Μόνο στο πρώτο εξάμηνο τού 2020 έχουν σημειωθεί απώλειες ξένων κεφαλαίων πάνω από 11 δισ δολ, ενώ οι τούρκοι αγοράζουν χρυσό....αναφέρει ο Γιώργος Κοφινάκος σε άρθρο του στο bankingnews
Τον τελευταίο χρόνο, η οικονομικά παράδοξη θεωρία τού Ερντογάν ότι τα χαμηλότερα επιτόκια επιφέρουν έλεγχο τού πληθωρισμού, οδήγησε την Τουρκία σε αρνητικά πραγματικά επιτόκια κοντά στο -4%, και έχει τρέψει σε φυγή τους ξένους επενδυτές από τις τουρκικές επενδύσεις σε μετοχές και ομόλογα.
Μόνο στο πρώτο εξάμηνο τού 2020 έχουν σημειωθεί απώλειες ξένων κεφαλαίων πάνω από 11 δισ δολάρια, ενώ ο τοπικός πληθυσμός αγοράζει χρυσό, αυτοκίνητα και ακίνητα προκειμένου να γλιτώσει τα μετρητά του από την απαξίωση λόγω τού πληθωρισμού.
Παρόμοια κατάσταση είχαμε στην Ελλάδα αρχές τού 1980.
Επιπρόσθετα, η έλευση τού κορωνοϊού εκτόξευσε την ανεργία στην Τουρκία επίσημα στο 14% (ανεπίσημα 25%, και από αυτό πάνω από 40% αφορά στους νέους) δείχνοντας μια οικονομία που οδηγείται με ταχείς ρυθμούς σε ύφεση – πάνω από 5% για την τρέχουσα χρονιά.
Αν συγκρίνει κανείς την σημερινή ικανότητα δανεισμού στην 10ετία των κρατών-μελών τής Ευρωζώνης και της Τουρκίας, θα γίνει κατανοητή η σταθεροποιητική επίδραση τής ευρωζώνης στα πρώτα: η Ελλάδα δανείζεται στο 1%, ενώ για την αντίστοιχη περίοδο η Τουρκία γύρω στο 15% με περαιτέρω ανοδικές τάσεις.
Η αμφιλεγόμενη οικονομική προσέγγιση τού Ερντογάν, που στόχευε στο βέλτιστο σημείο σύγκλισης των αναπτυξιακών χαμηλών επιτοκίων και της σταθερής λίρας, δεν πέτυχε.
Για να μην γίνει εμφανής η υποτίμηση τού νομίσματος, η κυβέρνηση προσπάθησε να καλύψει την αυξημένη ζήτηση για συνάλλαγμα ξοδεύοντας τα αποθεματικά της κεντρικής τράπεζας (πάνω από $110 δις σε ένα χρόνο).
Ως αποτέλεσμα, αυτήν την στιγμή τα καθαρά αποθέματα σε ξένα νομίσματα είναι αρνητικά (-$30 δισ) και χρηματοδοτούνται από τις καταθέσεις των ιδιωτικών τραπεζών και ιδιωτών.
Παρόλη την προσπάθεια συγκράτησης τής αξίας της, η τουρκική λίρα έχει χάσει πάνω από 20% έναντι τού δολαρίου και πάνω από 33% έναντι τού ευρώ στο τελευταίο εξάμηνο.
Από το 2018 δε, έχει χάσει πάνω από 90% σε αυτές τις δύο ισοτιμίες.
Αν η κυβέρνηση δεν ανεβάσει άμεσα τα επιτόκια, τότε περιμένουμε μια συνεχή κατάρρευση της τουρκικής λίρας προς νέα και διαδοχικά ιστορικά χαμηλά.
Ενώ από την άλλη το χρέος της χώρας είναι σε πολύ καλά επίπεδα (αναμένεται στο 40% ως προς το ΑΕΠ έως το τέλος τού 2020) οι συνολικές υποχρεώσεις τού ιδιωτικού και τού δημόσιου τομέα σε ξένο συνάλλαγμα ανέρχονται στα $480 δις, δηλαδή περίπου στο 70% τού ΑΕΠ.
Υπάρχει κίνδυνος από την μεγάλη υποτίμηση έναντι των ξένων νομισμάτων, η οποία, μαζί με το διογκούμενο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, αποδυναμώνουν την ικανότητα των εταιρειών και των ιδιωτών να εξυπηρετούν το χρέος τους σε συνάλλαγμα.
Αναπόφευκτα, αυτό θα οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερο αριθμό πτωχεύσεων.
Οι άμεσες ανάγκες εξυπηρέτησης ξένου χρέους στο επόμενο 12μηνο είναι πάνω από $185 δις και το βασικό σενάριο είναι η χρηματοδότηση από το ΔΝΤ, εφόσον το FED και η ECB έχουν απορρίψει την πιθανότητα χρηματοδοτικής διευκόλυνσης.
Προφανώς, θα απαιτηθεί από την Τουρκία μια αύξηση των επιτοκίων πάνω από 20% για να επανέλθουν οι ξένοι επενδυτές, η οποία όμως θα βάλει την οικονομία σε φαύλο κύκλο, καθώς θα επιβαρύνει την ανάπτυξη και θα εντείνει τις πτωχεύσεις στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα.
Ως αποτέλεσμα, οι Τράπεζες, των οποίων το πιστωτικό προφίλ είναι ήδη υπό πίεση, λόγω της μεταβλητότητας στα μακροοικονομικά μεγέθη και την πτώση τής λίρας, θα οδηγηθούν είτε σε ανακεφαλαιοποίηση ή σε χρεωκοπία.
Οι ανεξέλεγκτη κατάσταση στην οικονομία και η ανεπιτυχής αντιμετώπιση τής κρίσης τού κορωνοϊού οδηγούν τον Ερντογάν να υιοθετήσει μια επιθετική εξωτερική πολιτική, για να ενισχύσει το εθνικιστικό και ισλαμιστικό αίσθημα στο εσωτερικό τής χώρας του, κι έτσι να στρέψει προς άλλη κατεύθυνση την προσοχή των ψηφοφόρων.
Αυτή όμως η επιθετική διπλωματία, που δεν παρακολουθεί προσεκτικά τις συσπειρώσεις που δημιουργούνται απέναντι στην Τουρκία, μπορεί να αποδειχθεί πολύ επικίνδυνη για την περιοχή της Μεσογείου.
Οι λανθασμένοι υπολογισμοί μπορούν εύκολα να προκαλέσουν ένα ανεξέλεγκτο κύμα κλιμάκωσης και διλήμματα ασφαλείας στον περίγυρο της Τουρκίας, συμπληρωματικά στην αστάθεια και το κενό εξουσίας στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, καθώς και στις εντατικοποιημένες στρατηγικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ μυριάδων παραγόντων στην Ανατολική Μεσόγειο.
Στα αυξανόμενα μηνύματα ότι άλλες χώρες εναντιώνονται στην απειλητική διάθεση της Τουρκίας, η τελευταία, αν δεν ερμηνεύσει σωστά τα μηνύματα αυτά, ενδέχεται να υποχρεωθεί να υπερασπιστεί τις θέσεις που διαλαλεί για εσωτερική κατανάλωση, κάτι που δεν προέβλεπε αρχικά: η Άγκυρα θα βρεθεί μπροστά στην δύσκολη επιλογή να υποχωρήσει ή να παγιδευτεί σε επικίνδυνες στρατιωτικές συγκρούσεις.
Το σίγουρο είναι πως, αν το θελήσουν οι ΗΠΑ και ΕΕ, μπορούν να αντιμετωπίσουν τις αψίκορες διαθέσεις της Τουρκίας χωρίς να πέσει ούτε μια σφαίρα: μέσω οικονομικών χειρισμών, μπορούν να την οδηγήσουν σε μια πιο νηφάλια προσέγγιση της πραγματικότητας.
Γιώργος Κοφινάκος
Διευθύνων Σύμβουλος StormHarbour Λονδίνου
Επισκέπτης Καθηγητής Rutgers University, New Jersey-USA
www.bankingnews.gr
Μόνο στο πρώτο εξάμηνο τού 2020 έχουν σημειωθεί απώλειες ξένων κεφαλαίων πάνω από 11 δισ δολάρια, ενώ ο τοπικός πληθυσμός αγοράζει χρυσό, αυτοκίνητα και ακίνητα προκειμένου να γλιτώσει τα μετρητά του από την απαξίωση λόγω τού πληθωρισμού.
Παρόμοια κατάσταση είχαμε στην Ελλάδα αρχές τού 1980.
Επιπρόσθετα, η έλευση τού κορωνοϊού εκτόξευσε την ανεργία στην Τουρκία επίσημα στο 14% (ανεπίσημα 25%, και από αυτό πάνω από 40% αφορά στους νέους) δείχνοντας μια οικονομία που οδηγείται με ταχείς ρυθμούς σε ύφεση – πάνω από 5% για την τρέχουσα χρονιά.
Αν συγκρίνει κανείς την σημερινή ικανότητα δανεισμού στην 10ετία των κρατών-μελών τής Ευρωζώνης και της Τουρκίας, θα γίνει κατανοητή η σταθεροποιητική επίδραση τής ευρωζώνης στα πρώτα: η Ελλάδα δανείζεται στο 1%, ενώ για την αντίστοιχη περίοδο η Τουρκία γύρω στο 15% με περαιτέρω ανοδικές τάσεις.
Η αμφιλεγόμενη οικονομική προσέγγιση τού Ερντογάν, που στόχευε στο βέλτιστο σημείο σύγκλισης των αναπτυξιακών χαμηλών επιτοκίων και της σταθερής λίρας, δεν πέτυχε.
Για να μην γίνει εμφανής η υποτίμηση τού νομίσματος, η κυβέρνηση προσπάθησε να καλύψει την αυξημένη ζήτηση για συνάλλαγμα ξοδεύοντας τα αποθεματικά της κεντρικής τράπεζας (πάνω από $110 δις σε ένα χρόνο).
Ως αποτέλεσμα, αυτήν την στιγμή τα καθαρά αποθέματα σε ξένα νομίσματα είναι αρνητικά (-$30 δισ) και χρηματοδοτούνται από τις καταθέσεις των ιδιωτικών τραπεζών και ιδιωτών.
Παρόλη την προσπάθεια συγκράτησης τής αξίας της, η τουρκική λίρα έχει χάσει πάνω από 20% έναντι τού δολαρίου και πάνω από 33% έναντι τού ευρώ στο τελευταίο εξάμηνο.
Από το 2018 δε, έχει χάσει πάνω από 90% σε αυτές τις δύο ισοτιμίες.
Αν η κυβέρνηση δεν ανεβάσει άμεσα τα επιτόκια, τότε περιμένουμε μια συνεχή κατάρρευση της τουρκικής λίρας προς νέα και διαδοχικά ιστορικά χαμηλά.
Ενώ από την άλλη το χρέος της χώρας είναι σε πολύ καλά επίπεδα (αναμένεται στο 40% ως προς το ΑΕΠ έως το τέλος τού 2020) οι συνολικές υποχρεώσεις τού ιδιωτικού και τού δημόσιου τομέα σε ξένο συνάλλαγμα ανέρχονται στα $480 δις, δηλαδή περίπου στο 70% τού ΑΕΠ.
Υπάρχει κίνδυνος από την μεγάλη υποτίμηση έναντι των ξένων νομισμάτων, η οποία, μαζί με το διογκούμενο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, αποδυναμώνουν την ικανότητα των εταιρειών και των ιδιωτών να εξυπηρετούν το χρέος τους σε συνάλλαγμα.
Αναπόφευκτα, αυτό θα οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερο αριθμό πτωχεύσεων.
Οι άμεσες ανάγκες εξυπηρέτησης ξένου χρέους στο επόμενο 12μηνο είναι πάνω από $185 δις και το βασικό σενάριο είναι η χρηματοδότηση από το ΔΝΤ, εφόσον το FED και η ECB έχουν απορρίψει την πιθανότητα χρηματοδοτικής διευκόλυνσης.
Προφανώς, θα απαιτηθεί από την Τουρκία μια αύξηση των επιτοκίων πάνω από 20% για να επανέλθουν οι ξένοι επενδυτές, η οποία όμως θα βάλει την οικονομία σε φαύλο κύκλο, καθώς θα επιβαρύνει την ανάπτυξη και θα εντείνει τις πτωχεύσεις στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα.
Ως αποτέλεσμα, οι Τράπεζες, των οποίων το πιστωτικό προφίλ είναι ήδη υπό πίεση, λόγω της μεταβλητότητας στα μακροοικονομικά μεγέθη και την πτώση τής λίρας, θα οδηγηθούν είτε σε ανακεφαλαιοποίηση ή σε χρεωκοπία.
Οι ανεξέλεγκτη κατάσταση στην οικονομία και η ανεπιτυχής αντιμετώπιση τής κρίσης τού κορωνοϊού οδηγούν τον Ερντογάν να υιοθετήσει μια επιθετική εξωτερική πολιτική, για να ενισχύσει το εθνικιστικό και ισλαμιστικό αίσθημα στο εσωτερικό τής χώρας του, κι έτσι να στρέψει προς άλλη κατεύθυνση την προσοχή των ψηφοφόρων.
Αυτή όμως η επιθετική διπλωματία, που δεν παρακολουθεί προσεκτικά τις συσπειρώσεις που δημιουργούνται απέναντι στην Τουρκία, μπορεί να αποδειχθεί πολύ επικίνδυνη για την περιοχή της Μεσογείου.
Οι λανθασμένοι υπολογισμοί μπορούν εύκολα να προκαλέσουν ένα ανεξέλεγκτο κύμα κλιμάκωσης και διλήμματα ασφαλείας στον περίγυρο της Τουρκίας, συμπληρωματικά στην αστάθεια και το κενό εξουσίας στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, καθώς και στις εντατικοποιημένες στρατηγικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ μυριάδων παραγόντων στην Ανατολική Μεσόγειο.
Στα αυξανόμενα μηνύματα ότι άλλες χώρες εναντιώνονται στην απειλητική διάθεση της Τουρκίας, η τελευταία, αν δεν ερμηνεύσει σωστά τα μηνύματα αυτά, ενδέχεται να υποχρεωθεί να υπερασπιστεί τις θέσεις που διαλαλεί για εσωτερική κατανάλωση, κάτι που δεν προέβλεπε αρχικά: η Άγκυρα θα βρεθεί μπροστά στην δύσκολη επιλογή να υποχωρήσει ή να παγιδευτεί σε επικίνδυνες στρατιωτικές συγκρούσεις.
Το σίγουρο είναι πως, αν το θελήσουν οι ΗΠΑ και ΕΕ, μπορούν να αντιμετωπίσουν τις αψίκορες διαθέσεις της Τουρκίας χωρίς να πέσει ούτε μια σφαίρα: μέσω οικονομικών χειρισμών, μπορούν να την οδηγήσουν σε μια πιο νηφάλια προσέγγιση της πραγματικότητας.
Γιώργος Κοφινάκος
Διευθύνων Σύμβουλος StormHarbour Λονδίνου
Επισκέπτης Καθηγητής Rutgers University, New Jersey-USA
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών