Στο «ραντάρ» της ΑΑΔΕ περίεργες γονικές παροχές σε χρήμα, ομόλογα και μετοχές - Λίστα με επαναλαμβανόμενες αφορολόγητες δωρεές

Στο στόχαστρο της ΑΑΔΕ μπαίνουν υποθέσεις μεταβίβασης ακινήτων, χρηματικών ποσών, μετοχών, ομολόγων και εταιρικών μεριδίων δεκάδων εκατομμυρίων που άλλαξαν χέρια με το νέο αφορολόγητο των 800.000 ευρώ για τις γονικές παροχές και τις δωρεές που ισχύει από πέρυσι τον Οκτώβριο και θωρείται ευνοϊκό για μεγαλοϊδιοκτήτες και μεγαλομετόχους.

Το στίγμα δίνει κατεπείγουσα εγκύκλιος Πιτσιλή προς τις ΔΟΥ με κατευθυντήριες γραμμές για τον έλεγχο αλλά και με πρόσθετες διευκρινήσεις για το νέο πλαίσιο επισημαίνοντας μεταξύ άλλων ότι:

• Το αφορολόγητο όριο των 800.000 ευρώ ισχύει από 1η Οκτωβρίου 2021 και μετά αλλά μόνο για μια φορά,
• Θα γίνει νέα εκκαθάριση των δηλώσεων χρηματικών γονικών παροχών και δωρεών με ανάληψη χρημάτων από τραπεζικό λογαριασμό και κατάθεση των χρημάτων σε τραπεζικό λογαριασμό του δωρεοδόχου εντός 3 ημερών και για τις οποίες επιβλήθηκε φόρος 10%
• Ο έλεγχος θα εστιασθεί στις διαδοχικές δωρεές με βάση το χρονικό διάστημα που πραγματοποιήθηκαν και με όριο τους 6 μήνες.

Επίσης ξεκαθαρίζει τι ισχύει στις περιπτώσεις χρηματικής γονικής παροχής και δωρεάς για αγοράς κατοικίας και αυτοκινήτου και παραθέτει τη λίστα με τα παραστατικά που απαιτούνται για όλες τις περιπτώσεις χρηματικών δωρεών.
Το νέο καθεστώς βρίσκει κερδισμένους χιλιάδες μεγαλοϊδιοκτήτες και μεγαλομετόχους εταιρειών καθώς οι γονικές παροχές ακινήτων (σπίτια, οικόπεδα, διαμερίσματα, πολυκατοικίες ολόκληρες, ακόμη και βίλες) και κινητών αξιών (χρήματα, ομόλογα, μετοχές) από τους γονείς στα παιδιά μέχρι το ύψος των 800.000 ευρώ είναι αφορολόγητες.
Στην πράξη το αφορολόγητο είναι πολύ μεγαλύτερο, διότι είναι ανά γονέα και ανά τέκνο, οπότε σε αυτή την περίπτωση φτάνει στο 1,6 εκατ. ευρώ, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το αφορολόγητο των 800.000 που επίσης έχουν παππούδες και γιαγιάδες και μηδενίζει τον φόρο ακόμη και για μεταβιβάσεις του ύψους των 3,2 εκατ. ευρώ.
Το μέγεθος των φοροελαφρύνσεων για τους έχοντες και κατέχοντες αποτυπώνεται στο παρακάτω παράδειγμα ομάδας εφοριακών για τη μεταβίβαση περιουσίας αξίας 1,9 εκατ. ευρώ, που απαλλάσσεται πλήρως από τη φορολογία.
■ Πατέρας μεταβιβάζει με γονική παροχή στο παιδί του ακίνητο, για να εισπράττει ενοίκια αξίας 600.000 ευρώ. Κανονικά θα πλήρωνε φόρο 16.500 ευρώ, αλλά με το νέο αφορολόγητο δεν υπάρχει η παραμικρή φορολογική επιβάρυνση.
■ Ο παππούς του παιδιού αυτού μεταβιβάζει στο εγγόνι του και ακίνητο, πρώτη κατοικία, αξίας 800.000 ευρώ. Με τη νέα διάταξη απαλλάσσεται από φόρο ύψους 36.000 ευρώ.
■ Ο πεθερός του μεταβιβάζει στον ίδιο νέο και άλλο ακίνητο εξοχικό, αξίας 300.000 ευρώ. Γι’ αυτό κανονικά θα πλήρωνε φόρο 1.000 ευρώ, από τον οποίο όμως απαλλάσσεται.
■ Η μητέρα του νέου αυτού του κάνει γονική παροχή 200.000 ευρώ (μετρητά ή ομόλογα κ.λπ.) ως κεφάλαιο. Για τη δωρεά χρηματικών ποσών ίσχυε μέχρι πρότινος συντελεστής φόρου 10% από το πρώτο ευρώ. Δηλαδή αναλογούσε φόρος 20.000, αλλά από την 1η Οκτωβρίου 2021 και μετά δεν υπάρχει καμία επιβάρυνση.

Συνολικά δηλαδή για αξία περιουσίας 1,9 εκατ. ευρώ, η μεταβίβαση στον νέο απαλλάσσεται πλήρως από φόρους 73.500 ευρώ!

Παγίδα το «πόθεν έσχες»

Ωστόσο οι φορολογούμενοι που θέλουν να κάνουν γονικές παροχές ή δωρεές θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί καθώς υπάρχει κίνδυνος να μπλέξουν σε περιπέτειες με την εφορία και να κληθούν να πληρώσουν πρόσθετο φόρο λόγω του «πόθεν έσχες» ενώ τα παιδιά απειλούνται με τα τεκμήρια διαβίωσης σε περίπτωση απόκτησης κατοικίας καθώς το ισχύον νομοθετικό καθεστώς προβλέπει ότι με βάση την αντικειμενική αξία και τα τετραγωνικά της κατοικίας η εφορία υπολογίζει ένα ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα.
Οι γονείς που θα δωρίζουν χρήματα στα παιδιά τους μπορεί να απαλλάσσονται από την πληρωμή φόρου αλλά θα πρέπει να είναι σε θέση να αποδείξουν στην εφορία τον νόμιμο τρόπο απόκτησης των χρημάτων που δίνουν στα παιδιά τους.
Οι ελεγκτικές αρχές μπορούν να έχουν πλήρη εικόνα για τα χρηματικά ποσά που δωρίζει κάποιος με άντληση στοιχείων από τις τράπεζες καθώς η διάταξη ορίζει ότι «η δωρεά ή γονική παροχή χρηματικών ποσών διενεργείται με μεταφορά χρημάτων μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων»
Όσοι δεν θα καταφέρουν να δικαιολογήσουν το «πόθεν έσχες» και όσοι δεν θα καταφέρουν να καλύψουν το τεκμήριο διαβίωσης για τις κατοικίες (πρώτη ή και δευτερεύουσες) που τους έγραψαν οι γονείς, οι σύζυγοι ή οι παππούδες και γιαγιάδες θα βρεθούν αντιμέτωποι με την επιβολή έξτρα φόρου που φθάνει ακόμη και 44%.

Ειδικότερα σύμφωνα με την εγκύκλιο της ΑΑΔΕ:

• Το αφορολόγητο όριο των 800.000 ευρώ ισχύει για γονικές παροχές και δωρεές με δικαιούχους πρόσωπα της Α' κατηγορίας ισχύσει που πραγματοποιούνται από 1-10-2021. Εφόσον η φορολογητέα αξία του περιουσιακού στοιχείου το οποίο αφορά η γονική παροχή ή που δωρίζεται υπερβαίνει τις 800.000 ευρώ, επιβάλλεται φόρος με ενιαίο συντελεστή 10% για την υπερβάλλουσα αξία, μετά την αφαίρεση του αφορολόγητου ποσού. Το αφορολόγητο όριο αφορά γονικές παροχές και δωρεές οποιασδήποτε φύσεως περιουσίας (κινητής, ακίνητης, απαίτησης) με δωρεοδόχους μόνο τα πρόσωπα της Α' κατηγορίας (σύζυγο, μέρος συμφώνου συμβίωσης, τέκνα, εγγόνια και γονείς) και στις χρηματικές γονικές παροχές ή χρηματικές δωρεές προς τα ανωτέρω πρόσωπα, εφόσον αυτές αποδεικνύονται με μεταφορά χρημάτων μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
• Στις γονικές παροχές και δωρεές που συνιστώνται από την 1-10-2021 και φορολογούνται με τον πιο πάνω τρόπο δεν συνυπολογίζονται οι γονικές παροχές και δωρεές μεταξύ των ιδίων προσώπων που είχαν πραγματοποιηθεί μέχρι και την 30-9-2021, αλλά συνυπολογίζονται οι γονικές παροχές και δωρεές μεταξύ των ιδίων προσώπων που έχουν γίνει από την 1-10-2021 και ο φόρος υπολογίζεται μετά την αφαίρεση συνολικά (εφάπαξ) 800.000 ευρώ γι' αυτές. Δηλαδή, το αφορολόγητο των 800.000 ευρώ παρέχεται μία φορά, ανεξάρτητα αν αυτό συμπληρωθεί με μία ή περισσότερες γονικές παροχές ή δωρεές από 1-10-2021.

Πώς υπολογίζεται ο φόρος γονικής παροχής

α) δεν λαμβάνεται υπόψη το απαλλασσόμενο ποσό (200.000 ευρώ) και από το υπόλοιπο (900.000 ευρώ) υπόκειται σε φόρο με συντελεστή 10% το ποσό των 100.000 ευρώ, αφού οι 800.000 ευρώ δεν φορολογούνται. Οπότε οφείλεται φόρος γονικής παροχής 10.000 ευρώ.
β) υπολογίζεται ο φόρος γονικής παροχής χωρίς την απαλλαγή της πρώτης κατοικίας ({1.100.000 - 800.000 =} 300.000 Χ 10% =) 30.000 και μειώνεται κατά 10% λόγω της αναπηρίας. Δηλαδή βάσει του υπολογισμού αυτού οφείλεται φόρος γονικής παροχής 27.000 ευρώ.

Συνεπώς, το τέκνο τελικά οφείλει φόρο γονικής παροχής (τον μικρότερο μεταξύ των πιο πάνω) 10.000 ευρώ.

Εάν συσταθεί μεταγενέστερα προς το ίδιο τέκνο γονική παροχή μετοχών αξίας 500.000 ευρώ, συνυπολογίζεται σε αυτήν η προγενέστερα υπαχθείσα σε φόρο αξία των 900.000 ευρώ (σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 36 του Κώδικα).
Συνεπώς ο φόρος θα υπολογισθεί με συντελεστή 10% επί των 500.000 ευρώ, δεδομένου ότι το αφορολόγητο ποσό των 800.000 ευρώ έχει εξαντληθεί με την αρχική γονική παροχή.
Η μείωση του φόρου λόγω αναπηρίας ισχύει και στην περίπτωση αυτή, δηλ. ο φόρος θα ανέλθει σε (500.000 ευρώ Χ 10% =) 50.000 ευρώ και περαιτέρω μειώνεται κατά 10%, δηλαδή κατά 5.000 ευρώ και διαμορφώνεται σε 45.000 ευρώ.


Μάριος Χριστοδούλου
www.bankingnews.gr