Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τους οποίους οι συνθήκες στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν επιτρέπουν την εφαρμογή άμεσων και ακραίων περικοπών όπως στην Αργεντινή
Τους τελευταίους μήνες, αρκετοί φιλελεύθεροι έχουν ασκήσει κριτική στις οικονομικές πολιτικές του Donald Trump, ισχυριζόμενοι πως δεν εφαρμόζει ριζικές περικοπές δημοσίων δαπανών, όπως έκανε ο Javier Milei στην Αργεντινή.
Ωστόσο, η σύγκριση αυτή παραβλέπει θεμελιώδεις διαφορές στο θεσμικό και οικονομικό πλαίσιο των δύο χωρών, σύμφωνα με τον οικονομολόγο Daniel Lacalle.
Κατά τον ίδιο, υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τους οποίους οι συνθήκες στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν επιτρέπουν την εφαρμογή άμεσων και ακραίων περικοπών όπως στην Αργεντινή.
1. Δεσμευμένος προϋπολογισμός: Η «κληρονομιά» του Biden
Ένα από τα πιο βασικά εμπόδια που συναντά η νέα κυβέρνηση Trump είναι ο ήδη δεσμευμένος προϋπολογισμός για το οικονομικό έτος 2025, το οποίο ξεκίνησε την 1η Οκτωβρίου 2024.
Η κυβέρνηση Biden εκμεταλλεύτηκε τον δημοσιονομικό κύκλο, εγκρίνοντας “Full Year Continuing Resolutions” που ουσιαστικά «κλείδωσαν» το 97% των ομοσπονδιακών δαπανών πριν καν αναλάβει ο Trump τον Ιανουάριο του 2025.
Παρά αυτόν τον περιορισμό, η κυβέρνηση Trump κατάφερε μέσα στο 2025 να μειώσει τις προαιρετικές δαπάνες κατά 541 δισ., ενώ το δημοσιονομικό έλλειμμα μεταξύ Απριλίου και Μαΐου 2025 ήταν 97% χαμηλότερο σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2024.
2. Υποχρεωτικές και προαιρετικές δαπάνες
Η πλειονότητα των αυξημένων δαπανών αφορά υποχρεωτικά προγράμματα, όπως Social Security, Medicare και Medicaid, για τα οποία ο Biden ενέκρινε αυξήσεις ύψους 54 δισ. στο τέλος του 2024.
Αυτές οι αυξήσεις τέθηκαν σε ισχύ το 2025 και ήταν απόρροια παρατάσεων σε υφιστάμενα προγράμματα, χωρίς καν νέο νομοσχέδιο προϋπολογισμού.
Η Environmental Protection Agency (EPA), για παράδειγμα, είδε τον προϋπολογισμό της να αυξάνεται κατά 21 δισ. — αύξηση 700%.
Από αυτά, μόνο 14 δισ. θεωρούνταν «προαιρετικά» και μπορούσαν να επανεξεταστούν από τη νέα κυβέρνηση.
Ο Donald Trump χρειάζεται έγκριση από το Κογκρέσο για να ανατρέψει τις αυξήσεις αυτές — κάτι που επιχειρεί με το νομοσχέδιο “Big Beautiful Bill”, το οποίο περιλαμβάνει ιστορική μείωση 1,6 τρισ. στις υποχρεωτικές δαπάνες και 2,4 τρισ. στις προαιρετικές.
3. Τα πρώτα δημοσιονομικά αποτελέσματα
Παρά τους περιορισμούς, ήδη καταγράφονται θετικά σημάδια.
Τον Απρίλιο σημειώθηκε το δεύτερο μεγαλύτερο δημοσιονομικό πλεόνασμα στην ιστορία των ΗΠΑ, ενώ το έλλειμμα από Μάρτιο έως Μάιο ήταν δραστικά μειωμένο συγκριτικά με το 2024.
Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως σε αύξηση των εσόδων μέσω εμπορικών συμφωνιών και ανάπτυξης του ιδιωτικού τομέα.
4. Το “Big Beautiful Bill” και η μείωση του ελλείμματος
Κάποιοι φιλελεύθεροι αμφισβητούν την αποτελεσματικότητα του “Big Beautiful Bill”, υιοθετώντας το κεϋνσιανό αφήγημα περί «ανεπαρκών δημοσιονομικών εσόδων».
Ωστόσο, το νομοσχέδιο προβλέπει:
- 7 τρισ. δολ. επενδύσεις μέσω εμπορικών συμφωνιών,
- 4 τρισ. δολ. έσοδα από φόρους,
- 1,2 τρισ. δολ. αύξηση δημοσίων εσόδων από την απορρύθμιση και τη μείωση φόρων.
Αντίθετα με ό,τι ισχυρίζονται ορισμένοι επικριτές, το “Big Beautiful Bill” δεν αυξάνει το έλλειμμα αλλά οδηγεί σε σημαντική δημοσιονομική εξυγίανση μεταξύ 2026 και 2027.
5. Milei και Trump: Διαφορετικές αφετηρίες, παρόμοιες κατευθύνσεις
Ο Javier Milei κατάφερε να προχωρήσει σε άμεσες περικοπές 30% επειδή:
- Ανέλαβε καθήκοντα με ανοικτό προϋπολογισμό και
- Η υψηλότατη πληθωριστική πίεση στην Αργεντινή επέτρεψε μείωση δαπανών σε πραγματικούς όρους, χωρίς αντίστοιχες αναπροσαρμογές.
Αντιθέτως, ο Trump παρέλαβε ήδη δεσμευμένο προϋπολογισμό και πληθωρισμό κάτω του 2,5%, γεγονός που περιόρισε τη δυνατότητα αντίστοιχης ταχείας προσαρμογής.
Ωστόσο, και οι δύο ηγέτες έχουν κοινές προτεραιότητες: περικοπές δημοσίων δαπανών, μείωση φόρων, προώθηση επενδύσεων και απορρύθμιση.
Η διαφορά βρίσκεται στα θεσμικά περιθώρια ελιγμών, με τις ΗΠΑ να διαθέτουν σαφώς πιο σύνθετο πλαίσιο εγκρίσεων και ελέγχων.
Σύγκλιση
Κατά τον Daniel Lacalle, οι πολιτικές Trump και Milei συγκλίνουν στον στόχο: λιγότερο κράτος, περισσότερη ελευθερία και ανάπτυξη.
Όμως, το θεσμικό και δημοσιονομικό πλαίσιο των ΗΠΑ δεν επιτρέπει την εφαρμογή ενός «αλυσοπρίονου» τύπου Milei.
Οι επικρίσεις κατά του Trump επειδή δεν προχώρησε σε άμεσες και μαζικές περικοπές παραγνωρίζουν τις πραγματικές συνθήκες.
Στην πράξη, εφαρμόζει τη μεγαλύτερη μείωση κρατικών δαπανών και αύξηση επενδύσεων από το 1990.
Η απόρριψη των θετικών επιπτώσεων της απορρύθμισης, των φορολογικών ελαφρύνσεων και των διεθνών εμπορικών συμφωνιών αγγίζει το παράλογο, ιδίως από πλευράς υποστηρικτών της ελεύθερης αγοράς.
www.bankingnews.gr
Ωστόσο, η σύγκριση αυτή παραβλέπει θεμελιώδεις διαφορές στο θεσμικό και οικονομικό πλαίσιο των δύο χωρών, σύμφωνα με τον οικονομολόγο Daniel Lacalle.
Κατά τον ίδιο, υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τους οποίους οι συνθήκες στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν επιτρέπουν την εφαρμογή άμεσων και ακραίων περικοπών όπως στην Αργεντινή.
1. Δεσμευμένος προϋπολογισμός: Η «κληρονομιά» του Biden
Ένα από τα πιο βασικά εμπόδια που συναντά η νέα κυβέρνηση Trump είναι ο ήδη δεσμευμένος προϋπολογισμός για το οικονομικό έτος 2025, το οποίο ξεκίνησε την 1η Οκτωβρίου 2024.
Η κυβέρνηση Biden εκμεταλλεύτηκε τον δημοσιονομικό κύκλο, εγκρίνοντας “Full Year Continuing Resolutions” που ουσιαστικά «κλείδωσαν» το 97% των ομοσπονδιακών δαπανών πριν καν αναλάβει ο Trump τον Ιανουάριο του 2025.
Παρά αυτόν τον περιορισμό, η κυβέρνηση Trump κατάφερε μέσα στο 2025 να μειώσει τις προαιρετικές δαπάνες κατά 541 δισ., ενώ το δημοσιονομικό έλλειμμα μεταξύ Απριλίου και Μαΐου 2025 ήταν 97% χαμηλότερο σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2024.
2. Υποχρεωτικές και προαιρετικές δαπάνες
Η πλειονότητα των αυξημένων δαπανών αφορά υποχρεωτικά προγράμματα, όπως Social Security, Medicare και Medicaid, για τα οποία ο Biden ενέκρινε αυξήσεις ύψους 54 δισ. στο τέλος του 2024.
Αυτές οι αυξήσεις τέθηκαν σε ισχύ το 2025 και ήταν απόρροια παρατάσεων σε υφιστάμενα προγράμματα, χωρίς καν νέο νομοσχέδιο προϋπολογισμού.
Η Environmental Protection Agency (EPA), για παράδειγμα, είδε τον προϋπολογισμό της να αυξάνεται κατά 21 δισ. — αύξηση 700%.
Από αυτά, μόνο 14 δισ. θεωρούνταν «προαιρετικά» και μπορούσαν να επανεξεταστούν από τη νέα κυβέρνηση.
Ο Donald Trump χρειάζεται έγκριση από το Κογκρέσο για να ανατρέψει τις αυξήσεις αυτές — κάτι που επιχειρεί με το νομοσχέδιο “Big Beautiful Bill”, το οποίο περιλαμβάνει ιστορική μείωση 1,6 τρισ. στις υποχρεωτικές δαπάνες και 2,4 τρισ. στις προαιρετικές.
3. Τα πρώτα δημοσιονομικά αποτελέσματα
Παρά τους περιορισμούς, ήδη καταγράφονται θετικά σημάδια.
Τον Απρίλιο σημειώθηκε το δεύτερο μεγαλύτερο δημοσιονομικό πλεόνασμα στην ιστορία των ΗΠΑ, ενώ το έλλειμμα από Μάρτιο έως Μάιο ήταν δραστικά μειωμένο συγκριτικά με το 2024.
Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως σε αύξηση των εσόδων μέσω εμπορικών συμφωνιών και ανάπτυξης του ιδιωτικού τομέα.
4. Το “Big Beautiful Bill” και η μείωση του ελλείμματος
Κάποιοι φιλελεύθεροι αμφισβητούν την αποτελεσματικότητα του “Big Beautiful Bill”, υιοθετώντας το κεϋνσιανό αφήγημα περί «ανεπαρκών δημοσιονομικών εσόδων».
Ωστόσο, το νομοσχέδιο προβλέπει:
- 7 τρισ. δολ. επενδύσεις μέσω εμπορικών συμφωνιών,
- 4 τρισ. δολ. έσοδα από φόρους,
- 1,2 τρισ. δολ. αύξηση δημοσίων εσόδων από την απορρύθμιση και τη μείωση φόρων.
Αντίθετα με ό,τι ισχυρίζονται ορισμένοι επικριτές, το “Big Beautiful Bill” δεν αυξάνει το έλλειμμα αλλά οδηγεί σε σημαντική δημοσιονομική εξυγίανση μεταξύ 2026 και 2027.
5. Milei και Trump: Διαφορετικές αφετηρίες, παρόμοιες κατευθύνσεις
Ο Javier Milei κατάφερε να προχωρήσει σε άμεσες περικοπές 30% επειδή:
- Ανέλαβε καθήκοντα με ανοικτό προϋπολογισμό και
- Η υψηλότατη πληθωριστική πίεση στην Αργεντινή επέτρεψε μείωση δαπανών σε πραγματικούς όρους, χωρίς αντίστοιχες αναπροσαρμογές.
Αντιθέτως, ο Trump παρέλαβε ήδη δεσμευμένο προϋπολογισμό και πληθωρισμό κάτω του 2,5%, γεγονός που περιόρισε τη δυνατότητα αντίστοιχης ταχείας προσαρμογής.
Ωστόσο, και οι δύο ηγέτες έχουν κοινές προτεραιότητες: περικοπές δημοσίων δαπανών, μείωση φόρων, προώθηση επενδύσεων και απορρύθμιση.
Η διαφορά βρίσκεται στα θεσμικά περιθώρια ελιγμών, με τις ΗΠΑ να διαθέτουν σαφώς πιο σύνθετο πλαίσιο εγκρίσεων και ελέγχων.
Σύγκλιση
Κατά τον Daniel Lacalle, οι πολιτικές Trump και Milei συγκλίνουν στον στόχο: λιγότερο κράτος, περισσότερη ελευθερία και ανάπτυξη.
Όμως, το θεσμικό και δημοσιονομικό πλαίσιο των ΗΠΑ δεν επιτρέπει την εφαρμογή ενός «αλυσοπρίονου» τύπου Milei.
Οι επικρίσεις κατά του Trump επειδή δεν προχώρησε σε άμεσες και μαζικές περικοπές παραγνωρίζουν τις πραγματικές συνθήκες.
Στην πράξη, εφαρμόζει τη μεγαλύτερη μείωση κρατικών δαπανών και αύξηση επενδύσεων από το 1990.
Η απόρριψη των θετικών επιπτώσεων της απορρύθμισης, των φορολογικών ελαφρύνσεων και των διεθνών εμπορικών συμφωνιών αγγίζει το παράλογο, ιδίως από πλευράς υποστηρικτών της ελεύθερης αγοράς.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών