yellen, θα δημιουργούσε σημαντικά προβλήματα.
Αλλά δεν περιμένει να συμβεί, διότι ανήκει στο στρατόπεδο των οικονομολόγων που αναμένουν ότι το καθεστώς χαμηλού πληθωρισμού και χαμηλών επιτοκίων που κυριάρχησε τις τελευταίες δύο δεκαετίες θα επιστρέψει μόλις η άνοδος των επιτοκίων ανατραπεί από τη Fed.
Η Wendy Edelberg, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος στο Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου, λέει ότι μακροπρόθεσμα θα χρειαστεί καλύτερος προϋπολογισμός, διότι "δεν μπορεί η ομοσπονδιακή κυβέρνηση να αναλαμβάνει δράση με την πάροδο του χρόνου που μειώνει διαρκώς το ποσό των αποταμιεύσεων στην οικονομία και εκτοπίζει διαρκώς όλο και περισσότερες ιδιωτικές επενδύσεις".
Εν τω μεταξύ, υποστηρίζει ότι πρέπει να παρακολουθείται μια σειρά από μέτρα για το χρέος ώστε να διαπιστωθεί πού μπορεί να ελλοχεύει κίνδυνος.
"Μέρος αυτού είναι απλώς η διαχείριση του κινδύνου", λέει.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών