Ποια η σημασία για την οικονομία της πολιτικής αρνητικών επιτοκίων από τις Κεντρικές Τράπεζες

Σχετικά Άρθρα

Fed: Αμετάβλητα τα επιτόκια στο 0% με 0,25% - Μέτρια η οικονομική ανάκαμψη στις ΗΠΑ, δέσμευση για συνέχεια του QE
27/01/2021 - 20:59

Powell (Fed): Τα επιτόκια θα παραμείνουν στο 0% για πολύ καιρό
14/01/2021 - 20:57

Vlieghe (ΒοΕ): Τα αρνητικά επιτόκια θα βοηθήσουν στην ανάκαμψη της βρετανικής οικονομίας
18/12/2020 - 16:35

Με αφορμή την ανακοίνωση της η Τράπεζας της Αγγλίας ότι θα μεταθέσει τουλάχιστον για το επόμενο εξάμηνο την εξέταση του ενδεχομένου να υιοθετήσει αρνητικά επιτόκια, το πρακτορείο Reuters σε μελέτη του που δημοσίευσε την Πέμπτη 24 Ιανουαρίου προσπαθεί να ιχνηλατήσει τις συνέπειες για την ευρύτερη οικονομία αυτής της νομισματικής πολτικής.
Όπως επισημαίνεται στη μελέτη, οι επενδυτές σταμάτησαν να ποντάρουν ότι η Τράπεζα της Αγγλίας (Bank of England) θα υιοθετήσει πολιτική αρνητικών επιτοκίων σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, μετά την ανακοίνωση της κεντρικής τράπεζας ότι το τραπεζικό σύστημα θα χρειαστεί τουλάχιστον έξι μήνες για να προετοιμαστεί για μια τέτοια κίνηση.

Ο χάρτης

Η BoE υπογράμμισε στην ανακοίνωσή της ότι δεν θέλει να στείλει ένα μήνυμα ότι σκοπεύει να υιοθετήσει αρνητικό επιτόκιο, αλλά οι ρυθμιστικές αρχές πρέπει να αρχίσουν να προετοιμάζουν τράπεζες όπως η HSBC, η Lloyds και η Barclays για την πιθανότητα αυτό να συμβεί μελλοντικά.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η Τράπεζα της Ιαπωνίας και άλλες έχουν ήδη υιοθετήσει αρνητικά επιτόκια, αν και οι υπέθυνοι χάραξης πολιτικής της αμερικανικής Fed εμφανίζονται περισσότερο διστακτικοί απέναντι σε αυτό το ενδεχόμενο.
Η μελέτη του Reuters παρουσιάζει μέσα από ερωτήσεις και απαντήσεις πώς λειτουργεί η πολιτική αρνητικών επιτοκίων στην οικονομία καθώς και ορισμένες από τις παγίδες που εμπεριέχει:

Πρώτον: Γιατί ορισμένες Κεντρικές Τράπεζες έχουν υιοθετήσει αρνητικά επιτόκια;

Κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης 2008-09, πολλές κεντρικές τράπεζες οδήγησαν τα επιτόκια σχεδόν στο μηδέν.
Καθώς οι οικονομίες τους εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν προβλήματα και στο μετέπειτα διάστημα, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στην Ευρωζώνη, την Ελβετία, τη Δανία, τη Σουηδία και την Ιαπωνία επέτρεψαν τα επιτόκια να πέσουν ελαφρώς κάτω του 0%.

Πανδημία

Η πανδημία πλέον ασκεί πίεση στη χάραξη της νομισματικής από τις κεντρικές τράπεζες να παράσχουν περισσότερα μέτρα τόνωσης στις οικονομίας.
Η Federal Reserve στις ΗΠΑ, η οποία οδήγησε σε υψηλοτέρα επίπεδα το κόστος δανεισμού τα τελευταία χρόνια, β, αλλά αρκετοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αρνούνται να ακολουθηθεί αυτός ο δρόμος.

Ο διχασμός

Η BoE μείωσε το βασικό της επιτόκιο στο 0,1% τον Μάρτιο του 2020 και διπλασίασε τον στόχο όσον αφορά την αγορά ομολόγων από την αρχή της πανδημίας.
Ωστόσο, οι περισσότεροι οικονομολόγοι που ρωτήθηκαν από το Reuters πιστεύουν ότι είναι απίθανο να μειωθούν τα ποσοστά κάτω από το μηδέν φέτος, κυρίως επειδή η γρήγορη ανάπτυξη του προγράμματος εμβολιασμού της Βρετανίας έχει αυξήσει την προοπτική οικονομικής ανάκαμψης.
Το ζήτημα των αρνητικών επιτοκιών διχάζει την Επιτροπή Νομισματικής Πολιτικής, με μία ομάδα, με επικεφαλής τον κυβερνήτη Andrew Bailey, να τονίζει τους κινδύνους και τις αβεβαιότητες, ενώ τα εξωτερικά μέλη της επιτροπής εμφανίζονται περισσότερο ανοιχτά στην ιδέα.

Δεύτερον: Πώς λειτουργεί η πολιτική αρνητικών επιτοκίων;

Με βάση την πολιτική αρνητικών επιτοκίων, οι τράπεζες και άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα υποχρεούνται να καταβάλλουν τόκους για τη διατήρηση πλεονάζουσας ρευστότητας - πέρα από αυτή την οποία οι ρυθμιστικές αρχές επιβάλλουν για λόγους ασφαλείας - στην κεντρική τράπεζα.
Η αποφυγή των εν λόγω χρεώσεων αποτελεί κίνητρο για τις τράπεζες να χρησιμοποιούν τη ρευστότητά του για να διευκολύνουν την πιστωτική επέκταση επιχειρήσεων και καταναλωτών, ενισχύοντας την ανάπτυξη.
Η ΕΚΤ εισήγαγε αρνητικά επιτόκια το 2014.
Το επιτόκιο καταθέσεων είναι επί του παρόντος -0,5%.

Ιαπωνία

Η Τράπεζα της Ιαπωνίας έπραξε το ίδιο το 2016, κυρίως για να αποτρέψει η ενίσχυση του γιεν να βλάψει την οικονομία της η οποία εξαρτάται από τις εξαγωγές.
Το BOJ χρησιμοποιεί επιθετικές αγορές περιουσιακών στοιχείων προκειμένου να καθοδηγήσει τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια στο -0,1% και το μακροπρόθεσμο επιτόκιο να είναι σχεδόν μηδενικό.
Ωστόσο, τον Δεκέμβριο, δήλωσε ότι σχεδιάζει να εξετάσει αποτελεσματικότερους τρόπους επίτευξης του στόχου για τον πληθωρισμό εν μέσω εντεινόμενης ανησυχίας μεταξύ των υπευθύνων χάραξης πολιτικής για τη μείωση της απόδοσης του μέτρου και το αυξανόμενο κόστος της παρατεταμένης νομισματικής χαλάρωσης.

Τρίτον: Τα αρνητικά και τα θετικά 

Τα αρνητικά επιτόκια μειώνουν το κόστος δανεισμού για επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
Οι υποστηρικτές του μέτρου επισημαίνουν ότι ωθούν επίσης στην αποκλιμάκωση της ισοτιμίας του νομίσματος μιας χώρας καθιστώντας το λιγότερο ελκυστική επένδυση από άλλα νομίσματα.
Αυτό μπορεί να δώσει στους εξαγωγείς ανταγωνιστικό πλεονέκτημα αλλά αυξάνει τον πληθωρισμό ανεβάζοντας το κόστος των εισαγωγών.
Ωστόσο, τα αρνητικά επιτόκια περιορίζουν επίσης το περιθώριο κέρδους για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα από τις χορηγήσεις - κάτι που οι αξιωματούχοι της BoE επισήμαναν ότι θα μπορούσαν να αποδειχθεί αντιπαραγωγικό, ζημιώνοντας τις τράπεζες και μειώνοντας τις πιστωτικές ροές προς την οικονομία.
Η ΕΚΤ και το BOJ προσπάθησαν να ανταμείψουν τράπεζες που χρησιμοποιούν τα όρια πιστωτικής επέκτασης, αναγνωρίζοντας την ανάγκη παροχής κινήτρων για ενίσχυση των χορηγήσεων και όχι απλώς να τους «τιμωρούν» για το «παρκάρισμα» της πλεονάζουσας ρευστότητας.

Οι χρεώσεις

Ο επικεφαλής της BoE, Bailey, δήλωσε τον Ιανουάριο ότι επιτόκια κοντά και κάτω από το μηδέν άλλαξαν τον «συνολικό τρόπο υπολογισμού της λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος».
Οι τράπεζες στη Βρετανία αντλούν το μεγαλύτερο μέρος των κερδών τους από τη διαφορά μεταξύ του επιτοκίων με τα οποία δανείζουν τους αυτών που καταβάλλουν για τις καταθέσεις, και οι τραπεζίτες δήλωσαν ότι τα αρνητικά επιτόκια θα μπορούσαν να τους αναγκάσουν να επιβαρύνουν με επιπλέον χρεώσεις τη λιανική τραπεζική.
Στην Ελβετία, οι μεγάλες τράπεζες αρχικά δεν υιοθέτησαν αρνητικά επιτόκια για ιδιώτες και μικρότερους εταιρικούς πελάτες.

Τα αντι-κίνητρα

Αλλά πέντε χρόνια μετά, σχεδόν όλες οι ελβετικές τράπεζες έχουν επιβάλει ορισμένες χρεώσεις σε εταιρικούς πελάτες ή και ιδιώτες με μεγάλα υπόλοιπα.
Οι υψηλότερες τραπεζικές χρεώσεις η θα μπορούσαν επίσης να περιορίσουν το εύρος των αρνητικών επιτοκίων - οι καταθέτες μπορούν να αποφύγουν να χρεωθούν αρνητικά επιτόκια ή προμήθειες στις καταθέσεις τους επιλέγοντας απλώς να αποθηκεύσουν τα τραπεζογραμμάτια που κατέχουν.

www.bankingnews.gr