Έλλειψη νέων «πυρομαχικών» αλλά και πολιτικές παρεμβάσεις απειλούν τις κεντρικές τράπεζες
Την άποψη ότι οι κορυφαίες κεντρικές τράπεζες του πλανήτη (Fed, EKT και Τράπεζα της Ιαπωνίας κατά κύριο λόγο) δεν διαθέτουν τα απαραίτητα όπλα προκειμένου να αντιμετωπίσουν μία νέα κρίση στην παγκόσμια οικονομία, εκφράζει σε ανάλυσή του το CNNBusiness.
Όπως τονίζει οι κεντρικές τράπεζες έλαβαν δραματικά και ανορθόδοξα βήματα για την αποτροπή της οικονομικής κατάρρευσης κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Μείωσαν τα επιτόκια, και στα χρόνια που ακολούθησαν δαπάνες αρκετών τρισ. δολαρίων, σε αγορές ομολόγων, προκειμένου να στηρίξουν την ανάπτυξη.
Μια δεκαετία αργότερα, οι παγκόσμιες κεντρικές τράπεζες αρχίζουν μόνο να αντιστρέφουν αυτές τις κινήσεις.
Τα επιτόκια στις ανεπτυγμένες οικονομίες παραμένουν εξαιρετικά χαμηλά και μάλιστα σε ορισμένες χώρες, είναι ακόμα αρνητικά.
Η Fed προχωρά σε πωλήσεις ομολόγων, ενώ η ΕΚΤ και Τράπεζα της Ιαπωνίας δεν έχουν ξεκινήσει ακόμη να το πράττουν, αν και η ΕΚΤ έχει προαναγγείλει ότι θα προχωρήσει σε μία τέτοια κίνηση.
Το ερώτημα τώρα είναι αν οι κεντρικές τράπεζες περίμεναν πολύ καιρό να αυξήσουν τα επιτόκια σε πιο κανονικά επίπεδα, μένοντας, με αυτόν τον τρόπο, εκτεθειμένες σε μία νέα κρίση.
«Αν έχουμε μια ύφεση, νομίζω ότι θα είναι χειρότερη από τις προηγούμενες», εκτίμησε ο Kenneth Rogoff, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και πρώην επικεφαλής οικονομολόγος στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και προσέθεσε ότι «θα είναι ποιο δύσκολο να την αντιμετωπίσουμε».
Οι πολιτικές παρεμβάσεις καθιστούν, επίσης, πιο δύσκολη τη ζωή των κεντρικών τραπεζών.
Σε χώρες όπως η Ινδία και η Τουρκία, έχουν αντιμετωπίσει απειλές πολιτικής παρέμβασης, ενώ ο Donald Trump έχει επανειλημμένα επικρίνει την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ.
Οι προοπτικές για την παγκόσμια οικονομία έχουν χαλαρώσει σημαντικά τους τελευταίους μήνες, καθώς οι εμπορικές εντάσεις προκάλεσαν επιβράδυνση της ανάπτυξης σε χώρες όπως η Κίνα και η Γερμανία.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Παγκόσμια Τράπεζα έχουν μειώσει τις προβλέψεις ανάπτυξης για το 2019 και οι ειδικοί προειδοποιούν ότι θα ασκηθούν πιέσεις από τις αυξήσεις των επιτοκίων των ΗΠΑ, τις εμπορικές συγκρούσεις και τους γεωπολιτικούς κινδύνους όπως ο Brexit.
Κανείς δεν περίμενε ότι η συγχρονισμένη παγκόσμια ανάπτυξη θα συνεχιστεί για πάντα.
Ωστόσο, οι ενέργειες των κεντρικών τραπεζών κατά τα τελευταία 10 χρόνια θα μπορούσαν να περιορίσουν την αντίδρασή τους σε μια απότομη επιβράδυνση τώρα.
«Σκεφτείτε ένα αυτοκίνητο που ταξιδεύει χωρίς εφεδρικά ελαστικά.
Όμως όλοι θέλουν να έχουν και μία ρεζέρβα ώστε να είναι ασφαλείς», δήλωσε ο Mohamed El-Erian, ο επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος της Allianz.
Ο El-Erian υποστήριξε ότι η Federal Reserve, η οποία αύξησε τα επιτόκια τέσσερις φορές το 2018, βρίσκεται σε καλύτερη κατάσταση από άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες.
Ωστόσο, το επιτόκιο αναφοράς, το οποίο βρίσκεται σήμερα μεταξύ 2,25% και 2,5%, παραμένει ιστορικά χαμηλό, περιορίζοντας το χώρο που πρέπει να περικόψει, προκειμένου να τονώσει την ανάπτυξη.
«Ακόμη και η Fed έχει λιγότερη ευελιξία από ό, τι στο παρελθόν», είπε.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η Τράπεζα της Ιαπωνίας είναι σε χειρότερη κατάσταση.
Το βασικό επιτόκιο δανεισμού της ΕΚΤ είναι 0%, ενώ το επιτόκιο καταθέσεων είναι -0,4%.
Στην Ιαπωνία, τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια είναι αρνητικά από το 2016.
«Αυτά που μπορούν να κάνουν έχουν περιοριστεί δραματικά», προειδοποιεί ο Rogoff.
Στη συνέχεια, υπάρχουν οι πρωτοφανείς κινήσεις των κεντρικών τραπεζών για την πώληση ομολόγων τρισεκατομμυρίων δολαρίων μετά την κρίση για τη στήριξη της ανάπτυξης, μια πολιτική γνωστή ως ποσοτική χαλάρωση ή QE.
Η Fed άρχισε να περιορίζει τον ισολογισμό της, ύψους 4,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων τον Οκτώβριο του 2017, ενώ εξακολουθεί να έχει στην κατοχή της χρεόγραφα αξίας περίπου 4 τρισ. δολαρίων.
Ενώ η Fed θα μπορούσε να ξεκινήσει από τεχνική άποψη την επανάληψη του QE, ο El-Erian δήλωσε ότι ένα τέτοιο πρόγραμμα "πιθανόν να είναι λιγότερο αποτελεσματικό στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης".
Η Ευρώπη ολοκλήρωσε το πρόγραμμα QE μόνο τον Δεκέμβριο, αφού πρώτα διοχέτευσε στην οικονομία κεφάλαια ύψους δημιούργησε νέα χρήματα στα 2,6 τρισ. ευρώ.
Οι συνολικές συμμετοχές στην Τράπεζα της Ιαπωνίας έφθασαν το περασμένο έτος στα 554 τρισεκατομμύρια γεν (5,1 τρισεκατομμύρια δολάρια) καθώς παρέμειναν υπό τη μορφή κινήτρων υπό τον κυβερνήτη Haruhiko Kuroda.
Αυτά τα περιουσιακά στοιχεία αξίζουν περισσότερο από το σύνολο της ετήσιας οικονομικής παραγωγής της χώρας.
Με απλά λόγια, το κεντρικό τραπεζικό σύστημα "εξαντλείται", σύμφωνα με τον Ed Yardeni, πρόεδρο της συμβουλευτικής εταιρείας επενδύσεων Yardeni Research.
Πέρα από αυτές τις δύσκολες συνθήκες υπάρχουν και οι πολιτικές πιέσεις που θα μπορούσαν να περιπλέξουν την ικανότητα ορισμένων κεντρικών τραπεζών να μετριάσουν ή να αντιμετωπίσουν μια επιβράδυνση.
Στην Ινδία, τον Δεκέμβριο 2018, ο επικεφαλής της κεντρικής τράπεζα αποχώρησε αιφνιδιαστικά μετά από παρέμβαση της κυβέρνησης.
Ο διορισμός ενός πρώην κυβερνητικού αξιωματούχου για να πάρει τη θέση του έθεσε περαιτέρω φόβους για πολιτικές παρεμβάσεις.
Όταν το 2018 η Τουρκία βρέθηκε σε κρίση, αφού η κεντρική της τράπεζα αρνήθηκε να αυξήσει τα επιτόκια παρά τον αυξανόμενο πληθωρισμό, ο οποίος με τη σειρά της έστειλε την πτώση της λίρας.
Η απόφαση ήρθε όταν ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανέφερε ότι ήθελε να πάρει τον έλεγχο του καθορισμού των επιτοκίων, τα οποία περιέγραψε ως «την αιτία του όλου του κακού».
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, o Trump έχει δημοσίως κατηγορήσει τη Fed για τις αυξήσεις επιτοκίων.
«Υπάρχουν όλο και περισσότερα παραδείγματα για το πώς η ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών είναι κάτι που σχεδόν δεν υπάρχει, ειδικά σε μέρη όπου υπάρχουν λαϊκιστές ηγέτες", δήλωσε ο Yardeni.
www.bankingnews.gr
Όπως τονίζει οι κεντρικές τράπεζες έλαβαν δραματικά και ανορθόδοξα βήματα για την αποτροπή της οικονομικής κατάρρευσης κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Μείωσαν τα επιτόκια, και στα χρόνια που ακολούθησαν δαπάνες αρκετών τρισ. δολαρίων, σε αγορές ομολόγων, προκειμένου να στηρίξουν την ανάπτυξη.
Μια δεκαετία αργότερα, οι παγκόσμιες κεντρικές τράπεζες αρχίζουν μόνο να αντιστρέφουν αυτές τις κινήσεις.
Τα επιτόκια στις ανεπτυγμένες οικονομίες παραμένουν εξαιρετικά χαμηλά και μάλιστα σε ορισμένες χώρες, είναι ακόμα αρνητικά.
Η Fed προχωρά σε πωλήσεις ομολόγων, ενώ η ΕΚΤ και Τράπεζα της Ιαπωνίας δεν έχουν ξεκινήσει ακόμη να το πράττουν, αν και η ΕΚΤ έχει προαναγγείλει ότι θα προχωρήσει σε μία τέτοια κίνηση.
Το ερώτημα τώρα είναι αν οι κεντρικές τράπεζες περίμεναν πολύ καιρό να αυξήσουν τα επιτόκια σε πιο κανονικά επίπεδα, μένοντας, με αυτόν τον τρόπο, εκτεθειμένες σε μία νέα κρίση.
«Αν έχουμε μια ύφεση, νομίζω ότι θα είναι χειρότερη από τις προηγούμενες», εκτίμησε ο Kenneth Rogoff, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και πρώην επικεφαλής οικονομολόγος στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και προσέθεσε ότι «θα είναι ποιο δύσκολο να την αντιμετωπίσουμε».
Οι πολιτικές παρεμβάσεις καθιστούν, επίσης, πιο δύσκολη τη ζωή των κεντρικών τραπεζών.
Σε χώρες όπως η Ινδία και η Τουρκία, έχουν αντιμετωπίσει απειλές πολιτικής παρέμβασης, ενώ ο Donald Trump έχει επανειλημμένα επικρίνει την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ.
Οι προοπτικές για την παγκόσμια οικονομία έχουν χαλαρώσει σημαντικά τους τελευταίους μήνες, καθώς οι εμπορικές εντάσεις προκάλεσαν επιβράδυνση της ανάπτυξης σε χώρες όπως η Κίνα και η Γερμανία.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Παγκόσμια Τράπεζα έχουν μειώσει τις προβλέψεις ανάπτυξης για το 2019 και οι ειδικοί προειδοποιούν ότι θα ασκηθούν πιέσεις από τις αυξήσεις των επιτοκίων των ΗΠΑ, τις εμπορικές συγκρούσεις και τους γεωπολιτικούς κινδύνους όπως ο Brexit.
Κανείς δεν περίμενε ότι η συγχρονισμένη παγκόσμια ανάπτυξη θα συνεχιστεί για πάντα.
Ωστόσο, οι ενέργειες των κεντρικών τραπεζών κατά τα τελευταία 10 χρόνια θα μπορούσαν να περιορίσουν την αντίδρασή τους σε μια απότομη επιβράδυνση τώρα.
«Σκεφτείτε ένα αυτοκίνητο που ταξιδεύει χωρίς εφεδρικά ελαστικά.
Όμως όλοι θέλουν να έχουν και μία ρεζέρβα ώστε να είναι ασφαλείς», δήλωσε ο Mohamed El-Erian, ο επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος της Allianz.
Ο El-Erian υποστήριξε ότι η Federal Reserve, η οποία αύξησε τα επιτόκια τέσσερις φορές το 2018, βρίσκεται σε καλύτερη κατάσταση από άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες.
Ωστόσο, το επιτόκιο αναφοράς, το οποίο βρίσκεται σήμερα μεταξύ 2,25% και 2,5%, παραμένει ιστορικά χαμηλό, περιορίζοντας το χώρο που πρέπει να περικόψει, προκειμένου να τονώσει την ανάπτυξη.
«Ακόμη και η Fed έχει λιγότερη ευελιξία από ό, τι στο παρελθόν», είπε.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η Τράπεζα της Ιαπωνίας είναι σε χειρότερη κατάσταση.
Το βασικό επιτόκιο δανεισμού της ΕΚΤ είναι 0%, ενώ το επιτόκιο καταθέσεων είναι -0,4%.
Στην Ιαπωνία, τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια είναι αρνητικά από το 2016.
«Αυτά που μπορούν να κάνουν έχουν περιοριστεί δραματικά», προειδοποιεί ο Rogoff.
Στη συνέχεια, υπάρχουν οι πρωτοφανείς κινήσεις των κεντρικών τραπεζών για την πώληση ομολόγων τρισεκατομμυρίων δολαρίων μετά την κρίση για τη στήριξη της ανάπτυξης, μια πολιτική γνωστή ως ποσοτική χαλάρωση ή QE.
Η Fed άρχισε να περιορίζει τον ισολογισμό της, ύψους 4,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων τον Οκτώβριο του 2017, ενώ εξακολουθεί να έχει στην κατοχή της χρεόγραφα αξίας περίπου 4 τρισ. δολαρίων.
Ενώ η Fed θα μπορούσε να ξεκινήσει από τεχνική άποψη την επανάληψη του QE, ο El-Erian δήλωσε ότι ένα τέτοιο πρόγραμμα "πιθανόν να είναι λιγότερο αποτελεσματικό στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης".
Η Ευρώπη ολοκλήρωσε το πρόγραμμα QE μόνο τον Δεκέμβριο, αφού πρώτα διοχέτευσε στην οικονομία κεφάλαια ύψους δημιούργησε νέα χρήματα στα 2,6 τρισ. ευρώ.
Οι συνολικές συμμετοχές στην Τράπεζα της Ιαπωνίας έφθασαν το περασμένο έτος στα 554 τρισεκατομμύρια γεν (5,1 τρισεκατομμύρια δολάρια) καθώς παρέμειναν υπό τη μορφή κινήτρων υπό τον κυβερνήτη Haruhiko Kuroda.
Αυτά τα περιουσιακά στοιχεία αξίζουν περισσότερο από το σύνολο της ετήσιας οικονομικής παραγωγής της χώρας.
Με απλά λόγια, το κεντρικό τραπεζικό σύστημα "εξαντλείται", σύμφωνα με τον Ed Yardeni, πρόεδρο της συμβουλευτικής εταιρείας επενδύσεων Yardeni Research.
Πέρα από αυτές τις δύσκολες συνθήκες υπάρχουν και οι πολιτικές πιέσεις που θα μπορούσαν να περιπλέξουν την ικανότητα ορισμένων κεντρικών τραπεζών να μετριάσουν ή να αντιμετωπίσουν μια επιβράδυνση.
Στην Ινδία, τον Δεκέμβριο 2018, ο επικεφαλής της κεντρικής τράπεζα αποχώρησε αιφνιδιαστικά μετά από παρέμβαση της κυβέρνησης.
Ο διορισμός ενός πρώην κυβερνητικού αξιωματούχου για να πάρει τη θέση του έθεσε περαιτέρω φόβους για πολιτικές παρεμβάσεις.
Όταν το 2018 η Τουρκία βρέθηκε σε κρίση, αφού η κεντρική της τράπεζα αρνήθηκε να αυξήσει τα επιτόκια παρά τον αυξανόμενο πληθωρισμό, ο οποίος με τη σειρά της έστειλε την πτώση της λίρας.
Η απόφαση ήρθε όταν ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανέφερε ότι ήθελε να πάρει τον έλεγχο του καθορισμού των επιτοκίων, τα οποία περιέγραψε ως «την αιτία του όλου του κακού».
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, o Trump έχει δημοσίως κατηγορήσει τη Fed για τις αυξήσεις επιτοκίων.
«Υπάρχουν όλο και περισσότερα παραδείγματα για το πώς η ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών είναι κάτι που σχεδόν δεν υπάρχει, ειδικά σε μέρη όπου υπάρχουν λαϊκιστές ηγέτες", δήλωσε ο Yardeni.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών