Ούτε ένα κράτος μέλος δεν έχει ανταποκριθεί μέχρι στιγμής στην προσφορά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να εφαρμόσει την «εθνική ρήτρα διαφυγής», που θα επέτρεπε προσωρινή χαλάρωση των αυστηρών δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ με σκοπό την αύξηση των αμυντικών δαπανών – κι αυτό, παρά το γεγονός ότι η σχετική προθεσμία λήγει σε μόλις πέντε ημέρες.
Η πρόταση της Επιτροπής, που έρχεται σε μια εποχή εντεινόμενης γεωπολιτικής αστάθειας και κλιμάκωσης των εντάσεων στα ανατολικά σύνορα της Ευρώπης, προβλέπει την ενεργοποίηση μιας ειδικής ρήτρας που θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να αυξήσουν τις στρατιωτικές τους δαπάνες κατά 1,5% του ετήσιου ΑΕΠ για τέσσερα χρόνια, χωρίς να θεωρηθεί αυτή η αύξηση παραβίαση των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, σημειώνει η Euractiv.
Παρά τη φαινομενικά γενναιόδωρη και ευέλικτη αυτή προσφορά, η σιωπή των κρατών μελών είναι εκκωφαντική – και αποκαλυπτική.
Το γεγονός ότι καμία κυβέρνηση δεν έχει ακόμη ανταποκριθεί επίσημα, ενδέχεται να αντανακλά ένα σύνθετο μίγμα ανησυχιών, πολιτικών υπολογισμών και στρατηγικής αβεβαιότητας:
-
Δημοσιονομικός δισταγμός: Πολλά κράτη παραμένουν επιφυλακτικά απέναντι σε κάθε κίνηση που ενδέχεται να εκτροχιάσει την προσπάθεια δημοσιονομικής εξυγίανσης, ιδίως μετά την πανδημία και την ενεργειακή κρίση που έπληξαν σκληρά τους προϋπολογισμούς τους.
-
Εσωτερικές πολιτικές ισορροπίες: Σε αρκετές χώρες, η κοινή γνώμη είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη σε ζητήματα στρατιωτικοποίησης και αύξησης των εξοπλισμών. Η επιλογή αύξησης των αμυντικών δαπανών εις βάρος κοινωνικών παροχών ή άλλων δημοσίων επενδύσεων ενδέχεται να προκαλέσει πολιτικό κόστος.
-
Έλλειψη εμπιστοσύνης στον κοινό ευρωπαϊκό βηματισμό: Παρά την κοινή φιλοδοξία για «στρατηγική αυτονομία» της ΕΕ, οι διαφοροποιήσεις μεταξύ των εθνικών στρατηγικών, των επιπέδων στρατιωτικής ετοιμότητας και των γεωπολιτικών προτεραιοτήτων παραμένουν έντονες.
-
Αβεβαιότητα ως προς την εφαρμογή: Δεν είναι σαφές πώς ακριβώς θα ελεγχθεί η χρήση αυτών των επιπλέον δαπανών, πώς θα διασφαλιστεί η διαφάνεια και αν θα υπάρξει κάποια μορφή ευρωπαϊκού συντονισμού, ώστε να αποφευχθούν επικαλύψεις και σπατάλες.
Η πρωτοβουλία της Επιτροπής αποσκοπεί στην ενίσχυση της αμυντικής ετοιμότητας της Ένωσης σε ένα ασταθές διεθνές περιβάλλον, αλλά η διστακτική ανταπόκριση των κρατών μελών αναδεικνύει το χάσμα που εξακολουθεί να υπάρχει ανάμεσα στη ρητορική της «ευρωπαϊκής κυριαρχίας» και την πραγματικότητα των εθνικών προτεραιοτήτων.
Το ερώτημα που μένει να απαντηθεί είναι: θα βρει η Ευρώπη έναν κοινό βηματισμό στην άμυνα ή θα συνεχίσει να λειτουργεί ως άθροισμα εθνικών στρατηγικών;
Οι επόμενες πέντε ημέρες θα είναι κρίσιμες για να φανεί αν κάποια χώρα θα κάνει το πρώτο βήμα.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών