«Θα επανασχεδιάσουμε κάθε λεπτομέρεια στα σχολεία και οι αλλαγές θα είναι συνεχείς σε όλη την τετραετία»
Για τις αλλαγές που θα υλοποιηθούν την σχολική χρονιά 2024 - 2025 στα σχολεία μίλησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η υφυπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Ζέττα Μακρή, τονίζοντας ότι πρόκειται για «αλλαγές που θα φέρουν στη σχολική τάξη και στη μαθησιακή διαδικασία την ανανέωση που αξίζει και την αναβάθμιση που απαιτούν οι παγκόσμιες εκπαιδευτικές και παιδαγωγικές τάσεις, πρακτικές και προκλήσεις».
Η υφυπουργός, λίγες ημέρες πριν χτυπήσει το πρώτο κουδούνι της νέας σχολικής χρονιάς, σημείωσε ότι οι αλλαγές «καλύπτουν, σφαιρικά, τις εκπαιδευτικές ανάγκες και συμβάλλουν, ως ενιαίο σύνολο, στην ανάδειξη του ελληνικού δημόσιου σχολείου σε πυρήνα προόδου, δημιουργικότητας και εξωστρέφειας».
Η κ. Μακρή έκανε λόγο για «επένδυση», η οποία εξασφαλίζει παροχές «με πραγματικό κοινωνικό πρόσημο»: το ψηφιακό φροντιστήριο, οι αυτόνομες τάξεις σε Γαύδο και Αρκιούς, η εδραίωση της χρήσης των ψηφιακών μέσων και της τεχνολογίας με 36.264 διαδραστικούς πίνακες, η εναρμόνιση των προγραμμάτων σπουδών με τους 17 στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ μέσω των δράσεων του Ενεργού Πολίτη, ο νέος κανονισμός λειτουργίας των σχολείων, ο οποίος προβλέπει αυστηροποίηση των παιδαγωγικών και πειθαρχικών μέτρων και απαγόρευση της εμφανούς κατοχής και χρήσης του κινητού καθ΄ όλη τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας, η εφαρμογή του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού και η οργανωμένη καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας, μεταξύ άλλων και μέσω του πολλαπλού βιβλίου, το οποίο θα είναι διαθέσιμο σε ψηφιακή μορφή από τον Απρίλιο του 2025 ενώ σε έντυπη από τον Σεπτέμβριο του 2026.
Επιπλέον των παραπάνω «τομών», όπως τις χαρακτηρίζει, ήδη περιλαμβάνονται και η εφαρμογή E-PARENTS, μέσω της οποίας ενημερώνονται γονείς και κηδεμόνες για τις βαθμολογίες των μαθητών και των μαθητριών όπως και για ανακοινώσεις και ειδοποιήσεις της σχολικής μονάδας, η πλατφόρμα STOP-BULLYING.GOV.GR, ενάντια στην ενδοσχολική βία και τον εκφοβισμό που έκανε πρεμιέρα στα τέλη της προηγούμενης σχολικής χρονιάς, καθώς επίσης και η αναμόρφωση του μαθήματος της Πληροφορικής με τον σχεδιασμό νέου πιστοποιητικού.
Ακόμη, τα νέα βιβλία πληροφορικής και για τις τρεις τάξεις του γυμνασίου θα είναι διαθέσιμα από φέτος σε ψηφιακή μορφή και σε έντυπη από το 2025-2026.
Ακόμη, η κ. Μακρή αναφέρθηκε στην πρόσληψη 10.000 μονίμων εκπαιδευτικών, κάνοντας λόγο για έναν «εντυπωσιακό αριθμό», ο οποίος μαζί στους 27.500 διορισμούς των τελευταίων πέντε ετών ανεβάζει το νούμερο των μόνιμων τοποθετήσεων σε 37.500.
Η υφυπουργός μίλησε για ένα «σημαντικό βήμα στην αντιστροφή των ποσοστών μόνιμων και αναπληρωτών εκπαιδευτικών», το οποίο «προετοιμάζει την εξίσου δυναμική συνέχεια στους διορισμούς μέχρι να επιτευχθεί ο στόχος, όπου οι αναπληρωτές θα καλύπτουν μόνο έκτακτες ανάγκες».
Ωστόσο, παραδέχθηκε ότι η ανάγκη για αναπληρωτές παραμένει.
«Αυτό είναι η πραγματικότητα που θέλουμε να αλλάξουμε», επεσήμανε η κ. Μακρή.
Τέλος, απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με τις νέες κατευθύνσεις του ΙΕΠ με στόχο την προαγωγή της δημιουργικής σκέψης των μαθητών, η υφυπουργός σημείωσε ότι κοινή στόχευση των πρωτοβουλιών -όπως το πολλαπλό βιβλίο, η ενίσχυση της ενότητας «Δημιουργώ και Καινοτομώ» στα Εργαστήρια Δεξιοτήτων και η ανάπτυξη της Τράπεζας Θεμάτων στη λογική των ερωτήσεων και της φιλοσοφίας της έρευνας PISA- είναι η μείωση της αποστήθισης και η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης.
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη της Υφυπουργού Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Ζέττας Μακρή στην Αθηνά Καστρινάκη
Πόσο διαφορετική θα είναι η φετινή από την περασμένη χρονιά;
Η νέα σχολική χρονιά αρχίζει σε λίγες ημέρες και οι ευχές μου, σε μαθητές και εκπαιδευτικούς, για καλή και δημιουργική χρονιά έρχονται μαζί με τις σημαντικές αλλαγές που θα συναντήσουν στα σχολεία από την πρώτη ημέρα επιστροφής στα θρανία.
Αλλαγές που θα φέρουν στη σχολική τάξη και στη μαθησιακή διαδικασία την ανανέωση που αξίζει και την αναβάθμιση που απαιτούν οι παγκόσμιες εκπαιδευτικές και παιδαγωγικές τάσεις, πρακτικές και προκλήσεις.
Από αυτήν την άποψη, ναι, η νέα σχολική χρονιά θα είναι, σίγουρα, μια διαφορετική χρονιά!
Εκτός από τις μεταρρυθμίσεις που εφαρμόζονται από τα προηγούμενα έτη και έχουν πια ενταχθεί στο σχολικό πρόγραμμα και στην εκπαιδευτική κουλτούρα, φέτος, εισάγουμε νέες προτάσεις.
Με ιδιαίτερη ικανοποίηση, επαναλαμβάνω το εξαιρετικά σημαντικό περιεχόμενο των αλλαγών που συστήνουμε στη σχολική κοινότητα ξεκινώντας από την επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό, εξασφαλίζοντας παροχές με πραγματικό κοινωνικό πρόσημο, όπως το ψηφιακό φροντιστήριο και τις αυτόνομες τάξεις, εδραιώνοντας την χρήση των ψηφιακών μέσων και της τεχνολογίας με 36.264 διαδραστικούς πίνακες, εναρμονίζοντας τα προγράμματα σπουδών με τους 17 στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ μέσω των δράσεων του Ενεργού Πολίτη, προβλέποντας αυστηροποίηση των παιδαγωγικών και πειθαρχικών μέτρων και απαγόρευση της εμφανούς κατοχής και χρήσης του κινητού καθ΄ όλη τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας, εφαρμόζοντας τον σχολικό επαγγελματικό προσανατολισμό, καλλιεργώντας, οργανωμένα, την φιλαναγνωσία και εισάγοντας καινοτομίες όπως την ευχέρεια των επιλογών μέσω του πολλαπλού βιβλίου.
Ποια από τις αλλαγές θεωρείτε σημαντικότερη;
Όλες οι αλλαγές τις οποίες, αρχικά, παρουσιάσαμε στον Πρωθυπουργό, στοχεύουν στη νέα φιλοσοφία του ανοιχτού ελληνικού δημόσιου σχολείου.
Κάθε μια από τις έντεκα εκπαιδευτικές τομές προσθέτει το δικό της ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στη μεγάλη εικόνα του εκπαιδευτικού μας συστήματος και όλες μαζί θα οδηγήσουν στην αναβάθμισή του.
Οι έντεκα αλλαγές καλύπτουν, σφαιρικά, τις εκπαιδευτικές ανάγκες και συμβάλλουν, ως ενιαίο σύνολο, στην ανάδειξη του ελληνικού δημόσιου σχολείου σε πυρήνα προόδου, δημιουργικότητας και εξωστρέφειας.
Οι πρωτοβουλίες της Κυβέρνησης και του ΥΠΑΙΘΑ, όλες σημαντικές και όλες αναγκαίες, προσβλέπουν στην ανάδειξη της σύγχρονης ελληνικής εκπαιδευτικής πραγματικότητας σε μια καθοριστική συνιστώσα της παγκόσμιας εκπαιδευτικής πολιτικής.
Από τις έντεκα πρωτοβουλίες θα ήθελα να σταθώ στη μεγάλη καινοτομία της φετινής σχολικής χρονιάς που θα κάνει πρεμιέρα, πιλοτικά, στις 16 Σεπτεμβρίου και θα αφορά χιλιάδες μαθητές σε όλη τη χώρα.
Το Ψηφιακό Φροντιστήριο για τους μαθητές της Γ' Λυκείου.
Κάθε υποψήφιος εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, μέσω των πανελλαδικών εξετάσεων, θα μπορεί να παρακολουθεί ζωντανά απογευματινές παραδόσεις για το σύνολο της ύλης στα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα, συμπεριλαμβανομένων των ειδικών μαθημάτων, όπως γραμμικό και αρχιτεκτονικό σχέδιο, γερμανικά και γαλλικά.
Οι μαθητές και οι μαθήτριες της Γ' Λυκείου θα αξιοποιήσουν το ζωντανό φροντιστήριο με δυνατότητα υποβολής ερωτήσεων στους 98 εκπαιδευτικούς που έχουν αναλάβει την ενισχυτική διδασκαλία στα 45 μαθήματα που εξετάζονται πανελλαδικά τον Ιούνιο. Επίσης, η διδασκαλία θα αφορά και 10 μαθήματα Ειδικής Αγωγής για τα Ενιαία Ειδικά Επαγγελματικά Γυμνάσια και Λύκεια.
Ακόμη, το Ψηφιακό Φροντιστήριο παρέχει τη δυνατότητα σε όλους τους μαθητές να παρακολουθούν το σύνολο της διδακτέας ύλης σε ηλεκτρονική μορφή.
Στο digitalschool.gov.gr έχουν, ήδη, ανεβεί βιντεοσκοπημένες διαλέξεις από εκπαιδευτικούς στα μαθήματα της Γλώσσας και των Μαθηματικών της Α', Β' και Γ' Γυμνασίου και το ίδιο μοντέλο ψηφιακού μαθήματος θα λειτουργήσει για το σύνολο της ύλης από την Ε' Δημοτικού μέχρι και την Β' Λυκείου.
Η αναβάθμιση της εκπαίδευσης είναι ο στόχος και αυτόν, από την φετινή χρονιά, συνδράμει το Ψηφιακό Σχολείο, μία δωρεάν, ολοκληρωμένη ψηφιακή πύλη, ένα ισχυρό εργαλείο για μαθητές, εκπαιδευτικούς και γονείς, που θα λειτουργήσει επικουρικά για τη σχολική κοινότητα.
Σημαντικό κομμάτι του Ψηφιακού Σχολείου είναι και οι αυτόνομες τάξεις.
Η Γαύδος το 2024 και οι Αρκιοί το 2025 γίνονται οι δυο πρώτες απομακρυσμένες περιοχές που αποκτούν σχολεία με φυσική παρουσία τριών εκπαιδευτικών, βασικών ειδικοτήτων, σε συνδυασμό με σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση για όλα τα υπόλοιπα μαθήματα.
Με αυτόν τον τρόπο, οι μαθητές παραμένουν στον τόπο διαμονής τους και αποκτούν πρόσβαση στην εκπαίδευση ενώ, παράλληλα, μέσω του ψηφιακού φροντιστηρίου, μπορούν να παρακολουθούν και τις πρότυπες φροντιστηριακές παραδόσεις.
Πώς θα αλλάξει τοις πράγμασιν το σκηνικό των σχολείων, με την πρόσληψη των 10.000 εκπαιδευτικών; Η ανάγκη για αναπληρωτές παραμένει, παρά τον μεγάλο αριθμό προσλήψεων.
Στο πλέγμα των δράσεων, που παρουσιάσαμε, πρωταγωνιστούν και, δίκαια, οι 10.000 διορισμοί εκπαιδευτικών.
Ένας εντυπωσιακός αριθμός που ενισχύει το μόνιμο ανθρώπινο δυναμικό της εκπαίδευσης και έρχεται να προστεθεί στους 27.500 διορισμούς των τελευταίων πέντε ετών ανεβάζοντας το νούμερο των μόνιμων τοποθετήσεων σε 37.500.
Αυτό το σημαντικό βήμα στην αντιστροφή των ποσοστών μόνιμων και αναπληρωτών εκπαιδευτικών, προετοιμάζει την εξίσου δυναμική συνέχεια στους διορισμούς μέχρι να επιτευχθεί ο στόχος, όπου οι αναπληρωτές θα καλύπτουν μόνο έκτακτες ανάγκες.
Οι 10.000 διορισμοί, σίγουρα, αλλάζουν την εικόνα και ενισχύουν την ποιότητα της παρεχόμενης της εκπαίδευσης.
Κυβερνητική πρόθεση είναι να προχωράμε σε νέους διορισμούς κάθε χρόνο και αυτήν την προτεραιότητα προτάσσει το Υπουργείο Παιδείας με τα συναρμόδια Υπουργεία Εσωτερικών και Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών.
Από τους 10.000 διορισμούς, φέτος, στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση οι διορισμοί ξεπερνούν τους 2.800, στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι περισσότεροι από 5.000 ενώ στην ειδική αγωγή καλύπτονται περισσότερες από τετραπλάσιες, σε σχέση με το προηγούμενο έτος, θέσεις ειδικοτήτων στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση και οκταπλάσιες θέσεις Ειδικού Εκπαιδευτικού και Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού σε όλες τις ειδικότητες.
Επιπλέον, με την υπό υλοποίηση στρατηγική του υπουργείου Παιδείας, με την εκκίνηση της σχολικής χρονιάς θα έχουν καλυφθεί σχεδόν στο σύνολό τους οι ανάγκες παράλληλης στήριξης για τις μαθήτριες και τους μαθητές των τάξεων νηπιαγωγείου, Α' και Β' δημοτικού.
Ωστόσο, έχετε δίκιο, η ανάγκη για αναπληρωτές παραμένει και αυτό είναι η πραγματικότητα που θέλουμε να αλλάξουμε.
Οι νέες κατευθύνσεις του ΙΕΠ, που εκκινούν από τα αποτελέσματα της PISA, θεωρείτε ότι θα αποδώσουν καρπούς στα αποτελέσματα μελλοντικών αντίστοιχων εξετάσεων, και, κυρίως, στο επίπεδο εκπαίδευσης των παιδιών που θα μπουν στο σχολικό περιβάλλον από εδώ και πέρα;
Είναι μια παραδοχή που προκύπτει και από τα πρόσφατα αποτελέσματα ότι η Ελλάδα κατατάσσεται στην ομάδα χωρών που σημειώνουν χαμηλότερες επιδόσεις από τον μέσο όρο της επίδοσης στις χώρες του ΟΟΣΑ σε ό,τι αφορά τη δημιουργική σκέψη των μαθητών.
Ωστόσο, η ποσοτική και ποιοτική ανάλυση των αποτελεσμάτων της PISA δίνει πολύτιμες πληροφορίες για τον βαθμό επίτευξης των στόχων των Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών σε εθνικό επίπεδο. Έτσι διαμορφώνεται και ο στόχος μας που είναι να αποτυπωθεί ο βαθμός αφομοίωσης της εκπαιδευτικής ύλης από τους μαθητές αλλά και η καλλιέργεια δεξιοτήτων, όπως η κριτική και αλγοριθμική σκέψη.
Λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα για την Ελλάδα, το ΥΠΑΙΘΑ σε συνεργασία με το ΙΕΠ έχει δρομολογήσει δέσμη πολιτικών με στόχο την προαγωγή της δημιουργικής σκέψης των μαθητών, με εφαρμογή από το σχολικό έτος 2024-2025.
Η πορεία προς τις μεγάλες τομές στην εκπαίδευση ξεκινά με το Ψηφιακό Σχολείο, τις επερχόμενες αλλαγές στα προγράμματα σπουδών, τη μελέτη ολόκληρων λογοτεχνικών βιβλίων αντί αποσπασματικών κειμένων, με τον σχολικό επαγγελματικό προσανατολισμό, με το πολλαπλό βιβλίο, με το Πρόγραμμα «Δράσεις Ενεργού Πολίτη» που έχει ως επίκεντρο την ενασχόληση των μαθητών με σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα.
Επιπρόσθετα, ενισχύουμε τη θεματική ενότητα «Δημιουργώ και Καινοτομώ» σε όλες τις τάξεις που εφαρμόζονται τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων για την καλλιέργεια της δημιουργικής σκέψης και της πρωτοβουλίας μέσα από δράσεις STEM/Ρομποτικής και Επιχειρηματικότητας.
Αναδεικνύουμε, επίσης, την αξιοποίηση των ψηφιακών μέσων στον σχεδιασμό και την αξιοποίηση δημιουργικών ιδεών και λύσεων ειδικά στα καλλιτεχνικά μαθήματα.
Σε επίπεδο εξετάσεων, αναπτύσσουμε την Τράπεζα Θεμάτων στη λογική των ερωτήσεων και της φιλοσοφίας της έρευνας PISA και ενσωματώνουμε σε όλες τις εξετάσεις ένα, τουλάχιστον, θέμα που εξετάζει τη δημιουργική σκέψη.
Με κοινή στόχευση όλων των πρωτοβουλιών την μείωση της αποστήθισης και την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, η «Ελληνική PISA» είναι ένα πολύτιμο εργαλείο για την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού συστήματος σήμερα και ένα εφαλτήριο για τις μεγάλες αλλαγές που προετοιμάζονται.
Όπως έχει δηλώσει και ο Υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης: «Θα επανασχεδιάσουμε κάθε λεπτομέρεια στα σχολεία και οι αλλαγές θα είναι συνεχείς σε όλη την τετραετία».
Τα 11 μέτρα που «καίνε»... μαθητές γονείς
Υπενθυμίζεται πως ενόψει του ανοίγματος των σχολείων την επόμενη εβδομάδα, ο υπουργός Παιδείας, Κυριάκος Πιερρακάκης, αναφέρθηκε στις έντεκα αλλαγές που θα ισχύσουν από την έναρξη της .
Ο ίδιος μιλώντας στην ΕΡΤ, υπογράμμισε ότι «πρέπει συνολικά να οργανώσουμε τα του οίκου μας για να πετύχουμε καλύτερα εκπαιδευτικά αποτελέσματα».
Πιο συγκεκριμένα, εξηγώντας για το μέτρο της απαγόρευσης των κινητών στα σχολεία ο υπουργός αναφέρθηκε μεταξύ άλλων σε μελέτη της Unesco για το θέμα.
«Είναι πάρα πολύ σαφές ότι το κινητό τηλέφωνο και η χρήση του από μαθητές στην εκπαιδευτική διαδικασία κάνει κακό» υπογράμμισε.
Παράλληλα, πρόσθεσε ότι «είναι σαφές ότι πρέπει να παρέμβουμε στο εδώ και στο τώρα.
Και αυτό είναι που ξεκινάμε να κάνουμε».
Ο Κυριάκος Πιερρακάκης είπε ότι απαγορεύεται η εμφανής κατοχή και χρήση του κινητού. Ενώ αναφέρθηκε και στη φράση που χρησιμοποίησε ο πρωθυπουργός «το κινητό στην τσάντα». Εξήγησε ότι άπαξ και χρησιμοποιήσει ένας μαθητής το κινητό τηλέφωνο ή φανεί ότι κρατάει ένα κινητό θα υπάρχει ένα πλαίσιο συνεπειών.
«Όποιος βιντεοσκοπεί θα αλλάζει σχολείο»
Ανέφερε ότι και παλιά υπήρχε μια εγκύκλιος που απαγόρευε τα κινητά τηλέφωνα στα σχολεία, όμως δεν είχε συνέπειες για τη χρήση τους.
Στην εμφανή κατοχή και χρήση προβλέπεται η ποινή της μιας μέρας αποβολή ενώ άπαξ και βιντεοσκοπηθεί ένα παιδί σε μια πολύ ευαίσθητη στιγμή του, αυτός ο οποίος βιντεοσκοπεί το πρόσωπο, μαθητής ή μαθήτρια που βιντεοσκοπεί, θα αλλάζει σχολείο, διευκρίνισε ο υπουργός.
Αυτά τα μέτρα από την επαναφορά της πενθήμερης αποβολής στα σχολεία, όπως υπήρχε στα δικά μας χρόνια, μέχρι μέτρα που αφορούν την αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος είναι ένα πλαίσιο συνεπειών που μας ζητούσαν κυρίως οι ίδιοι οι καθηγητές κατά τη διάρκεια της περσινής σχολικής χρονιάς, είπε ο Κυριάκος Πιερρακάκης και επεσήμανε ότι αυτά αποτελούν εργαλεία στα χέρια των εκπαιδευτικών.
Ακόμα αναφέρθηκε και στις αλλαγές που θα ισχύσουν για τις απουσίες λέγοντας ότι θα αλλάξει ο τρόπος που προσμετρώνται. Τόνισε ότι μέχρι πέρσι ήταν ένας συνολικός αριθμός, δεν υπήρχαν δικαιολογημένες και αδικαιολόγητες ενώ ερωτηθείς σχετικά είπε ότι αυτό γίνεται για να μην έχουμε άδεια σχολεία και ειδικά άδεια Λύκεια κατά το τέλος της σχολικής χρονιάς σε κάποιες περιπτώσεις.
Σχολικά κενά και συγχωνεύσεις
Για τα σχολικά κενά είπε ότι όλα αυτά τα χρόνια «δεν έχουμε κάνει στο βαθμό που πρέπει να κάνουμε μια καλή οργανωτική δουλειά.
Να βελτιώσουμε τα του οίκου μας, μια καλύτερη κατανομή».
«Σε αυτό το πλαίσιο έχουμε περίπου 61.000 τμήματα.
Εδώ τώρα μιλάμε για συγχωνεύσεις, οι οποίες γίνονται σε κάτω από το 2% αυτών των τμημάτων» τόνισε.
Στη συνέχεια έδωσε ένα παράδειγμα «δηλαδή στην 3η Λυκείου ένα σχολείο στην Κηφισιά έχει 6 έξι παιδιά στη συγκεκριμένη κατεύθυνση.
Ένα πολύ κοντινό σχολείο έχει τρία παιδιά στην άλλη κατεύθυνση και απλώς ενώνεις αυτά τα δύο.
Μιλάμε για εφαρμογή του νόμου ο οποίος έχει ήδη ψηφιστεί και είχε εφαρμοστεί και στο παρελθόν.
Κατά παρέκκλιση έχεις πολύ μικρά τμήματα».
Το θέμα των συγχωνεύσεων των τμημάτων έχει μια διάσταση οργάνωσης για να μπορέσεις να πετύχεις την καλύτερη δυνατή εκπαιδευτική διαδικασία και λειτουργία στο σχολείο είπε σε άλλο σημείο «για να μπορέσουν οι μαθητές να έχουν τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα και την καλύτερη δυνατή παιδεία».
«Δεν νομίζω ότι υπάρχει γονιός, ο οποίος μας βλέπει αυτή τη στιγμή πανελλαδικά, που δεν θέλει κάθε σχολείο να είναι πλήρως στελεχωμένο.
Να μην έχει κενά, να είναι καλή υποδομή, να δουλεύουν όλα τα πράγματα άψογα.
Αυτό λοιπόν για να μπορέσουμε να το εγγυηθούμε πρέπει να οργανώσουμε το ανθρώπινο δυναμικό των δασκάλων και των καθηγητών μας βέλτιστα.
Δεν ανακαλύπτουμε τον τροχό.
Αυτά είναι πράγματα που τα κάνει κάθε χώρα στον πλανήτη, κάθε χώρα στην Ευρώπη.
Θα το κάνουμε καλά λοιπόν.
Και θα το κάνουμε κάθε χρόνο και καλύτερα» υπογράμμισε.
«Αν ο γονιός δεν πληρώσει τη ζημιά, θα πηγαίνει στην εφορία»
Για το μέτρο της αποκατάστασης των ζημιών στα σχολεία από γονείς και αν θα λειτουργήσει είπε ότι θεωρεί ότι πως κάθετα ναι και ότι είναι κάτι που το συζητάμε χρόνια.
Για το ποιος θα κάνει τον καταλογισμό της ζημιάς απάντησε ότι θα ξεκινάει από τον σύλλογο διδασκόντων στο σχολείο, θα προστίθεται ο Δήμος στην εξίσωση γιατί τα σχολεία ανήκουν στους Δήμου και από κει και πέρα αν ο γονιός δεν θελήσει να πληρώσει τη συγκεκριμένη ζημιά, αυτό πλέον θα πηγαίνει στην εφορία και θα βεβαιώνεται από εκεί.
Σχετικά με τις κτιριακές υποδομές ανέφερε μεταξύ άλλων ότι θα περιμένουμε να ακούσουμε τι έχει να πει και ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ πάνω σε αυτό το ζήτημα.
«Σε κάθε περίπτωση θα δείτε το επόμενο διάστημα την αρωγή όλων μας για να μπορέσουμε να βελτιώσουμε την κατάσταση της σχολικής στέγης.
Υπάρχει ζήτημα, τα σχολεία πρέπει να έρθουν το 2024 ως δημόσιες υποδομές».
Ερωτηθείς για το αν οι εκπαιδευτικοί έχουν την απαραίτητη τεχνογνωσία ώστε να μπορέσουν εντάξουν τους διαδραστικούς πίνακες στη σχολική δραστηριότητα, ο υπουργός Παιδείας επεσήμανε ότι υπάρχουν προγράμματα επιμόρφωσης τα οποία χρησιμοποιούν οι εκπαιδευτικοί και τα οποία έχει διαμορφώσει το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής.
«Πρωταγωνιστής είναι πάντα ο εκπαιδευτικός και η σχέση που αναπτύσσει με τον μαθητή» τόνισε.
Διαδραστικοί πίνακες έχουν εγκατασταθεί στην πέμπτη και έκτη Δημοτικού, σε Γυμνάσιο και Λύκειο.
Πώς αλλάζει το μάθημα της Λογοτεχνίας – Προθήκη νέων βιβλίων
Για την αλλαγή της διδασκαλίας του μαθήματος της Λογοτεχνίας, υπογράμμισε ότι διαφοροποιείται «η δοσολογία σε αυτά τα βιβλία λογοτεχνίας, τα οποία έχουν μείνει σε πολύ μεγάλο βαθμό ίδια απ’ όταν ήμασταν εμείς στα θρανία.
Πρέπει να κάνουμε έναν εμπλουτισμό βάζοντας και το πλήρες βιβλίο δίπλα από αυτό το κλασικό βιβλίο λογοτεχνίας.
Νομίζω ότι είναι καθοριστικό το να μπορέσει ένα παιδί, ένας μαθητής να αγαπήσει το βιβλίο».
Ο Κυριάκος Πιερρακάκης ανέφερε ότι θα προστεθούν «πιο παλιά, πιο κλασική λογοτεχνία.
Πολλά διεθνή βιβλία τα οποία θα μπουν επίσης στο σχολείο.
Εγώ αναφέρω χαρακτηριστικά ότι θα είναι βιβλία που θα αφορούν τις περιπέτειες του Σέρλοκ Χολμς, Σαίξπηρ.
Θα μπει στο σχολείο ο Ιούλιος Καίσαρας.
Αλλά βέβαια και κλασικοί Έλληνες συγγραφείς, τους οποίους οφείλουμε να μάθουμε με έναν πιο συμπαγή τρόπο».
Τα νέα βιβλία θα μπουν στις σχολικές αίθουσες, προς το τέλος της σχολικής χρονιάς
Παράλληλα, ο υπουργός Παιδείας γνωστοποίησε ότι «θα επενδύσουμε και στις σχολικές βιβλιοθήκες». «Είναι πολύ σημαντικό να κάνουμε μια πολιτική για τις βιβλιοθήκες αυτές και να δούμε πώς μπορούμε να πάρουμε και νέα, πιο σύγχρονα βιβλία. Και μια πολιτική δανεισμού, φιλαναγνωσίας, λογοτεχνικών διαγωνισμών. Θέλουμε τα παιδιά να αγαπήσουν το βιβλίο. Θα αλλάξει τη ζωή τους».
Στις 16 Σεπτεμβρίου ξεκινά το Ψηφιακό Φροντιστήριο
Αναφορικά με το Ψηφιακό Φροντιστήριο, ο Κυριάκος Πιερρακάκης σημείωσε ότι στις 16 Σεπτεμβρίου ξεκινά ένα κομμάτι που αφορά την Γ’ Λυκείου, «αλλά όλο το υπόλοιπο, για όλες τις άλλες τάξεις θα πάρει κάποιο χρόνο για να ολοκληρωθεί.
Για να έχουμε όλο το υλικό θέλουμε μέχρι το τέλος του 2025».
«Αναγνωρίζω την ύπαρξη του φροντιστηρίου, πρέπει να αντιμετωπίσουμε όσο μπορούμε εμείς ως πολιτεία το πρόβλημα το οποίο υπάρχει, το οποίο είναι ότι η ελληνική οικογένεια επιβαρύνεται στον οικογενειακό της προϋπολογισμό για να βοηθάει τα παιδιά της, στέλνοντάς τα σε ένα φροντιστήριο.
Άρα αυτό υπάρχει.
Δεν μπορεί να κάνει κανένας υπουργός Παιδείας και καμία κυβέρνηση ότι αυτό δεν υπάρχει.
Είναι εκεί».
Για αυτό, «θα ξεκινήσουμε με ένα ψηφιακό φροντιστήριο το οποίο θα είναι ζωντανό.
Θα πρέπει να εγγραφεί ένας μαθητής.
Θα εγγράφονται ελεύθερα, είναι δωρεάν.
Προφανώς θα είναι ζωντανό για όλα τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα».
Ο Κυριάκος Πιερρακάκης εξήγησε ότι «την πρώτη μέρα θα έχουμε τους καθηγητές μας, οι οποίοι θα κάνουν αυτά τα μαθήματα. Στην πορεία θα προστεθεί και η δυνατότητα ερωτήσεων, οι οποίες θα γκρουπάρονται με έναν συστηματικό τρόπο».
Το Ψηφιακό Φροντιστήριο θα αποτελέσει «εργαλείο μείωσης των ανισοτήτων».
Οι αλλαγές στα μαθήματα
«Φέτος έχουμε ένα ψηφιακό νέο βιβλίο πληροφορικής» στο Γυμνάσιο υπογράμμισε ο υπουργός ερωτηθείς για την αναμόρφωση του μαθήματος της Πληροφορικής.
Για εμάς το σχολείο είναι ένα τρίγωνο: Αλγοριθμική σκέψη, φαντασία – εδώ παίζει ρόλο Λογοτεχνία – και εθελοντισμός, τόνισε ο υπουργός.
Σχετικά με το μάθημα της Πολιτικής Οικονομίας, ο υπουργός Παιδείας ανέφερε ότι θα ενταχθεί την επόμενη σχολική χρονιά στην Α’ Λυκείου.
«Θέλουμε να υπάρχει ένα εργαλείο που να πιστοποιεί τη γνώση της πληροφορικής στα σχολεία για έναν μαθητή που τελειώνει το Γυμνάσιο.
Και νομίζω ότι θα είναι πολύ σημαντικό για κάθε καριέρα, διότι θα πιστοποιεί έναν τρόπο σκέψης.
Όχι μια συγκεκριμένη δεξιότητα αναγκαστικά εργασίας.
Αλλά έναν τρόπο σκέψης που θα μπορεί να σε οδηγήσει σε αυτή τη δεξιότητα, εφόσον εσύ το επιθυμείς».
Σχετικά με το σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ο Κυριάκος Πιερρακάκης επεσήμανε ότι «πρέπει να ανοίξει διάλογος.
Το Εθνικό απολυτήριο είναι κάτι που το μελετάμε, αλλά επειδή οι πανελλαδικές εξετάσεις είναι θεμελιωμένες ως ένα σύστημα αδιάβλητο, αυτός είναι όρος που θα χρησιμοποιήσω.
Έχει θεμελιωθεί ότι κατοχυρώνουν ότι μπαίνει σε ένα πανεπιστήμιο αυτός που όντως έγραψε καλύτερα.
Πρέπει να κρατήσουμε τον χαρακτήρα του αδιάβλητο.
Αλλά από ‘κει και πέρα οφείλουμε να ενισχύσουμε και το Λύκειο, γιατί είναι σαφές ότι έχει αδυνατίσει υπέρ των πανελλαδικών εξετάσεων.
Πρέπει λοιπόν να μπορέσουμε να επαναφέρουμε αυτή την ισορροπία».
Τα μη κρατικά πανεπιστήμια ξεκινούν τον Σεπτέμβριο του 2025
Τα μη κρατικά πανεπιστήμια θα ξεκινήσουν τη λειτουργία τους τον Σεπτέμβριο του 2025, επεσήμανε ο Κυριάκος Πιερρακάκης.
«Πρέπει να πετύχουμε τα καλύτερα δυνατά εκπαιδευτικά αποτελέσματα, να μην είμαστε φοβικοί, να μην φοβόμαστε να ανοίξουμε τις θύρες μας, να μην φοβόμαστε να αφήνουμε τα λουλούδια να ανθίσουν, όπως λέει και το γνωστό ρητό. Η Ελλάδα πρέπει να μην φοβάται να ανοίγεται.
Υπάρχει ένας φόβος σε αυτή τη συζήτηση, τον οποίον προσωπικά θεμελιωδώς δεν τον καταλαβαίνω.
Μπορούμε να κάνουμε θαύματα αν δεν φοβόμαστε».
Αναφορικά με τα μέτρα στήριξης για τους αναπληρωτές εκαπιδευτικούς σε τουριστικούς προορισμούς και σε απομακρυσμένες περιοχές, ο Κυριάκος Πιερρακάκης ανέφερε μεταξύ άλλων: «Με λυπεί που εργαλειοποιείται το πρόβλημα από παρατάξεις που κυβέρνησαν και που δεν μπόρεσαν να το λύσουν.
Εγώ θα σας πω ότι επειδή η αυτοδιοίκηση έχει στα χέρια της πολλά εργαλεία, υπάρχουν συγκεκριμένα πράγματα που προβλέπει ο νόμος που μπορεί να κάνει ένας ταλαντούχος δήμαρχος.
Έχω δει δημάρχους και μιλώ και εγώ και ο κ. Λιβάνιος με δημάρχους που κάνουν πολύ σημαντικά πράγματα για να βοηθήσουν εκπαιδευτικούς.
Δεν διανοούμαι ότι ένας δήμαρχος δεν μπορεί πέντε εκπαιδευτικούς να τους βοηθήσει να βρουν ένα σπίτι.
Είναι προς το συμφέρον της κοινότητας».
Σχετικά με τα ΕΠΑΛ, ο υπουργός έκανε λόγο για Λύκεια τύπου campus, με σύγχρονο εξοπλισμό στα εργαστήριά τους.
Ενώ γνωστοποίησε ότι στόχος είναι να ιδρυθούν 10 -15 φέτος, «κάπου στα 60 θέλουμε συνολικά. Θεωρώ ότι αυτό πρέπει να γίνει με την απόλυτη σύμπραξη του ιδιωτικού τομέα.
Είτε των κοινωνικών εταίρων και των επιχειρήσεων των ίδιων».
«Αν θέλουμε η χώρα αυτή να προοδεύσει, η Παιδεία είναι ο τομέας που θα καθορίσει την υπόστασή της» τόνισε στο τέλος της συνέντευξης ο Κυριάκος Πιερρακάκης.
www.bankingnews.gr
Η υφυπουργός, λίγες ημέρες πριν χτυπήσει το πρώτο κουδούνι της νέας σχολικής χρονιάς, σημείωσε ότι οι αλλαγές «καλύπτουν, σφαιρικά, τις εκπαιδευτικές ανάγκες και συμβάλλουν, ως ενιαίο σύνολο, στην ανάδειξη του ελληνικού δημόσιου σχολείου σε πυρήνα προόδου, δημιουργικότητας και εξωστρέφειας».
Η κ. Μακρή έκανε λόγο για «επένδυση», η οποία εξασφαλίζει παροχές «με πραγματικό κοινωνικό πρόσημο»: το ψηφιακό φροντιστήριο, οι αυτόνομες τάξεις σε Γαύδο και Αρκιούς, η εδραίωση της χρήσης των ψηφιακών μέσων και της τεχνολογίας με 36.264 διαδραστικούς πίνακες, η εναρμόνιση των προγραμμάτων σπουδών με τους 17 στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ μέσω των δράσεων του Ενεργού Πολίτη, ο νέος κανονισμός λειτουργίας των σχολείων, ο οποίος προβλέπει αυστηροποίηση των παιδαγωγικών και πειθαρχικών μέτρων και απαγόρευση της εμφανούς κατοχής και χρήσης του κινητού καθ΄ όλη τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας, η εφαρμογή του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού και η οργανωμένη καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας, μεταξύ άλλων και μέσω του πολλαπλού βιβλίου, το οποίο θα είναι διαθέσιμο σε ψηφιακή μορφή από τον Απρίλιο του 2025 ενώ σε έντυπη από τον Σεπτέμβριο του 2026.
Επιπλέον των παραπάνω «τομών», όπως τις χαρακτηρίζει, ήδη περιλαμβάνονται και η εφαρμογή E-PARENTS, μέσω της οποίας ενημερώνονται γονείς και κηδεμόνες για τις βαθμολογίες των μαθητών και των μαθητριών όπως και για ανακοινώσεις και ειδοποιήσεις της σχολικής μονάδας, η πλατφόρμα STOP-BULLYING.GOV.GR, ενάντια στην ενδοσχολική βία και τον εκφοβισμό που έκανε πρεμιέρα στα τέλη της προηγούμενης σχολικής χρονιάς, καθώς επίσης και η αναμόρφωση του μαθήματος της Πληροφορικής με τον σχεδιασμό νέου πιστοποιητικού.
Ακόμη, τα νέα βιβλία πληροφορικής και για τις τρεις τάξεις του γυμνασίου θα είναι διαθέσιμα από φέτος σε ψηφιακή μορφή και σε έντυπη από το 2025-2026.
Ακόμη, η κ. Μακρή αναφέρθηκε στην πρόσληψη 10.000 μονίμων εκπαιδευτικών, κάνοντας λόγο για έναν «εντυπωσιακό αριθμό», ο οποίος μαζί στους 27.500 διορισμούς των τελευταίων πέντε ετών ανεβάζει το νούμερο των μόνιμων τοποθετήσεων σε 37.500.
Η υφυπουργός μίλησε για ένα «σημαντικό βήμα στην αντιστροφή των ποσοστών μόνιμων και αναπληρωτών εκπαιδευτικών», το οποίο «προετοιμάζει την εξίσου δυναμική συνέχεια στους διορισμούς μέχρι να επιτευχθεί ο στόχος, όπου οι αναπληρωτές θα καλύπτουν μόνο έκτακτες ανάγκες».
Ωστόσο, παραδέχθηκε ότι η ανάγκη για αναπληρωτές παραμένει.
«Αυτό είναι η πραγματικότητα που θέλουμε να αλλάξουμε», επεσήμανε η κ. Μακρή.
Τέλος, απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με τις νέες κατευθύνσεις του ΙΕΠ με στόχο την προαγωγή της δημιουργικής σκέψης των μαθητών, η υφυπουργός σημείωσε ότι κοινή στόχευση των πρωτοβουλιών -όπως το πολλαπλό βιβλίο, η ενίσχυση της ενότητας «Δημιουργώ και Καινοτομώ» στα Εργαστήρια Δεξιοτήτων και η ανάπτυξη της Τράπεζας Θεμάτων στη λογική των ερωτήσεων και της φιλοσοφίας της έρευνας PISA- είναι η μείωση της αποστήθισης και η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης.
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη της Υφυπουργού Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Ζέττας Μακρή στην Αθηνά Καστρινάκη
Πόσο διαφορετική θα είναι η φετινή από την περασμένη χρονιά;
Η νέα σχολική χρονιά αρχίζει σε λίγες ημέρες και οι ευχές μου, σε μαθητές και εκπαιδευτικούς, για καλή και δημιουργική χρονιά έρχονται μαζί με τις σημαντικές αλλαγές που θα συναντήσουν στα σχολεία από την πρώτη ημέρα επιστροφής στα θρανία.
Αλλαγές που θα φέρουν στη σχολική τάξη και στη μαθησιακή διαδικασία την ανανέωση που αξίζει και την αναβάθμιση που απαιτούν οι παγκόσμιες εκπαιδευτικές και παιδαγωγικές τάσεις, πρακτικές και προκλήσεις.
Από αυτήν την άποψη, ναι, η νέα σχολική χρονιά θα είναι, σίγουρα, μια διαφορετική χρονιά!
Εκτός από τις μεταρρυθμίσεις που εφαρμόζονται από τα προηγούμενα έτη και έχουν πια ενταχθεί στο σχολικό πρόγραμμα και στην εκπαιδευτική κουλτούρα, φέτος, εισάγουμε νέες προτάσεις.
Με ιδιαίτερη ικανοποίηση, επαναλαμβάνω το εξαιρετικά σημαντικό περιεχόμενο των αλλαγών που συστήνουμε στη σχολική κοινότητα ξεκινώντας από την επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό, εξασφαλίζοντας παροχές με πραγματικό κοινωνικό πρόσημο, όπως το ψηφιακό φροντιστήριο και τις αυτόνομες τάξεις, εδραιώνοντας την χρήση των ψηφιακών μέσων και της τεχνολογίας με 36.264 διαδραστικούς πίνακες, εναρμονίζοντας τα προγράμματα σπουδών με τους 17 στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ μέσω των δράσεων του Ενεργού Πολίτη, προβλέποντας αυστηροποίηση των παιδαγωγικών και πειθαρχικών μέτρων και απαγόρευση της εμφανούς κατοχής και χρήσης του κινητού καθ΄ όλη τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας, εφαρμόζοντας τον σχολικό επαγγελματικό προσανατολισμό, καλλιεργώντας, οργανωμένα, την φιλαναγνωσία και εισάγοντας καινοτομίες όπως την ευχέρεια των επιλογών μέσω του πολλαπλού βιβλίου.
Ποια από τις αλλαγές θεωρείτε σημαντικότερη;
Όλες οι αλλαγές τις οποίες, αρχικά, παρουσιάσαμε στον Πρωθυπουργό, στοχεύουν στη νέα φιλοσοφία του ανοιχτού ελληνικού δημόσιου σχολείου.
Κάθε μια από τις έντεκα εκπαιδευτικές τομές προσθέτει το δικό της ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στη μεγάλη εικόνα του εκπαιδευτικού μας συστήματος και όλες μαζί θα οδηγήσουν στην αναβάθμισή του.
Οι έντεκα αλλαγές καλύπτουν, σφαιρικά, τις εκπαιδευτικές ανάγκες και συμβάλλουν, ως ενιαίο σύνολο, στην ανάδειξη του ελληνικού δημόσιου σχολείου σε πυρήνα προόδου, δημιουργικότητας και εξωστρέφειας.
Οι πρωτοβουλίες της Κυβέρνησης και του ΥΠΑΙΘΑ, όλες σημαντικές και όλες αναγκαίες, προσβλέπουν στην ανάδειξη της σύγχρονης ελληνικής εκπαιδευτικής πραγματικότητας σε μια καθοριστική συνιστώσα της παγκόσμιας εκπαιδευτικής πολιτικής.
Από τις έντεκα πρωτοβουλίες θα ήθελα να σταθώ στη μεγάλη καινοτομία της φετινής σχολικής χρονιάς που θα κάνει πρεμιέρα, πιλοτικά, στις 16 Σεπτεμβρίου και θα αφορά χιλιάδες μαθητές σε όλη τη χώρα.
Το Ψηφιακό Φροντιστήριο για τους μαθητές της Γ' Λυκείου.
Κάθε υποψήφιος εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, μέσω των πανελλαδικών εξετάσεων, θα μπορεί να παρακολουθεί ζωντανά απογευματινές παραδόσεις για το σύνολο της ύλης στα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα, συμπεριλαμβανομένων των ειδικών μαθημάτων, όπως γραμμικό και αρχιτεκτονικό σχέδιο, γερμανικά και γαλλικά.
Οι μαθητές και οι μαθήτριες της Γ' Λυκείου θα αξιοποιήσουν το ζωντανό φροντιστήριο με δυνατότητα υποβολής ερωτήσεων στους 98 εκπαιδευτικούς που έχουν αναλάβει την ενισχυτική διδασκαλία στα 45 μαθήματα που εξετάζονται πανελλαδικά τον Ιούνιο. Επίσης, η διδασκαλία θα αφορά και 10 μαθήματα Ειδικής Αγωγής για τα Ενιαία Ειδικά Επαγγελματικά Γυμνάσια και Λύκεια.
Ακόμη, το Ψηφιακό Φροντιστήριο παρέχει τη δυνατότητα σε όλους τους μαθητές να παρακολουθούν το σύνολο της διδακτέας ύλης σε ηλεκτρονική μορφή.
Στο digitalschool.gov.gr έχουν, ήδη, ανεβεί βιντεοσκοπημένες διαλέξεις από εκπαιδευτικούς στα μαθήματα της Γλώσσας και των Μαθηματικών της Α', Β' και Γ' Γυμνασίου και το ίδιο μοντέλο ψηφιακού μαθήματος θα λειτουργήσει για το σύνολο της ύλης από την Ε' Δημοτικού μέχρι και την Β' Λυκείου.
Η αναβάθμιση της εκπαίδευσης είναι ο στόχος και αυτόν, από την φετινή χρονιά, συνδράμει το Ψηφιακό Σχολείο, μία δωρεάν, ολοκληρωμένη ψηφιακή πύλη, ένα ισχυρό εργαλείο για μαθητές, εκπαιδευτικούς και γονείς, που θα λειτουργήσει επικουρικά για τη σχολική κοινότητα.
Σημαντικό κομμάτι του Ψηφιακού Σχολείου είναι και οι αυτόνομες τάξεις.
Η Γαύδος το 2024 και οι Αρκιοί το 2025 γίνονται οι δυο πρώτες απομακρυσμένες περιοχές που αποκτούν σχολεία με φυσική παρουσία τριών εκπαιδευτικών, βασικών ειδικοτήτων, σε συνδυασμό με σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση για όλα τα υπόλοιπα μαθήματα.
Με αυτόν τον τρόπο, οι μαθητές παραμένουν στον τόπο διαμονής τους και αποκτούν πρόσβαση στην εκπαίδευση ενώ, παράλληλα, μέσω του ψηφιακού φροντιστηρίου, μπορούν να παρακολουθούν και τις πρότυπες φροντιστηριακές παραδόσεις.
Πώς θα αλλάξει τοις πράγμασιν το σκηνικό των σχολείων, με την πρόσληψη των 10.000 εκπαιδευτικών; Η ανάγκη για αναπληρωτές παραμένει, παρά τον μεγάλο αριθμό προσλήψεων.
Στο πλέγμα των δράσεων, που παρουσιάσαμε, πρωταγωνιστούν και, δίκαια, οι 10.000 διορισμοί εκπαιδευτικών.
Ένας εντυπωσιακός αριθμός που ενισχύει το μόνιμο ανθρώπινο δυναμικό της εκπαίδευσης και έρχεται να προστεθεί στους 27.500 διορισμούς των τελευταίων πέντε ετών ανεβάζοντας το νούμερο των μόνιμων τοποθετήσεων σε 37.500.
Αυτό το σημαντικό βήμα στην αντιστροφή των ποσοστών μόνιμων και αναπληρωτών εκπαιδευτικών, προετοιμάζει την εξίσου δυναμική συνέχεια στους διορισμούς μέχρι να επιτευχθεί ο στόχος, όπου οι αναπληρωτές θα καλύπτουν μόνο έκτακτες ανάγκες.
Οι 10.000 διορισμοί, σίγουρα, αλλάζουν την εικόνα και ενισχύουν την ποιότητα της παρεχόμενης της εκπαίδευσης.
Κυβερνητική πρόθεση είναι να προχωράμε σε νέους διορισμούς κάθε χρόνο και αυτήν την προτεραιότητα προτάσσει το Υπουργείο Παιδείας με τα συναρμόδια Υπουργεία Εσωτερικών και Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών.
Από τους 10.000 διορισμούς, φέτος, στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση οι διορισμοί ξεπερνούν τους 2.800, στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι περισσότεροι από 5.000 ενώ στην ειδική αγωγή καλύπτονται περισσότερες από τετραπλάσιες, σε σχέση με το προηγούμενο έτος, θέσεις ειδικοτήτων στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση και οκταπλάσιες θέσεις Ειδικού Εκπαιδευτικού και Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού σε όλες τις ειδικότητες.
Επιπλέον, με την υπό υλοποίηση στρατηγική του υπουργείου Παιδείας, με την εκκίνηση της σχολικής χρονιάς θα έχουν καλυφθεί σχεδόν στο σύνολό τους οι ανάγκες παράλληλης στήριξης για τις μαθήτριες και τους μαθητές των τάξεων νηπιαγωγείου, Α' και Β' δημοτικού.
Ωστόσο, έχετε δίκιο, η ανάγκη για αναπληρωτές παραμένει και αυτό είναι η πραγματικότητα που θέλουμε να αλλάξουμε.
Οι νέες κατευθύνσεις του ΙΕΠ, που εκκινούν από τα αποτελέσματα της PISA, θεωρείτε ότι θα αποδώσουν καρπούς στα αποτελέσματα μελλοντικών αντίστοιχων εξετάσεων, και, κυρίως, στο επίπεδο εκπαίδευσης των παιδιών που θα μπουν στο σχολικό περιβάλλον από εδώ και πέρα;
Είναι μια παραδοχή που προκύπτει και από τα πρόσφατα αποτελέσματα ότι η Ελλάδα κατατάσσεται στην ομάδα χωρών που σημειώνουν χαμηλότερες επιδόσεις από τον μέσο όρο της επίδοσης στις χώρες του ΟΟΣΑ σε ό,τι αφορά τη δημιουργική σκέψη των μαθητών.
Ωστόσο, η ποσοτική και ποιοτική ανάλυση των αποτελεσμάτων της PISA δίνει πολύτιμες πληροφορίες για τον βαθμό επίτευξης των στόχων των Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών σε εθνικό επίπεδο. Έτσι διαμορφώνεται και ο στόχος μας που είναι να αποτυπωθεί ο βαθμός αφομοίωσης της εκπαιδευτικής ύλης από τους μαθητές αλλά και η καλλιέργεια δεξιοτήτων, όπως η κριτική και αλγοριθμική σκέψη.
Λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα για την Ελλάδα, το ΥΠΑΙΘΑ σε συνεργασία με το ΙΕΠ έχει δρομολογήσει δέσμη πολιτικών με στόχο την προαγωγή της δημιουργικής σκέψης των μαθητών, με εφαρμογή από το σχολικό έτος 2024-2025.
Η πορεία προς τις μεγάλες τομές στην εκπαίδευση ξεκινά με το Ψηφιακό Σχολείο, τις επερχόμενες αλλαγές στα προγράμματα σπουδών, τη μελέτη ολόκληρων λογοτεχνικών βιβλίων αντί αποσπασματικών κειμένων, με τον σχολικό επαγγελματικό προσανατολισμό, με το πολλαπλό βιβλίο, με το Πρόγραμμα «Δράσεις Ενεργού Πολίτη» που έχει ως επίκεντρο την ενασχόληση των μαθητών με σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα.
Επιπρόσθετα, ενισχύουμε τη θεματική ενότητα «Δημιουργώ και Καινοτομώ» σε όλες τις τάξεις που εφαρμόζονται τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων για την καλλιέργεια της δημιουργικής σκέψης και της πρωτοβουλίας μέσα από δράσεις STEM/Ρομποτικής και Επιχειρηματικότητας.
Αναδεικνύουμε, επίσης, την αξιοποίηση των ψηφιακών μέσων στον σχεδιασμό και την αξιοποίηση δημιουργικών ιδεών και λύσεων ειδικά στα καλλιτεχνικά μαθήματα.
Σε επίπεδο εξετάσεων, αναπτύσσουμε την Τράπεζα Θεμάτων στη λογική των ερωτήσεων και της φιλοσοφίας της έρευνας PISA και ενσωματώνουμε σε όλες τις εξετάσεις ένα, τουλάχιστον, θέμα που εξετάζει τη δημιουργική σκέψη.
Με κοινή στόχευση όλων των πρωτοβουλιών την μείωση της αποστήθισης και την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, η «Ελληνική PISA» είναι ένα πολύτιμο εργαλείο για την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού συστήματος σήμερα και ένα εφαλτήριο για τις μεγάλες αλλαγές που προετοιμάζονται.
Όπως έχει δηλώσει και ο Υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης: «Θα επανασχεδιάσουμε κάθε λεπτομέρεια στα σχολεία και οι αλλαγές θα είναι συνεχείς σε όλη την τετραετία».
Τα 11 μέτρα που «καίνε»... μαθητές γονείς
Υπενθυμίζεται πως ενόψει του ανοίγματος των σχολείων την επόμενη εβδομάδα, ο υπουργός Παιδείας, Κυριάκος Πιερρακάκης, αναφέρθηκε στις έντεκα αλλαγές που θα ισχύσουν από την έναρξη της .
Ο ίδιος μιλώντας στην ΕΡΤ, υπογράμμισε ότι «πρέπει συνολικά να οργανώσουμε τα του οίκου μας για να πετύχουμε καλύτερα εκπαιδευτικά αποτελέσματα».
Πιο συγκεκριμένα, εξηγώντας για το μέτρο της απαγόρευσης των κινητών στα σχολεία ο υπουργός αναφέρθηκε μεταξύ άλλων σε μελέτη της Unesco για το θέμα.
«Είναι πάρα πολύ σαφές ότι το κινητό τηλέφωνο και η χρήση του από μαθητές στην εκπαιδευτική διαδικασία κάνει κακό» υπογράμμισε.
Παράλληλα, πρόσθεσε ότι «είναι σαφές ότι πρέπει να παρέμβουμε στο εδώ και στο τώρα.
Και αυτό είναι που ξεκινάμε να κάνουμε».
Ο Κυριάκος Πιερρακάκης είπε ότι απαγορεύεται η εμφανής κατοχή και χρήση του κινητού. Ενώ αναφέρθηκε και στη φράση που χρησιμοποίησε ο πρωθυπουργός «το κινητό στην τσάντα». Εξήγησε ότι άπαξ και χρησιμοποιήσει ένας μαθητής το κινητό τηλέφωνο ή φανεί ότι κρατάει ένα κινητό θα υπάρχει ένα πλαίσιο συνεπειών.
«Όποιος βιντεοσκοπεί θα αλλάζει σχολείο»
Ανέφερε ότι και παλιά υπήρχε μια εγκύκλιος που απαγόρευε τα κινητά τηλέφωνα στα σχολεία, όμως δεν είχε συνέπειες για τη χρήση τους.
Στην εμφανή κατοχή και χρήση προβλέπεται η ποινή της μιας μέρας αποβολή ενώ άπαξ και βιντεοσκοπηθεί ένα παιδί σε μια πολύ ευαίσθητη στιγμή του, αυτός ο οποίος βιντεοσκοπεί το πρόσωπο, μαθητής ή μαθήτρια που βιντεοσκοπεί, θα αλλάζει σχολείο, διευκρίνισε ο υπουργός.
Αυτά τα μέτρα από την επαναφορά της πενθήμερης αποβολής στα σχολεία, όπως υπήρχε στα δικά μας χρόνια, μέχρι μέτρα που αφορούν την αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος είναι ένα πλαίσιο συνεπειών που μας ζητούσαν κυρίως οι ίδιοι οι καθηγητές κατά τη διάρκεια της περσινής σχολικής χρονιάς, είπε ο Κυριάκος Πιερρακάκης και επεσήμανε ότι αυτά αποτελούν εργαλεία στα χέρια των εκπαιδευτικών.
Ακόμα αναφέρθηκε και στις αλλαγές που θα ισχύσουν για τις απουσίες λέγοντας ότι θα αλλάξει ο τρόπος που προσμετρώνται. Τόνισε ότι μέχρι πέρσι ήταν ένας συνολικός αριθμός, δεν υπήρχαν δικαιολογημένες και αδικαιολόγητες ενώ ερωτηθείς σχετικά είπε ότι αυτό γίνεται για να μην έχουμε άδεια σχολεία και ειδικά άδεια Λύκεια κατά το τέλος της σχολικής χρονιάς σε κάποιες περιπτώσεις.
Σχολικά κενά και συγχωνεύσεις
Για τα σχολικά κενά είπε ότι όλα αυτά τα χρόνια «δεν έχουμε κάνει στο βαθμό που πρέπει να κάνουμε μια καλή οργανωτική δουλειά.
Να βελτιώσουμε τα του οίκου μας, μια καλύτερη κατανομή».
«Σε αυτό το πλαίσιο έχουμε περίπου 61.000 τμήματα.
Εδώ τώρα μιλάμε για συγχωνεύσεις, οι οποίες γίνονται σε κάτω από το 2% αυτών των τμημάτων» τόνισε.
Στη συνέχεια έδωσε ένα παράδειγμα «δηλαδή στην 3η Λυκείου ένα σχολείο στην Κηφισιά έχει 6 έξι παιδιά στη συγκεκριμένη κατεύθυνση.
Ένα πολύ κοντινό σχολείο έχει τρία παιδιά στην άλλη κατεύθυνση και απλώς ενώνεις αυτά τα δύο.
Μιλάμε για εφαρμογή του νόμου ο οποίος έχει ήδη ψηφιστεί και είχε εφαρμοστεί και στο παρελθόν.
Κατά παρέκκλιση έχεις πολύ μικρά τμήματα».
Το θέμα των συγχωνεύσεων των τμημάτων έχει μια διάσταση οργάνωσης για να μπορέσεις να πετύχεις την καλύτερη δυνατή εκπαιδευτική διαδικασία και λειτουργία στο σχολείο είπε σε άλλο σημείο «για να μπορέσουν οι μαθητές να έχουν τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα και την καλύτερη δυνατή παιδεία».
«Δεν νομίζω ότι υπάρχει γονιός, ο οποίος μας βλέπει αυτή τη στιγμή πανελλαδικά, που δεν θέλει κάθε σχολείο να είναι πλήρως στελεχωμένο.
Να μην έχει κενά, να είναι καλή υποδομή, να δουλεύουν όλα τα πράγματα άψογα.
Αυτό λοιπόν για να μπορέσουμε να το εγγυηθούμε πρέπει να οργανώσουμε το ανθρώπινο δυναμικό των δασκάλων και των καθηγητών μας βέλτιστα.
Δεν ανακαλύπτουμε τον τροχό.
Αυτά είναι πράγματα που τα κάνει κάθε χώρα στον πλανήτη, κάθε χώρα στην Ευρώπη.
Θα το κάνουμε καλά λοιπόν.
Και θα το κάνουμε κάθε χρόνο και καλύτερα» υπογράμμισε.
«Αν ο γονιός δεν πληρώσει τη ζημιά, θα πηγαίνει στην εφορία»
Για το μέτρο της αποκατάστασης των ζημιών στα σχολεία από γονείς και αν θα λειτουργήσει είπε ότι θεωρεί ότι πως κάθετα ναι και ότι είναι κάτι που το συζητάμε χρόνια.
Για το ποιος θα κάνει τον καταλογισμό της ζημιάς απάντησε ότι θα ξεκινάει από τον σύλλογο διδασκόντων στο σχολείο, θα προστίθεται ο Δήμος στην εξίσωση γιατί τα σχολεία ανήκουν στους Δήμου και από κει και πέρα αν ο γονιός δεν θελήσει να πληρώσει τη συγκεκριμένη ζημιά, αυτό πλέον θα πηγαίνει στην εφορία και θα βεβαιώνεται από εκεί.
Σχετικά με τις κτιριακές υποδομές ανέφερε μεταξύ άλλων ότι θα περιμένουμε να ακούσουμε τι έχει να πει και ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ πάνω σε αυτό το ζήτημα.
«Σε κάθε περίπτωση θα δείτε το επόμενο διάστημα την αρωγή όλων μας για να μπορέσουμε να βελτιώσουμε την κατάσταση της σχολικής στέγης.
Υπάρχει ζήτημα, τα σχολεία πρέπει να έρθουν το 2024 ως δημόσιες υποδομές».
Ερωτηθείς για το αν οι εκπαιδευτικοί έχουν την απαραίτητη τεχνογνωσία ώστε να μπορέσουν εντάξουν τους διαδραστικούς πίνακες στη σχολική δραστηριότητα, ο υπουργός Παιδείας επεσήμανε ότι υπάρχουν προγράμματα επιμόρφωσης τα οποία χρησιμοποιούν οι εκπαιδευτικοί και τα οποία έχει διαμορφώσει το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής.
«Πρωταγωνιστής είναι πάντα ο εκπαιδευτικός και η σχέση που αναπτύσσει με τον μαθητή» τόνισε.
Διαδραστικοί πίνακες έχουν εγκατασταθεί στην πέμπτη και έκτη Δημοτικού, σε Γυμνάσιο και Λύκειο.
Πώς αλλάζει το μάθημα της Λογοτεχνίας – Προθήκη νέων βιβλίων
Για την αλλαγή της διδασκαλίας του μαθήματος της Λογοτεχνίας, υπογράμμισε ότι διαφοροποιείται «η δοσολογία σε αυτά τα βιβλία λογοτεχνίας, τα οποία έχουν μείνει σε πολύ μεγάλο βαθμό ίδια απ’ όταν ήμασταν εμείς στα θρανία.
Πρέπει να κάνουμε έναν εμπλουτισμό βάζοντας και το πλήρες βιβλίο δίπλα από αυτό το κλασικό βιβλίο λογοτεχνίας.
Νομίζω ότι είναι καθοριστικό το να μπορέσει ένα παιδί, ένας μαθητής να αγαπήσει το βιβλίο».
Ο Κυριάκος Πιερρακάκης ανέφερε ότι θα προστεθούν «πιο παλιά, πιο κλασική λογοτεχνία.
Πολλά διεθνή βιβλία τα οποία θα μπουν επίσης στο σχολείο.
Εγώ αναφέρω χαρακτηριστικά ότι θα είναι βιβλία που θα αφορούν τις περιπέτειες του Σέρλοκ Χολμς, Σαίξπηρ.
Θα μπει στο σχολείο ο Ιούλιος Καίσαρας.
Αλλά βέβαια και κλασικοί Έλληνες συγγραφείς, τους οποίους οφείλουμε να μάθουμε με έναν πιο συμπαγή τρόπο».
Τα νέα βιβλία θα μπουν στις σχολικές αίθουσες, προς το τέλος της σχολικής χρονιάς
Παράλληλα, ο υπουργός Παιδείας γνωστοποίησε ότι «θα επενδύσουμε και στις σχολικές βιβλιοθήκες». «Είναι πολύ σημαντικό να κάνουμε μια πολιτική για τις βιβλιοθήκες αυτές και να δούμε πώς μπορούμε να πάρουμε και νέα, πιο σύγχρονα βιβλία. Και μια πολιτική δανεισμού, φιλαναγνωσίας, λογοτεχνικών διαγωνισμών. Θέλουμε τα παιδιά να αγαπήσουν το βιβλίο. Θα αλλάξει τη ζωή τους».
Στις 16 Σεπτεμβρίου ξεκινά το Ψηφιακό Φροντιστήριο
Αναφορικά με το Ψηφιακό Φροντιστήριο, ο Κυριάκος Πιερρακάκης σημείωσε ότι στις 16 Σεπτεμβρίου ξεκινά ένα κομμάτι που αφορά την Γ’ Λυκείου, «αλλά όλο το υπόλοιπο, για όλες τις άλλες τάξεις θα πάρει κάποιο χρόνο για να ολοκληρωθεί.
Για να έχουμε όλο το υλικό θέλουμε μέχρι το τέλος του 2025».
«Αναγνωρίζω την ύπαρξη του φροντιστηρίου, πρέπει να αντιμετωπίσουμε όσο μπορούμε εμείς ως πολιτεία το πρόβλημα το οποίο υπάρχει, το οποίο είναι ότι η ελληνική οικογένεια επιβαρύνεται στον οικογενειακό της προϋπολογισμό για να βοηθάει τα παιδιά της, στέλνοντάς τα σε ένα φροντιστήριο.
Άρα αυτό υπάρχει.
Δεν μπορεί να κάνει κανένας υπουργός Παιδείας και καμία κυβέρνηση ότι αυτό δεν υπάρχει.
Είναι εκεί».
Για αυτό, «θα ξεκινήσουμε με ένα ψηφιακό φροντιστήριο το οποίο θα είναι ζωντανό.
Θα πρέπει να εγγραφεί ένας μαθητής.
Θα εγγράφονται ελεύθερα, είναι δωρεάν.
Προφανώς θα είναι ζωντανό για όλα τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα».
Ο Κυριάκος Πιερρακάκης εξήγησε ότι «την πρώτη μέρα θα έχουμε τους καθηγητές μας, οι οποίοι θα κάνουν αυτά τα μαθήματα. Στην πορεία θα προστεθεί και η δυνατότητα ερωτήσεων, οι οποίες θα γκρουπάρονται με έναν συστηματικό τρόπο».
Το Ψηφιακό Φροντιστήριο θα αποτελέσει «εργαλείο μείωσης των ανισοτήτων».
Οι αλλαγές στα μαθήματα
«Φέτος έχουμε ένα ψηφιακό νέο βιβλίο πληροφορικής» στο Γυμνάσιο υπογράμμισε ο υπουργός ερωτηθείς για την αναμόρφωση του μαθήματος της Πληροφορικής.
Για εμάς το σχολείο είναι ένα τρίγωνο: Αλγοριθμική σκέψη, φαντασία – εδώ παίζει ρόλο Λογοτεχνία – και εθελοντισμός, τόνισε ο υπουργός.
Σχετικά με το μάθημα της Πολιτικής Οικονομίας, ο υπουργός Παιδείας ανέφερε ότι θα ενταχθεί την επόμενη σχολική χρονιά στην Α’ Λυκείου.
«Θέλουμε να υπάρχει ένα εργαλείο που να πιστοποιεί τη γνώση της πληροφορικής στα σχολεία για έναν μαθητή που τελειώνει το Γυμνάσιο.
Και νομίζω ότι θα είναι πολύ σημαντικό για κάθε καριέρα, διότι θα πιστοποιεί έναν τρόπο σκέψης.
Όχι μια συγκεκριμένη δεξιότητα αναγκαστικά εργασίας.
Αλλά έναν τρόπο σκέψης που θα μπορεί να σε οδηγήσει σε αυτή τη δεξιότητα, εφόσον εσύ το επιθυμείς».
Σχετικά με το σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ο Κυριάκος Πιερρακάκης επεσήμανε ότι «πρέπει να ανοίξει διάλογος.
Το Εθνικό απολυτήριο είναι κάτι που το μελετάμε, αλλά επειδή οι πανελλαδικές εξετάσεις είναι θεμελιωμένες ως ένα σύστημα αδιάβλητο, αυτός είναι όρος που θα χρησιμοποιήσω.
Έχει θεμελιωθεί ότι κατοχυρώνουν ότι μπαίνει σε ένα πανεπιστήμιο αυτός που όντως έγραψε καλύτερα.
Πρέπει να κρατήσουμε τον χαρακτήρα του αδιάβλητο.
Αλλά από ‘κει και πέρα οφείλουμε να ενισχύσουμε και το Λύκειο, γιατί είναι σαφές ότι έχει αδυνατίσει υπέρ των πανελλαδικών εξετάσεων.
Πρέπει λοιπόν να μπορέσουμε να επαναφέρουμε αυτή την ισορροπία».
Τα μη κρατικά πανεπιστήμια ξεκινούν τον Σεπτέμβριο του 2025
Τα μη κρατικά πανεπιστήμια θα ξεκινήσουν τη λειτουργία τους τον Σεπτέμβριο του 2025, επεσήμανε ο Κυριάκος Πιερρακάκης.
«Πρέπει να πετύχουμε τα καλύτερα δυνατά εκπαιδευτικά αποτελέσματα, να μην είμαστε φοβικοί, να μην φοβόμαστε να ανοίξουμε τις θύρες μας, να μην φοβόμαστε να αφήνουμε τα λουλούδια να ανθίσουν, όπως λέει και το γνωστό ρητό. Η Ελλάδα πρέπει να μην φοβάται να ανοίγεται.
Υπάρχει ένας φόβος σε αυτή τη συζήτηση, τον οποίον προσωπικά θεμελιωδώς δεν τον καταλαβαίνω.
Μπορούμε να κάνουμε θαύματα αν δεν φοβόμαστε».
Αναφορικά με τα μέτρα στήριξης για τους αναπληρωτές εκαπιδευτικούς σε τουριστικούς προορισμούς και σε απομακρυσμένες περιοχές, ο Κυριάκος Πιερρακάκης ανέφερε μεταξύ άλλων: «Με λυπεί που εργαλειοποιείται το πρόβλημα από παρατάξεις που κυβέρνησαν και που δεν μπόρεσαν να το λύσουν.
Εγώ θα σας πω ότι επειδή η αυτοδιοίκηση έχει στα χέρια της πολλά εργαλεία, υπάρχουν συγκεκριμένα πράγματα που προβλέπει ο νόμος που μπορεί να κάνει ένας ταλαντούχος δήμαρχος.
Έχω δει δημάρχους και μιλώ και εγώ και ο κ. Λιβάνιος με δημάρχους που κάνουν πολύ σημαντικά πράγματα για να βοηθήσουν εκπαιδευτικούς.
Δεν διανοούμαι ότι ένας δήμαρχος δεν μπορεί πέντε εκπαιδευτικούς να τους βοηθήσει να βρουν ένα σπίτι.
Είναι προς το συμφέρον της κοινότητας».
Σχετικά με τα ΕΠΑΛ, ο υπουργός έκανε λόγο για Λύκεια τύπου campus, με σύγχρονο εξοπλισμό στα εργαστήριά τους.
Ενώ γνωστοποίησε ότι στόχος είναι να ιδρυθούν 10 -15 φέτος, «κάπου στα 60 θέλουμε συνολικά. Θεωρώ ότι αυτό πρέπει να γίνει με την απόλυτη σύμπραξη του ιδιωτικού τομέα.
Είτε των κοινωνικών εταίρων και των επιχειρήσεων των ίδιων».
«Αν θέλουμε η χώρα αυτή να προοδεύσει, η Παιδεία είναι ο τομέας που θα καθορίσει την υπόστασή της» τόνισε στο τέλος της συνέντευξης ο Κυριάκος Πιερρακάκης.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών