Η αμερικανική οικονομία, σύμφωνα με τον διεθνώς αναγνωρισμένο οικονομολόγο, δεν ακολουθεί μία και μοναδική τροχιά – αλλά πολλές…
Η κατάρτιση ενός «σεναρίου» για το πώς θα κινηθεί η αμερικανική οικονομία το 2026 μοιάζει, εκ πρώτης όψεως, μια σχετικά απλή άσκηση.
Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο Mohamed el Erian, η πιθανότητα να επαληθευτεί αυτό το βασικό σενάριο δεν ξεπερνά το 50%.
Η κλασική κανονική κατανομή έχει δώσει τη θέση της σε μια κατανομή με «παχιές ουρές», όπου τα ακραία –θετικά ή αρνητικά– ενδεχόμενα είναι εξίσου πιθανά.
Η αμερικανική οικονομία, σύμφωνα με τον διεθνώς αναγνωρισμένο οικονομολόγο, δεν ακολουθεί μία και μοναδική τροχιά.
Αντιθέτως, βρίσκεται παγιδευμένη ανάμεσα σε τρία διαφορετικά ενδεχόμενα: ένα μετριοπαθές σενάριο τύπου Goldilocks, ένα αισιόδοξο σενάριο εκτίναξης της παραγωγικότητας και ένα σκοτεινό σενάριο αυξημένης μεταβλητότητας και κινδύνων.
Το βασικό σενάριο
Στο κεντρικό σενάριο, η οικονομία των ΗΠΑ παραμένει σχετικά ισχυρή, διαψεύδοντας τις προβλέψεις για κυκλική ύφεση.
Η ανάπτυξη ενισχύεται, κυρίως χάρη στις μαζικές επενδύσεις που σχετίζονται με την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI).
Το 2026, οι ΗΠΑ αναμένεται να περάσουν από τη φάση της κατασκευής υποδομών –data centers και εξοπλισμού– σε μια φάση βαθύτερης ενσωμάτωσης της AI στην παραγωγική διαδικασία.
Οι κεφαλαιουχικές δαπάνες θα παραμείνουν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, καθώς οι επιχειρήσεις καλούνται να λειτουργούν τόσο «πάνω στην AI» όσο και «μαζί με την AI».
Παράλληλα, οι Αμερικανοί καταναλωτές εξακολουθούν να στηρίζουν την ανάπτυξη, αν και με εμφανή σημάδια κόπωσης, χάρη στη χαλαρή δημοσιονομική πολιτική και στις επικείμενες μειώσεις επιτοκίων από τη Federal Reserve.
Ωστόσο, ο πληθωρισμός παραμένει «επίμονος».
Αν και δεν αναμένεται να εκτροχιάσει τις προσδοκίες, θα διατηρηθεί πάνω από τον στόχο της Fed, αποκλείοντας την επιστροφή στα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια της δεκαετίας του 2010.
Ανάπτυξη χωρίς θέσεις εργασίας και κοινωνικές εντάσεις
Ένα από τα πιο ανησυχητικά στοιχεία του βασικού σεναρίου είναι η αποσύνδεση της οικονομικής ανάπτυξης από τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
Ιστορικά, η αύξηση του ΑΕΠ συνοδευόταν από ισχυρή απασχόληση.
Πλέον, αυτός ο δεσμός φαίνεται να χαλαρώνει, με αποτέλεσμα «ανάπτυξη χωρίς δουλειές» το 2026.
Το φαινόμενο αυτό ενισχύει τη σχήματος Κ οικονομία, οξύνοντας τις ανισότητες και διατηρώντας το κόστος ζωής στο επίκεντρο της κοινωνικής και πολιτικής αντιπαράθεσης.
Σε διεθνές επίπεδο, οι ΗΠΑ ξεχωρίζουν. Η ευρωζώνη και το Ηνωμένο Βασίλειο παραμένουν εγκλωβισμένα σε χαμηλή ανάπτυξη και επενδύσεις, ενώ η Κίνα δυσκολεύεται να αναβαθμίσει το αναπτυξιακό της μοντέλο.
Έτσι, η παγκόσμια οικονομία εξαρτάται υπέρμετρα από την αμερικανική μηχανή – μια επικίνδυνη συγκέντρωση ισχύος.
Θαύμα παραγωγικότητας ή εκρηκτική αστάθεια
Τα δύο ακραία σενάρια έχουν περίπου ίδιες πιθανότητες.
Στο αισιόδοξο, η ταχεία υιοθέτηση της AI σε συνδυασμό με τη ρομποτική οδηγεί σε εκρηκτική αύξηση της παραγωγικότητας σε ολόκληρη την οικονομία.
Οι ΗΠΑ απομακρύνονται από τους ανταγωνιστές τους, βιώνοντας μη πληθωριστική άνθηση.
Πρόκειται για «Goldilocks με στεροειδή»: αύξηση περιθωρίων κέρδους, υψηλότερα φορολογικά έσοδα, χαλάρωση των δημοσιονομικών πιέσεων και μεγαλύτερα περιθώρια για επιθετικές μειώσεις επιτοκίων από τη Fed.
Αλλά εξίσου πιθανό είναι το αρνητικό σενάριο.
Όχι μια κλασική ύφεση, αλλά ένα κύμα έντονης μεταβλητότητας, που θα πυροδοτηθεί από χρηματοπιστωτική αστάθεια, πολιτικά λάθη, εκλογικές σκοπιμότητες και γεωοικονομικές εντάσεις.
Ιδιαίτερη απειλή αποτελεί η αγορά ομολόγων.
Με τα ελλείμματα των ΗΠΑ υψηλά, το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους αυξανόμενο και τις επενδύσεις στην AI να απαιτούν νέα χρηματοδότηση, οι λεγόμενοι bond vigilantes ή τιμωροί των ομολόγων ενδέχεται να επιστρέψουν.
Μια απότομη άνοδος των αποδόσεων θα μπορούσε να κλονίσει το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, καθώς ό,τι συμβαίνει στην αγορά αμερικανικών ομολόγων σπάνια μένει εντός συνόρων.
Καμία θέση για εφησυχασμό
Καθώς πλησιάζει το 2026, ο Mohamed el Erian προειδοποιεί ότι η προσκόλληση σε ένα «άνετο» βασικό σενάριο ενέχει τον κίνδυνο του εφησυχασμού.
Η πραγματικότητα μοιάζει περισσότερο με μια πολυτροπική κατανομή, σύμφωνα με την οποία η ισχυρή ανάπτυξη συνυπάρχει με ένα τεχνολογικό θαύμα από τη μία πλευρά και έναν επικίνδυνο συνδυασμό ρίσκων από την άλλη.
Για επενδυτές και υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, το μήνυμα είναι σαφές: πρέπει να προετοιμαστούν για όλα τα ενδεχόμενα, λαμβάνοντας υπόψη τις μεγάλες αποκλίσεις που διαμορφώνονται μεταξύ χωρών, κλάδων και νοικοκυριών – αποκλίσεις που θα καθορίσουν την επόμενη φάση της παγκόσμιας οικονομίας.
www.bankingnews.gr
Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο Mohamed el Erian, η πιθανότητα να επαληθευτεί αυτό το βασικό σενάριο δεν ξεπερνά το 50%.
Η κλασική κανονική κατανομή έχει δώσει τη θέση της σε μια κατανομή με «παχιές ουρές», όπου τα ακραία –θετικά ή αρνητικά– ενδεχόμενα είναι εξίσου πιθανά.
Η αμερικανική οικονομία, σύμφωνα με τον διεθνώς αναγνωρισμένο οικονομολόγο, δεν ακολουθεί μία και μοναδική τροχιά.
Αντιθέτως, βρίσκεται παγιδευμένη ανάμεσα σε τρία διαφορετικά ενδεχόμενα: ένα μετριοπαθές σενάριο τύπου Goldilocks, ένα αισιόδοξο σενάριο εκτίναξης της παραγωγικότητας και ένα σκοτεινό σενάριο αυξημένης μεταβλητότητας και κινδύνων.
Το βασικό σενάριο
Στο κεντρικό σενάριο, η οικονομία των ΗΠΑ παραμένει σχετικά ισχυρή, διαψεύδοντας τις προβλέψεις για κυκλική ύφεση.
Η ανάπτυξη ενισχύεται, κυρίως χάρη στις μαζικές επενδύσεις που σχετίζονται με την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI).
Το 2026, οι ΗΠΑ αναμένεται να περάσουν από τη φάση της κατασκευής υποδομών –data centers και εξοπλισμού– σε μια φάση βαθύτερης ενσωμάτωσης της AI στην παραγωγική διαδικασία.
Οι κεφαλαιουχικές δαπάνες θα παραμείνουν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, καθώς οι επιχειρήσεις καλούνται να λειτουργούν τόσο «πάνω στην AI» όσο και «μαζί με την AI».
Παράλληλα, οι Αμερικανοί καταναλωτές εξακολουθούν να στηρίζουν την ανάπτυξη, αν και με εμφανή σημάδια κόπωσης, χάρη στη χαλαρή δημοσιονομική πολιτική και στις επικείμενες μειώσεις επιτοκίων από τη Federal Reserve.
Ωστόσο, ο πληθωρισμός παραμένει «επίμονος».
Αν και δεν αναμένεται να εκτροχιάσει τις προσδοκίες, θα διατηρηθεί πάνω από τον στόχο της Fed, αποκλείοντας την επιστροφή στα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια της δεκαετίας του 2010.
Ανάπτυξη χωρίς θέσεις εργασίας και κοινωνικές εντάσεις
Ένα από τα πιο ανησυχητικά στοιχεία του βασικού σεναρίου είναι η αποσύνδεση της οικονομικής ανάπτυξης από τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
Ιστορικά, η αύξηση του ΑΕΠ συνοδευόταν από ισχυρή απασχόληση.
Πλέον, αυτός ο δεσμός φαίνεται να χαλαρώνει, με αποτέλεσμα «ανάπτυξη χωρίς δουλειές» το 2026.
Το φαινόμενο αυτό ενισχύει τη σχήματος Κ οικονομία, οξύνοντας τις ανισότητες και διατηρώντας το κόστος ζωής στο επίκεντρο της κοινωνικής και πολιτικής αντιπαράθεσης.
Σε διεθνές επίπεδο, οι ΗΠΑ ξεχωρίζουν. Η ευρωζώνη και το Ηνωμένο Βασίλειο παραμένουν εγκλωβισμένα σε χαμηλή ανάπτυξη και επενδύσεις, ενώ η Κίνα δυσκολεύεται να αναβαθμίσει το αναπτυξιακό της μοντέλο.
Έτσι, η παγκόσμια οικονομία εξαρτάται υπέρμετρα από την αμερικανική μηχανή – μια επικίνδυνη συγκέντρωση ισχύος.
Θαύμα παραγωγικότητας ή εκρηκτική αστάθεια
Τα δύο ακραία σενάρια έχουν περίπου ίδιες πιθανότητες.
Στο αισιόδοξο, η ταχεία υιοθέτηση της AI σε συνδυασμό με τη ρομποτική οδηγεί σε εκρηκτική αύξηση της παραγωγικότητας σε ολόκληρη την οικονομία.
Οι ΗΠΑ απομακρύνονται από τους ανταγωνιστές τους, βιώνοντας μη πληθωριστική άνθηση.
Πρόκειται για «Goldilocks με στεροειδή»: αύξηση περιθωρίων κέρδους, υψηλότερα φορολογικά έσοδα, χαλάρωση των δημοσιονομικών πιέσεων και μεγαλύτερα περιθώρια για επιθετικές μειώσεις επιτοκίων από τη Fed.
Αλλά εξίσου πιθανό είναι το αρνητικό σενάριο.
Όχι μια κλασική ύφεση, αλλά ένα κύμα έντονης μεταβλητότητας, που θα πυροδοτηθεί από χρηματοπιστωτική αστάθεια, πολιτικά λάθη, εκλογικές σκοπιμότητες και γεωοικονομικές εντάσεις.
Ιδιαίτερη απειλή αποτελεί η αγορά ομολόγων.
Με τα ελλείμματα των ΗΠΑ υψηλά, το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους αυξανόμενο και τις επενδύσεις στην AI να απαιτούν νέα χρηματοδότηση, οι λεγόμενοι bond vigilantes ή τιμωροί των ομολόγων ενδέχεται να επιστρέψουν.
Μια απότομη άνοδος των αποδόσεων θα μπορούσε να κλονίσει το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, καθώς ό,τι συμβαίνει στην αγορά αμερικανικών ομολόγων σπάνια μένει εντός συνόρων.
Καμία θέση για εφησυχασμό
Καθώς πλησιάζει το 2026, ο Mohamed el Erian προειδοποιεί ότι η προσκόλληση σε ένα «άνετο» βασικό σενάριο ενέχει τον κίνδυνο του εφησυχασμού.
Η πραγματικότητα μοιάζει περισσότερο με μια πολυτροπική κατανομή, σύμφωνα με την οποία η ισχυρή ανάπτυξη συνυπάρχει με ένα τεχνολογικό θαύμα από τη μία πλευρά και έναν επικίνδυνο συνδυασμό ρίσκων από την άλλη.
Για επενδυτές και υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, το μήνυμα είναι σαφές: πρέπει να προετοιμαστούν για όλα τα ενδεχόμενα, λαμβάνοντας υπόψη τις μεγάλες αποκλίσεις που διαμορφώνονται μεταξύ χωρών, κλάδων και νοικοκυριών – αποκλίσεις που θα καθορίσουν την επόμενη φάση της παγκόσμιας οικονομίας.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών