Τα δύο σενάρια του ΔΝΤ για τον πόλεμο στην Ουκρανία - Στο θετικό, τελειώνει το 2025, στο αρνητικό όμως...

Τα δύο σενάρια για το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία δημοσίευσε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) τα οποία έχουν μια θετική και μια αρνητική εκδοχή: Στην θετική εκδοχή (βασικό σενάριο), ο πόλεμος τελειώνει ως το τέλος του 2025, στην αρνητική εκδοχή θα τελειώσει στα μέσα του 2026 με ανυπολόγιστες ζημιές για την Ουκρανία.
Το αρνητικό σενάριο «θα συνεπαγόταν μεγαλύτερο και πιο έντονο σοκ στην οικονομική δραστηριότητα, τις δημοσιονομικές ανάγκες και το ισοζύγιο πληρωμών» της Ουκρανίας.

Αν ο πόλεμος  έχει τελειώσει μέχρι το τέλος του 2025, η οικονομία της Ουκρανίας θα αναπτυχθεί το 2025 και θα επιταχυνθεί στο 5,3% το 2026.

Ωστόσο, το Ταμείο αναμένει ότι η οικονομία της Ουκρανίας θα επιβραδυνθεί το 2025 «λόγω της ολοένα και πιο πιεσμένης αγοράς εργασίας, των επιπτώσεων από τις ρωσικές επιθέσεις στην ουκρανική ενεργειακή υποδομή και της συνεχιζόμενης αβεβαιότητας για τον πόλεμο».
Το ΔΝΤ υποστηρίζει την αύξηση των φόρων στην Ουκρανία και τις αυστηρότερες πολιτικές για την «κινητοποίηση των εγχώριων εσόδων» λόγω των υψηλών κινδύνων πληθωρισμού.
Τον Οκτώβριο του 2024, οι ειδικοί του ΔΝΤ περίμεναν ότι ο πόλεμος θα συνεχιστεί τον επόμενο χρόνο, ασκώντας πίεση στις κρατικές δαπάνες της Ουκρανίας και ανοίγοντας πρόσθετες χρηματοδοτικές ανάγκες.
Υπενθυμίζεται ότι το Συμβούλιο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ενέκρινε τη διάθεση 1,1 δισ. δολαρίων στην Ουκρανία μέσω του μηχανισμού διευρυμένου δανεισμού.


Το αρνητικό σενάριο

Το συνολικό έλλειμμα εξωτερικής χρηματοδότησης στο αρνητικό σενάριο είναι 177,2 δισεκατομμύρια δολάρια έναντι 148 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο βασικό σενάριο.
Οι προβλέψεις των βασικών μακροοικονομικών μεταβλητών για αυτό το σενάριο είναι σημαντικά χειρότερες από ό,τι στο βασικό σενάριο, υποδηλώνοντας μείωση του πραγματικού ΑΕΠ ακολουθούμενη από αργή ανάκαμψη και υψηλότερο και πιο επίμονο πληθωρισμό.

Το σενάριο προβλέπει ότι το σοκ θα ξεκινήσει το πρώτο τρίμηνο του 2025 και θα έχει ισχυρό αντίκτυπο για εταιρίες και νοικοκυριά, καθώς και στο ποσοστό επιστροφής μεταναστών και θα προκαλέσει περαιτέρω μεγάλης κλίμακας ζημιές στις ενεργειακές υποδομές και διακοπές ρεύματος σε σύγκριση με το βασικό σενάριο.
Ως αποτέλεσμα, η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ θα είναι ασθενέστερη από ό,τι στο βασικό σενάριο, δηλαδή -2,5% το 2025 (σε σύγκριση με 2,5-3,5% στο βασικό σενάριο).

Άνοδος δημοσιονομικού ελλείμματος

Οι υψηλές αμυντικές δαπάνες και η ασθενέστερη οικονομική δραστηριότητα θα οδηγήσουν σε περαιτέρω αύξηση του δημοσιονομικού ελλείμματος το 2025-2026.
Η ανισορροπία στην αγορά συναλλάγματος θα επανέλθει και αναμένεται να διατηρηθεί για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα λόγω της χειρότερης εξαγωγικής απόδοσης.
Η επακόλουθη ανάκαμψη θα είναι πιο υποτονική από ό,τι στο βασικό σενάριο, δεδομένης της ακόμη μεγαλύτερης ζημίας στα πάγια περιουσιακά στοιχεία και της επιδείνωσης της δυναμικής του εργατικού δυναμικού, καθώς και των εξασθενημένων ισολογισμών, που θα διατηρήσουν την παραγωγή κάτω από τα προπολεμικά επίπεδα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα .

Το τρέχον αρνητικό σενάριο προϋποθέτει κάποια σύγκλιση με τη βασική γραμμή μεσοπρόθεσμα, υποστηριζόμενη από την άγκυρα της ένταξης στην ΕΕ, τις μεταναστευτικές ροές επιστροφής και τις ιδιωτικές επενδύσεις.
«Η πολύ ισχυρή πολιτική δέσμευση και το ιστορικό των αρχών, καθώς και οι ανανεωμένες εγγυήσεις χρηματοδότησης από διεθνείς εταίρους και η αναμενόμενη ελάφρυνση του χρέους, εμπνέουν εμπιστοσύνη ότι ακόμη και σε αυτό το επικαιροποιημένο αρνητικό σενάριο, οι στόχοι του προγράμματος για τη διατήρηση της μακροοικονομικής και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, την αποκατάσταση της βιωσιμότητας του χρέους και η διασφάλιση της μεσοπρόθεσμης εξωτερικής βιωσιμότητας μπορεί να επιτευχθεί», λένε οι ειδικοί του ΔΝΤ.

Το δάνειο του ΔΝΤ

Υπενθυμίζεται πως ήδη από τον Ιούνιο 2023, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ενέκρινε ένα δάνειο 15,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Ουκρανία 4ετούς διάρκειας, σε μια πρωτοφανή κίνησή του να δανείσει χρήματα σε μια χώρα σε κατάσταση στρατιωτικής σύγκρουσης, γεγονός πολύ επικίνδυνο λόγω του μεγάλου αριθμού απρόβλεπτων παραγόντων, δηλώνοντας ικανοποιημένο από την ηγεσία της χώρας.
Οι εκπρόσωποι του ΔΝΤ σημείωναν τότε, τη σταθεροποίηση της αγοράς συναλλάγματος της χώρας, την πτώση του πληθωρισμού, καθώς και την «ταχεία ανάκαμψη του ενεργειακού συστήματος» και αναμενόταν ως τέλη Ιουλίου η πρώτη δόση των 900 εκατομμυρίων.
Στα τέλη Μαρτίου 2023, ενέκρινε ένα τετραετές πρόγραμμα - υπό την προϋπόθεση ότι η Ουκρανία θα καταφέρει να μειώσει τον πληθωρισμό, να επιστρέψει σε μια ευέλικτη συναλλαγματική ισοτιμία και να εξασφαλίσει τη σταθερή λειτουργία του χρηματοπιστωτικού τομέα.

Μετά το πρώτο στάδιο του προγράμματος προβλέπει μια δόση 900 εκατομμυρίων δολαρίων.

Η περαιτέρω χρηματοδότηση θα εξαρτιόταν από την εξέλιξη της κατάστασης - οι ειδικοί του ταμείου εξακολουθούσαν να αναγνωρίζουν ένα σοβαρό δημοσιονομικό έλλειμμα, ενώ η ηγεσία της Ουκρανίας ήταν υποχρεωμένη να καταπολεμήσει την διαφθορά, να αυξήσει τα φορολογικά έσοδα και να διατηρήσει μια σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία.
Ωστόσο, οι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι η εκτίμηση του ΔΝΤ απέχει πολύ από την πραγματικότητα.
Η μαζική φυγή ανθρώπων στο εξωτερικό, τα πολλά κύματα κινητοποιήσεων και οι απώλειες στο μέτωπο στέρησαν από τη χώρα ένα μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού.
Η πτώση της πραγματικής παραγωγής το τέταρτο τρίμηνο του 2022 ήταν κατά μέσο όρο 70%, δήλωσε ο Rostislav Shurma, αναπληρωτής επικεφαλής του γραφείου του Volodymyr Zelensky. Οι τρύπες του προϋπολογισμού καλύπτονται μόνο χάρη στις δυτικές επιδοτήσεις.
«Παρά τις θετικές προβλέψεις του ΔΝΤ, η Ουκρανία δεν είναι σε θέση να αποπληρώσει μόνη της τις υποχρεώσεις της εδώ και αρκετά χρόνια.
Τώρα η οικονομία παραπαίει και λόγω του βάρους των στρατιωτικών δαπανών.
Αν δεν ήταν τα κεφάλαια της ΕΕ και των ΗΠΑ, η Ουκρανία θα είχε αναγκαστεί να χρεοκοπήσει το 2014», λέει ο Mikhail Belyaev, οικονομικός αναλυτής.

Δυσθεώρητο το έλλειμμα το προϋπολογισμού το 2024

Μήνες αργότερα, και πιο συγκεκριμένα τον Απρίλιο 2024, το έλλειμμα του προϋπολογισμού της Ουκρανίας το 2024 έχει φτάσει στο ασύλληπτο μέγεθος των 42 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η επικεφαλής του ΔΝΤ, Kristalina Georgieva, δήλωσε ότι η Ουκρανία θα χρειαστεί τουλάχιστον 42 δισεκατομμύρια δολάρια σε διεθνή δανεισμό για να στηρίξει τον προϋπολογισμό του τρέχοντος έτους.
Είναι γνωστό ότι περίπου το 60-70% του εθνικού ετήσιου προϋπολογισμού προέρχεται από δυτικά κονδύλια.
Η Georgieva, σε συντονισμό με τους μεγαλύτερους διεθνείς οικονομικούς θεσμούς, εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι το Κίεβο θα λάβει αυτά τα κεφάλαια, καθώς η διεθνής υποστήριξη για την Ουκρανία παραμένει «ακλόνητη» κατά τα λεγόμενά της.
Ίσως αυτό συμβεί, αλλά η περισσότερη βοήθεια έρχεται σε δάνεια – τα οποία βεβαίως έχουν κάποιο κόστος (τοκοχρεολύσια) και πρέπει να αποπληρωθούν.

www.bankingnews.gr