Georgieva (ΔΝΤ): Απαραίτητη η ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών για την ευημερία της παγκόσμιας οικονομίας

Ως μία απραίτητη προϋπόθεση για την ευημερία της παγκόσμιας οικονομίας, όρισε την ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών η διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) Kristalina Georgieva, σε μία εποχή που πληθαίνουν οι φωνές που καταγγέλλουν χρήση των κεντρικών τραπεζών αρχών (βλέπε Federal Reserve) και της νομισματικής πολιτικής για πολιτικούς λόγους.
Σε άρθρο της στο blog του Ταμείου, η κ. Georgieva υπογραμμίζει πως η ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών είναι κρίσιμη για τη νίκη στη μάχη κατά του πληθωρισμού και την επίτευξη σταθερής μακροπρόθεσμης οικονομικής ανάπτυξης, αλλά «οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής κινδυνεύουν να αντιμετωπίσουν πιέσεις εν μέσω ενός κύματος εκλογών» το 2024.
«Οι κεντρικοί τραπεζίτες αντιμετωπίζουν σήμερα πολλές προκλήσεις για την ανεξαρτησία τους. Οι εκκλήσεις για μειώσεις των επιτοκίων αυξάνονται, έστω και πρόωρες, και είναι πιθανό να ενταθούν καθώς ο μισός πληθυσμός του πλανήτη ψηφίζει φέτος. Αυξάνονται οι κίνδυνοι πολιτικής παρέμβασης στη λήψη αποφάσεων των τραπεζών και στους διορισμούς προσωπικού. Οι κυβερνήσεις και οι κεντρικοί τραπεζίτες πρέπει να αντισταθούν σε αυτές τις πιέσεις.
Αλλά γιατί έχει σημασία αυτό; Απλά σκεφτείτε τι έχουν επιτύχει οι ανεξάρτητες κεντρικές τράπεζες τα τελευταία χρόνια. Οι κεντρικοί τραπεζίτες καθοδήγησαν αποτελεσματικά την πανδημία, απελευθερώνοντας επιθετική νομισματική χαλάρωση που βοήθησε στην αποτροπή μιας παγκόσμιας οικονομικής κατάρρευσης και στην επιτάχυνση της ανάκαμψης.
Καθώς το επίκεντρο μετατοπίστηκε στην αποκατάσταση της σταθερότητας των τιμών, οι κεντρικοί τραπεζίτες σύσφιξαν κατάλληλα τη νομισματική πολιτική -αν και σε διαφορετικά χρονοδιαγράμματα. Η απάντησή τους συνέβαλε στο να διατηρηθούν σταθερές οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό στις περισσότερες χώρες, ακόμη και όταν οι αυξήσεις των τιμών έφθασαν σε υψηλά πολλών δεκαετιών. Οι αναδυόμενες αγορές ήταν πρωτοπόροι στην έγκαιρη και δυναμική σύσφιξη, ενισχύοντας την αξιοπιστία τους.
Αυτές οι ενέργειες μείωσαν τον πληθωρισμό σε πολύ πιο διαχειρίσιμα επίπεδα και μείωσαν τους κινδύνους μιας σκληρής προσγείωσης στις οικονομίες. Αν και η μάχη δεν έχει ακόμη τελειώσει, η επιτυχία τους μέχρι στιγμής οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην ανεξαρτησία και την αξιοπιστία που έχουν δημιουργήσει πολλές κεντρικές τράπεζες τις τελευταίες δεκαετίες.
Η πρόσφατη επιτυχία στη μείωση του πληθωρισμού έρχεται σε έντονη αντίθεση με την οικονομική αστάθεια που επικρατούσε κατά την περίοδο υψηλού πληθωρισμού της δεκαετίας του 1970. Τότε, οι κεντρικές τράπεζες δεν είχαν σαφείς εντολές να δώσουν προτεραιότητα στη σταθερότητα των τιμών ή σαφείς νόμους που να προστατεύουν την αυτονομία τους. Ως αποτέλεσμα, συχνά πιέζονταν από πολιτικούς να μειώσουν τα επιτόκια όταν ο πληθωρισμός ήταν υψηλός. (...)
Μια μελέτη του ΔΝΤ, που εξετάζει δεκάδες κεντρικές τράπεζες από το 2007 έως το 2021, δείχνει ότι εκείνες με ισχυρούς βαθμούς ανεξαρτησίας ήταν πιο επιτυχημένες στο να κρατήσουν υπό έλεγχο τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό, κάτι που βοηθά στη διατήρηση του πληθωρισμού σε χαμηλά επίπεδα. Η ανεξαρτησία είναι κρίσιμη και έχει γίνει πιο κυρίαρχη μεταξύ των χωρών σε κάθε επίπεδο εισοδήματος.
Μια άλλη μελέτη του ΔΝΤ που παρακολουθεί 17 κεντρικές τράπεζες της Λατινικής Αμερικής τα τελευταία 100 χρόνια εξετάζει παράγοντες όπως: ανεξαρτησία λήψης αποφάσεων, σαφήνεια εντολής και αν θα μπορούσαν να αναγκαστούν να δανείσουν στην κυβέρνηση. Διαπίστωσε επίσης ότι η μεγαλύτερη ανεξαρτησία συνδέθηκε με πολύ καλύτερα αποτελέσματα πληθωρισμού.
Η ουσία είναι ξεκάθαρη: η ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας έχει σημασία για τη σταθερότητα των τιμών και η σταθερότητα των τιμών είναι σημαντική για τη συνεπή μακροπρόθεσμη ανάπτυξη. (...)
Μια ευθύνη της κυβέρνησης που συχνά μοιράζεται με τις κεντρικές τράπεζες: η διατήρηση ενός ισχυρού και καλά ρυθμισμένου χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Η χρηματοπιστωτική σταθερότητα ωφελεί ολόκληρη την οικονομία και μειώνει τον κίνδυνο η κεντρική τράπεζα να γίνει απρόθυμη να αυξήσει τα επιτόκια από φόβο μήπως προκαλέσει χρηματοπιστωτική κατάρρευση. Οι ενέργειες για την ενίσχυση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, συμπεριλαμβανομένων των αναδυόμενων αγορών, επέτρεψαν στις κεντρικές τράπεζες να αυξήσουν απότομα τα επιτόκια χωρίς να υπονομεύσουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Αυτό το μεγάλο επίτευγμα πρέπει να διατηρηθεί. (...)
Με τόσο υψηλά διακυβεύματα, πρέπει να διατηρήσουμε και να ενισχύσουμε την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας», καταλήγει η ανώτατη αξιωματούχος.

www.bankingnews.gr