Τα ερωτήματα προκαλούν σύγχυση....:
Ποια είναι πραγματική πυξίδα της ανάφλεξης: Προς Ανατολή και Δύση; Στη Δύση και στον Παγκόσμιο Νότο;
Δεν πρόκειται για κενό θεωρητικό συλλογισμό, αλλά για εφαρμοσμένη ανάλυση της σύγχρονης γεωπολιτικής.
Όπως είναι γνωστό, ακόμη και κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, δεν συμφώνησαν όλα τα μέρη ότι το κύριο πεδίο προβληματισμού της εποχής ήταν η αντιπαράθεση μεταξύ «καπιταλισμού και κομμουνισμού».
Πλέον εν έτει 2024, θέλουν μέσω φερέφωνων, να δημιουργήσουν τη δική τους πραγματικότητα, ότι όλα δηλαδή καταλήγουν στην αντιπαράθεση μεταξύ «δημοκρατίας και δικτατορίας» (ή μιας ελεύθερης κοινωνίας και μιας αυταρχικής).
«Η εποχή της δυτικής κυριαρχίας όπως την ξέραμε έχει τελειώσει. Το ερώτημα τώρα είναι πώς θα κατανεμηθεί η παγκόσμια δύναμη στο μέλλον», γράφει σε άρθρο του στον Economist, o Πρόεδρος της Φινλανδίας Alexander Stubb.
Η δήλωση του φυσικά, δεν αποτελεί είδηση- αλλά η πρωτοτυπία του Stubb βρίσκεται αλλού. Το γεγονός είναι ότι χωρίζει τον κόσμο σε τρία μέρη:
«Βλέπουμε μια αλλαγή στην ισορροπία δυνάμεων μεταξύ των τριών σφαιρών σε παγκόσμιο επίπεδο: της Παγκόσμιας Δύσης, της Παγκόσμιας Ανατολής και του Παγκόσμιου Νότου.
Η Παγκόσμια Δύση περιλαμβάνει περίπου 50 χώρες, κυρίως στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη, αλλά και την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία. Αυτές οι χώρες είναι περισσότερο ή λιγότερο δημοκρατικές και στην πραγματικότητα πιο ενωμένες από κάθε άλλη στιγμή μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. Θέλουν να διατηρήσουν την τρέχουσα παγκόσμια τάξη πραγμάτων γιατί έχουν δημιουργήσει τους θεσμούς και τους κανόνες που την υποστηρίζουν. Αλλά από πολλές απόψεις, αυτοί οι θεσμοί δεν αντικατοπτρίζουν τη σημερινή γεωπολιτική πραγματικότητα.
Η Παγκόσμια Ανατολή αποτελείται από 25 χώρες με επικεφαλής την Κίνα. Το κοινό αυτό «μέτωπο» περιλαμβάνει τη Ρωσία, το Ιράν και μια ομάδα κρατών που τείνουν να ψηφίζουν μαζί στον ΟΗΕ. Η ομάδα χωρών έχει μια ισχυρή εξουσιαστική συνιστώσα και βρίσκεται απέναντι στη Δύση.
Ο Παγκόσμιος Νότος από την άλλη, είναι μια ομάδα περίπου 125 χωρών, ή αλλιώς κάτι σαν... χωνευτήρι λόγω της ποικιλομορφίας του. Περιλαμβάνει τόσο δημοκρατίες όσο και περισσότερο ή λιγότερο αυταρχικά κράτη από τρεις διαφορετικές ηπείρους. Χώρες όπως η Ινδία, η Σαουδική Αραβία, η Νιγηρία, η Νότια Αφρική και η Βραζιλία έχουν καθιερωθεί ως αιωρούμενα κράτη σε μια μεταβαλλόμενη ισορροπία δυνάμεων».
Ενώ ο Stubb αναγνωρίζει ότι αυτό το παγκόσμιο τρίγωνο εξουσίας είναι λίγο... υπεραπλουστευμένο, πιστεύει ότι βοηθάει στο να καταδειχθεί πώς αλλάζει ο κόσμος (αναφέρει δημογραφικά στοιχεία, τεχνολογία και φυσικούς πόρους ως κινητήριες δυνάμεις πίσω από την αλλαγή). Και ο κύριος αγώνας στον κόσμο, ή... το πολυπόθητο λάβαρο της «Τροίας» στον αγώνα μεταξύ Δύσης και Ανατολής - είναι τελικά να κερδηθεί η εύνοια και συμπάθεια του Νότου:
"Η Δύση και η Ανατολή παλεύουν για την... καρδιά του Νότου. Ο λόγος είναι απλός: καταλαβαίνουν ότι είναι ο Νότος που θα καθορίσει την κατεύθυνση της νέας παγκόσμιας τάξης."
Ο Φινλανδός πρόεδρος θεωρεί ότι η Δύση θα πρέπει να κερδίσει την εύνοια του Παγκόσμιου Νότου, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει μερική θυσία των δυτικών συμφερόντων, διαφορετικά ο Νότος θα πάει προς την Ανατολή.
«Θα ήταν λάθος για τη Δύση να πιστεύει ότι ο Νότος θα προσεγγιστεί για τις έννοιες περί ελευθερίας και δημοκρατίας. Η Ανατολή επίσης κάνει λάθος να πιστεύει ότι τα μεγάλα έργα υποδομής και η άμεση χρηματοδότηση θα καθορίσει την απόλυτη επιρροή στον Νότο».
Ο Νότος θα σκεφτεί και θα επιλέξει - γιατί μπορεί να το αντέξει οικονομικά, λέει ο Stubb. Και έτσι «η Δύση πρέπει να αρχίσει να σκέφτεται για ένα παγκόσμιο σύστημα στο οποίο οι κανόνες και οι κανόνες όχι μόνο γίνονται αποδεκτοί, αλλά δημιουργούνται από τον ίδιο τον Νότο». Δηλαδή, «αν η Δύση θέλει να πείσει τον Νότο να υποστηρίξει διεθνείς θεσμούς και κανόνες, πρέπει να δώσει σε αυτές τις χώρες φωνή στις κρίσιμες στιγμές». Όπως για παράδειγμα η «ιστορική ανωμαλία» ότι ούτε μία μόνιμη έδρα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ δεν ανήκει σε εκπροσώπους της Αφρικής, της Λατινικής Αμερικής και της Ασίας (με εξαίρεση την Κίνα).
Όπως εκτιμά ο Stubb, η Δύση έχει μια επιλογή:
"Μπορεί να συνεχίσει να πιστεύει στην ψευδαίσθηση ότι μπορεί να συνεχίσει να κυριαρχεί όπως έκανε άλλοτε για αιώνες.Ή μπορεί να αποδεχτεί την πραγματικότητα της αλλαγής και να αρχίσει να συμπεριφέρεται ανάλογα, ειδικά προς τον Νότο."
Τι είναι σημαντικό για το concept του Stubb; Η αναγνώριση της πραγματικότητας: Η Δύση δεν μπορεί να συνεχίσει να πιστεύει ότι θα κυβερνά μόνη της, αποκλειστικά τον κόσμο γιατί δεν έχει αποδεδειγμένα τη δύναμη να το κάνει. Αλλά αναζητώντας μια διέξοδο από αυτήν την κρίση, ο Φινλανδός πρόεδρος αρχίζει να κατασκευάζει μια πραγματικότητα βολική για τη Δύση .
Διότι ο διαχωρισμός του του μη δυτικού κόσμου σε Παγκόσμιο Νότο και Ανατολή είναι εντελώς αδικαιολόγητος - εκτός βέβαια αν το δούμε ως μια προσπάθεια δημιουργίας ευνοϊκής θέσης για τη Δύση.
Με ποια κριτήρια προσδιορίζει λοιπόν την ομάδα των «ανατολικών χωρών»; Έχουν ισχυρή εξουσιαστική συνιστώσα (δηλαδή τον ίδιο όρο «αυτοκρατία» που αγαπούν οι Αγγλοσάξονες) και είναι αντιδυτικοί;
Η πικρή αλήθεια...
Όπως αναλύει το Ria Novosti, οι εκλογές στο Ιράν δεν είναι λιγότερο δημοκρατικές από ό,τι στη Γαλλία (απλώς έχουν τις δικές τους ιδιαιτερότητες) και εξαρτώνται πολύ λιγότερο από εξωτερική επιρροή. Η σύγκρουση της Ρωσίας με τη Δύση, καθώς και η αυξανόμενη αντιπαράθεση μεταξύ Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών, προκαλούνται κυρίως από την επιθυμία της Δύσης να διατηρήσει την παγκόσμια κυριαρχία της - και όχι από την επιθετικότητα ή τα επεκτατικά σχέδια της Μόσχας και του Πεκίνου.
Ναι, η Ρωσία, η Κίνα, το Ιράν και η Κίνα μπορούν να αντέξουν οικονομικά σε μια πολύ πιο ανοιχτή αντιδυτική ρητορική από τις χώρες που ο Stubb αποδίδει στον Παγκόσμιο Νότο
Από αυτή την άποψη, οι χώρες της Ανατολής δεν είναι τίποτα άλλο παρά η πρωτοπορία των χωρών του Παγκόσμιου Νότου: περιλάμβανε εκείνες που είτε δέχονταν τη μεγαλύτερη πίεση από τη Δύση είτε έχουν επαρκή δύναμη και αυτάρκεια, είτε απλά επειδή αποδείχθηκαν πιο θαρραλέες
Δεν υπάρχει άλλη διαφορά μεταξύ της Ανατολής και του Νότου, αν λάβουμε υπόψη τη στάση τους απέναντι στη δυτική παγκόσμια τάξη πραγμάτων - όλοι θέλουν τη σταδιακή διάλυση και την αντικατάστασή της με μια νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων, βασισμένη σε ισορροπία δυνάμεων και συμφερόντων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ούτε η Κίνα, ούτε η Ρωσία, ούτε το Ιράν (στην κλίμακα της Μέσης Ανατολής ή του ισλαμικού κόσμου) δεν επιδιώκουν να αντικαταστήσουν τις Ηνωμένες Πολιτείες ή τη Δύση συνολικά. Όπως όλες οι άλλες χώρες του Παγκόσμιου Νότου, θέλουν απλά να απαλλαγούν από τις επιταγές του αγγλοσαξονικού παγκόσμιου εγχειρήματος και τις ελίτ του Ατλαντικού που το προωθούν.
Το κυρίαρχο μέρος των δυτικών ελίτ δεν είναι έτοιμο να παραδεχθεί την κατάρρευση του παγκόσμιου σχεδίου τους και να αρχίσει να μοιράζεται την εξουσία - όπως προτείνει ο Stubb-, πράγμα που σημαίνει ότι ολόκληρος ο μη δυτικός κόσμος, ολόκληρος ο Παγκόσμιος Νότος, θα χτίσει μόνος του έναν μεταδυτικό κόσμο. εκτοπίζοντας και παραμερίζοντας τη Δύση.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών