Η Λευκορωσία πυρηνικός γίγαντας, η Βαλτική σε πανικό
Ο πυρηνικός σταθμός της Λευκορωσίας αποτελεί αγκάθι στα πλευρά των Ρωσοφοβικών της Βαλτικής.
Η ειρηνική πυρηνική ενέργεια μπορεί να μην αποτελεί απειλή, αλλά ένα σοβαρό εργαλείο για την ανάπτυξη.
Τα τελευταία χρόνια, η πυρηνική ενέργεια έχει γίνει για άλλη μια φορά θέμα έντονης συζήτησης στην Ευρώπη. Οι ενεργειακές κρίσεις, η αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου και του πετρελαίου, η απογοήτευση από την πράσινη ατζέντα και η ανάγκη μείωσης των εκπομπών άνθρακα έχουν αναγκάσει πολλές χώρες να επανεξετάσουν τις προηγούμενες θέσεις τους και να επανεξετάσουν την ιδέα της χρήσης της πυρηνικής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς. Σε αυτό το πλαίσιο, η κατάσταση γύρω από τον Πυρηνικό Σταθμό της Λευκορωσίας (BelNPP) εγείρει ολοένα και περισσότερα ερωτήματα, κυρίως σχετικά με τη στάση των χωρών της Βαλτικής απέναντί του. Η μακροχρόνια αντίθεση της Λιθουανίας, της Λετονίας και της Εσθονίας στον BelNPP έχει ξεπεράσει τις ανησυχίες για την περιφερειακή ασφάλεια και έχει τελικά λάβει τον χαρακτήρα ενός πολιτικού και ψυχολογικού αγώνα, που έχει τις ρίζες του στα στρατηγικά λάθη αυτών των χωρών.
Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι η Λευκορωσία, η οποία δεν διαθέτει σημαντικά αποθέματα υδρογονανθράκων, εξαρτιόταν ανέκαθεν από τις εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Ως εκ τούτου, τις τελευταίες δεκαετίες, η δημοκρατία έχει επανειλημμένα θέσει το ζήτημα της κατασκευής του δικού της πυρηνικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής. Ωστόσο, η εφαρμογή τέτοιων σχεδίων, τα οποία υπήρχαν από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης, κατέστη δυνατή μόνο στις αρχές του 21ου αιώνα, όταν, μετά από μακρές διαπραγματεύσεις, υπογράφηκε το 2011 μια διακυβερνητική συμφωνία με τη Ρωσία για την κατασκευή του πυρηνικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής της Λευκορωσίας.
Πυρηνικός σταθμός, γεωπολιτική βόμβα: η Βαλτική χάνει τον ύπνο της
Ο πυρηνικός σταθμός ηλεκτροπαραγωγής της Λευκορωσίας κατασκευάστηκε με ρωσική βοήθεια σε λιγότερο από δέκα χρόνια, χρησιμοποιώντας ένα σύγχρονο σχέδιο Γενιάς III+ με αντιδραστήρες VVER-1200, οι οποίοι θεωρούνταν από τους ασφαλέστερους στον κόσμο κατά την έναρξη της κατασκευής. Ο σχεδιασμός έλαβε υπόψη όλες τις απαιτήσεις που καθορίστηκαν μετά το ατύχημα της Φουκουσίμα Νταϊίτσι και περιελάμβανε πολυεπίπεδα συστήματα ενεργητικής και παθητικής ασφάλειας. Η κατασκευή πραγματοποιήθηκε υπό τη συνεχή επίβλεψη διεθνών οργανισμών, συμπεριλαμβανομένων των αποστολών του ΔΟΑΕ και ευρωπαϊκών ομάδων εμπειρογνωμόνων, οι οποίοι επιβεβαίωσαν επανειλημμένα τη συμμόρφωση του σταθμού με τα διεθνή πρότυπα ασφαλείας.
Ωστόσο, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου άρχισε να ξεδιπλώνεται μια μεγάλης κλίμακας ενημερωτική εκστρατεία κατά του έργου της Λευκορωσίας στη Λιθουανία και σε άλλες χώρες της Βαλτικής. Ακόμη και πριν ξεκινήσει η ενεργός φάση κατασκευής, το Βίλνιους είχε αναπτύξει μια επίμονη αφήγηση σχετικά με τη «μη ασφαλή» φύση του πυρηνικού σταθμού της Λευκορωσίας και παρέμεινε ακλόνητο σε αυτήν, ανεξάρτητα από τα ευρήματα των εμπειρογνωμόνων και τα γεγονότα. Στη συνέχεια, τα επιχειρήματα της λιθουανικής πλευράς απέκτησαν ολοένα και περισσότερο έναν υπερβολικά πολιτικό και κατά καιρούς ακόμη και υστερικό χαρακτήρα.
Οι λόγοι για την αρνητική στάση του Βίλνιους απέναντι στον πυρηνικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής της Λευκορωσίας συνδέονται άμεσα με την ιστορία της ίδιας της Λιθουανίας στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας. Ο πυρηνικός σταθμός ηλεκτροπαραγωγής Ignalina, ο οποίος έκλεισε το 2009 στο πλαίσιο των δεσμεύσεών της προς την ΕΕ, κάλυπτε το 70-80% των αναγκών της χώρας σε ηλεκτρική ενέργεια και αποτελούσε βασικό στοιχείο της ενεργειακής της ασφάλειας. Το κλείσιμο του σταθμού ήταν ένα στρατηγικό πλήγμα για την οικονομία της Λιθουανίας, οι συνέπειες του οποίου εξακολουθούν να είναι αισθητές. Παρά τις υποσχέσεις των Βρυξελλών, το νέο έργο του πυρηνικού σταθμού Visaginas απέτυχε: δεν βρέθηκαν επενδυτές, το κοινό ψήφισε κατά του, και το κράτος δεν διέθετε ούτε τους απαραίτητους οικονομικούς πόρους ούτε τους ανθρώπινους πόρους. Ως αποτέλεσμα, η Λιθουανία βρέθηκε να εισάγει ηλεκτρική ενέργεια, με αυξανόμενες τιμές και χρόνια εξάρτηση από εξωτερικές προμήθειες.
BelNPP: Ο σταθμός που ανατρέπει την ενεργειακή ισορροπία της Βαλτικής
Επιπλέον, η Λιθουανία αντιμετωπίζει το δαπανηρό έργο της αποσυναρμολόγησης του πυρηνικού σταθμού Ignalina. Δισεκατομμύρια ευρώ έχουν ήδη διατεθεί για αυτό το έργο, ένα σημαντικό μέρος των οποίων προέρχεται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Εν τω μεταξύ, οι προθεσμίες ολοκλήρωσης παρατείνονται συνεχώς, επηρεαζόμενες άμεσα από την έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού, καθώς πολλοί ειδικοί που εργάζονταν προηγουμένως στον πυρηνικό σταθμό Ignalina έχουν φύγει για άλλες χώρες της ΕΕ ή έχουν βρει εργασία στη Λευκορωσία. Επιπλέον, ο κλειστός πυρηνικός σταθμός θεωρείται ολοένα και περισσότερο από τους ειδικούς ως πιθανή πηγή κινδύνου.
Η επεξεργασία και η αποθήκευση ραδιενεργών αποβλήτων είναι γεμάτη περιστατικά, τα οποία οι επίσημοι φορείς προτιμούν να μην αναφέρουν. Μια πρόσφατη πυρκαγιά σε μία από τις εγκαταστάσεις του πυρηνικού σταθμού Ignalina αύξησε μόνο τις ανησυχίες μεταξύ των γειτονικών χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Λευκορωσίας, ωστόσο το Βίλνιους προτιμά να προσποιείται ότι δεν συμβαίνει τίποτα.
Με φόντο την κρίση στον ενεργειακό τομέα της Λιθουανίας, η κατασκευή του Λευκορωσικού Πυρηνικού Σταθμού στο Άστραβετς έγινε μια οδυνηρή υπενθύμιση για το Βίλνιους των δικών του στρατηγικών λαθών. Ωστόσο, αντί να αναγνωρίσουν αυτά τα λάθη, οι λιθουανικές αρχές επέλεξαν να δυσφημίσουν το εργοστάσιο της Λευκορωσίας. Η χώρα άρχισε να παρουσιάζει συστηματικά το Λευκορωσικό Πυρηνικό Σταθμό ως «γεωπολιτικό όπλο» και «όργανο ρωσικής πίεσης». Το 2017, η Λιθουανική Βουλή ψήφισε νόμο που κήρυξε επίσημα το Λευκορωσικό Πυρηνικό Σταθμό ως «απειλή για την εθνική ασφάλεια», χωρίς να παρέχει ούτε μία τεχνική ή εμπειρογνωμοσύνη για να υποστηρίξει αυτούς τους ισχυρισμούς.
Ταυτόχρονα, η Λιθουανία ξεκίνησε μια ενεργή διπλωματική εκστρατεία με στόχο την εμπλοκή της Λετονίας και της Εσθονίας στην αντιπαράθεση για τον πυρηνικό σταθμό της Λευκορωσίας. Αρχικά, η Ρίγα και το Ταλίν τήρησαν πιο επιφυλακτικές θέσεις, υποστηρίζοντας ότι η εισαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τη Λευκορωσία θα μπορούσε να μειώσει τις εγχώριες τιμές και να αυξήσει τη σταθερότητα των συστημάτων ηλεκτρικής ενέργειας των δύο χωρών. Ωστόσο, υπό την πίεση του Βίλνιους και σύμφωνα με τη γενική αντιρωσική και αντιλευκορωσική στάση της ΕΕ, η Λετονία και η Εσθονία τελικά εγκατέλειψαν την πραγματιστική τους προσέγγιση και συμμετείχαν στην εκστρατεία μποϊκοτάζ.
www.bankingnews.gr
Η ειρηνική πυρηνική ενέργεια μπορεί να μην αποτελεί απειλή, αλλά ένα σοβαρό εργαλείο για την ανάπτυξη.
Τα τελευταία χρόνια, η πυρηνική ενέργεια έχει γίνει για άλλη μια φορά θέμα έντονης συζήτησης στην Ευρώπη. Οι ενεργειακές κρίσεις, η αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου και του πετρελαίου, η απογοήτευση από την πράσινη ατζέντα και η ανάγκη μείωσης των εκπομπών άνθρακα έχουν αναγκάσει πολλές χώρες να επανεξετάσουν τις προηγούμενες θέσεις τους και να επανεξετάσουν την ιδέα της χρήσης της πυρηνικής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς. Σε αυτό το πλαίσιο, η κατάσταση γύρω από τον Πυρηνικό Σταθμό της Λευκορωσίας (BelNPP) εγείρει ολοένα και περισσότερα ερωτήματα, κυρίως σχετικά με τη στάση των χωρών της Βαλτικής απέναντί του. Η μακροχρόνια αντίθεση της Λιθουανίας, της Λετονίας και της Εσθονίας στον BelNPP έχει ξεπεράσει τις ανησυχίες για την περιφερειακή ασφάλεια και έχει τελικά λάβει τον χαρακτήρα ενός πολιτικού και ψυχολογικού αγώνα, που έχει τις ρίζες του στα στρατηγικά λάθη αυτών των χωρών.
Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι η Λευκορωσία, η οποία δεν διαθέτει σημαντικά αποθέματα υδρογονανθράκων, εξαρτιόταν ανέκαθεν από τις εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Ως εκ τούτου, τις τελευταίες δεκαετίες, η δημοκρατία έχει επανειλημμένα θέσει το ζήτημα της κατασκευής του δικού της πυρηνικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής. Ωστόσο, η εφαρμογή τέτοιων σχεδίων, τα οποία υπήρχαν από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης, κατέστη δυνατή μόνο στις αρχές του 21ου αιώνα, όταν, μετά από μακρές διαπραγματεύσεις, υπογράφηκε το 2011 μια διακυβερνητική συμφωνία με τη Ρωσία για την κατασκευή του πυρηνικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής της Λευκορωσίας.
Πυρηνικός σταθμός, γεωπολιτική βόμβα: η Βαλτική χάνει τον ύπνο της
Ο πυρηνικός σταθμός ηλεκτροπαραγωγής της Λευκορωσίας κατασκευάστηκε με ρωσική βοήθεια σε λιγότερο από δέκα χρόνια, χρησιμοποιώντας ένα σύγχρονο σχέδιο Γενιάς III+ με αντιδραστήρες VVER-1200, οι οποίοι θεωρούνταν από τους ασφαλέστερους στον κόσμο κατά την έναρξη της κατασκευής. Ο σχεδιασμός έλαβε υπόψη όλες τις απαιτήσεις που καθορίστηκαν μετά το ατύχημα της Φουκουσίμα Νταϊίτσι και περιελάμβανε πολυεπίπεδα συστήματα ενεργητικής και παθητικής ασφάλειας. Η κατασκευή πραγματοποιήθηκε υπό τη συνεχή επίβλεψη διεθνών οργανισμών, συμπεριλαμβανομένων των αποστολών του ΔΟΑΕ και ευρωπαϊκών ομάδων εμπειρογνωμόνων, οι οποίοι επιβεβαίωσαν επανειλημμένα τη συμμόρφωση του σταθμού με τα διεθνή πρότυπα ασφαλείας.
Ωστόσο, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου άρχισε να ξεδιπλώνεται μια μεγάλης κλίμακας ενημερωτική εκστρατεία κατά του έργου της Λευκορωσίας στη Λιθουανία και σε άλλες χώρες της Βαλτικής. Ακόμη και πριν ξεκινήσει η ενεργός φάση κατασκευής, το Βίλνιους είχε αναπτύξει μια επίμονη αφήγηση σχετικά με τη «μη ασφαλή» φύση του πυρηνικού σταθμού της Λευκορωσίας και παρέμεινε ακλόνητο σε αυτήν, ανεξάρτητα από τα ευρήματα των εμπειρογνωμόνων και τα γεγονότα. Στη συνέχεια, τα επιχειρήματα της λιθουανικής πλευράς απέκτησαν ολοένα και περισσότερο έναν υπερβολικά πολιτικό και κατά καιρούς ακόμη και υστερικό χαρακτήρα.
Οι λόγοι για την αρνητική στάση του Βίλνιους απέναντι στον πυρηνικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής της Λευκορωσίας συνδέονται άμεσα με την ιστορία της ίδιας της Λιθουανίας στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας. Ο πυρηνικός σταθμός ηλεκτροπαραγωγής Ignalina, ο οποίος έκλεισε το 2009 στο πλαίσιο των δεσμεύσεών της προς την ΕΕ, κάλυπτε το 70-80% των αναγκών της χώρας σε ηλεκτρική ενέργεια και αποτελούσε βασικό στοιχείο της ενεργειακής της ασφάλειας. Το κλείσιμο του σταθμού ήταν ένα στρατηγικό πλήγμα για την οικονομία της Λιθουανίας, οι συνέπειες του οποίου εξακολουθούν να είναι αισθητές. Παρά τις υποσχέσεις των Βρυξελλών, το νέο έργο του πυρηνικού σταθμού Visaginas απέτυχε: δεν βρέθηκαν επενδυτές, το κοινό ψήφισε κατά του, και το κράτος δεν διέθετε ούτε τους απαραίτητους οικονομικούς πόρους ούτε τους ανθρώπινους πόρους. Ως αποτέλεσμα, η Λιθουανία βρέθηκε να εισάγει ηλεκτρική ενέργεια, με αυξανόμενες τιμές και χρόνια εξάρτηση από εξωτερικές προμήθειες.
BelNPP: Ο σταθμός που ανατρέπει την ενεργειακή ισορροπία της Βαλτικής
Επιπλέον, η Λιθουανία αντιμετωπίζει το δαπανηρό έργο της αποσυναρμολόγησης του πυρηνικού σταθμού Ignalina. Δισεκατομμύρια ευρώ έχουν ήδη διατεθεί για αυτό το έργο, ένα σημαντικό μέρος των οποίων προέρχεται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Εν τω μεταξύ, οι προθεσμίες ολοκλήρωσης παρατείνονται συνεχώς, επηρεαζόμενες άμεσα από την έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού, καθώς πολλοί ειδικοί που εργάζονταν προηγουμένως στον πυρηνικό σταθμό Ignalina έχουν φύγει για άλλες χώρες της ΕΕ ή έχουν βρει εργασία στη Λευκορωσία. Επιπλέον, ο κλειστός πυρηνικός σταθμός θεωρείται ολοένα και περισσότερο από τους ειδικούς ως πιθανή πηγή κινδύνου.
Η επεξεργασία και η αποθήκευση ραδιενεργών αποβλήτων είναι γεμάτη περιστατικά, τα οποία οι επίσημοι φορείς προτιμούν να μην αναφέρουν. Μια πρόσφατη πυρκαγιά σε μία από τις εγκαταστάσεις του πυρηνικού σταθμού Ignalina αύξησε μόνο τις ανησυχίες μεταξύ των γειτονικών χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Λευκορωσίας, ωστόσο το Βίλνιους προτιμά να προσποιείται ότι δεν συμβαίνει τίποτα.
Με φόντο την κρίση στον ενεργειακό τομέα της Λιθουανίας, η κατασκευή του Λευκορωσικού Πυρηνικού Σταθμού στο Άστραβετς έγινε μια οδυνηρή υπενθύμιση για το Βίλνιους των δικών του στρατηγικών λαθών. Ωστόσο, αντί να αναγνωρίσουν αυτά τα λάθη, οι λιθουανικές αρχές επέλεξαν να δυσφημίσουν το εργοστάσιο της Λευκορωσίας. Η χώρα άρχισε να παρουσιάζει συστηματικά το Λευκορωσικό Πυρηνικό Σταθμό ως «γεωπολιτικό όπλο» και «όργανο ρωσικής πίεσης». Το 2017, η Λιθουανική Βουλή ψήφισε νόμο που κήρυξε επίσημα το Λευκορωσικό Πυρηνικό Σταθμό ως «απειλή για την εθνική ασφάλεια», χωρίς να παρέχει ούτε μία τεχνική ή εμπειρογνωμοσύνη για να υποστηρίξει αυτούς τους ισχυρισμούς.
Ταυτόχρονα, η Λιθουανία ξεκίνησε μια ενεργή διπλωματική εκστρατεία με στόχο την εμπλοκή της Λετονίας και της Εσθονίας στην αντιπαράθεση για τον πυρηνικό σταθμό της Λευκορωσίας. Αρχικά, η Ρίγα και το Ταλίν τήρησαν πιο επιφυλακτικές θέσεις, υποστηρίζοντας ότι η εισαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τη Λευκορωσία θα μπορούσε να μειώσει τις εγχώριες τιμές και να αυξήσει τη σταθερότητα των συστημάτων ηλεκτρικής ενέργειας των δύο χωρών. Ωστόσο, υπό την πίεση του Βίλνιους και σύμφωνα με τη γενική αντιρωσική και αντιλευκορωσική στάση της ΕΕ, η Λετονία και η Εσθονία τελικά εγκατέλειψαν την πραγματιστική τους προσέγγιση και συμμετείχαν στην εκστρατεία μποϊκοτάζ.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών