Ζανιάς: Στην Ελλάδα ο τραπεζικός τομέας επούλωσε πρώτος τις πληγές του και ανέκτησε ήδη τις δυνάμεις του
H Eλλάδα αφήνει πίσω της βαθμιαία μια κρίση πρωτοφανών διαστάσεων, επισήμανε ο Διευθύνων Σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας, Αλ. Τουρκολιάς, μιλώντας σε δείπνο πελατών της Εθνικής, στην Καλαμάτα.
Όπως τόνισε, οι διακυμάνσεις του τελευταίου διμήνου είναι επίσης χρήσιμες, για να μας υπενθυμίζουν ότι οι προκλήσεις υπάρχουν και η προσήλωση στους στόχους μας πρέπει να παραμείνει ακλόνητη.
Η Εθνική Τράπεζα προσπάθησε -και κατάφερε- να βρίσκεται με συνέπεια δίπλα στους πελάτες της, ακόμα και στις αντιξοότητες της κοινωνίας και της οικονομίας.
Περίοδοι αναταράξεων δεν θα εκλείψουν, προφανώς τίποτα συγκρίσιμο με όσα ζήσαμε. Η πορεία όμως έχει χαραχθεί.
Η Τράπεζα είναι έτοιμη να ανταποκριθεί στις αυξανόμενες απαιτήσεις, που δημιουργεί η τροχοδρόμηση προς τη διατηρήσιμη ανάπτυξη.
Κατά τη διάρκεια της κρίσης όλοι μας, στην Εθνική Τράπεζα, είχαμε συνείδηση ότι καλούμαστε να διαδραματίσουμε ενεργό ρόλο στην απορρόφηση των κραδασμών και να συμβάλουμε ενεργά στη διαμόρφωση της επόμενης μέρας.
Παράλληλα, οφείλαμε να χαράξουμε και να υλοποιήσουμε σημαντικές στρατηγικές αποφάσεις ώστε να θωρακιστεί η Τράπεζα ενόψει κρίσιμων αξιολογήσεων (από ΤτΕ και ΕΚΤ), να ενισχυθεί η επενδυτική ελκυστικότητα και να δημιουργηθεί αξιόπιστο υπόβαθρο, που να μεγιστοποιεί τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα.
Οι ενέργειες αυτές υλοποιούνται και - μετά από την επιτυχή ολοκλήρωση αυστηρότατων ελέγχων από την ΕΚΤ- μπορούμε να επιταχύνουμε την ολοκλήρωση του σχεδιασμού για επανεκκίνηση της οικονομίας.
Η υλοποίηση της στρατηγικής για ενεργή στήριξη της αναπτυξιακής διαδικασίας έχει ήδη αρχίσει.
Δεδομένου ότι η ανάκαμψη ξεκίνησε από το δεύτερο τρίμηνο του 2014 - όπως έδειξαν τα αναθεωρημένα στοιχεία του ΑΕΠ και ενισχύθηκε περαιτέρω στο 3ο τρίμηνο - με την οικονομία να αναπτύσσεται με ετήσιο ρυθμό 1,6%, εκ των υψηλότερων στην ευρωζώνη - είναι θέμα χρόνου να επανακάμψει και η υγιής ζήτηση για πιστώσεις.
Αποτολμώντας ακόμη μία πρόβλεψη, θεωρώ ότι στο βαθμό που δεν θα διαταραχθεί η υπάρχουσα μακροοικονομική δυναμική και η στάση της ΕΚΤ παραμείνει υποστηρικτική, είναι ζήτημα 2-3, το πολύ, τριμήνων, για να δούμε θετική μεταβολή των πιστώσεων και ανάκαμψη των καταθέσεων.
Η εκκίνηση του εσωτερικού μηχανισμού δημιουργίας ρευστότητας της οικονομίας είναι προ των πυλών, αρκεί να μην απεμπολήσουμε το απόθεμα αξιοπιστίας, που με τόσο κόπο οικοδομήσαμε.
Το 2015 είναι κρίσιμο για την παγίωση της δυναμικής ανάκαμψης, την ολοκλήρωση των επιχειρηματικών μετασχηματισμών και την αναπλήρωση της επενδυτικής αιμορραγίας εξαιτίας της κρίσης.
Είναι ενθαρρυντικό ότι οι επενδύσεις εκτός κατοικιών αυξήθηκαν κατά 11%, σε ετήσια βάση στο 9μηνο του 2014 – για πρώτη φορά μετά από μια 7ετία.
Ο δρόμος όμως είναι μακρύς καθώς η οικονομία έχει να αναπληρώσει καθαρή απώλεια παραγωγικού κεφαλαίου άνω των 30 δις. ευρώ κατά τη διάρκεια της κρίσης.
Το 2014, θα καταγραφεί ως έτος σταθεροποίησης και μετάβασης σε θετικό ρυθμό ανάπτυξης μετά από τη βαθύτερη μεταπολεμική ύφεση, το 2015 θα πρέπει να καταγραφεί ως η χρονιά παγίωσης της δυναμικής ανάκαμψης.
Θεωρώ ότι αυτό είναι και επιθυμητό, και εφικτό, και αναγκαίο.
Η αφετηρία για την επανεκκίνηση της οικονομίας είναι πλέον αξιόπιστη.
Όσο δύσπιστος, καχύποπτος, ακόμη και κακόβουλος, να είναι κάποιος από τους εξωτερικούς παρατηρητές, τις αγορές και τους εταίρους μας δεν μπορεί παρά να αναγνωρίζει την εντυπωσιακή δημοσιονομική προσαρμογή. Την ταχύτερη και μεγαλύτερη που συντελέστηκε σε χώρα της ΕΕ.
Η χώρα κατατάσσεται πλέον μεταξύ των 3 χωρών με τα μεγαλύτερα πρωτογενή πλεονάσματα στον κρατικό προϋπολογισμό για την περίοδο 2013-14 (1,2% του ΑΕΠ το 2013 και υψηλότερο από 1,5% το 2014) και είναι, με διαφορά, η κορυφαία σε όρους κυκλικά διορθωμένου δημοσιονομικού πλεονάσματος το οποίο θα υπερβεί το 5,3% του ΑΕΠ.
Αυτό σημαίνει ότι η βασική λειτουργία του κράτους δεν βασίζεται σε δανεικά και μεταβιβάσεις από το εξωτερικό, αλλά σε ισορροπημένη και αξιόπιστη πορεία υλοποίησης των στόχων του προϋπολογισμού.
Το υψηλό κυκλικά διορθωμένο πλεόνασμα σημαίνει, με απλά λόγια, ότι όσο η οικονομία θα ανακάμπτει τόσο η δημοσιονομική θέση της χώρας θα ενισχύεται χωρίς επιπλέον μέτρα.
Το πραγματικό πλεόνασμα δυνητικά θα προσεγγίζει δηλαδή, το κυκλικά διορθωμένο.
Ως εκ τούτου, η δημοσιονομική θέση θα ενισχύεται επιτρέποντας σταδιακή αποφόρτιση της δημοσιονομικής πίεσης, αύξηση της αποτελεσματικότητας και ανακούφισης αυτών που πιέστηκαν δυσανάλογα. Έχουμε ήδη μικρό δείγμα αυτής της δυνατότητας μέσω της διανομής του κοινωνικού μερίσματος το 2014.
Το πλεόνασμα επιτεύχθηκε με πολλές θυσίες και εξαιρετικά μεγάλο κοινωνικό κόστος, ιδίως για ορισμένες ομάδες του πληθυσμού.
Επιτεύχθηκε ένα χρόνο νωρίτερα από τον αναμενόμενο και εν μέσω βαθιάς ακόμη ύφεσης, γεγονός που δεν πρέπει να παραβλέπεται, κυρίως από τους εταίρους, που συχνά μας αμφισβήτησαν. Η ουσία, ο πυρήνας της προσαρμογής, είναι εθνική κατάκτηση και βασικό κρατούμενο. Η άρση των αδικιών είναι προτεραιότητα για τα επόμενα χρόνια και διευκολύνεται όσο η οικονομία ανακάμπτει.
Η αναστροφή των χρόνιων εξωτερικών ανισορροπιών και η επίτευξη πλεονάσματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών για δεύτερο συνεχές έτος, που θα διαμορφωθεί στο 1,5% του ΑΕΠ περίπου το 2014, μετά από δεκαετίες μόνιμων ελλειμμάτων καταδεικνύει ότι με τη νέα ισορροπία βασικές στρεβλώσεις έχουν διορθωθεί. Η υπερβολική εξάρτηση σε εισαγωγές έχει περιοριστεί.
Παρά τη δραματική μείωση του ΑΕΠ, το μερίδιο της δαπάνης για εισαγωγές μειώθηκε τη τελευταία πενταετία κατά 18% (ή 7 ποσοστιαίες μονάδες) στο 31% του ΑΕΠ, όντας πλέον περίπου ανάλογο με το μερίδιο των εξαγωγών.
Είναι ενθαρρυντικό ότι διαφαινόμενες ενδείξεις αύξησης των εισαγωγών επικεντρώνονται κυρίως σε επενδυτικά αγαθά και πρώτες ύλες, όχι σε καταναλωτικά αγαθά και είδη πολυτελείας.
Οι εξαγωγές αγαθών διαμορφώνονται ως ποσοστό του ΑΕΠ σε υψηλό 25ετίας, και σε ονομαστική αξία ανήλθαν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα παρά την κόπωση του 2014. Η δυναμική του τουρισμού υπερέβη τις πιο αισιόδοξες προσδοκίες (ετήσια αύξηση αφίξεων 22% και εισπράξεων 11% το 9μηνο του 2014) και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας από το δεύτερο τρίμηνο.
Οι τάσεις αυτές αναμένεται να ενισχυθούν το 2015, εφόσον η οικονομική εμπιστοσύνη παραμείνει αδιατάρακτη και η κατάσταση σε βασικές εξαγωγικές μας αγορές βελτιωθεί.
Το ασθενέστερο ευρώ και η σημαντική αποκλιμάκωση των τιμών του πετρελαίου αναμένεται να διαδραματίσουν επίσης βοηθητικό ρόλο. Εκτιμάται ότι η τρέχουσα μείωση των τιμών του πετρελαίου που προσεγγίζει το 18% σε ετήσια βάση (σε ευρώ) στο βαθμό που διατηρηθεί για σημαντικό τμήμα του 2015, θα μπορούσε να δώσει ώθηση άνω του 0,7% στην ελληνική ανάπτυξη το 2015.
Είναι αξιοσημείωτο μια χώρα, που η ύφεση είχε απωλέσει τα χαρακτηριστικά του οικονομικού κύκλου και έμοιαζε να είναι σε ελεύθερη πτώση, να επιτυγχάνει από τις αρχές του 2014, και ειδικά στο τρίτο τρίμηνο, ετήσιο ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης εκ των κορυφαίων στην ευρωζώνη (+1.6% ετησίως) και τον κορυφαίο σε τριμηνιαία βάση (+2,4% ετησιοποιημένα εποχικά διορθωμένα στοιχεία κατά το ίδιο τρίμηνο).
Ειδικά, αυτό επιτεύχθηκε, ενώ η δημοσιονομική προσαρμογή εξελισσόταν και απασχόληση και μισθοί σημείωναν νέα – αλλά σαφώς ηπιότερη – κάμψη κατά το μεγαλύτερο τμήμα του 9μήνου του 2014.
Είναι προφανές ότι η μετάβαση σε ρυθμούς ανάπτυξης πλησίον του 3% είναι ήδη εφικτή από το 2015, στο βαθμό που η απασχόληση εμφανίζει σημάδια ανάκαμψης, η κλαδική αναδιάρθρωση προχωρά, η κάμψη των μισθών τερματίζεται, οι εξαγωγικές υπηρεσίες ανακάμπτουν και η αναγκαία δημοσιονομική προσαρμογή δεν ακρωτηριάζει μέρος της ζήτησης, όπως τα προηγούμενα χρόνια. Το αναπτυξιακό απόθεμα είναι ακόμη ισχυρότερο, αν αναλογιστούμε την, εν πολλοίς, αναξιοποίητη λόγω βαθιάς ύφεσης ώθηση, που θα προσδώσουν στην οικονομία οι διαρθρωτικές μεταβολές των προηγούμενων ετών.
Βελτιώσεις στο επιχειρηματικό περιβάλλον, στην ανταγωνιστικότητα της αγοράς εργασίας και στην τελική ανταγωνιστικότητα κόστους θα αποδώσουν το μέγιστο των αναπτυξιακών συνεργιών σε βάθος χρόνου. Η επαύξηση αυτής της αναπτυξιακής δυναμικής με αποφασιστική προώθηση μιας αμιγώς εθνικής ατζέντας στρατηγικών μεταρρυθμίσεων θα αποτελέσει καταλύτη για την παγίωση της αυτόνομης πορείας της χώρας προς τις αγορές και την ανταγωνιστικότητα.
Το σημαντικότερο, όμως, κεφάλαιο και βασική κατάκτηση αυτής της επώδυνης πορείας είναι η ανάκτηση της αξιοπιστίας.
Η διατήρηση, επαύξηση και κεφαλαιοποίηση της αξιοπιστίας αποτελούν βασική πρόκληση.
Οι εντυπωσιακές εισροές κεφαλαίων, που προσέλκυσε η οικονομία την τελευταία διετία και σωρευτικά προσεγγίζουν τα € 50 δισ., έως τα μέσα του 2014, αποτελούν ισχυρή αναπτυξιακή μαγιά σε μια οικονομία διψασμένη για ρευστότητα και επενδύσεις, μετά από την άγονη εξαετία πρωτοφανούς δοκιμασίας.
Όσο η ισορροπία στην εσωτερική ρευστότητα θα σταθεροποιείται, η απασχόληση θα ανακάμπτει, η εμπιστοσύνη και η ζήτηση για πιστώσεις θα ισχυροποιούνται, τόσο ισχυρότερο θα είναι το αναπτυξιακό αποτέλεσμα από τις εισροές επενδυτικών κεφαλαίων από το εξωτερικό και την κινητοποίηση εγχώριων επενδυτικών κεφαλαίων.
Είναι αξιοσημείωτο ότι το επενδυτικό ενδιαφέρον δεν εκλείπει, ακόμη και εν μέσω της έντονης αβεβαιότητας του τελευταίου διμήνου, που οδήγησε σε απώλεια του συνόλου των ετήσιων κερδών στο μεγαλύτερο εύρος των ελληνικών χρηματοπιστωτικών τίτλων.
Πολλοί επενδυτές βρίσκουν ευκαιρία να τοποθετηθούν ή να αυξήσουν τις τοποθετήσεις τους. Το εύρος της διόρθωσης συνεχώς προσελκύει κεφάλαια, που βλέπουν «αξία» στην ελληνική οικονομία και προτίθενται να αναλάβουν το βραχυπρόθεσμο ρίσκο, αντικρίζοντας την ενθαρρυντική «μεγάλη εικόνα». Η διάρθρωση, η ποιότητα και η σταθερότητα αυτών των κεφαλαίων θα ενισχύεται όσο η αβεβαιότητα θα εκλείπει.
Την περίοδο αυτή, ολοκληρώνεται ο πρώτος κύκλος επαφών της Διοίκησης της Τράπεζας με το παραγωγικό δυναμικό της χώρας.
Επιζητώντας την άμεση επικοινωνία με το επιχειρείν, αλλά και με τους πελάτες της Τράπεζας, που υπερβαίνουν τα 6 εκατ., η Διοίκηση επισκέφθηκε σχεδόν όλη την επικράτεια και συναντήθηκε με τουλάχιστον 4.000 παράγοντες της οικονομικής ζωής: από το μικρό βιοτέχνη και τον ελεύθερο επαγγελματία μέχρι τον καθιερωμένο παραγωγό και μεγαλοεπιχειρηματία.
Από τον νέο με ιδέες και θέληση να ασχοληθεί με το επιχειρείν και από τον πρωτοεισερχόμενο στην παραγωγική διαδικασία, που αναζητά τον προσανατολισμό του, μέχρι τον καθιερωμένο που αναζητά διεξόδους.
Παράλληλα, είχαμε επιτόπιες επισκέψεις σε περισσότερες από 120 επιχειρήσεις, κυρίως περιφερειακές, όχι μόνο για να σχηματίσουμε ιδίαν αντίληψη για την πραγματική οικονομία, αλλά και για να ενθαρρύνουμε το παραγωγικό δυναμικό σε κινήσεις για την επόμενη μέρα.
Δηλαδή για την περίοδο, που εύχομαι να είναι μακρά, επανατοποθέτησης της κοινωνίας σε έναν ενάρετο κύκλο ανάπτυξης. Όπως και σήμερα συναντήσαμε παραγωγικές μονάδες-υποδείγματα.
Επιχειρηματικά σχήματα που με σωστό προγραμματισμό, καινοτόμο σχεδιασμό, υπευθυνότητα και συνέπεια, πέτυχαν να κατακτήσουν διεθνείς αγορές και να εξάγουν πάνω από το 80% της παραγωγής τους σε ιδιαίτερα ανταγωνιστικές αγορές του εξωτερικού.
Επιχειρήσεις, που για να ανταπεξέλθουν στη ζήτηση, λειτουργούν τις μονάδες τους επί 24ώρου βάσεως. Επιχειρήσεις, που έχουν σχεδόν ως αποκλειστικούς πελάτες προηγμένα τεχνολογικά συγκροτήματα της Αμερικής. Επιχειρήσεις, που μέσω των προϊόντων τους γνώρισαν σε ευρύτατα κοινωνικά στρώματα την άλλη εικόνα της Ελλάδος, την πραγματική, που πρέπει να έχουμε ως παράδειγμα προς μίμηση.
Η Εθνική Τράπεζα θα συνεχίσει την υλοποίηση της πολιτικής της για την προώθηση της ανάπτυξης, δηλαδή την ευημερία της κοινωνίας.
Ολοκληρώνουμε το σχεδιασμό μας για το 2015, θέτοντας ως στόχο τη διάθεση, στο σύνολο της οικονομίας, τουλάχιστον 5 δισ. ευρώ.
Στόχος φιλόδοξος, αλλά εφικτός. Στόχος που εναρμονίζεται με τις διεθνείς εκτιμήσεις για ουσιαστική ανάπτυξη το 2015, έπειτα από 6 έτη επώδυνης ύφεσης.
Η Ελλάδα χρειάζεται όχι απλώς επενδύσεις, χρειάζεται κύμα επενδύσεων και μάλιστα διάχυσή τους στην περιφέρεια. Αναφέρθηκα νωρίτερα σε μείωση του αποθέματος παραγωγικού κεφαλαίου κατά τουλάχιστον 30 δις από την έναρξη της κρίσης.
Η αναπλήρωση αυτού του κεφαλαίου μέσω επίτευξης και διατήρησης διψήφιων ρυθμών αύξησης των επενδύσεων ξεκινώντας ήδη από το 2015 αποτελεί αναγκαία συνθήκη για αύξηση εξαγωγών, απασχόλησης και ισχυρών μακροπρόθεσμων ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης.
Αυτές οι επενδύσεις πρέπει να διοχετευθούν προς τις πλέον παραγωγικές, εξωστρεφείς χρήσεις και να αυξήσουν παράλληλα το παραγωγικό βάθος της οικονομίας υποκαθιστώντας και εισαγωγές.
Κυρίως χρειαζόμαστε αποδοχή και υποδοχή επενδύσεων. Και όλοι γνωρίζουμε ότι συχνά με αγκυλώσεις, προσκολλήσεις σε ξεπερασμένες ιδεοληψίες ή μικροσυμφέροντα, καθυστερούμε ή και εξοστρακίζουμε επενδυτικά προγράμματα, υπονομεύοντας τη δική μας ύπαρξη.
Ατολμίες, αβλεψίες, λάθη ή και σκοπιμότητες, μάς στοίχισαν μέχρι τώρα πανάκριβα.
Η χώρα μας χρειάζεται επίσης συνεχή επένδυση σε αξιοπιστία και διαρκή ανάκαμψη των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου, καθώς και συνεπή επένδυση στη νέα της γενιά, το ανθρώπινο κεφάλαιο, που είναι το μέλλον μιας οικονομίας.
Και οι τρεις αυτές εκφάνσεις επένδυσης, αποτελούν έννοιες αλληλένδετες και αλληλοεξαρτώμενες.
Η συνεχής επένδυση σε αξιοπιστία αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για άντληση αναγκαίων χρηματοδοτικών πόρων και κρισίμων αποφάσεων για παραγωγικές επενδύσεις.
Η από-επένδυση, η εγκατάλειψη σε αχρησία και η έμμεση απαξίωση τμήματος του υπάρχοντος παραγωγικού κεφαλαίου, σε συνδυασμό με τα συσσωρευμένα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, έχουν παγιδεύσει σημαντικό τμήμα του φυσικού και χρηματικού κεφαλαίου της οικονομίας σε μη αποδοτικές χρήσεις.
Η εμπέδωση της σταθερότητας και της αξιοπιστίας θα κινητοποιήσει επενδυτικούς πόρους, ενώ η οικονομική ανάκαμψη θα τερματίσει το φαύλο κύκλο των προβληματικών δανείων, αποκρυσταλλώνοντας το χάρτη των βιώσιμων επιχειρήσεων, που θα μορφοποιήσουν το αύριο της οικονομίας.
Ο εξαγωγικός αναπροσανατολισμός της οικονομίας απαιτεί συνεπή και μακροχρόνια διαδικασία κινητοποίησης πόρων και επενδύσεων προς τις πλέον ανταγωνιστικές χρήσεις.
Τέλος, ανθρώπινο κεφάλαιο, πρωτοβουλία, εργατικότητα, όραμα αποτελούν την εκλεπτυσμένη, αλλά και πλέον ουσιαστική διάσταση και στόχευση της επένδυσης.
Είναι ακριβώς αυτό το είδος της επένδυσης που ωθεί την οικονομία από απλουστευτική μηχανιστική προσέγγιση για την απλή επιβίωση, προς την αριστεία, την ανταγωνιστικότητα και την ευημερία.
Η επένδυση στον άνθρωπο και κυρίως τους νέους πρέπει να ενταχθεί επίσης στα θέματα ύψιστης και τρέχουσας προτεραιότητας.
Στην Εθνική, εξασφαλίσαμε τους αναγκαίους πόρους για τη χρηματοδότηση της οικονομίας. Ταυτόχρονα, όμως, αναβαθμίσαμε και τους απαραίτητους μηχανισμούς για τη στήριξη του επιχειρείν, μέσω της τεχνογνωσίας μας.
Στήριξη, που είτε αφορά στην εξ υπαρχής οργάνωση είτε στον ανασχεδιασμό και τον επαναπροσανατολισμό. Δεν είναι τυχαίο ότι ποσοστό μεγαλύτερο του 42% των συγχρηματοδοτούμενων ευρωπαϊκών προγραμμάτων, όπως το Jeremie, το Ταμείο Επιχειρηματικότητας και πολλά άλλα, έχει υλοποιηθεί αποκλειστικά από την Εθνική. Και δεν αναφέρομαι στο Jessica, το 95% του οποίου εκτελέσθηκε μέσω της Εθνικής.
Η Εθνική θέτει στη διάθεση της οικονομίας, του παραγωγικού δυναμικού και της κοινωνίας: τη γνώση, τη διάθεση, τα κεφάλαια.
Η επανεκκίνηση είναι δεδομένη.
Θα περιοριστώ σε μία επιγραμματική αναφορά, ψυχρής και, κατά το δυνατό, τεχνοκρατικής φύσεως, αν και ως Μεσσήνιος αισθάνομαι αγάπη και περηφάνια για κάθε σπιθαμή αυτού του τόπου, που αποτελεί την καλύτερη απόδειξη του τι μπορούν να πετύχουν όραμα, πρωτοβουλία, μεράκι, ανθρώπινοι πόροι και, φυσικά, επενδύσεις.
«Κι ομπρέλες να φυτέψεις εδώ, θα καρποφορήσουν», είχε πει χαρακτηριστικά ο Χαρίλαος Τρικούπης υπογραμμίζοντας την ποσότητα και την ποιότητα της πρωτογενούς παραγωγής.
Το μεταποιητικό δυναμικό αναπτύσσεται γρήγορα και αρκετές επιχειρήσεις της περιοχής αυξάνουν την εξωστρέφειά τους και μετατρέπονται σε εθνικούς πρωταθλητές.
Με αυτό τον τρόπο, οικοδομείται η αριστεία, έτσι αυξάνεται η ανταγωνιστικότητα, έτσι περνάμε στο επόμενο στάδιο ανάπτυξης.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο Νομός Μεσσηνίας επέδειξε έναν από τους χαμηλότερους ρυθμούς συρρίκνωσης του ΑΕΠ, σε πανελλαδικό επίπεδο, και διψήφιο ρυθμό αύξησης των περιφερειακών εξαγωγών την τελευταία πενταετία. Εξωστρέφεια και επιχειρηματικότητα ανταμείβονται.
Ζανιάς: Στην Ελλάδα ο τραπεζικός τομέας επούλωσε πρώτος τις πληγές του και ανέκτησε ήδη τις δυνάμεις του
Η Εθνική Τράπεζα ξεκίνησε μετά την πρώτη ανακεφαλαιοποίησή της τον Ιούνιο του 2013, και μόλις η έξοδος από την κρίση άρχισε να γίνεται ορατή, να περιοδεύει τη χώρα και να έρχεται σε επαφή με το στελεχιακό της δυναμικό και τους πελάτες της για να μεταφέρει το μήνυμα της σταδιακής εξόδου από την κρίση και να συζητήσει μαζί τους και μαζί σας το πώς μπορεί να σταθεί καλύτερα αρωγός στη νέα αναπτυξιακή προσπάθεια που ξεκινάει.
Η επίσκεψη στη Μεσσηνία, που είναι και η δεύτερη στην Πελοπόννησο, συμπίπτει με μία «περίεργη», θα έλεγα, συγκυρία.
Από τη μια πλευρά, τα οικονομικά στοιχεία δείχνουν ξεκάθαρα πως βγαίνουμε από την κρίση, πως ξεκινάει η επούλωση των πληγών που άφησε πίσω της, πως ο τραπεζικός τομέας επούλωσε πρώτος τις πληγές του και ανέκτησε ήδη τις δυνάμεις του.
Από την άλλη, αυτό που βγαίνει σήμερα προς τα έξω να είναι, για άλλη μια φορά, μια εικόνα κρίσης, μιζέριας και έντασης που θολώνει την πραγματική οικονομική εικόνα της χώρας. Μια θολή εικόνα που αν συνεχιστεί κινδυνεύει να εξελιχθεί σε πραγματικότητα και να μας ρίξει πίσω, ακριβώς την ώρα που και οι στρεβλώσεις της οικονομίας έχουν σε μεγάλο βαθμό διορθωθεί και η χώρα έχει ήδη μπει, μετά από αρκετά χρόνια, σε μια τροχιά νέας ανάπτυξης.
Ποια είναι λοιπόν η πραγματική οικονομική κατάσταση σήμερα; Δεν υπάρχει αμφιβολία πως οι πληγές που δημιούργησε η κρίση, κυρίως σε όρους απώλειας εισοδημάτων και θέσεων εργασίας, επηρεάζουν μια ψύχραιμη ανάγνωση της πραγματικής κατάστασης.
Για να εκτιμήσουμε όμως το που βρισκόμαστε σήμερα πρέπει να θυμηθούμε που βρισκόμασταν λίγα χρόνια πριν όταν ως χώρα ζούσαμε πολύ πέρα από τις δυνατότητές μας.
Αυτό είχε τότε καταστεί δυνατό από τα δυο τεράστια «δίδυμα», όπως λέγονται, ελλείμματα στον κρατικό προϋπολογισμό και στις εξωτερικές συναλλαγές της χώρας. Ελλείμματα που τροφοδοτούνταν με δανεικά, τα οποία σε μεγάλο μέρος τους κατευθύνονταν σε εισαγωγές.
Γύρω στα 36 δις ευρώ ήταν το μέγεθος του καθενός από αυτά τα ελλείμματα περίπου. Αυτά οδήγησαν στον αποκλεισμό της χώρας από τις διεθνείς αγορές και αυτά έπρεπε να κλείσουν.
Σήμερα λοιπόν τα τεράστια αυτά ελλείμματα έχουν ουσιαστικά μετατραπεί σε πλεονάσματα, στην περίπτωση του δημοσιονομικού ελλείμματος μετά από πολλά χρόνια και στην περίπτωση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών μετά από αρκετές δεκαετίες.
Δυστυχώς όμως αυτή η διαδικασία είχε και πολλά θύματα. Και αυτό γιατί, αντί να κάνουμε όπως λέει ο σοφός λαός «κάθε πράγμα στον καιρό του», για αρκετά χρόνια σπρώχναμε τα προβλήματα κάτω από το χαλί μιας επίπλαστης ανάπτυξης η οποία στηριζόταν στην κατανάλωση και τις εισαγωγές με δανεικά.
Η έλλειψη μιας επαρκούς σταδιακής και συστηματικής προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας στις απαιτήσεις ενός νέου περιβάλλοντος που δημιούργησε η παγκοσμιοποίηση και η ένταξη στο ευρώ, οδήγησε νομοτελειακά σε μια βίαιη λύση την οποία βιώσαμε όλοι, και κυρίως οι πιο αδύναμοι, τα τελευταία χρόνια.
Αυτό όμως που τώρα έχει σημασία είναι πως το δημοσιονομικό πρόβλημα καθώς και το πρόβλημα του εξωτερικού ισοζυγίου έχει τώρα διορθωθεί ενώ σημαντικά έχει βελτιωθεί και η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας με μια σειρά μεταρρυθμίσεις που έχουν γίνει.
Τα τελευταία όμως καλά νέα είναι πως η ανάπτυξη επέστρεψε στη χώρα μας, μετά από έξι ολόκληρα χρόνια. Με την τελευταία αυτή προσθήκη στη φαρέτρα των καλών νέων για την οικονομία ουσιαστικά οριστικοποιείται και η έξοδος από την κρίση.
Έτσι, ήδη από την περασμένη Άνοιξη η μεταβολή της οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα, η μεταβολή του ΑΕΠ δηλαδή, κατέγραψε θετικό πρόστιμο τόσο σε σχέση τόσο με το προηγούμενο τρίμηνο όσο και σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Το καλοκαίρι, στο τρίτο τρίμηνο δηλαδή του έτους, η ανάπτυξη επιταχύνθηκε στο 1,7% και αναμένεται μεγαλύτερη επιτάχυνση και στο τελευταίο τρίμηνο του τρέχοντος έτους. Έτσι όταν κλείσει το 2014 πιστεύω πως θα έχουμε ξεπεράσει την προβλεπόμενη για φέτος ανάπτυξη του 0,6%.
Δηλαδή για άλλη μια φορά ξεπεράσαμε έναν ακόμη στόχο, κάτι που κοντεύει να γίνει συνήθεια τα δύο τελευταία χρόνια.
Η ελληνική οικονομία όχι μόνο σταθεροποιείται αλλά περνάει και σε αναπτυξιακή τροχιά. Γίνεται πλέον ολοένα και περισσότερο φανερό πως πολλά πράγματα αλλάζουν στη χώρα μας.
Το οικονομικό κλίμα βρίσκεται στο καλύτερο επίπεδο των τελευταίων ετών, τα μεγάλα έργα έχουν αρχίσει και δουλεύουν, ο τουρισμός σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, η αγορά εργασίας σταθεροποιείται και ξεκινά η αποκλιμάκωση της ανεργίας, θετικό πρόσημο έχει αρχίσει να εμφανίζεται στις λιανικές πωλήσεις, οι αναπτυξιακές προσδοκίες επανακάμπτουν στη βιομηχανία.
Οι τρέχουσες τάσεις όμως και η υφιστάμενη δυναμική δεν είναι τέτοιες που να επιτρέπουν εφησυχασμό.
Συνεχίζουμε να παλεύουμε για να ανοίξουμε το νέο αναπτυξιακό κεφάλαιο για τη χώρα μας.
Πιστεύω ακράδαντα πως αυτό που χρειάζεται τώρα η χώρα είναι να κρατήσουμε σταθερή πορεία.
Μόνο έτσι θα μπορέσει να ξεκινήσει η γρήγορη αποκλιμάκωση του μεγαλύτερου προβλήματος της χώρας που δεν είναι άλλο από την ανεργία. Διότι, όπως γνωρίζουμε όλοι, σημασία δεν έχει να ευημερούν οι αριθμοί αλλά οι άνθρωποι.
Γι’ αυτό έχει μεγάλη σημασία που οι προοπτικές για την αύξηση της απασχόλησης, και συνεπώς για τη μείωση της ανεργίας, είναι θετικές.
Οι εκτιμήσεις που γίνονται στην Εθνική Τράπεζα δείχνουν πως τα επόμενα έξι χρόνια μπορούν να δημιουργηθούν στη χώρα 720 χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας γκρεμίζοντας το ποσοστό της ανεργίας ακόμη και κάτω του 21% σε δύο χρόνια από τώρα και κάτω του 12% σε 6 χρόνια από τώρα.
Οι θέσεις αυτές αναμένεται να είναι και πιο σίγουρες γιατί δεν θα στηρίζονται, όπως πριν την κρίση, σε ελλείμματα και δανεικά.
Τα αποτελέσματα αυτά για τη βελτίωση στην απασχόληση στηρίζονται όχι μόνο στην σταθεροποίηση της οικονομίας και την επαναφορά σε τροχιά ανάπτυξης αλλά και στις σημαντικές δυνατότητες ανάπτυξης που έχει η χώρα.
Οι δυνατότητες αυτές δεν στηρίζονται μόνο στα γνωστά συγκριτικά πλεονεκτήματα και στους παραδοσιακούς τομείς ανάπτυξης που διαθέτει η χώρα, όπως ο τουρισμός, η ναυτιλία, η βιομηχανία τροφίμων, η γεωργία, το εμπόριο, η διύλιση πετρελαίου.
Θα στηριχτεί επίσης και σε νέους δυναμικούς τομείς όπως η χημική βιομηχανία και τα φαρμακευτικά προϊόντα, νέες τουριστικές υπηρεσίες μεγαλύτερης προστιθέμενης αξίας, μεταφορές και logistics, αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας, υπηρεσίες υγείας, πληροφορική και χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, νέες δυνατότητες στον τομέα της ενέργειας.
Μεγάλη σημασία επίσης έχει και ένα σημαντικό πλεονέκτημα που διαθέτει η χώρα μας έναντι πολλών άλλων χωρών και συνίσταται στο τεράστιο αναπτυξιακό απόθεμα που απελευθερώνεται με τις μεταρρυθμίσεις των τελευταίων ετών και ευνοούν την ανάδειξη νέων τομέων οικονομικής δραστηριότητας και την επίτευξη πιο γρήγορων ρυθμών ανάπτυξης σε παλαιούς και νέους τομείς της οικονομίας.
Τα παραδείγματα τέτοιων μεταρρυθμίσεων που πραγματοποιούνται είναι πολλά και κάποιοι επιχειρηματίες έχουν ήδη αρχίσει να τα αισθάνονται.
Όπως ανέφερα και όταν ξεκίνησα την ομιλία μου, οι τράπεζες ήταν οι πρώτες που επούλωσαν τις πληγές που άφησε πάνω τους η κρίση.
Αυτό έγινε μέσα από δύο ανακεφαλαιοποιήσεις, μέσα από συγχωνεύσεις, και σημαντικές μειώσεις λειτουργικού κόστους, ενώ για τα επόμενα δυόμιση χρόνια θα συνεχίζουν να εφαρμόζουν σχέδια αναδιάρθρωσης τα οποία θα τις ενισχύουν ακόμη περισσότερο.
Η επάνοδος της ευρωστίας των ελληνικών τραπεζών επιβεβαιώθηκε πρόσφατα και με τον πιο ανεξάρτητο τρόπο από τα stress tests που έκανε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα η οποία ήδη ανέλαβε την άμεση εποπτεία των τεσσάρων ελληνικών συστημικών τραπεζών.
Και ανάμεσα στις τέσσερις συστημικές τράπεζες η Εθνική βρέθηκε, με βάση το δυναμικό σενάριο προσομοίωσης, το οποίο δείχνει με μεγαλύτερη ακρίβεια την πραγματική δύναμη των ελληνικών τραπεζών, να έχει μεγαλύτερο απόθεμα κεφαλαίων από οποιαδήποτε άλλη ελληνική τράπεζα.
Είναι πολύ σημαντικό που ανέκτησαν τις δυνάμεις τους οι ελληνικές τράπεζες γιατί αυτές καλούνται τώρα να χρηματοδοτήσουν τη νέα οικονομική ανάπτυξη που έχει ξεκινήσει.
Η ενίσχυση των τραπεζών με κεφάλαια και ρευστότητα μπορεί τώρα να χρηματοδοτήσει την περαιτέρω ανάπτυξη των βιώσιμων επιχειρήσεων οι οποίες, λόγω της οικονομικής ανάκαμψης που ξεκίνησε και επιταχύνεται, συνεχώς θα αυξάνονται.
Γιατί η ανάπτυξη βελτιώνει την κερδοφορία των επιχειρήσεων και τις συνθήκες αποπληρωμής των υπαρχόντων δανείων και επηρεάζει θετικά τα business plans των επιχειρήσεων στα οποία στηρίζονται οι νέες χρηματοδοτήσεις, οι αναδιαρθρώσεις δανείων, όπου αυτές χρειάζονται, καθώς και η αξία των τυχόν ενέχυρων.
Η αντίφαση που υπάρχει ανάμεσα στα οικονομικά στοιχεία και τις πραγματικές εξελίξεις στην ελληνική οικονομία από τη μια πλευρά και την εικόνα της χώρας που βλέπουμε κάθε βράδυ στις τηλεοράσεις, δείχνει πως η πορεία στο μέλλον δεν γίνεται σε μονοπάτια χωρίς κινδύνους.
Έχει τεράστια σημασία να μην επανακάμψουν οι συνθήκες αβεβαιότητας που κατασπάραξαν κυριολεκτικά την οικονομία τα τελευταία χρόνια και ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την τεράστια ύφεση που ενέσκηψε και οδήγησε σε απώλεια του ενός τετάρτου περίπου του ΑΕΠ.
Και άλλες χώρες στην Ευρωζώνη ήτανε σε οικονομικά προγράμματα όπως εμείς και τώρα έχουν βγει και έχουν αποκτήσει σε μεγάλο βαθμό, και εντός των πλαισίων που επιτρέπει η θέση τους σε μια νομισματική ένωση όπως η Ευρωζώνη, την εθνική οικονομική τους ανεξαρτησία.
Εθνική οικονομική ανεξαρτησία όμως σημαίνει και αυξημένη υπευθυνότητα και σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει επιστροφή στις ρίζες του κακού, στις πολιτικές δηλαδή που μας οδήγησαν σε αυτό το τέλμα.
Θεωρώ πραγματικά λυπηρό το γεγονός πως μια άλλη παρόμοια με μας χώρα όπως η Πορτογαλία που βγήκε από το δικό της πρόγραμμα σχετικά αθόρυβα, να δανείζεται με επιτόκια γύρω στο 2,7% και εμείς πάνω από 7%, και πολύ πρόσφατα και πάνω από 8%.
Είναι περισσότερο λυπηρό ακόμη αν σκεφτούμε πως εμείς έχουμε στον προϋπολογισμό ήδη πρωτογενή πλεονάσματα ενώ η Πορτογαλία προσπαθεί ακόμη να τα πετύχει.
Για να μπορέσουμε και εμείς να απολαμβάνουμε την αντιμετώπιση που έχουν χώρες όπως η Πορτογαλία και, ακόμα καλύτερα η Ιρλανδία, που δανείζεται με 10ετή ομόλογα μόνο με 1,4%, πρέπει να κρατήσουμε σταθερή πορεία και να κάνουμε με αποτελεσματικό τρόπο τις μεταρρυθμίσεις εκείνες που θα βελτιώνουν συνεχώς την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.
Σε ένα τέτοιο σκηνικό αντίφασης η Εθνική Τράπεζα ασχολείται με την πραγματικότητα και είναι εδώ με όπλα τα σημαντικά αποθέματα ρευστότητας και κεφαλαίων που διαθέτει και θα είναι για μια ακόμη φορά αρωγός της επιχειρηματικής κοινότητας και θα βοηθήσει με τις δυνατότητες που έχει στην πλήρη επαναφορά της οικονομίας σε μια τροχιά προόδου.
Όπως είπα όμως και νωρίτερα, αυτό που χρειάζεται είναι να κρατήσουμε σταθερή πορεία.
www.bankingnews.gr
Όπως τόνισε, οι διακυμάνσεις του τελευταίου διμήνου είναι επίσης χρήσιμες, για να μας υπενθυμίζουν ότι οι προκλήσεις υπάρχουν και η προσήλωση στους στόχους μας πρέπει να παραμείνει ακλόνητη.
Η Εθνική Τράπεζα προσπάθησε -και κατάφερε- να βρίσκεται με συνέπεια δίπλα στους πελάτες της, ακόμα και στις αντιξοότητες της κοινωνίας και της οικονομίας.
Περίοδοι αναταράξεων δεν θα εκλείψουν, προφανώς τίποτα συγκρίσιμο με όσα ζήσαμε. Η πορεία όμως έχει χαραχθεί.
Η Τράπεζα είναι έτοιμη να ανταποκριθεί στις αυξανόμενες απαιτήσεις, που δημιουργεί η τροχοδρόμηση προς τη διατηρήσιμη ανάπτυξη.
Κατά τη διάρκεια της κρίσης όλοι μας, στην Εθνική Τράπεζα, είχαμε συνείδηση ότι καλούμαστε να διαδραματίσουμε ενεργό ρόλο στην απορρόφηση των κραδασμών και να συμβάλουμε ενεργά στη διαμόρφωση της επόμενης μέρας.
Παράλληλα, οφείλαμε να χαράξουμε και να υλοποιήσουμε σημαντικές στρατηγικές αποφάσεις ώστε να θωρακιστεί η Τράπεζα ενόψει κρίσιμων αξιολογήσεων (από ΤτΕ και ΕΚΤ), να ενισχυθεί η επενδυτική ελκυστικότητα και να δημιουργηθεί αξιόπιστο υπόβαθρο, που να μεγιστοποιεί τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα.
Οι ενέργειες αυτές υλοποιούνται και - μετά από την επιτυχή ολοκλήρωση αυστηρότατων ελέγχων από την ΕΚΤ- μπορούμε να επιταχύνουμε την ολοκλήρωση του σχεδιασμού για επανεκκίνηση της οικονομίας.
Η υλοποίηση της στρατηγικής για ενεργή στήριξη της αναπτυξιακής διαδικασίας έχει ήδη αρχίσει.
Δεδομένου ότι η ανάκαμψη ξεκίνησε από το δεύτερο τρίμηνο του 2014 - όπως έδειξαν τα αναθεωρημένα στοιχεία του ΑΕΠ και ενισχύθηκε περαιτέρω στο 3ο τρίμηνο - με την οικονομία να αναπτύσσεται με ετήσιο ρυθμό 1,6%, εκ των υψηλότερων στην ευρωζώνη - είναι θέμα χρόνου να επανακάμψει και η υγιής ζήτηση για πιστώσεις.
Αποτολμώντας ακόμη μία πρόβλεψη, θεωρώ ότι στο βαθμό που δεν θα διαταραχθεί η υπάρχουσα μακροοικονομική δυναμική και η στάση της ΕΚΤ παραμείνει υποστηρικτική, είναι ζήτημα 2-3, το πολύ, τριμήνων, για να δούμε θετική μεταβολή των πιστώσεων και ανάκαμψη των καταθέσεων.
Η εκκίνηση του εσωτερικού μηχανισμού δημιουργίας ρευστότητας της οικονομίας είναι προ των πυλών, αρκεί να μην απεμπολήσουμε το απόθεμα αξιοπιστίας, που με τόσο κόπο οικοδομήσαμε.
Το 2015 είναι κρίσιμο για την παγίωση της δυναμικής ανάκαμψης, την ολοκλήρωση των επιχειρηματικών μετασχηματισμών και την αναπλήρωση της επενδυτικής αιμορραγίας εξαιτίας της κρίσης.
Είναι ενθαρρυντικό ότι οι επενδύσεις εκτός κατοικιών αυξήθηκαν κατά 11%, σε ετήσια βάση στο 9μηνο του 2014 – για πρώτη φορά μετά από μια 7ετία.
Ο δρόμος όμως είναι μακρύς καθώς η οικονομία έχει να αναπληρώσει καθαρή απώλεια παραγωγικού κεφαλαίου άνω των 30 δις. ευρώ κατά τη διάρκεια της κρίσης.
Το 2014, θα καταγραφεί ως έτος σταθεροποίησης και μετάβασης σε θετικό ρυθμό ανάπτυξης μετά από τη βαθύτερη μεταπολεμική ύφεση, το 2015 θα πρέπει να καταγραφεί ως η χρονιά παγίωσης της δυναμικής ανάκαμψης.
Θεωρώ ότι αυτό είναι και επιθυμητό, και εφικτό, και αναγκαίο.
Η αφετηρία για την επανεκκίνηση της οικονομίας είναι πλέον αξιόπιστη.
Όσο δύσπιστος, καχύποπτος, ακόμη και κακόβουλος, να είναι κάποιος από τους εξωτερικούς παρατηρητές, τις αγορές και τους εταίρους μας δεν μπορεί παρά να αναγνωρίζει την εντυπωσιακή δημοσιονομική προσαρμογή. Την ταχύτερη και μεγαλύτερη που συντελέστηκε σε χώρα της ΕΕ.
Η χώρα κατατάσσεται πλέον μεταξύ των 3 χωρών με τα μεγαλύτερα πρωτογενή πλεονάσματα στον κρατικό προϋπολογισμό για την περίοδο 2013-14 (1,2% του ΑΕΠ το 2013 και υψηλότερο από 1,5% το 2014) και είναι, με διαφορά, η κορυφαία σε όρους κυκλικά διορθωμένου δημοσιονομικού πλεονάσματος το οποίο θα υπερβεί το 5,3% του ΑΕΠ.
Αυτό σημαίνει ότι η βασική λειτουργία του κράτους δεν βασίζεται σε δανεικά και μεταβιβάσεις από το εξωτερικό, αλλά σε ισορροπημένη και αξιόπιστη πορεία υλοποίησης των στόχων του προϋπολογισμού.
Το υψηλό κυκλικά διορθωμένο πλεόνασμα σημαίνει, με απλά λόγια, ότι όσο η οικονομία θα ανακάμπτει τόσο η δημοσιονομική θέση της χώρας θα ενισχύεται χωρίς επιπλέον μέτρα.
Το πραγματικό πλεόνασμα δυνητικά θα προσεγγίζει δηλαδή, το κυκλικά διορθωμένο.
Ως εκ τούτου, η δημοσιονομική θέση θα ενισχύεται επιτρέποντας σταδιακή αποφόρτιση της δημοσιονομικής πίεσης, αύξηση της αποτελεσματικότητας και ανακούφισης αυτών που πιέστηκαν δυσανάλογα. Έχουμε ήδη μικρό δείγμα αυτής της δυνατότητας μέσω της διανομής του κοινωνικού μερίσματος το 2014.
Το πλεόνασμα επιτεύχθηκε με πολλές θυσίες και εξαιρετικά μεγάλο κοινωνικό κόστος, ιδίως για ορισμένες ομάδες του πληθυσμού.
Επιτεύχθηκε ένα χρόνο νωρίτερα από τον αναμενόμενο και εν μέσω βαθιάς ακόμη ύφεσης, γεγονός που δεν πρέπει να παραβλέπεται, κυρίως από τους εταίρους, που συχνά μας αμφισβήτησαν. Η ουσία, ο πυρήνας της προσαρμογής, είναι εθνική κατάκτηση και βασικό κρατούμενο. Η άρση των αδικιών είναι προτεραιότητα για τα επόμενα χρόνια και διευκολύνεται όσο η οικονομία ανακάμπτει.
Η αναστροφή των χρόνιων εξωτερικών ανισορροπιών και η επίτευξη πλεονάσματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών για δεύτερο συνεχές έτος, που θα διαμορφωθεί στο 1,5% του ΑΕΠ περίπου το 2014, μετά από δεκαετίες μόνιμων ελλειμμάτων καταδεικνύει ότι με τη νέα ισορροπία βασικές στρεβλώσεις έχουν διορθωθεί. Η υπερβολική εξάρτηση σε εισαγωγές έχει περιοριστεί.
Παρά τη δραματική μείωση του ΑΕΠ, το μερίδιο της δαπάνης για εισαγωγές μειώθηκε τη τελευταία πενταετία κατά 18% (ή 7 ποσοστιαίες μονάδες) στο 31% του ΑΕΠ, όντας πλέον περίπου ανάλογο με το μερίδιο των εξαγωγών.
Είναι ενθαρρυντικό ότι διαφαινόμενες ενδείξεις αύξησης των εισαγωγών επικεντρώνονται κυρίως σε επενδυτικά αγαθά και πρώτες ύλες, όχι σε καταναλωτικά αγαθά και είδη πολυτελείας.
Οι εξαγωγές αγαθών διαμορφώνονται ως ποσοστό του ΑΕΠ σε υψηλό 25ετίας, και σε ονομαστική αξία ανήλθαν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα παρά την κόπωση του 2014. Η δυναμική του τουρισμού υπερέβη τις πιο αισιόδοξες προσδοκίες (ετήσια αύξηση αφίξεων 22% και εισπράξεων 11% το 9μηνο του 2014) και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας από το δεύτερο τρίμηνο.
Οι τάσεις αυτές αναμένεται να ενισχυθούν το 2015, εφόσον η οικονομική εμπιστοσύνη παραμείνει αδιατάρακτη και η κατάσταση σε βασικές εξαγωγικές μας αγορές βελτιωθεί.
Το ασθενέστερο ευρώ και η σημαντική αποκλιμάκωση των τιμών του πετρελαίου αναμένεται να διαδραματίσουν επίσης βοηθητικό ρόλο. Εκτιμάται ότι η τρέχουσα μείωση των τιμών του πετρελαίου που προσεγγίζει το 18% σε ετήσια βάση (σε ευρώ) στο βαθμό που διατηρηθεί για σημαντικό τμήμα του 2015, θα μπορούσε να δώσει ώθηση άνω του 0,7% στην ελληνική ανάπτυξη το 2015.
Είναι αξιοσημείωτο μια χώρα, που η ύφεση είχε απωλέσει τα χαρακτηριστικά του οικονομικού κύκλου και έμοιαζε να είναι σε ελεύθερη πτώση, να επιτυγχάνει από τις αρχές του 2014, και ειδικά στο τρίτο τρίμηνο, ετήσιο ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης εκ των κορυφαίων στην ευρωζώνη (+1.6% ετησίως) και τον κορυφαίο σε τριμηνιαία βάση (+2,4% ετησιοποιημένα εποχικά διορθωμένα στοιχεία κατά το ίδιο τρίμηνο).
Ειδικά, αυτό επιτεύχθηκε, ενώ η δημοσιονομική προσαρμογή εξελισσόταν και απασχόληση και μισθοί σημείωναν νέα – αλλά σαφώς ηπιότερη – κάμψη κατά το μεγαλύτερο τμήμα του 9μήνου του 2014.
Είναι προφανές ότι η μετάβαση σε ρυθμούς ανάπτυξης πλησίον του 3% είναι ήδη εφικτή από το 2015, στο βαθμό που η απασχόληση εμφανίζει σημάδια ανάκαμψης, η κλαδική αναδιάρθρωση προχωρά, η κάμψη των μισθών τερματίζεται, οι εξαγωγικές υπηρεσίες ανακάμπτουν και η αναγκαία δημοσιονομική προσαρμογή δεν ακρωτηριάζει μέρος της ζήτησης, όπως τα προηγούμενα χρόνια. Το αναπτυξιακό απόθεμα είναι ακόμη ισχυρότερο, αν αναλογιστούμε την, εν πολλοίς, αναξιοποίητη λόγω βαθιάς ύφεσης ώθηση, που θα προσδώσουν στην οικονομία οι διαρθρωτικές μεταβολές των προηγούμενων ετών.
Βελτιώσεις στο επιχειρηματικό περιβάλλον, στην ανταγωνιστικότητα της αγοράς εργασίας και στην τελική ανταγωνιστικότητα κόστους θα αποδώσουν το μέγιστο των αναπτυξιακών συνεργιών σε βάθος χρόνου. Η επαύξηση αυτής της αναπτυξιακής δυναμικής με αποφασιστική προώθηση μιας αμιγώς εθνικής ατζέντας στρατηγικών μεταρρυθμίσεων θα αποτελέσει καταλύτη για την παγίωση της αυτόνομης πορείας της χώρας προς τις αγορές και την ανταγωνιστικότητα.
Το σημαντικότερο, όμως, κεφάλαιο και βασική κατάκτηση αυτής της επώδυνης πορείας είναι η ανάκτηση της αξιοπιστίας.
Η διατήρηση, επαύξηση και κεφαλαιοποίηση της αξιοπιστίας αποτελούν βασική πρόκληση.
Οι εντυπωσιακές εισροές κεφαλαίων, που προσέλκυσε η οικονομία την τελευταία διετία και σωρευτικά προσεγγίζουν τα € 50 δισ., έως τα μέσα του 2014, αποτελούν ισχυρή αναπτυξιακή μαγιά σε μια οικονομία διψασμένη για ρευστότητα και επενδύσεις, μετά από την άγονη εξαετία πρωτοφανούς δοκιμασίας.
Όσο η ισορροπία στην εσωτερική ρευστότητα θα σταθεροποιείται, η απασχόληση θα ανακάμπτει, η εμπιστοσύνη και η ζήτηση για πιστώσεις θα ισχυροποιούνται, τόσο ισχυρότερο θα είναι το αναπτυξιακό αποτέλεσμα από τις εισροές επενδυτικών κεφαλαίων από το εξωτερικό και την κινητοποίηση εγχώριων επενδυτικών κεφαλαίων.
Είναι αξιοσημείωτο ότι το επενδυτικό ενδιαφέρον δεν εκλείπει, ακόμη και εν μέσω της έντονης αβεβαιότητας του τελευταίου διμήνου, που οδήγησε σε απώλεια του συνόλου των ετήσιων κερδών στο μεγαλύτερο εύρος των ελληνικών χρηματοπιστωτικών τίτλων.
Πολλοί επενδυτές βρίσκουν ευκαιρία να τοποθετηθούν ή να αυξήσουν τις τοποθετήσεις τους. Το εύρος της διόρθωσης συνεχώς προσελκύει κεφάλαια, που βλέπουν «αξία» στην ελληνική οικονομία και προτίθενται να αναλάβουν το βραχυπρόθεσμο ρίσκο, αντικρίζοντας την ενθαρρυντική «μεγάλη εικόνα». Η διάρθρωση, η ποιότητα και η σταθερότητα αυτών των κεφαλαίων θα ενισχύεται όσο η αβεβαιότητα θα εκλείπει.
Την περίοδο αυτή, ολοκληρώνεται ο πρώτος κύκλος επαφών της Διοίκησης της Τράπεζας με το παραγωγικό δυναμικό της χώρας.
Επιζητώντας την άμεση επικοινωνία με το επιχειρείν, αλλά και με τους πελάτες της Τράπεζας, που υπερβαίνουν τα 6 εκατ., η Διοίκηση επισκέφθηκε σχεδόν όλη την επικράτεια και συναντήθηκε με τουλάχιστον 4.000 παράγοντες της οικονομικής ζωής: από το μικρό βιοτέχνη και τον ελεύθερο επαγγελματία μέχρι τον καθιερωμένο παραγωγό και μεγαλοεπιχειρηματία.
Από τον νέο με ιδέες και θέληση να ασχοληθεί με το επιχειρείν και από τον πρωτοεισερχόμενο στην παραγωγική διαδικασία, που αναζητά τον προσανατολισμό του, μέχρι τον καθιερωμένο που αναζητά διεξόδους.
Παράλληλα, είχαμε επιτόπιες επισκέψεις σε περισσότερες από 120 επιχειρήσεις, κυρίως περιφερειακές, όχι μόνο για να σχηματίσουμε ιδίαν αντίληψη για την πραγματική οικονομία, αλλά και για να ενθαρρύνουμε το παραγωγικό δυναμικό σε κινήσεις για την επόμενη μέρα.
Δηλαδή για την περίοδο, που εύχομαι να είναι μακρά, επανατοποθέτησης της κοινωνίας σε έναν ενάρετο κύκλο ανάπτυξης. Όπως και σήμερα συναντήσαμε παραγωγικές μονάδες-υποδείγματα.
Επιχειρηματικά σχήματα που με σωστό προγραμματισμό, καινοτόμο σχεδιασμό, υπευθυνότητα και συνέπεια, πέτυχαν να κατακτήσουν διεθνείς αγορές και να εξάγουν πάνω από το 80% της παραγωγής τους σε ιδιαίτερα ανταγωνιστικές αγορές του εξωτερικού.
Επιχειρήσεις, που για να ανταπεξέλθουν στη ζήτηση, λειτουργούν τις μονάδες τους επί 24ώρου βάσεως. Επιχειρήσεις, που έχουν σχεδόν ως αποκλειστικούς πελάτες προηγμένα τεχνολογικά συγκροτήματα της Αμερικής. Επιχειρήσεις, που μέσω των προϊόντων τους γνώρισαν σε ευρύτατα κοινωνικά στρώματα την άλλη εικόνα της Ελλάδος, την πραγματική, που πρέπει να έχουμε ως παράδειγμα προς μίμηση.
Η Εθνική Τράπεζα θα συνεχίσει την υλοποίηση της πολιτικής της για την προώθηση της ανάπτυξης, δηλαδή την ευημερία της κοινωνίας.
Ολοκληρώνουμε το σχεδιασμό μας για το 2015, θέτοντας ως στόχο τη διάθεση, στο σύνολο της οικονομίας, τουλάχιστον 5 δισ. ευρώ.
Στόχος φιλόδοξος, αλλά εφικτός. Στόχος που εναρμονίζεται με τις διεθνείς εκτιμήσεις για ουσιαστική ανάπτυξη το 2015, έπειτα από 6 έτη επώδυνης ύφεσης.
Η Ελλάδα χρειάζεται όχι απλώς επενδύσεις, χρειάζεται κύμα επενδύσεων και μάλιστα διάχυσή τους στην περιφέρεια. Αναφέρθηκα νωρίτερα σε μείωση του αποθέματος παραγωγικού κεφαλαίου κατά τουλάχιστον 30 δις από την έναρξη της κρίσης.
Η αναπλήρωση αυτού του κεφαλαίου μέσω επίτευξης και διατήρησης διψήφιων ρυθμών αύξησης των επενδύσεων ξεκινώντας ήδη από το 2015 αποτελεί αναγκαία συνθήκη για αύξηση εξαγωγών, απασχόλησης και ισχυρών μακροπρόθεσμων ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης.
Αυτές οι επενδύσεις πρέπει να διοχετευθούν προς τις πλέον παραγωγικές, εξωστρεφείς χρήσεις και να αυξήσουν παράλληλα το παραγωγικό βάθος της οικονομίας υποκαθιστώντας και εισαγωγές.
Κυρίως χρειαζόμαστε αποδοχή και υποδοχή επενδύσεων. Και όλοι γνωρίζουμε ότι συχνά με αγκυλώσεις, προσκολλήσεις σε ξεπερασμένες ιδεοληψίες ή μικροσυμφέροντα, καθυστερούμε ή και εξοστρακίζουμε επενδυτικά προγράμματα, υπονομεύοντας τη δική μας ύπαρξη.
Ατολμίες, αβλεψίες, λάθη ή και σκοπιμότητες, μάς στοίχισαν μέχρι τώρα πανάκριβα.
Η χώρα μας χρειάζεται επίσης συνεχή επένδυση σε αξιοπιστία και διαρκή ανάκαμψη των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου, καθώς και συνεπή επένδυση στη νέα της γενιά, το ανθρώπινο κεφάλαιο, που είναι το μέλλον μιας οικονομίας.
Και οι τρεις αυτές εκφάνσεις επένδυσης, αποτελούν έννοιες αλληλένδετες και αλληλοεξαρτώμενες.
Η συνεχής επένδυση σε αξιοπιστία αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για άντληση αναγκαίων χρηματοδοτικών πόρων και κρισίμων αποφάσεων για παραγωγικές επενδύσεις.
Η από-επένδυση, η εγκατάλειψη σε αχρησία και η έμμεση απαξίωση τμήματος του υπάρχοντος παραγωγικού κεφαλαίου, σε συνδυασμό με τα συσσωρευμένα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, έχουν παγιδεύσει σημαντικό τμήμα του φυσικού και χρηματικού κεφαλαίου της οικονομίας σε μη αποδοτικές χρήσεις.
Η εμπέδωση της σταθερότητας και της αξιοπιστίας θα κινητοποιήσει επενδυτικούς πόρους, ενώ η οικονομική ανάκαμψη θα τερματίσει το φαύλο κύκλο των προβληματικών δανείων, αποκρυσταλλώνοντας το χάρτη των βιώσιμων επιχειρήσεων, που θα μορφοποιήσουν το αύριο της οικονομίας.
Ο εξαγωγικός αναπροσανατολισμός της οικονομίας απαιτεί συνεπή και μακροχρόνια διαδικασία κινητοποίησης πόρων και επενδύσεων προς τις πλέον ανταγωνιστικές χρήσεις.
Τέλος, ανθρώπινο κεφάλαιο, πρωτοβουλία, εργατικότητα, όραμα αποτελούν την εκλεπτυσμένη, αλλά και πλέον ουσιαστική διάσταση και στόχευση της επένδυσης.
Είναι ακριβώς αυτό το είδος της επένδυσης που ωθεί την οικονομία από απλουστευτική μηχανιστική προσέγγιση για την απλή επιβίωση, προς την αριστεία, την ανταγωνιστικότητα και την ευημερία.
Η επένδυση στον άνθρωπο και κυρίως τους νέους πρέπει να ενταχθεί επίσης στα θέματα ύψιστης και τρέχουσας προτεραιότητας.
Στην Εθνική, εξασφαλίσαμε τους αναγκαίους πόρους για τη χρηματοδότηση της οικονομίας. Ταυτόχρονα, όμως, αναβαθμίσαμε και τους απαραίτητους μηχανισμούς για τη στήριξη του επιχειρείν, μέσω της τεχνογνωσίας μας.
Στήριξη, που είτε αφορά στην εξ υπαρχής οργάνωση είτε στον ανασχεδιασμό και τον επαναπροσανατολισμό. Δεν είναι τυχαίο ότι ποσοστό μεγαλύτερο του 42% των συγχρηματοδοτούμενων ευρωπαϊκών προγραμμάτων, όπως το Jeremie, το Ταμείο Επιχειρηματικότητας και πολλά άλλα, έχει υλοποιηθεί αποκλειστικά από την Εθνική. Και δεν αναφέρομαι στο Jessica, το 95% του οποίου εκτελέσθηκε μέσω της Εθνικής.
Η Εθνική θέτει στη διάθεση της οικονομίας, του παραγωγικού δυναμικού και της κοινωνίας: τη γνώση, τη διάθεση, τα κεφάλαια.
Η επανεκκίνηση είναι δεδομένη.
Θα περιοριστώ σε μία επιγραμματική αναφορά, ψυχρής και, κατά το δυνατό, τεχνοκρατικής φύσεως, αν και ως Μεσσήνιος αισθάνομαι αγάπη και περηφάνια για κάθε σπιθαμή αυτού του τόπου, που αποτελεί την καλύτερη απόδειξη του τι μπορούν να πετύχουν όραμα, πρωτοβουλία, μεράκι, ανθρώπινοι πόροι και, φυσικά, επενδύσεις.
«Κι ομπρέλες να φυτέψεις εδώ, θα καρποφορήσουν», είχε πει χαρακτηριστικά ο Χαρίλαος Τρικούπης υπογραμμίζοντας την ποσότητα και την ποιότητα της πρωτογενούς παραγωγής.
Το μεταποιητικό δυναμικό αναπτύσσεται γρήγορα και αρκετές επιχειρήσεις της περιοχής αυξάνουν την εξωστρέφειά τους και μετατρέπονται σε εθνικούς πρωταθλητές.
Με αυτό τον τρόπο, οικοδομείται η αριστεία, έτσι αυξάνεται η ανταγωνιστικότητα, έτσι περνάμε στο επόμενο στάδιο ανάπτυξης.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο Νομός Μεσσηνίας επέδειξε έναν από τους χαμηλότερους ρυθμούς συρρίκνωσης του ΑΕΠ, σε πανελλαδικό επίπεδο, και διψήφιο ρυθμό αύξησης των περιφερειακών εξαγωγών την τελευταία πενταετία. Εξωστρέφεια και επιχειρηματικότητα ανταμείβονται.
Ζανιάς: Στην Ελλάδα ο τραπεζικός τομέας επούλωσε πρώτος τις πληγές του και ανέκτησε ήδη τις δυνάμεις του
Η Εθνική Τράπεζα ξεκίνησε μετά την πρώτη ανακεφαλαιοποίησή της τον Ιούνιο του 2013, και μόλις η έξοδος από την κρίση άρχισε να γίνεται ορατή, να περιοδεύει τη χώρα και να έρχεται σε επαφή με το στελεχιακό της δυναμικό και τους πελάτες της για να μεταφέρει το μήνυμα της σταδιακής εξόδου από την κρίση και να συζητήσει μαζί τους και μαζί σας το πώς μπορεί να σταθεί καλύτερα αρωγός στη νέα αναπτυξιακή προσπάθεια που ξεκινάει.
Η επίσκεψη στη Μεσσηνία, που είναι και η δεύτερη στην Πελοπόννησο, συμπίπτει με μία «περίεργη», θα έλεγα, συγκυρία.
Από τη μια πλευρά, τα οικονομικά στοιχεία δείχνουν ξεκάθαρα πως βγαίνουμε από την κρίση, πως ξεκινάει η επούλωση των πληγών που άφησε πίσω της, πως ο τραπεζικός τομέας επούλωσε πρώτος τις πληγές του και ανέκτησε ήδη τις δυνάμεις του.
Από την άλλη, αυτό που βγαίνει σήμερα προς τα έξω να είναι, για άλλη μια φορά, μια εικόνα κρίσης, μιζέριας και έντασης που θολώνει την πραγματική οικονομική εικόνα της χώρας. Μια θολή εικόνα που αν συνεχιστεί κινδυνεύει να εξελιχθεί σε πραγματικότητα και να μας ρίξει πίσω, ακριβώς την ώρα που και οι στρεβλώσεις της οικονομίας έχουν σε μεγάλο βαθμό διορθωθεί και η χώρα έχει ήδη μπει, μετά από αρκετά χρόνια, σε μια τροχιά νέας ανάπτυξης.
Ποια είναι λοιπόν η πραγματική οικονομική κατάσταση σήμερα; Δεν υπάρχει αμφιβολία πως οι πληγές που δημιούργησε η κρίση, κυρίως σε όρους απώλειας εισοδημάτων και θέσεων εργασίας, επηρεάζουν μια ψύχραιμη ανάγνωση της πραγματικής κατάστασης.
Για να εκτιμήσουμε όμως το που βρισκόμαστε σήμερα πρέπει να θυμηθούμε που βρισκόμασταν λίγα χρόνια πριν όταν ως χώρα ζούσαμε πολύ πέρα από τις δυνατότητές μας.
Αυτό είχε τότε καταστεί δυνατό από τα δυο τεράστια «δίδυμα», όπως λέγονται, ελλείμματα στον κρατικό προϋπολογισμό και στις εξωτερικές συναλλαγές της χώρας. Ελλείμματα που τροφοδοτούνταν με δανεικά, τα οποία σε μεγάλο μέρος τους κατευθύνονταν σε εισαγωγές.
Γύρω στα 36 δις ευρώ ήταν το μέγεθος του καθενός από αυτά τα ελλείμματα περίπου. Αυτά οδήγησαν στον αποκλεισμό της χώρας από τις διεθνείς αγορές και αυτά έπρεπε να κλείσουν.
Σήμερα λοιπόν τα τεράστια αυτά ελλείμματα έχουν ουσιαστικά μετατραπεί σε πλεονάσματα, στην περίπτωση του δημοσιονομικού ελλείμματος μετά από πολλά χρόνια και στην περίπτωση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών μετά από αρκετές δεκαετίες.
Δυστυχώς όμως αυτή η διαδικασία είχε και πολλά θύματα. Και αυτό γιατί, αντί να κάνουμε όπως λέει ο σοφός λαός «κάθε πράγμα στον καιρό του», για αρκετά χρόνια σπρώχναμε τα προβλήματα κάτω από το χαλί μιας επίπλαστης ανάπτυξης η οποία στηριζόταν στην κατανάλωση και τις εισαγωγές με δανεικά.
Η έλλειψη μιας επαρκούς σταδιακής και συστηματικής προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας στις απαιτήσεις ενός νέου περιβάλλοντος που δημιούργησε η παγκοσμιοποίηση και η ένταξη στο ευρώ, οδήγησε νομοτελειακά σε μια βίαιη λύση την οποία βιώσαμε όλοι, και κυρίως οι πιο αδύναμοι, τα τελευταία χρόνια.
Αυτό όμως που τώρα έχει σημασία είναι πως το δημοσιονομικό πρόβλημα καθώς και το πρόβλημα του εξωτερικού ισοζυγίου έχει τώρα διορθωθεί ενώ σημαντικά έχει βελτιωθεί και η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας με μια σειρά μεταρρυθμίσεις που έχουν γίνει.
Τα τελευταία όμως καλά νέα είναι πως η ανάπτυξη επέστρεψε στη χώρα μας, μετά από έξι ολόκληρα χρόνια. Με την τελευταία αυτή προσθήκη στη φαρέτρα των καλών νέων για την οικονομία ουσιαστικά οριστικοποιείται και η έξοδος από την κρίση.
Έτσι, ήδη από την περασμένη Άνοιξη η μεταβολή της οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα, η μεταβολή του ΑΕΠ δηλαδή, κατέγραψε θετικό πρόστιμο τόσο σε σχέση τόσο με το προηγούμενο τρίμηνο όσο και σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Το καλοκαίρι, στο τρίτο τρίμηνο δηλαδή του έτους, η ανάπτυξη επιταχύνθηκε στο 1,7% και αναμένεται μεγαλύτερη επιτάχυνση και στο τελευταίο τρίμηνο του τρέχοντος έτους. Έτσι όταν κλείσει το 2014 πιστεύω πως θα έχουμε ξεπεράσει την προβλεπόμενη για φέτος ανάπτυξη του 0,6%.
Δηλαδή για άλλη μια φορά ξεπεράσαμε έναν ακόμη στόχο, κάτι που κοντεύει να γίνει συνήθεια τα δύο τελευταία χρόνια.
Η ελληνική οικονομία όχι μόνο σταθεροποιείται αλλά περνάει και σε αναπτυξιακή τροχιά. Γίνεται πλέον ολοένα και περισσότερο φανερό πως πολλά πράγματα αλλάζουν στη χώρα μας.
Το οικονομικό κλίμα βρίσκεται στο καλύτερο επίπεδο των τελευταίων ετών, τα μεγάλα έργα έχουν αρχίσει και δουλεύουν, ο τουρισμός σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, η αγορά εργασίας σταθεροποιείται και ξεκινά η αποκλιμάκωση της ανεργίας, θετικό πρόσημο έχει αρχίσει να εμφανίζεται στις λιανικές πωλήσεις, οι αναπτυξιακές προσδοκίες επανακάμπτουν στη βιομηχανία.
Οι τρέχουσες τάσεις όμως και η υφιστάμενη δυναμική δεν είναι τέτοιες που να επιτρέπουν εφησυχασμό.
Συνεχίζουμε να παλεύουμε για να ανοίξουμε το νέο αναπτυξιακό κεφάλαιο για τη χώρα μας.
Πιστεύω ακράδαντα πως αυτό που χρειάζεται τώρα η χώρα είναι να κρατήσουμε σταθερή πορεία.
Μόνο έτσι θα μπορέσει να ξεκινήσει η γρήγορη αποκλιμάκωση του μεγαλύτερου προβλήματος της χώρας που δεν είναι άλλο από την ανεργία. Διότι, όπως γνωρίζουμε όλοι, σημασία δεν έχει να ευημερούν οι αριθμοί αλλά οι άνθρωποι.
Γι’ αυτό έχει μεγάλη σημασία που οι προοπτικές για την αύξηση της απασχόλησης, και συνεπώς για τη μείωση της ανεργίας, είναι θετικές.
Οι εκτιμήσεις που γίνονται στην Εθνική Τράπεζα δείχνουν πως τα επόμενα έξι χρόνια μπορούν να δημιουργηθούν στη χώρα 720 χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας γκρεμίζοντας το ποσοστό της ανεργίας ακόμη και κάτω του 21% σε δύο χρόνια από τώρα και κάτω του 12% σε 6 χρόνια από τώρα.
Οι θέσεις αυτές αναμένεται να είναι και πιο σίγουρες γιατί δεν θα στηρίζονται, όπως πριν την κρίση, σε ελλείμματα και δανεικά.
Τα αποτελέσματα αυτά για τη βελτίωση στην απασχόληση στηρίζονται όχι μόνο στην σταθεροποίηση της οικονομίας και την επαναφορά σε τροχιά ανάπτυξης αλλά και στις σημαντικές δυνατότητες ανάπτυξης που έχει η χώρα.
Οι δυνατότητες αυτές δεν στηρίζονται μόνο στα γνωστά συγκριτικά πλεονεκτήματα και στους παραδοσιακούς τομείς ανάπτυξης που διαθέτει η χώρα, όπως ο τουρισμός, η ναυτιλία, η βιομηχανία τροφίμων, η γεωργία, το εμπόριο, η διύλιση πετρελαίου.
Θα στηριχτεί επίσης και σε νέους δυναμικούς τομείς όπως η χημική βιομηχανία και τα φαρμακευτικά προϊόντα, νέες τουριστικές υπηρεσίες μεγαλύτερης προστιθέμενης αξίας, μεταφορές και logistics, αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας, υπηρεσίες υγείας, πληροφορική και χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, νέες δυνατότητες στον τομέα της ενέργειας.
Μεγάλη σημασία επίσης έχει και ένα σημαντικό πλεονέκτημα που διαθέτει η χώρα μας έναντι πολλών άλλων χωρών και συνίσταται στο τεράστιο αναπτυξιακό απόθεμα που απελευθερώνεται με τις μεταρρυθμίσεις των τελευταίων ετών και ευνοούν την ανάδειξη νέων τομέων οικονομικής δραστηριότητας και την επίτευξη πιο γρήγορων ρυθμών ανάπτυξης σε παλαιούς και νέους τομείς της οικονομίας.
Τα παραδείγματα τέτοιων μεταρρυθμίσεων που πραγματοποιούνται είναι πολλά και κάποιοι επιχειρηματίες έχουν ήδη αρχίσει να τα αισθάνονται.
Όπως ανέφερα και όταν ξεκίνησα την ομιλία μου, οι τράπεζες ήταν οι πρώτες που επούλωσαν τις πληγές που άφησε πάνω τους η κρίση.
Αυτό έγινε μέσα από δύο ανακεφαλαιοποιήσεις, μέσα από συγχωνεύσεις, και σημαντικές μειώσεις λειτουργικού κόστους, ενώ για τα επόμενα δυόμιση χρόνια θα συνεχίζουν να εφαρμόζουν σχέδια αναδιάρθρωσης τα οποία θα τις ενισχύουν ακόμη περισσότερο.
Η επάνοδος της ευρωστίας των ελληνικών τραπεζών επιβεβαιώθηκε πρόσφατα και με τον πιο ανεξάρτητο τρόπο από τα stress tests που έκανε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα η οποία ήδη ανέλαβε την άμεση εποπτεία των τεσσάρων ελληνικών συστημικών τραπεζών.
Και ανάμεσα στις τέσσερις συστημικές τράπεζες η Εθνική βρέθηκε, με βάση το δυναμικό σενάριο προσομοίωσης, το οποίο δείχνει με μεγαλύτερη ακρίβεια την πραγματική δύναμη των ελληνικών τραπεζών, να έχει μεγαλύτερο απόθεμα κεφαλαίων από οποιαδήποτε άλλη ελληνική τράπεζα.
Είναι πολύ σημαντικό που ανέκτησαν τις δυνάμεις τους οι ελληνικές τράπεζες γιατί αυτές καλούνται τώρα να χρηματοδοτήσουν τη νέα οικονομική ανάπτυξη που έχει ξεκινήσει.
Η ενίσχυση των τραπεζών με κεφάλαια και ρευστότητα μπορεί τώρα να χρηματοδοτήσει την περαιτέρω ανάπτυξη των βιώσιμων επιχειρήσεων οι οποίες, λόγω της οικονομικής ανάκαμψης που ξεκίνησε και επιταχύνεται, συνεχώς θα αυξάνονται.
Γιατί η ανάπτυξη βελτιώνει την κερδοφορία των επιχειρήσεων και τις συνθήκες αποπληρωμής των υπαρχόντων δανείων και επηρεάζει θετικά τα business plans των επιχειρήσεων στα οποία στηρίζονται οι νέες χρηματοδοτήσεις, οι αναδιαρθρώσεις δανείων, όπου αυτές χρειάζονται, καθώς και η αξία των τυχόν ενέχυρων.
Η αντίφαση που υπάρχει ανάμεσα στα οικονομικά στοιχεία και τις πραγματικές εξελίξεις στην ελληνική οικονομία από τη μια πλευρά και την εικόνα της χώρας που βλέπουμε κάθε βράδυ στις τηλεοράσεις, δείχνει πως η πορεία στο μέλλον δεν γίνεται σε μονοπάτια χωρίς κινδύνους.
Έχει τεράστια σημασία να μην επανακάμψουν οι συνθήκες αβεβαιότητας που κατασπάραξαν κυριολεκτικά την οικονομία τα τελευταία χρόνια και ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την τεράστια ύφεση που ενέσκηψε και οδήγησε σε απώλεια του ενός τετάρτου περίπου του ΑΕΠ.
Και άλλες χώρες στην Ευρωζώνη ήτανε σε οικονομικά προγράμματα όπως εμείς και τώρα έχουν βγει και έχουν αποκτήσει σε μεγάλο βαθμό, και εντός των πλαισίων που επιτρέπει η θέση τους σε μια νομισματική ένωση όπως η Ευρωζώνη, την εθνική οικονομική τους ανεξαρτησία.
Εθνική οικονομική ανεξαρτησία όμως σημαίνει και αυξημένη υπευθυνότητα και σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει επιστροφή στις ρίζες του κακού, στις πολιτικές δηλαδή που μας οδήγησαν σε αυτό το τέλμα.
Θεωρώ πραγματικά λυπηρό το γεγονός πως μια άλλη παρόμοια με μας χώρα όπως η Πορτογαλία που βγήκε από το δικό της πρόγραμμα σχετικά αθόρυβα, να δανείζεται με επιτόκια γύρω στο 2,7% και εμείς πάνω από 7%, και πολύ πρόσφατα και πάνω από 8%.
Είναι περισσότερο λυπηρό ακόμη αν σκεφτούμε πως εμείς έχουμε στον προϋπολογισμό ήδη πρωτογενή πλεονάσματα ενώ η Πορτογαλία προσπαθεί ακόμη να τα πετύχει.
Για να μπορέσουμε και εμείς να απολαμβάνουμε την αντιμετώπιση που έχουν χώρες όπως η Πορτογαλία και, ακόμα καλύτερα η Ιρλανδία, που δανείζεται με 10ετή ομόλογα μόνο με 1,4%, πρέπει να κρατήσουμε σταθερή πορεία και να κάνουμε με αποτελεσματικό τρόπο τις μεταρρυθμίσεις εκείνες που θα βελτιώνουν συνεχώς την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.
Σε ένα τέτοιο σκηνικό αντίφασης η Εθνική Τράπεζα ασχολείται με την πραγματικότητα και είναι εδώ με όπλα τα σημαντικά αποθέματα ρευστότητας και κεφαλαίων που διαθέτει και θα είναι για μια ακόμη φορά αρωγός της επιχειρηματικής κοινότητας και θα βοηθήσει με τις δυνατότητες που έχει στην πλήρη επαναφορά της οικονομίας σε μια τροχιά προόδου.
Όπως είπα όμως και νωρίτερα, αυτό που χρειάζεται είναι να κρατήσουμε σταθερή πορεία.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών