Ο νέος ηγέτης της Συρίας, Ahmad al-Sharah δήλωσε ότι το Ισραήλ χρησιμοποιεί πλασματικά προσχήματα για να δικαιολογήσει τις επιθέσεις του στη Συρία, ενώ ο ίδιος, δεν ενδιαφέρεται για να εμπλακεί σε νέες διαμάχες, καθώς η Συρία επικεντρώνει την προσοχή της στην προσπάθεια της ανοικοδόμησης της.
Το Ισραήλ αλλάζει δραματικά τον χάρτη της Μέσης Ανατολής κατακτώντας οριστικά τα Υψίπεδα του Golan, με σφραγίδα Netanyahu που θέλει να μείνει στην ιστορία ως ο ηγέτης που ξεκίνησε να υλοποιεί την ιδέα του «Μεγάλου Ισραήλ» η οποία είναι συνδεδεμένη με το σιωνιστικό κίνημα του 19ου αιώνα και την σημαρινή συνέχειά του..
Η κυβέρνηση του Benjamin Netanyahu στο Ισραήλ ενέκρινε την Κυριακή 15/12 σχέδιο για την επέκταση των ισραηλινών οικισμών στα Υψώματα του Golan που κατέχει, ενώ αναφέρει ότι έδρασε «υπό το γεγονός του πολέμου και του νέου πολεμικού μετώπου που αντιμετωπίζει από τη Συρία», αλλά κι από μία επιθυμία για το διπλασιασμό του πληθυσμού του Ισραήλ στα υψώματα.
«Η ενίσχυση του Golan είναι ενίσχυση του Κράτους του Ισραήλ και είναι ιδιαιτέρως σημαντική την περίοδο αυτή. Θα συνεχίσουμε να είμαστε δεσμευμένοι σε αυτό για την ανάπτυξη και τον εποικισμό τους», ανέφερε σε μία ανακοίνωσή του, ο πρωθυπουργός Benjamin Netanyahu.
Το σχέδιο Μεγάλο Ισραήλ και η σύγχρονη εκδοχή του
Η πρόσφατη φωτογραφία ενός στρατιώτη των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων (IDF) με το σήμα του Greater Israel στη στολή προκάλεσε οργή στις αραβικές χώρες (Middle East Monitor, 2024).
Η γη της επαγγελίας του Ισραήλ, όπως περιγράφεται στη φωτογραφία του σήματος, περιλαμβάνει περιοχές από τον Νείλο έως τον Ευφράτη, από τη Μεδίνα έως τον Λίβανο, συμπεριλαμβανομένων εδαφών από την Αίγυπτο, τον Λίβανο, τη Συρία, το Ιράκ, τη Σαουδική Αραβία, ολόκληρη την Ιορδανία και τα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη.
O χάρτης αντικατοπτρίζει τη δήλωση του διανοούμενου σιωνιστή Theodor Herzl, από την οποία έχει περάσει πάνω από έναν αιώνα: Συζητήσαμε με τον Bodenheimer τις απαιτήσεις που θα κάνουμε. Περιοχή: από το ρυάκι της Αιγύπτου μέχρι τον Ευφράτη…»και με νεότερες περιπτώσεις αυτής της εδαφικής επέκτασης επιθυμητές, που εκφράστηκαν από το σχέδιο Oded Yinon και τον Saul
Οι γεωπολιτικές αντιλήψεις αυτές μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν και την επιθετική στάση εναντίον των γειτόνων και των περιφερειακών του Ισραήλ χωρών.
Ως εκ τούτου, μάλλον δεν είναι η ύπαρξη του σχεδίου που πυροδότησε οργή, αλλά η εμφάνισή του στον ευρύτερο χώρο των social media.
Αυτή η άποψη για το μέλλον της περιοχής δεν είναι ούτε νέα ούτε σπάνια.
Σε μια δήλωσηη του Ιανουαρίου 2024, ο Ισραηλινός Avi Lipkin δήλωσε: «… τελικά, τα σύνορά μας θα εκτείνονται από τον Λίβανο στη Μεγάλη Έρημο, που είναι η Σαουδική Αραβία, και στη συνέχεια από τη Μεσόγειο μέχρι τον Ευφράτη. Και ποιος βρίσκεται στην άλλη πλευρά του Ευφράτη; Οι Κούρδοι! Και οι Κούρδοι είναι φίλοι.
Έχουμε λοιπόν πίσω μας τη Μεσόγειο, τους Κούρδους μπροστά μας, τον Λίβανο, που πραγματικά χρειάζεται την ομπρέλα προστασίας του Ισραήλ, και μετά θα πάρουμε, πιστεύω ότι θα πάρουμε τη Μέκκα, τη Μεδίνα και το Όρος Σινά, και να εξαγνίστε αυτά τα μέρη» (muslimi.official, 2024), (Middle East Monitor 1, 2024).
Οι μαξιμαλιστικές απαιτήσεις του Μεγάλου Ισραήλ που εκφράζονται στα ημερολόγια του Theodor Herzl, στο σχέδιο Oded Yinon και σε πιο πρόσφατους γεωπολιτικούς στόχους που διατυπώθηκαν από τον Saul Cohen, οι οποίοι φαίνεται να δείχνουν σταθερά προς την κατεύθυνση ενός Ισραήλ να καταλάβει περαιτέρω εδάφηαπό τους γείτονές του.
Οι απαιτήσεις σε εδάφη και η Βίβλος
Ο Theodor Herzl οργάνωσε προσωπικά την πρώτη σιωνιστική διάσκεψη μεταξύ 29ης και 31ης Αυγούστου 1897 στο Stadtcasino της Βασιλείας (Stein, 2024).
Είναι μάλλον δύσκολο να προσδιοριστεί ο βαθμός αποδοχής των απαιτήσεων του Herzl για γη.
Υπάρχει μια ευρεία συμφωνία μεταξύ των ερευνητών ότι η Βίβλος δεν αντιπροσωπεύει μια επιστημονική ιστορική πηγή, επομένως η αφήγηση της επιστροφής στο Ισραήλ ή του Μεγάλου Ισραήλ μπορεί να συσχετιστεί με έναν επιχειρηματολογικό λόγο, όχι με μια λεπτομερή ιστορία της περιοχής ή με δημογραφικές πραγματικότητες επί τόπου .
Χωρίς να αρνείται αυτή την πιθανότητα, μπορεί επίσης να παρατηρήσει ότι η ζήτηση μοιάζει με προτάσεις συμφωνίας για ορισμένους λήπτες αποφάσεων σε ορισμένες χρονικές στιγμές της ιστορίας, παρά με σαφή οριοθέτηση εδάφους: μπορεί να είναι μαξιμαλιστική, προκειμένου να επιτευχθούν όσο το δυνατόν περισσότερα μέσω διαπραγματεύσεων , και παρουσιάζεται ως δυναμική όταν απαντάτε στον πρίγκιπα Hohenlohe ότι περισσότεροι μετανάστες θα απαιτήσουν περισσότερη γη.
Μια άλλη σχετική πτυχή της ζήτησης γης είναι η ετοιμότητα αγοράς της γης από Άραβες και Έλληνες ιδιοκτήτες (Herzl, Ed. Patai, & Transl. Zohn, 1960, σ. 702).
Εάν αυτή η γη ήταν ισραηλινή, γιατί να την αγοράσετε από υπάρχοντες, νόμιμους ιδιοκτήτες; Και πρέπει η θέση της «άγονης» γης, που διαδίδεται στα μέσα ενημέρωσης, ή της «κενής γης» (Herzl, Ed. Patai, & Transl. Zohn, 1960, σ. 1363) να ισχύει, πάλι, γιατί να την αγοράσουμε;
Κατά συνέπεια, μπορεί να υποστηριχθεί ότι ο χαρακτήρας των απαιτήσεων γης του Herzl δεν είναι καθολικός.
Αν και υπήρχαν λόγοι για το Σιωνιστικό Κίνημα να εξετάσει το ενδεχόμενο να ιδρύσει ένα ανεξάρτητο εβραϊκό κράτος, η τοποθεσία και ο τρόπος υλοποίησης ενός τέτοιου έργου υπόκεινταν σε μακρύτερες, προηγούμενες διαπραγματεύσεις με εγγυητές της εξουσίας εκείνης της εποχής, δηλαδή τις πρώην αποικιακές δυνάμεις, τη Γερμανία και αργότερα την Ηνωμένες Πολιτείες.
Αυτές ήταν υποκειμενικές συμφωνίες.
Το 1948, το κράτος του Ισραήλ ιδρύθηκε σε κατοικημένα παλαιστινιακά εδάφη και παρόλο που έχει αγοραστεί γη, σύμφωνα με πληροφορίες, περισσότεροι από 750.000 Παλαιστίνιοι εκτοπίστηκαν βίαια από τα σπίτια τους.
Ο εκτοπισμός Παλαιστινίων και οι συγκρούσεις στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη συνεχίζονται. Το Ισραήλ πολέμησε επίσης πολλές φορές με τις αραβικές γειτονικές του χώρες και η περιοχή παραμένει σχετικά ασταθής.
Το όραμα του Oded Yinon και το Lebensraum
Οι στόχοι αυτονομίας και αυτοπροστασίας που δηλώθηκαν από τον Herzl επιτεύχθηκαν, αν και ο στόχος αυτοπροστασίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αμερικανική και ευρωπαϊκή στρατιωτική βοήθεια μέχρι σήμερα.
Στο δοκίμιο του 1982 «Μια στρατηγική για το Ισραήλ στη δεκαετία του 1980» του Oded Yinon (Yinon & Shahak, 1982), συζητούνται περαιτέρω γεωπολιτικές ιδέες που σχετίζονται με την περιοχή, σύμφωνα με τη θέση του Ισραήλ και τις συγκρούσεις με τους γείτονές του.
Αυτό μπορεί να εξισωθεί με ένα εγχειρίδιο για τη διάλυση των αραβικών χωρών.
Ο συγγραφέας (Yinon) ισχυρίζεται ότι ο κόσμος περνά σε μια «νέα εποχή στην ανθρώπινη ιστορία», μπορεί επίσης να θεωρηθεί ως αληθής: Κάθε μέρα είναι μια νέα μέρα για ολόκληρη την ανθρωπότητα και η καθιέρωση εποχών είναι διαφορετική για διαφορετικούς πολιτισμούς παρά την αύξηση της παγκοσμιοποίησης.
Η εργασία προσδιορίζει το Ισραήλ κατά μήκος του δυτικού κόσμου, αναφέρει την απειλή ενός «πολυδιάστατου παγκόσμιου πολέμου» και «τις διαστάσεις της παγκόσμιας αντιπαράθεσης που θα μας αντιμετωπίσουμε στο μέλλον».
Είναι ένα κείμενο για τον πόλεμο ουσιαστικά. Αφού παρουσίασε εκτενώς διάφορες πτυχές της ποικιλομορφίας των αραβικών κοινωνιών, μερικές από τις οποίες είναι κοσμοπολίτικες για αιώνες ούτως ή άλλως, όπως η Αλγερία, η Αίγυπτος, ο Λίβανος, η Συρία, η Σαουδική Αραβία και το Ιράκ, το «σχέδιο» αρχίζει να παρουσιάζει σενάρια «διάλυσης» για αυτές τις χώρες κατά μήκος θρησκευτικών ή εθνοτικές γραμμές: ένα «χριστιανικό κοπτικό κράτος» στην Αίγυπτο, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε «κατάρρευση και διάλυση της Αιγύπτου», η σειρά του πυροδοτεί την πτώση της Λιβύης και του Σουδάν.
Επομένως, πώς αντικατοπτρίζεται ο στόχος του Μεγάλου Ισραήλ στη σύγχρονη βιβλιογραφία και τις αναφορές των μέσων ενημέρωσης που αναλύθηκαν παραπάνω;
Πιθανώς η πιο σημαντική πτυχή είναι ότι δεν διαφέρει πολύ από ό,τι ήταν στις αρχές του 20ου αιώνα, ή τη δεκαετία του 1980, από γεωπολιτική άποψη.
Ο Adrian Stein χρησιμοποιεί τον τίτλο «Από τον Ευφράτη στον Νείλο», ενώ ο Saoul Cohen πιμένει στην ίδια ορολογία που εξυπηρετούσε την προσπέραση της γης με τη βία και ορίζοντας χαρακτηριστικά για τις λεγόμενες «νέες» εποχές.
Οι θέσεις που φαίνεται να οδηγούν την επέκταση του Μεγάλου Ισραήλ φαίνεται να συνδέονται με την έννοια ενός δυναμικού κράτους, με την έννοια της εδαφικής επέκτασης για το Ισραήλ, αν αναλογιστεί κανείς την απειλή για την ασφάλεια που αναφέρθηκε παραπάνω, και τη διάλυση των αραβικών κρατών που συζητήθηκαν στο Oded Yinon σχέδιο. Όλα τα υλικά που αναλύθηκαν φαίνεται να είναι κρατοκεντρικά, ανεξάρτητα από την κατεύθυνσή τους
Η μηχανή προπαγάνδας
Η ανάπτυξη του πολιτικού λόγου ως εργαλείο για την υποστήριξη του ευρύτερου Ισραήλ (Behnam, 2023) αντανακλάται από την τελειοποίηση της πολιτικής «hasbara», δηλαδή της Πολιτικής Δημόσιας Διπλωματίας. Αυτό εξισώνεται με τον «έλεγχο της Αφήγησης ως Στοιχείο Στρατηγικής» από τον Πρέσβη Chas W. Freeman (Freeman, 2024), με το «Art of Deception» από ένα άρθρο του TRT World (TRT World, 2021) και με μια «μηχανη προπαγάνδας » του Sam Hamad (
Η προσέγγιση στο έργο του Μεγάλου Ισραήλ μπορεί να καθορίσει διάφορες περιφερειακές και παγκόσμιες αντιδράσεις.
Μέχρι πρόσφατα, η ουσιαστικά γκρίζα προσέγγιση στα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη, η οποία θα μπορούσε να εκληφθεί ως ένα μακροπρόθεσμο έργο διευθέτησης με αργούς ρυθμούς, καθώς είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των οικιστικών μονάδων, μαζί με αυτό που τα μέσα ενημέρωσης αποκαλούν συχνά αιγυπτιακά και λιβανέζικα οικονομικά και οι οικονομικές «δυσκολίες» έχουν εξασφαλίσει μια ορισμένη πρόοδο του Ισραήλ εκτός των συνόρων του του 1967.
Ωστόσο, αν και σημειώθηκαν και άλλες επιτυχίες, όπως οι προσφατες Συμφωνία του Αβραάμ, πρέπει επίσης να τονιστεί ότι δεν μπόρεσε να διατηρήσει την κατοχή της χερσονήσου του Σινά ή το κράτος-μαριονέτα που βοήθησε να δημιουργηθεί και να υποστηριχθεί στον Νότιο Λίβανο στη δεκαετία του '80.
Ομοίως, αν και η Συρία αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες, δεν διαλύθηκε. Ομοίως, η συμφωνία που υπέγραψε η Άγκυρα με τη Βαγδάτη πιθανότατα θα αυξήσει την ασφάλεια στην περιοχή του Ιρακινού Κουρδιστάν, αντί να δημιουργήσει περαιτέρω δυνατότητες για ευρύτερες συγκρούσεις.
Από αυτή την άποψη, το χαρακτηριστικό της «κατακερματισμένης ζώνης» αυτής της περιοχής φαίνεται να είναι μια μάλλον σταθερή αστάθεια παρά μια ασταθής: καμία σημαντική γεωπολιτική αλλαγή δεν έχει σημειωθεί μέχρι στιγμής και κανένα σύνορο δεν έχει ξαναχαραχθεί.
Επιπλέον, κράτη όπως το Ιράν, η Τουρκία και η Αίγυπτος έχουν γίνει πολύ προσεκτικά από αυτή την προοπτική και το Ιράκ φαίνεται να επανεμφανίζεται ως περιφερειακή οικονομική δύναμη που μπορεί να καταλύσει τις περιφερειακές σχέσεις ισχύος.
Αυτές οι βραχυπρόθεσμες περιφερειακές τάσεις φαίνεται να ενισχύουν την ικανότητα της περιοχής να αντιδρά σε ενδεχόμενη επέκταση των συνόρων του Ισραήλ με τη βία.
Ενώ η υποστήριξη του Ισραήλ στις ΗΠΑ παραμένει ισχυρή σε ολόκληρο το πολιτικό φάσμα, το πολιτικό και οικονομικό κόστος ενός πιθανού ευρύτερου πολέμου κοντά στα σύνορα του Ισραήλ μπορεί να αυξηθεί για την παραδοσιακή υπερδύναμη.
Στο ευρύτερο πλαίσιο του παραδείγματος αντιπαράθεσης υπερδυνάμεων, μιας γενικά αυξανόμενης αντιπαράθεσης και μιας πιθανής παγκόσμιας κούρσας εξοπλισμών, της οποίας οι υποτιθέμενοι στόχοι είναι η αυτοάμυνα, ανεξάρτητα από το νόημα, οι αμερικανικές προτεραιότητες μπορεί να γίνουν πιο έντονες σε αυτό το πλαίσιο. Όποια κι αν είναι αυτά.
Ένα πιθανό σχέδιο του Ισραήλ να γίνει εμπορικός κόμβος/διαδρομή που συνδέει την Ευρώπη με την Ασία και να κερδίσει μόχλευση ως προμηθευτής υδρογονανθράκων ειδικά για την Ευρώπη αντιμετωπίζει προκλήσεις από περισσότερες κατευθύνσεις: η Κίνα πιθανότατα θα παραμείνει χρήστης της υπάρχουσας διώρυγας του Σουέζ. Πιθανώς και η Ινδία, εκτός κι αν λάβει περισσότερα οικονομικά και πολιτικά κίνητρα από τους υποστηρικτές των εναλλακτικών λύσεων.
Ομοίως, η Τουρκία είναι ήδη σημαντικός κόμβος για αγωγούς φυσικού αερίου και πετρελαίου και αναδεικνύεται ως οδός και για την εμπορική οδό του Μεσαίου Διαδρόμου.
Ως εκ τούτου, ενώ το Ισραήλ μπορεί να προσφέρει εναλλακτικές σε παλιούς και νέους εμπορικούς δρόμους, η ίδια περιφερειακότητα και πολυπολικότητα που ανέφερε ο Cohen μπορεί να οδηγήσει σε νέα πρότυπα οικονομικής ανάπτυξης που θα απαιτήσουν από το Ισραήλ να φανταστεί νέες, αποτελεσματικές περιφερειακές πολιτικές, που θα μπορούσαν ή δεν θα μπορούσαν να βασιστούν στην ίδιο επίπεδο υποστήριξης από παραδοσιακούς εταίρους ασφαλείας.
Το εάν αυτά τα πιθανά νέα παραδείγματα είναι συμβατά με τον παραδοσιακό και πραγματικό στόχο του Μεγάλου Ισραήλ μένει να αναλυθεί, πρωτίστως από το Ισραήλ, τους γείτονές του και τους περιφερειακούς εταίρους του σε πρώτη φάση.
Δεν κάνει πίσω ο Netanyahu: Η απειλή από τη Συρία κλιμακώνεται
Οι απειλές της Συρίας απέναντι στο Ισραήλ παραμένουν παρά τον μετριοπαθή τόνο της ηγεσίας των τρομοκρατών πριν από μία εβδομάδα, δήλωσε την Κυριακή ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας Israel Katz, με δεδομένες στρατιωτικές κινήσεις της χώρας του για την αποτροπή απειλών ασφάλειας που προέρχονται από τη Συρία.
«Οι άμεσοι κίνδυνοι για τη χώρα δεν έχουν εκλείψει και οι τελευταίες εξελίξεις στη Συρία κλιμακώνουν την ένταση της απειλής, παρά τη μετριοπαθή εικόνα που παρουσιάζουν οι ηγέτες των ανταρτών επί του παρόντος», δήλωσε ο Katz απευθυνόμενος σε αξιωματούχους που εξετάζουν τον αμυντικό προϋπολογισμό του Ισραήλ, σύμφωνα με μία ανακοίνωση.
Ο νέος -εκ των πραγμάτων- ηγέτης της Συρίας, Ahmad al-Sharah δήλωσε το Σάββατο 14/12 ότι το Ισραήλ χρησιμοποιεί πλασματικά προσχήματα για να δικαιολογήσει τις επιθέσεις του στη Συρία, ενώ ο ίδιος, δεν ενδιαφέρεται για να εμπλακεί σε νέες διαμάχες, καθώς η Συρία επικεντρώνει την προσοχή της στην προσπάθεια της ανοικοδόμησης της.
Δικά μας για πάντα είχε διαμηνύσει ο Netanyahu, τονίζοντας πως ανοίγει «νέο κεφάλαιο στη Μέση Ανατολή»
Για πρώτη φορά μετά τον πόλεμο του Οκτωβρίου 1973, το Ισραήλ εισέβαλε στη νότια Συρία, ακόμα βαθύτερα στην ουδέτερη ζώνη και πέρα από τα κατεχόμενα εδάφη των Υψιπέδων του Golan.
Σε δηλώσεις του ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Benjamin Netanyahu υποστήριξε πως το κατεχόμενο και προσαρτημένο στο Ισραήλ τμήμα του συριακού υψιπέδου του Golan θα συνεχίσει να ανήκει στη χώρα του «για την αιωνιότητα».
«Σήμερα, όλος ο κόσμος κατανοεί την κεφαλαιώδη σημασία της παρουσίας μας πάνω στο Gollan κι όχι στους πρόποδες του Gollan.
Το Gollan θα παραμείνει μέρος του κράτους του Ισραήλ για την αιωνιότητα» είπε ο Netanyahu αναφέροντας πως «ο έλεγχος μας στα υψίπεδα του Gollan εγγυάται την ασφάλεια μας και την εθνική μας κυριαρχία».
Μάλιστα ο Netanyahu επικαλέστηκε και τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Donald Trump «διότι ανταποκρινόμενος σε αίτημά μου αναγνώρισε την εθνική κυριαρχία του Ισραήλ στο υψίπεδο του Gollan το 2019».
Νέο κεφάλαιο στη Μέση Ανατολή
Όπως είπε ο Netanyahu, ένα νέο κεφάλαιο έχει ανοίξει στη Μέση Ανατολή με την πτώση του καθεστώτος του Assad στη Συρία
Σύμφωνα με τον Netanyahu, το Ισραήλ νικά τους εχθρούς του βήμα - βήμα σε έναν «υπαρξιακό πόλεμο που μας επέβαλαν», ενώ υποστήριξε πως ο Assad ήταν βασικό συστατικό του ιρανικού άξονα του Κακού.
Σημειώνεται ότι ο στρατός του Ισραήλ κυρίευσε μέρος του υψιπέδου αυτού της Συρίας το 1967 κι απώθησε συριακή επίθεση με σκοπό να ανακαταληφθούν τα χαμένα εδάφη κατά τη διάρκεια του πολέμου του 1973.
Το Ισραήλ προσάρτησε το Gollan το 1981.
O OHE θεωρεί τα εδάφη αυτά κατεχόμενα και παράνομη την προσάρτηση τους βάσει του Διεθνούς Δικαίου, θέσεις πάντως τις οποίες αγνοεί τελείως το Ισραήλ.
Σημειώνεται πως σε δηλώσεις του ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας, Gideon Saar, είχε αναφέρει πως η εισβολή του ισραηλινού στρατού είναι ένα προσωρινό μέτρο και ότι το μόνο συμφέρον «είναι η ασφάλεια του Ισραήλ και των πολιτών του».
www.bankingnews.gr
Η κυβέρνηση του Benjamin Netanyahu στο Ισραήλ ενέκρινε την Κυριακή 15/12 σχέδιο για την επέκταση των ισραηλινών οικισμών στα Υψώματα του Golan που κατέχει, ενώ αναφέρει ότι έδρασε «υπό το γεγονός του πολέμου και του νέου πολεμικού μετώπου που αντιμετωπίζει από τη Συρία», αλλά κι από μία επιθυμία για το διπλασιασμό του πληθυσμού του Ισραήλ στα υψώματα.
«Η ενίσχυση του Golan είναι ενίσχυση του Κράτους του Ισραήλ και είναι ιδιαιτέρως σημαντική την περίοδο αυτή. Θα συνεχίσουμε να είμαστε δεσμευμένοι σε αυτό για την ανάπτυξη και τον εποικισμό τους», ανέφερε σε μία ανακοίνωσή του, ο πρωθυπουργός Benjamin Netanyahu.
Το σχέδιο Μεγάλο Ισραήλ και η σύγχρονη εκδοχή του
Η πρόσφατη φωτογραφία ενός στρατιώτη των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων (IDF) με το σήμα του Greater Israel στη στολή προκάλεσε οργή στις αραβικές χώρες (Middle East Monitor, 2024).
Η γη της επαγγελίας του Ισραήλ, όπως περιγράφεται στη φωτογραφία του σήματος, περιλαμβάνει περιοχές από τον Νείλο έως τον Ευφράτη, από τη Μεδίνα έως τον Λίβανο, συμπεριλαμβανομένων εδαφών από την Αίγυπτο, τον Λίβανο, τη Συρία, το Ιράκ, τη Σαουδική Αραβία, ολόκληρη την Ιορδανία και τα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη.
O χάρτης αντικατοπτρίζει τη δήλωση του διανοούμενου σιωνιστή Theodor Herzl, από την οποία έχει περάσει πάνω από έναν αιώνα: Συζητήσαμε με τον Bodenheimer τις απαιτήσεις που θα κάνουμε. Περιοχή: από το ρυάκι της Αιγύπτου μέχρι τον Ευφράτη…»και με νεότερες περιπτώσεις αυτής της εδαφικής επέκτασης επιθυμητές, που εκφράστηκαν από το σχέδιο Oded Yinon και τον Saul
Οι γεωπολιτικές αντιλήψεις αυτές μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν και την επιθετική στάση εναντίον των γειτόνων και των περιφερειακών του Ισραήλ χωρών.
Ως εκ τούτου, μάλλον δεν είναι η ύπαρξη του σχεδίου που πυροδότησε οργή, αλλά η εμφάνισή του στον ευρύτερο χώρο των social media.
Αυτή η άποψη για το μέλλον της περιοχής δεν είναι ούτε νέα ούτε σπάνια.
Σε μια δήλωσηη του Ιανουαρίου 2024, ο Ισραηλινός Avi Lipkin δήλωσε: «… τελικά, τα σύνορά μας θα εκτείνονται από τον Λίβανο στη Μεγάλη Έρημο, που είναι η Σαουδική Αραβία, και στη συνέχεια από τη Μεσόγειο μέχρι τον Ευφράτη. Και ποιος βρίσκεται στην άλλη πλευρά του Ευφράτη; Οι Κούρδοι! Και οι Κούρδοι είναι φίλοι.
Έχουμε λοιπόν πίσω μας τη Μεσόγειο, τους Κούρδους μπροστά μας, τον Λίβανο, που πραγματικά χρειάζεται την ομπρέλα προστασίας του Ισραήλ, και μετά θα πάρουμε, πιστεύω ότι θα πάρουμε τη Μέκκα, τη Μεδίνα και το Όρος Σινά, και να εξαγνίστε αυτά τα μέρη» (muslimi.official, 2024), (Middle East Monitor 1, 2024).
Οι μαξιμαλιστικές απαιτήσεις του Μεγάλου Ισραήλ που εκφράζονται στα ημερολόγια του Theodor Herzl, στο σχέδιο Oded Yinon και σε πιο πρόσφατους γεωπολιτικούς στόχους που διατυπώθηκαν από τον Saul Cohen, οι οποίοι φαίνεται να δείχνουν σταθερά προς την κατεύθυνση ενός Ισραήλ να καταλάβει περαιτέρω εδάφηαπό τους γείτονές του.
Οι απαιτήσεις σε εδάφη και η Βίβλος
Ο Theodor Herzl οργάνωσε προσωπικά την πρώτη σιωνιστική διάσκεψη μεταξύ 29ης και 31ης Αυγούστου 1897 στο Stadtcasino της Βασιλείας (Stein, 2024).
Είναι μάλλον δύσκολο να προσδιοριστεί ο βαθμός αποδοχής των απαιτήσεων του Herzl για γη.
Υπάρχει μια ευρεία συμφωνία μεταξύ των ερευνητών ότι η Βίβλος δεν αντιπροσωπεύει μια επιστημονική ιστορική πηγή, επομένως η αφήγηση της επιστροφής στο Ισραήλ ή του Μεγάλου Ισραήλ μπορεί να συσχετιστεί με έναν επιχειρηματολογικό λόγο, όχι με μια λεπτομερή ιστορία της περιοχής ή με δημογραφικές πραγματικότητες επί τόπου .
Χωρίς να αρνείται αυτή την πιθανότητα, μπορεί επίσης να παρατηρήσει ότι η ζήτηση μοιάζει με προτάσεις συμφωνίας για ορισμένους λήπτες αποφάσεων σε ορισμένες χρονικές στιγμές της ιστορίας, παρά με σαφή οριοθέτηση εδάφους: μπορεί να είναι μαξιμαλιστική, προκειμένου να επιτευχθούν όσο το δυνατόν περισσότερα μέσω διαπραγματεύσεων , και παρουσιάζεται ως δυναμική όταν απαντάτε στον πρίγκιπα Hohenlohe ότι περισσότεροι μετανάστες θα απαιτήσουν περισσότερη γη.
Μια άλλη σχετική πτυχή της ζήτησης γης είναι η ετοιμότητα αγοράς της γης από Άραβες και Έλληνες ιδιοκτήτες (Herzl, Ed. Patai, & Transl. Zohn, 1960, σ. 702).
Εάν αυτή η γη ήταν ισραηλινή, γιατί να την αγοράσετε από υπάρχοντες, νόμιμους ιδιοκτήτες; Και πρέπει η θέση της «άγονης» γης, που διαδίδεται στα μέσα ενημέρωσης, ή της «κενής γης» (Herzl, Ed. Patai, & Transl. Zohn, 1960, σ. 1363) να ισχύει, πάλι, γιατί να την αγοράσουμε;
Κατά συνέπεια, μπορεί να υποστηριχθεί ότι ο χαρακτήρας των απαιτήσεων γης του Herzl δεν είναι καθολικός.
Αν και υπήρχαν λόγοι για το Σιωνιστικό Κίνημα να εξετάσει το ενδεχόμενο να ιδρύσει ένα ανεξάρτητο εβραϊκό κράτος, η τοποθεσία και ο τρόπος υλοποίησης ενός τέτοιου έργου υπόκεινταν σε μακρύτερες, προηγούμενες διαπραγματεύσεις με εγγυητές της εξουσίας εκείνης της εποχής, δηλαδή τις πρώην αποικιακές δυνάμεις, τη Γερμανία και αργότερα την Ηνωμένες Πολιτείες.
Αυτές ήταν υποκειμενικές συμφωνίες.
Το 1948, το κράτος του Ισραήλ ιδρύθηκε σε κατοικημένα παλαιστινιακά εδάφη και παρόλο που έχει αγοραστεί γη, σύμφωνα με πληροφορίες, περισσότεροι από 750.000 Παλαιστίνιοι εκτοπίστηκαν βίαια από τα σπίτια τους.
Ο εκτοπισμός Παλαιστινίων και οι συγκρούσεις στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη συνεχίζονται. Το Ισραήλ πολέμησε επίσης πολλές φορές με τις αραβικές γειτονικές του χώρες και η περιοχή παραμένει σχετικά ασταθής.
Το όραμα του Oded Yinon και το Lebensraum
Οι στόχοι αυτονομίας και αυτοπροστασίας που δηλώθηκαν από τον Herzl επιτεύχθηκαν, αν και ο στόχος αυτοπροστασίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αμερικανική και ευρωπαϊκή στρατιωτική βοήθεια μέχρι σήμερα.
Στο δοκίμιο του 1982 «Μια στρατηγική για το Ισραήλ στη δεκαετία του 1980» του Oded Yinon (Yinon & Shahak, 1982), συζητούνται περαιτέρω γεωπολιτικές ιδέες που σχετίζονται με την περιοχή, σύμφωνα με τη θέση του Ισραήλ και τις συγκρούσεις με τους γείτονές του.
Αυτό μπορεί να εξισωθεί με ένα εγχειρίδιο για τη διάλυση των αραβικών χωρών.
Ο συγγραφέας (Yinon) ισχυρίζεται ότι ο κόσμος περνά σε μια «νέα εποχή στην ανθρώπινη ιστορία», μπορεί επίσης να θεωρηθεί ως αληθής: Κάθε μέρα είναι μια νέα μέρα για ολόκληρη την ανθρωπότητα και η καθιέρωση εποχών είναι διαφορετική για διαφορετικούς πολιτισμούς παρά την αύξηση της παγκοσμιοποίησης.
Η εργασία προσδιορίζει το Ισραήλ κατά μήκος του δυτικού κόσμου, αναφέρει την απειλή ενός «πολυδιάστατου παγκόσμιου πολέμου» και «τις διαστάσεις της παγκόσμιας αντιπαράθεσης που θα μας αντιμετωπίσουμε στο μέλλον».
Είναι ένα κείμενο για τον πόλεμο ουσιαστικά. Αφού παρουσίασε εκτενώς διάφορες πτυχές της ποικιλομορφίας των αραβικών κοινωνιών, μερικές από τις οποίες είναι κοσμοπολίτικες για αιώνες ούτως ή άλλως, όπως η Αλγερία, η Αίγυπτος, ο Λίβανος, η Συρία, η Σαουδική Αραβία και το Ιράκ, το «σχέδιο» αρχίζει να παρουσιάζει σενάρια «διάλυσης» για αυτές τις χώρες κατά μήκος θρησκευτικών ή εθνοτικές γραμμές: ένα «χριστιανικό κοπτικό κράτος» στην Αίγυπτο, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε «κατάρρευση και διάλυση της Αιγύπτου», η σειρά του πυροδοτεί την πτώση της Λιβύης και του Σουδάν.
Επομένως, πώς αντικατοπτρίζεται ο στόχος του Μεγάλου Ισραήλ στη σύγχρονη βιβλιογραφία και τις αναφορές των μέσων ενημέρωσης που αναλύθηκαν παραπάνω;
Πιθανώς η πιο σημαντική πτυχή είναι ότι δεν διαφέρει πολύ από ό,τι ήταν στις αρχές του 20ου αιώνα, ή τη δεκαετία του 1980, από γεωπολιτική άποψη.
Ο Adrian Stein χρησιμοποιεί τον τίτλο «Από τον Ευφράτη στον Νείλο», ενώ ο Saoul Cohen πιμένει στην ίδια ορολογία που εξυπηρετούσε την προσπέραση της γης με τη βία και ορίζοντας χαρακτηριστικά για τις λεγόμενες «νέες» εποχές.
Οι θέσεις που φαίνεται να οδηγούν την επέκταση του Μεγάλου Ισραήλ φαίνεται να συνδέονται με την έννοια ενός δυναμικού κράτους, με την έννοια της εδαφικής επέκτασης για το Ισραήλ, αν αναλογιστεί κανείς την απειλή για την ασφάλεια που αναφέρθηκε παραπάνω, και τη διάλυση των αραβικών κρατών που συζητήθηκαν στο Oded Yinon σχέδιο. Όλα τα υλικά που αναλύθηκαν φαίνεται να είναι κρατοκεντρικά, ανεξάρτητα από την κατεύθυνσή τους
Η μηχανή προπαγάνδας
Η ανάπτυξη του πολιτικού λόγου ως εργαλείο για την υποστήριξη του ευρύτερου Ισραήλ (Behnam, 2023) αντανακλάται από την τελειοποίηση της πολιτικής «hasbara», δηλαδή της Πολιτικής Δημόσιας Διπλωματίας. Αυτό εξισώνεται με τον «έλεγχο της Αφήγησης ως Στοιχείο Στρατηγικής» από τον Πρέσβη Chas W. Freeman (Freeman, 2024), με το «Art of Deception» από ένα άρθρο του TRT World (TRT World, 2021) και με μια «μηχανη προπαγάνδας » του Sam Hamad (
Η προσέγγιση στο έργο του Μεγάλου Ισραήλ μπορεί να καθορίσει διάφορες περιφερειακές και παγκόσμιες αντιδράσεις.
Μέχρι πρόσφατα, η ουσιαστικά γκρίζα προσέγγιση στα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη, η οποία θα μπορούσε να εκληφθεί ως ένα μακροπρόθεσμο έργο διευθέτησης με αργούς ρυθμούς, καθώς είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των οικιστικών μονάδων, μαζί με αυτό που τα μέσα ενημέρωσης αποκαλούν συχνά αιγυπτιακά και λιβανέζικα οικονομικά και οι οικονομικές «δυσκολίες» έχουν εξασφαλίσει μια ορισμένη πρόοδο του Ισραήλ εκτός των συνόρων του του 1967.
Ωστόσο, αν και σημειώθηκαν και άλλες επιτυχίες, όπως οι προσφατες Συμφωνία του Αβραάμ, πρέπει επίσης να τονιστεί ότι δεν μπόρεσε να διατηρήσει την κατοχή της χερσονήσου του Σινά ή το κράτος-μαριονέτα που βοήθησε να δημιουργηθεί και να υποστηριχθεί στον Νότιο Λίβανο στη δεκαετία του '80.
Ομοίως, αν και η Συρία αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες, δεν διαλύθηκε. Ομοίως, η συμφωνία που υπέγραψε η Άγκυρα με τη Βαγδάτη πιθανότατα θα αυξήσει την ασφάλεια στην περιοχή του Ιρακινού Κουρδιστάν, αντί να δημιουργήσει περαιτέρω δυνατότητες για ευρύτερες συγκρούσεις.
Από αυτή την άποψη, το χαρακτηριστικό της «κατακερματισμένης ζώνης» αυτής της περιοχής φαίνεται να είναι μια μάλλον σταθερή αστάθεια παρά μια ασταθής: καμία σημαντική γεωπολιτική αλλαγή δεν έχει σημειωθεί μέχρι στιγμής και κανένα σύνορο δεν έχει ξαναχαραχθεί.
Επιπλέον, κράτη όπως το Ιράν, η Τουρκία και η Αίγυπτος έχουν γίνει πολύ προσεκτικά από αυτή την προοπτική και το Ιράκ φαίνεται να επανεμφανίζεται ως περιφερειακή οικονομική δύναμη που μπορεί να καταλύσει τις περιφερειακές σχέσεις ισχύος.
Αυτές οι βραχυπρόθεσμες περιφερειακές τάσεις φαίνεται να ενισχύουν την ικανότητα της περιοχής να αντιδρά σε ενδεχόμενη επέκταση των συνόρων του Ισραήλ με τη βία.
Ενώ η υποστήριξη του Ισραήλ στις ΗΠΑ παραμένει ισχυρή σε ολόκληρο το πολιτικό φάσμα, το πολιτικό και οικονομικό κόστος ενός πιθανού ευρύτερου πολέμου κοντά στα σύνορα του Ισραήλ μπορεί να αυξηθεί για την παραδοσιακή υπερδύναμη.
Στο ευρύτερο πλαίσιο του παραδείγματος αντιπαράθεσης υπερδυνάμεων, μιας γενικά αυξανόμενης αντιπαράθεσης και μιας πιθανής παγκόσμιας κούρσας εξοπλισμών, της οποίας οι υποτιθέμενοι στόχοι είναι η αυτοάμυνα, ανεξάρτητα από το νόημα, οι αμερικανικές προτεραιότητες μπορεί να γίνουν πιο έντονες σε αυτό το πλαίσιο. Όποια κι αν είναι αυτά.
Ένα πιθανό σχέδιο του Ισραήλ να γίνει εμπορικός κόμβος/διαδρομή που συνδέει την Ευρώπη με την Ασία και να κερδίσει μόχλευση ως προμηθευτής υδρογονανθράκων ειδικά για την Ευρώπη αντιμετωπίζει προκλήσεις από περισσότερες κατευθύνσεις: η Κίνα πιθανότατα θα παραμείνει χρήστης της υπάρχουσας διώρυγας του Σουέζ. Πιθανώς και η Ινδία, εκτός κι αν λάβει περισσότερα οικονομικά και πολιτικά κίνητρα από τους υποστηρικτές των εναλλακτικών λύσεων.
Ομοίως, η Τουρκία είναι ήδη σημαντικός κόμβος για αγωγούς φυσικού αερίου και πετρελαίου και αναδεικνύεται ως οδός και για την εμπορική οδό του Μεσαίου Διαδρόμου.
Ως εκ τούτου, ενώ το Ισραήλ μπορεί να προσφέρει εναλλακτικές σε παλιούς και νέους εμπορικούς δρόμους, η ίδια περιφερειακότητα και πολυπολικότητα που ανέφερε ο Cohen μπορεί να οδηγήσει σε νέα πρότυπα οικονομικής ανάπτυξης που θα απαιτήσουν από το Ισραήλ να φανταστεί νέες, αποτελεσματικές περιφερειακές πολιτικές, που θα μπορούσαν ή δεν θα μπορούσαν να βασιστούν στην ίδιο επίπεδο υποστήριξης από παραδοσιακούς εταίρους ασφαλείας.
Το εάν αυτά τα πιθανά νέα παραδείγματα είναι συμβατά με τον παραδοσιακό και πραγματικό στόχο του Μεγάλου Ισραήλ μένει να αναλυθεί, πρωτίστως από το Ισραήλ, τους γείτονές του και τους περιφερειακούς εταίρους του σε πρώτη φάση.
Δεν κάνει πίσω ο Netanyahu: Η απειλή από τη Συρία κλιμακώνεται
Οι απειλές της Συρίας απέναντι στο Ισραήλ παραμένουν παρά τον μετριοπαθή τόνο της ηγεσίας των τρομοκρατών πριν από μία εβδομάδα, δήλωσε την Κυριακή ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας Israel Katz, με δεδομένες στρατιωτικές κινήσεις της χώρας του για την αποτροπή απειλών ασφάλειας που προέρχονται από τη Συρία.
«Οι άμεσοι κίνδυνοι για τη χώρα δεν έχουν εκλείψει και οι τελευταίες εξελίξεις στη Συρία κλιμακώνουν την ένταση της απειλής, παρά τη μετριοπαθή εικόνα που παρουσιάζουν οι ηγέτες των ανταρτών επί του παρόντος», δήλωσε ο Katz απευθυνόμενος σε αξιωματούχους που εξετάζουν τον αμυντικό προϋπολογισμό του Ισραήλ, σύμφωνα με μία ανακοίνωση.
Ο νέος -εκ των πραγμάτων- ηγέτης της Συρίας, Ahmad al-Sharah δήλωσε το Σάββατο 14/12 ότι το Ισραήλ χρησιμοποιεί πλασματικά προσχήματα για να δικαιολογήσει τις επιθέσεις του στη Συρία, ενώ ο ίδιος, δεν ενδιαφέρεται για να εμπλακεί σε νέες διαμάχες, καθώς η Συρία επικεντρώνει την προσοχή της στην προσπάθεια της ανοικοδόμησης της.
Δικά μας για πάντα είχε διαμηνύσει ο Netanyahu, τονίζοντας πως ανοίγει «νέο κεφάλαιο στη Μέση Ανατολή»
Για πρώτη φορά μετά τον πόλεμο του Οκτωβρίου 1973, το Ισραήλ εισέβαλε στη νότια Συρία, ακόμα βαθύτερα στην ουδέτερη ζώνη και πέρα από τα κατεχόμενα εδάφη των Υψιπέδων του Golan.
Σε δηλώσεις του ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Benjamin Netanyahu υποστήριξε πως το κατεχόμενο και προσαρτημένο στο Ισραήλ τμήμα του συριακού υψιπέδου του Golan θα συνεχίσει να ανήκει στη χώρα του «για την αιωνιότητα».
«Σήμερα, όλος ο κόσμος κατανοεί την κεφαλαιώδη σημασία της παρουσίας μας πάνω στο Gollan κι όχι στους πρόποδες του Gollan.
Το Gollan θα παραμείνει μέρος του κράτους του Ισραήλ για την αιωνιότητα» είπε ο Netanyahu αναφέροντας πως «ο έλεγχος μας στα υψίπεδα του Gollan εγγυάται την ασφάλεια μας και την εθνική μας κυριαρχία».
Μάλιστα ο Netanyahu επικαλέστηκε και τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Donald Trump «διότι ανταποκρινόμενος σε αίτημά μου αναγνώρισε την εθνική κυριαρχία του Ισραήλ στο υψίπεδο του Gollan το 2019».
Νέο κεφάλαιο στη Μέση Ανατολή
Όπως είπε ο Netanyahu, ένα νέο κεφάλαιο έχει ανοίξει στη Μέση Ανατολή με την πτώση του καθεστώτος του Assad στη Συρία
Σύμφωνα με τον Netanyahu, το Ισραήλ νικά τους εχθρούς του βήμα - βήμα σε έναν «υπαρξιακό πόλεμο που μας επέβαλαν», ενώ υποστήριξε πως ο Assad ήταν βασικό συστατικό του ιρανικού άξονα του Κακού.
Σημειώνεται ότι ο στρατός του Ισραήλ κυρίευσε μέρος του υψιπέδου αυτού της Συρίας το 1967 κι απώθησε συριακή επίθεση με σκοπό να ανακαταληφθούν τα χαμένα εδάφη κατά τη διάρκεια του πολέμου του 1973.
Το Ισραήλ προσάρτησε το Gollan το 1981.
O OHE θεωρεί τα εδάφη αυτά κατεχόμενα και παράνομη την προσάρτηση τους βάσει του Διεθνούς Δικαίου, θέσεις πάντως τις οποίες αγνοεί τελείως το Ισραήλ.
Σημειώνεται πως σε δηλώσεις του ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας, Gideon Saar, είχε αναφέρει πως η εισβολή του ισραηλινού στρατού είναι ένα προσωρινό μέτρο και ότι το μόνο συμφέρον «είναι η ασφάλεια του Ισραήλ και των πολιτών του».
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών