Τουρκία: Θα την βγάλουν από την εντατική τα... ξαδερφάκια τους οι Γερμανοί;

Τουρκία: Θα την βγάλουν από την εντατική τα ξαδερφάκια τους οι Γερμανοί;

Οι Γερμανοί εταίροι μας στην ΕΕ, φέρονται να ετοιμάζουν colpo grosso με σχέδιο διάσωσης της Τουρκίας, η οποία κάθε ημέρα βυθίζεται όλο και πιο βαθιά στον «βούρκο» της οικονομικής ανυποληψίας. Η επικείμενη επίσκεψη στην Γερμανία του  Ερντογάν και παρά τα τόσα σκάνδαλα παρακολουθήσεων της ΜΙΤ και πολλών αντεγκλήσεων για το μέλλον 5. εκατ Τούρκων στην χώρα, φέρεται να φέρνουν κοντά τα συμφέροντα δύο παλαιών «φίλων» και παραδοσιακών εχθρών της Ελλάδος.

Φωνές από  το Γερμανικό Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα δηλώνουν πως η Γερμανία, σε αυτήν τη δύσκολη στιγμή, θα πρέπει να βοηθήσει την Άγκυρα. Η χώρα χρειάζεται 170 δισ. δολάρια, ένα τεράστιο ποσό.
Μιλάμε όμως για ένα τεράστιο ποσό το οποίο οι Γερμανοί σίγουρα δεν είναι διατεθειμένοι να το καλύψουν ολόκληρο, αλλά να συνεισφέρουν με ένα ποσοστό, πιθανόν με τα ανάλογα ανταλλάγματα ενδεχομένως.
Η εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung  αναφερόμενη στα 15 δισ. δολάρια που προσφέρθηκε να δώσει το Κατάρ, γράφει ότι πρόκειται μόνο για σταγόνα στον ωκεανό και ότι η χώρα χρειάζεται μια γερή ένεση κεφαλαίων.

«Στην πραγματικότητα καμιά χώρα δεν μπορεί να βοηθήσει την Τουρκία παρά μόνο η ίδια με το να αυξήσει η κεντρική τράπεζα τα επιτόκια, κάτι που ο πρόεδρος Ερντογάν δεν κάνει» σημειώνει ο σχολιαστής της επισημαίνοντας ότι η κρίση χτύπησε την Τουρκία μόλις δύο μήνες μετά τις προεδρικές εκλογές.
«Ο Ερντογάν έχει τα πάντα υπό έλεγχο, μόνο που δεν έχει πρόγραμμα. Προσπαθεί την μικρότερη κρίση του νομίσματός της να την επιλύσει με τη μεγαλύτερη, διαπληκτιζόμενος με τον Αμερικανό πρόεδρο.
Τα tweet του Τραμπ και οι κυρώσεις έπληξαν σοβαρά τις σχέσεις ανάμεσα στη Ουάσιγκτον και την Άγκυρα, ο Τραμπ χτυπά μια νατοϊκή χώρα που βρίσκεται ήδη γονατισμένη».

Και η Γερμανία; «Εδώ μπαίνει στο παιγνίδι η Γερμανία, την οποία δεν πάει καιρός από τότε που ο Τούρκος πρόεδρος την κατηγορούσε για ναζιστικές μεθόδους» υπογραμμίζει η εφημερίδα. «Ο Ερντογάν χρειάζεται έμπιστους εταίρους. Από την άλλη πλευρά είναι προς το συμφέρον της Γερμανίας μια ευημερούσα Τουρκία… αλλά στόχος του Βερολίνου δεν μπορεί να είναι η ενίσχυση μιας αυταρχικής Τουρκίας. Εάν δεν αλλάξει ο Ερντογάν δεν μπορεί να υπάρξει γέφυρα. Η σημερινή κρίση προσφέρει μια ευκαιρία στη Γερμανία να ασκήσει την επιρροή της».

Την ίδια στιγμή νέα πτώση σημείωσε σήμερα η λίρα, από τα επίπεδα των 5,9905 την Παρασκευή αλλά και των 6,30 νωρίς σήμερα το πρωί, χάνοντας πλήρως τα κέρδη της προηγούμενης εβδομάδας.
Η νέα πτώση έχει επηρεαστεί από τις ανησυχίες των επενδυτών σχετικά με τη παρέμβαση της κυβέρνησης του Ερντογάν  στη νομισματική πολιτική και την επίθεση στην Ουάσιγκτον σχετικά με τη μοίρα του πάστορα.
Η λίρα έχει υποχωρήσει φέτος κατά 40% έναντι του δολαρίου, προκαλώντας γενικευμένες ανησυχίες σχετικά με τη διατηρησιμότητα των μεγάλων χρεών της χώρας σε δολάρια.
Η άμεση αιτία των προβλημάτων της Τουρκίας είναι αρκετά ξεκάθαρη: στις αρχές του μήνα η αμερικανική κυβέρνηση επέβαλε κυρώσεις εναντίον της συμμάχου του στο ΝΑΤΟ, ως απάντηση στη συνεχιζόμενη κράτηση Αμερικανικού πάστορα, κατηγορούμενου για συμμετοχή στο πραξικόπημα του 2016.

Η ανακοίνωση της διοίκησης Trump για τον διπλασιασμό των τιμολογίων χάλυβα και αλουμινίου στις 10 Αυγούστου έστειλε αμέσως τη λίρα στο βυθό!
Η κρίση από τότε επιδεινώνεται, με τους επενδυτές να ανησυχούν λόγω της επιθετικής ρητορικής του Τούρκου Προέδρου Recep Tayyip Erdogan, αλλά και σε αυτό που ονομάζει «λόμπι επιτοκίων” και τη μακρόχρονη αντίθεσή του στην αύξηση των επιτοκίων.
Εκ πρώτης όψεως οι πρόσφατες συγκρούσεις στην αγορά φαίνεται ότι αποτελούν ένα μοναδικά τουρκικό πρόβλημα, το οποίο προκλήθηκε από μια εξαιρετική αντιπαράθεση μεταξύ δύο λαϊκιστών ισχυρών, του Donald Trump και του Recep Tayyip Erdogan.

Στην πραγματικότητα, ωστόσο, τα προβλήματα της Τουρκίας υπερβαίνουν τα σύνορά της. Ενώπιον των πρόσφατων παρεμβάσεων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) στην Αργεντινή και το Πακιστάν, αντικατοπτρίζουν σαφώς ένα σύνολο βαθύτερων τρωτών σημείων στην κατηγορία των περιουσιακών στοιχείων των αναδυόμενων αγορών στο σύνολό τους. Τα οικονομικά προβλήματα της Τουρκίας έχουν ήδη διαρκέσει πολύ και είναι στενά συνυφασμένα με τις υποκείμενες αδυναμίες στην παγκόσμια οικονομία που οφείλονται στις ακούσιες παρενέργειες της διεθνούς αντίδρασης στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.

Μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers, ακριβώς πριν από 10 χρόνια, οι κυριότερες τράπεζες του κόσμου απάντησαν μειώνοντας τα επιτόκια στα ιστορικά χαμηλά επίπεδα και εξαγοράζοντας τεράστιες ποσότητες περιουσιακών στοιχείων χαμηλού κινδύνου από ιδιωτικές τράπεζες, διοχετεύοντας έτσι 15 τρισ. δολάρια σε νέα χρήματα στην παγκόσμια αγορά- πολιτική γνωστή ως «ποσοτική χαλάρωση” (QE).

Με τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που κολυμπούν τώρα σε πλεονάζουσα ρευστότητα, οι traders και οι επενδυτές πήραν σημαντικές αποδόσεις. Μερικοί έριξαν τα χρήματά τους στην χρηματιστηριακή αγορά των ΗΠΑ, τροφοδοτώντας την τρέχουσα πορεία των ταύρων.
Άλλοι οδηγήθηκαν στα ακίνητα, τροφοδοτώντας την έκρηξη της στέγασης σε παγκόσμιες πόλεις όπως το Λονδίνο και το Σαν Φρανσίσκο. Άλλοι τα χρησιμοποίησαν ακόμα για να αγοράσουν εταιρικά ομόλογα ή να τοποθετηθούν σε σύνθετα πακέτα δανείων αυτοκινήτων χαμηλού κινδύνου ή φοιτητικών δανείων.
Ένα σημαντικό μερίδιο των χρημάτων που παρήγαγε το QE, ωστόσο, βρήκε το δρόμο της στο εξωτερικό – με τη μορφή δανείων και άμεσων επενδύσεων στις αναδυόμενες αγορές, όπου τα περιθώρια κέρδους ήταν συχνά σημαντικά υψηλότερα από ό, τι στον ανεπτυγμένο κόσμο.
Για το καλύτερο μέρος της τελευταίας δεκαετίας, η Τουρκία ήταν ένας από τους κύριους δικαιούχους αυτού του παλιρροιακού κύματος φθηνών χρημάτων.

Ως αποτέλεσμα, το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Erdogan βίωσε μια θεαματική αναπτυξιακή έκρηξη που τροφοδοτείται με πιστωτικά κέρδη και μετά τη βίαιη οικονομική συρρίκνωση του 2009 μετασχηματίζει γρήγορα τον χαρακτήρα των κύριων πόλεων της Τουρκίας, καθιστώντας την μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες αναδυόμενες αγορές στον κόσμο.

Στη διαδικασία, ωστόσο, η χώρα συσσώρευσε μεγάλα χρέη σε δολάρια. Στα τέλη του 2016, σχεδόν το 90% των δανείων προς τουρκικές εταιρείες κτηματομεσιτικών – οι οποίες οι δραστηριότητές τους αντιστοιχούσαν στο 20% της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας τα τελευταία χρόνια – ήταν εκφρασμένες σε ξένα νομίσματα.

Δεδομένου ότι τα κέρδη αυτών των επιχειρήσεων είναι κυρίως σε εθνικό νόμισμα, η πτώση της λίρας καθιστά όλο και πιο δύσκολη την εξυπηρέτηση των χρεών τους.
Συνολικά, το Ινστιτούτο Διεθνών Οικονομικών εκτιμά ότι το χρέος σε ξένο νόμισμα των τουρκικών επιχειρήσεων, των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και των νοικοκυριών ανέρχεται πλέον στο 70% της ετήσιας οικονομικής παραγωγής.

Οι τράπεζες της Τουρκίας βρίσκονται σε μια ιδιαίτερα επισφαλή θέση: το εξωτερικό χρέος της υπερβαίνει τα 100 δισ. δολ., το οποίο θα πρέπει να καταβληθεί κατά το επόμενο έτος.

Σε αυτό το πλαίσιο υπάρχει πραγματικός κίνδυνος συστημικών αθετήσεων. Εάν ένας αρκετά μεγάλος αριθμός τουρκικών τραπεζών και επιχειρήσεων συρρικνωθεί κατά το επόμενο έτος ή δύο, οι οικονομικές συνέπειες θα εξαπλωθούν γρήγορα πέρα από τα σύνορα της Τουρκίας.
Πρώτον στη γραμμή πυρός θα είναι οι ευρωπαϊκές τράπεζες που φέρουν τις μεγαλύτερες εκθέσεις σε τουρκικές τράπεζες, οι οποίοι συγκεντρώνονται στην Ισπανία (82 δισ. δολ.), την Γερμανία (53 δισ.) στη Γαλλία (38 δισ. δολ.) και στην Ιταλία (17 δισ. δολάρια) παρασύροντας με «μετασεισμούς” στην παγκόσμια και ευρωπαϊκή οικονομία.
Δεύτερον, η χρηματοπιστωτική μόλυνση είναι πιθανό να πυροδοτηθεί από την απότομη διακοπή της εισροής κεφαλαίων και η πορεία προς τα νομίσματα άλλων ευάλωτων αναδυόμενων αγορών όπως η Ινδία, η Ινδονησία, το Πακιστάν, η Αργεντινή και η Νότια Αφρική.

Ορισμένες αγορές στην υποσαχάρια Αφρική – όπως η Αγκόλα, η Γκάνα, η Αιθιοπία και η Μοζαμβίκη – έχουν επίσης αναγνωριστεί ως ιδιαίτερα ευάλωτες. Το ίδιο ισχύει και για τις πιο ανεπτυγμένες οικονομίες όπως η Χιλή, η Πολωνία και η Ουγγαρία, οι οποίες έχουν σχετικά μεγάλα χρέη σε ξένο νόμισμα πάνω από το 50% του ΑΕΠ.

Από αυτή την άποψη, η Τουρκία φαίνεται να είναι μόνο «καναρίνι στο ανθρακωρυχείο”.

Μια τέλεια καταιγίδα

Πράγματι, εδώ και αρκετά χρόνια, μια τέλεια καταιγίδα βράζει στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, και επικεντρώνονται – όπως σε προηγούμενα επεισόδια κρίσης της δεκαετίας του 1980 και του 1990 – σε εκείνες τις αναδυόμενες αγορές που εξαρτώνται περισσότερο από το ξένο κεφάλαιο.

Σύμφωνα με την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών, το χρέος σε δολάρια παγκοσμίως σχεδόν διπλασιάστηκε στα 11,4 τρισεκατομμύρια δολάρια από την έναρξη της ύφεσης του 2009, ενώ από τις αναδυόμενες αγορές υπήρξαν 3,7 τρισεκατομμύρια δολάρια από τη συνολική αύξηση.

Μέχρι το 2025, οι κυβερνήσεις, οι εταιρείες και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στις χώρες αυτές θα πρέπει να βρουν έναν τρόπο να εξοφλήσουν ή να αναχρηματοδοτήσουν 2,7 τρισεκατομμύρια δολάρια αυτού του εξωτερικού χρέους.

Το πρόβλημα είναι ότι αυτές οι υποχρεώσεις σε δολάρια θα γίνουν όλο και πιο δύσκολες στην εξυπηρέτηση, καθώς η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ κινείται προς μια πολιτική νομισματικής σύσφιγξης και εκκαθάρισης του προγράμματος QE ενάντια σε μια σχετικά ισχυρή αμερικανική οικονομία.

Οι υπάλληλοι της Fed σημείωσαν ότι μπορούν να αυξήσουν τα επιτόκια τουλάχιστον πέντε φορές μόνο τους επόμενους 15 μήνες. Ως αποτέλεσμα, ένας αυξανόμενος αριθμός αναδυόμενων αγορών θα συρρικνωθεί μεταξύ του αυξανόμενου κόστους δανεισμού, των μειωμένων εισροών κεφαλαίων και ενός ισχυρότερου αμερικανικού δολαρίου, τα οποία όλα θα συνωμοτούν για να καταστήσουν όλο και πιο δαπανηρή την εξυπηρέτηση των χρεών τους σε δολάρια – και σε ορισμένες περιπτώσεις απρόσιτη.

Εν τω μεταξύ, η έντονη επιβράδυνση στην Κίνα σημαίνει ότι η κυβέρνηση της Κίνας είναι απίθανο να προβεί στη διάσωση των αναδυόμενων αγορών αυτή τη φορά – σε αντίθεση με το 2009, όταν πλημμύρισε τη δική της οικονομία με πίστωση προκαλώντας μια τεράστια οικοδομική έκρηξη.