Σχετικά Άρθρα
Τέλος η υπεροχή της Ελλάδας στον αέρα – Συμφωνία Τουρκίας - Βρετανίας για 20 Eurofighter – Έκπληκτος ο Starmer με ΚΑΑΝ
Τον δρόμο για μια νέα εποχή στην ευρωπαϊκή αεροπορική άμυνα, ανοίγει η Πορτογαλία εγκαταλείποντας προσωρινά την αγορά του αμερικανικού F-35 και στρεφόμενη σε ευρωπαϊκές επιλογές όπως το Eurofighter Typhoon, το Rafale και το Gripen.
Ειδικότερα, ο ευρωπαϊκός αεροναυπηγικός κολοσσός Airbus, που κατέχει το πλειοψηφικό μερίδιο στο κονσόρτσιουμ του Eurofighter Typhoon, προωθεί το μαχητικό αεροσκάφος για εξαγωγή στην Πορτογαλία, η οποία αναζητά μια ευρωπαϊκή εναλλακτική στο αμερικανικό F-35 stealth fighter. Στο παιχνίδι βρίσκονται επίσης το γαλλικό Rafale και το σουηδικό Gripen.
Αφού αρχικά είχε επιλέξει το F-35A ως αντικαταστάτη του απαρχαιωμένου στόλου F-16A/B, η Πορτογαλία ανακοίνωσε τον Μάρτιο του 2025 ότι δεν θα προχωρήσει με την αγορά και θα αναζητήσει ευρωπαϊκές εναλλακτικές. Η απόφαση ελήφθη εν μέσω αυξανόμενων ρωγμών στις σχέσεις ΗΠΑ–Ευρώπης και φόβων για αστάθεια και απρόβλεπτες κινήσεις της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών υπό τον πρόεδρο Donald Trump.
«Υπάρχουν αρκετές επιλογές που πρέπει να εξεταστούν, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής παραγωγής», δήλωσε τότε ο υπουργός Άμυνας της Πορτογαλίας, Nuno Melo, σηματοδοτώντας πρόθεση στροφής προς τη βιομηχανία άμυνας της Ευρώπης.
Σύμφωνα με αναφορές, η Airbus εκμεταλλεύεται την ευκαιρία και εργάζεται πάνω σε προσφορά αντικατάστασης των παλαιών Lockheed Martin F-16A/B της Πορτογαλίας με Eurofighter Typhoon.
Η Airbus Defence & Space ανακοίνωσε στις 27 Οκτωβρίου 2025 ότι υπέγραψε Μνημόνιο Συνεργασίας (MoU) με το Portuguese Cluster for Aeronautics, Space and Defence Industries (AED) για τη δημιουργία μιας «βιομηχανικής πρότασης» στο πλαίσιο του προγράμματος αντικατάστασης των μαχητικών. «Σε μια εποχή όπου η ευρωπαϊκή κυριαρχία και η βιομηχανική αυτονομία βρίσκονται στο επίκεντρο της στρατηγικής μας, η Airbus πιστεύει ακράδαντα ότι το Eurofighter είναι η καλύτερη επιλογή», δήλωσε ο Jose Luis de Miguel, επικεφαλής της Airbus Defence & Space για την ευρωπαϊκή περιοχή.
Η εταιρεία φαίνεται να χτίζει πάνω στην ήδη υπάρχουσα συνεργασία με την Πορτογαλία, η οποία διαθέτει 11 στρατιωτικά μεταγωγικά Airbus C295, εκ των οποίων τα πέντε είναι διαμορφωμένα για ναυτική περιπολία. Ορισμένες αναφορές μάλιστα υποστηρίζουν ότι εξετάζεται και τοπική παραγωγή στην Πορτογαλία, χωρίς όμως σαφή στοιχεία προς το παρόν.
Η Airbus ανέφερε σε ανάρτησή της στο X (Twitter): «Στο πλαίσιο αυτής της συμφωνίας, η Airbus και η AED θέτουν τις βάσεις για μια σειρά μελετών που θα δημιουργήσουν μια πολύτιμη βιομηχανική πρόταση αντικατάστασης του πορτογαλικού στόλου F-16 με μια πραγματικά ευρωπαϊκή λύση, το πρόγραμμα #Eurofighter». Η εταιρεία σημείωσε ότι το πρόγραμμα θα μπορούσε να δημιουργήσει έως και 1.600 θέσεις εργασίας στην Πορτογαλία.
Η Airbus εκπροσωπεί τη Γερμανία και την Ισπανία στο κονσόρτσιουμ του Eurofighter και κατέχει πλειοψηφικό μερίδιο 46%. Η Βρετανία εκπροσωπείται από τη BAE Systems (33%) και η Ιταλία από τη Leonardo (21%).
Η πορτογαλική κυβέρνηση δεν έχει ακόμη καθορίσει επίσημα τις προδιαγραφές ή χρονοδιάγραμμα για την αντικατάσταση των μαχητικών της. Πέρα από το Eurofighter Typhoon, υπό εξέταση είναι και τα γαλλικά Dassault Rafale και σουηδικά Saab Gripen-E/F.
Η Saab έχει ήδη υπογράψει συμφωνία συνεργασίας με πορτογαλικές εταιρείες, ενώ ο επικεφαλής της Dassault, Eric Trappier, δήλωσε ότι η εταιρεία είναι έτοιμη να προμηθεύσει το δοκιμασμένο σε μάχη Rafale τόσο στην Πορτογαλία όσο και σε οποιαδήποτε άλλη χώρα προτιμά ένα ευρωπαϊκό μαχητικό αντί του αμερικανικού F-35.
Γιατί η Πορτογαλία εγκατέλειψε το F-35
Η Πορτογαλική Πολεμική Αεροπορία είχε εκφράσει το ενδιαφέρον της για το F-35 ήδη από το 2023, επί κυβέρνησης Joe Biden. Τότε, ο αρχηγός της Πολεμικής Αεροπορίας, στρατηγός João Guilherme Rosado Cartaxo Alves, είχε δηλώσει με βεβαιότητα ότι το F-35A είναι η καλύτερη επιλογή για να αντικαταστήσει τα γήρα F-16 AM/BM Fighting Falcon.
Η επιλογή αυτή εναρμονιζόταν με τη γενικότερη ευρωπαϊκή τάση απόκτησης αμερικανικών stealth αεροσκαφών, με στόχο την αντιμετώπιση αυξανόμενων απειλών ασφαλείας. Η Πορτογαλία ενθουσιάστηκε με τις δυνατότητες stealth του F-35 και την διαλειτουργικότητα εντός του ΝΑΤΟ.
Τον Απρίλιο του 2024, ο αρχηγός της Αεροπορίας ανέφερε ότι η χώρα βρίσκεται σε «μεταβατική φάση» προς το F-35 και ότι το πρόγραμμα θα κόστιζε περίπου 5,5 δισ. ευρώ και θα διαρκούσε 20 χρόνια για να υλοποιηθεί — κάτι που έδειχνε ότι η αγορά ήταν σχεδόν σίγουρη.
Ωστόσο, λίγους μήνες αργότερα, το Υπουργείο Άμυνας ανακάλεσε, δηλώνοντας: «Αυτή είναι μια μακροπρόθεσμη προοπτική· προς το παρόν δεν υπάρχει διαδικασία αγοράς αεροσκαφών για αντικατάσταση των F-16».
Το τελικό «όχι» ήρθε τον Μάρτιο του 2025, όταν ο Nuno Melo ανακοίνωσε ότι η Πορτογαλία δεν θα προχωρήσει με την αγορά του αμερικανικού stealth μαχητικού.
Η απόφαση ελήφθη εν μέσω έντασης ΗΠΑ–Ευρώπης, με τον Donald Trump να επιπλήττει τον Ουκρανό Πρόεδρο Volodymyr Zelenskyy στον Λευκό Οίκο, να ανοίγει αιφνίδια διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία και να απειλεί τους συμμάχους του ΝΑΤΟ ότι οι ΗΠΑ δεν θα εγγυώνται πλέον την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Όπως και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η Πορτογαλία φέρεται να θεώρησε ότι ένας στόλος F-35 θα ήταν εξαρτημένος από τα αμερικανικά δίκτυα συντήρησης, λογισμικού και logistics, κάτι που θα έδινε στις ΗΠΑ έμμεσο έλεγχο της επιχειρησιακής λειτουργίας τους.
Ο υπουργός Άμυνας απέρριψε την αγορά, επικαλούμενος την απρόβλεπτη φύση του Trump: «Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε το γεωπολιτικό περιβάλλον στις επιλογές μας. Η πρόσφατη στάση των ΗΠΑ στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ πρέπει να μας κάνει να σκεφτούμε ποια είναι η καλύτερη επιλογή, διότι η προβλεψιμότητα των συμμάχων μας είναι πολύτιμο πλεονέκτημα», είπε σε συνέντευξή του. Και πρόσθεσε: «Ο κόσμος έχει αλλάξει… και αυτός ο σύμμαχος μπορεί να επιβάλει περιορισμούς στη χρήση, συντήρηση, στα ανταλλακτικά και σε κάθε τι που εξασφαλίζει την επιχειρησιακή διαθεσιμότητα των αεροσκαφών».
Η απόφαση ήρθε λίγο μετά την ανακοίνωση του Καναδά ότι επανεξετάζει την αγορά 88 F-35A, ενώ πολιτικοί στη Δανία εξέφρασαν μεταμέλεια για τη δική τους αγορά, εν μέσω αυξανόμενης έντασης με τις ΗΠΑ. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες δεσμεύτηκαν από τότε να στηρίξουν την ευρωπαϊκή αυτάρκεια και επανεξοπλισμό.
Η αναγέννηση του Eurofighter Typhoon
Το Eurofighter Typhoon, ένα μαχητικό 4.5ης γενιάς, φαίνεται να γνωρίζει αναγέννηση. Από τα τέλη του 2024 και μέσα στο 2025 έχουν υπογραφεί συμβόλαια για πάνω από 80 νέα αεροσκάφη.
Όλα τα μέλη του κονσόρτσιουμ, εκτός του Ηνωμένου Βασιλείου, έχουν παραγγείλει νέους Typhoon για να ενισχύσουν την αεροπορική τους ισχύ.
Επιπλέον, η Τουρκία πρόκειται να γίνει δέκατος χειριστής του αεροσκάφους, μετά τη συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο για την αγορά 20 Eurofighter Typhoon αξίας σχεδόν 11 δισ. δολαρίων — μια συμφωνία που θα ενισχύσει τόσο την τουρκική αεροπορία όσο και τους ευρωπαίους κατασκευαστές.
Το Typhoon, που είχε χάσει πολλούς διαγωνισμούς υπέρ του Lockheed Martin F-35, επιστρέφει δυναμικά στη διεθνή αγορά μαχητικών.
Αν η Πορτογαλία τελικά επιλέξει το Eurofighter Typhoon, η απόφαση αυτή θα ενισχύσει σημαντικά το κύρος του προγράμματος και θα το καταστήσει ακόμη πιο ελκυστική ευρωπαϊκή εναλλακτική απέναντι στο αμερικανικό F-35 stealth fighter.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών