Έρχεται κραχ στα παράγωγα 1,5 τρισ. στην Ευρώπη - Ύπουλο short παιχνίδι από τράπεζες, έκκληση για βοήθεια από traders

Τα προβλήματα της Ευρώπης στην προμήθεια πετρελαίου και φυσικού αερίου αυτό το χειμώνα μετά από μια διαμάχη με τη Ρωσία μπορεί να επιδεινωθούν από μια νέα κρίση στην αγορά όπου οι τιμές είναι ήδη πολύ υψηλές: μια κρίση ρευστότητας που θα μπορούσε να τις οδηγήσει ακόμη και σε κραχ.
Αλλά οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν δράσει καθυστερημένα για να προσφέρουν οικονομική υποστήριξη σε παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας που βρίσκονται στα πρόθυρα της κατάρρευσης, σε μια προσπάθεια να αμβλύνουν την πίεση σε μια αγορά της οποίας η ομαλή λειτουργία είναι ζωτικής σημασίας για την ήπειρο.
«Έχουμε μια δυσλειτουργική αγορά συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης, η οποία στη συνέχεια δημιουργεί προβλήματα στη φυσική αγορά και οδηγεί σε υψηλότερες τιμές, υψηλότερο πληθωρισμό», δήλωσε στο Reuters ανώτερη πηγή σε τμήμα συναλλαγών.

Από τον Μάρτιο τα προβλήματα

Το πρόβλημα εμφανίστηκε για πρώτη φορά τον Μάρτιο, όταν μια ένωση κορυφαίων traders, επιχειρήσεων κοινής ωφελείας, μεγάλων πετρελαϊκών εταιρειών και τραπεζιτών έστειλε επιστολή στις ρυθμιστικές αρχές ζητώντας σχέδια έκτακτης ανάγκης.
Αυτό προκλήθηκε από τους παράγοντες της αγοράς που σπεύδουν να καλύψουν την οικονομική έκθεσή τους στην εκτίναξη των τιμών του φυσικού αερίου μέσω παραγώγων, αντισταθμίζοντας τις μελλοντικές αυξήσεις τιμών στη φυσική αγορά, όπου παραδίδεται ένα προϊόν, λαμβάνοντας μια θέση «short».
Οι παράγοντες της αγοράς συνήθως δανείζονται για να δημιουργήσουν short θέσεις στην αγορά συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης, με το 85-90% να προέρχεται από τις τράπεζες.
Περίπου το 10-15% της αξίας του short, γνωστό ως ελάχιστο περιθώριο, καλύπτεται από ίδια κεφάλαια των traders και κατατίθεται σε λογαριασμό μεσίτη.
Αλλά εάν τα κεφάλαια στον λογαριασμό πέσουν κάτω από το ελάχιστο απαιτούμενο περιθώριο, σε αυτήν την περίπτωση 10-15%, ενεργοποιείται μια «κλήση περιθωρίου» (margin call).
Καθώς οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, του φυσικού αερίου και του άνθρακα έχουν αυξηθεί, το ίδιο συμβαίνει και με τις τιμές των shorts, με τα προκύπτοντα περιθώρια κέρδους να αναγκάζουν τις μεγάλες εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου, εμπορικές εταιρείες και επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας να δεσμεύσουν περισσότερα κεφάλαια.
Ορισμένες, ιδιαίτερα μικρότερες επιχειρήσεις, έχουν πληγεί τόσο πολύ που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν εντελώς τις συναλλαγές καθώς οι τιμές της ενέργειας εκτινάχθηκαν στα ύψη μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο, η οποία επιδείνωσε τη γενική παγκόσμια έλλειψη.
Οποιαδήποτε τέτοια μείωση του αριθμού των παικτών μειώνει τη ρευστότητα της αγοράς, η οποία μπορεί με τη σειρά της να οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη αστάθεια και εντονότερες αυξήσεις των τιμών που μπορεί να βλάψουν ακόμη και σημαντικούς παίκτες.
Από τα τέλη Αυγούστου, οι κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν παρέμβει για να βοηθήσουν επιχειρήσεις κοινής ωφελείας, όπως η Uniper της Γερμανίας.
Ωστόσο, με τις χειμερινές αυξήσεις των τιμών να πλησιάζουν, δεν υπάρχει καμία ένδειξη για το εάν ή πόσο γρήγορα οι κυβερνήσεις και η ΕΕ μπορούν να στηρίξουν τις τράπεζες ή άλλες επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας που πρέπει να αντισταθμίσουν τις συναλλαγές τους.

Αυξάνονται οι απαιτήσεις περιθωρίου

Τα χρηματιστήρια, τα γραφεία συμψηφισμού και οι χρηματιστές έχουν αυξήσει τις αρχικές απαιτήσεις περιθωρίου στο 100%-150% της αξίας του συμβολαίου από 10-15%, δήλωσαν ανώτεροι τραπεζίτες και έμποροι, καθιστώντας την αντιστάθμιση πολύ δαπανηρή για πολλούς.
Το ανταλλακτήριο ICE, για παράδειγμα, χρεώνει ποσοστά περιθωρίου έως και 79% στα ολλανδικά συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης φυσικού αερίου TTF.
Αν και οι συμμετέχοντες στην αγορά λένε ότι η γρήγορα εξαφανιζόμενη ρευστότητα θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά τις συναλλαγές σε καύσιμα, όπως το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τον άνθρακα και να οδηγήσει σε διακοπές του εφοδιασμού και χρεοκοπίες, οι ρυθμιστικές αρχές εξακολουθούν να λένε ότι ο κίνδυνος είναι μικρός.
Η νορβηγική κρατική εταιρεία Equinor, ο κορυφαίος έμπορος φυσικού αερίου στην Ευρώπη, δήλωσε αυτόν τον μήνα ότι οι ευρωπαϊκές ενεργειακές εταιρείες, εξαιρουμένης της Βρετανίας, χρειάζονται τουλάχιστον 1,5 τρισ. ευρώ για να καλύψουν το κόστος της έκθεσης στην εκτίναξη των τιμών του φυσικού αερίου.
Αυτό συγκρίνεται με την αξία των 1,3 τρισ. δολαρίων των ενυπόθηκων δανείων subprime των ΗΠΑ το 2007, που προκάλεσε μια παγκόσμια οικονομική κατάρρευση.
Ωστόσο, ένας υπεύθυνος χάραξης πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) είπε στο Reuters ότι οι απώλειες στο χειρότερο σενάριο θα ανέλθουν σε 25-30 δισεκατομμύρια ευρώ, προσθέτοντας ότι ο κίνδυνος εναπόκειται στους κερδοσκόπους και όχι στην πραγματική αγορά.

Αναγκαία τα μέτρα

Ωστόσο, ορισμένοι traders και τράπεζες ζήτησαν από ρυθμιστικές αρχές, όπως η ΕΚΤ και η Τράπεζα της Αγγλίας (BoE) να παράσχουν εγγυήσεις ή ασφάλιση πιστώσεων σε χρηματιστές και οίκους συμψηφισμού για να μειώσουν τα αρχικά επίπεδα περιθωρίου κέρδους σε περιόδους πριν από την κρίση.
Κάτι τέτοιο, ανέφεραν πηγές που είναι εξοικειωμένες με τις συνομιλίες, θα βοηθούσε στην επαναφορά των συμμετεχόντων στην αγορά και στην αύξηση της ρευστότητας.
Η ΕΚΤ και η ΒοΕ έχουν συναντηθεί με πολλούς μεγάλους εμπορικούς οίκους και τράπεζες από τον Απρίλιο, ανέφεραν τέσσερις εμπορικές, ρυθμιστικές και τραπεζικές πηγές, αλλά δεν προέκυψαν συγκεκριμένα μέτρα από τις διαβουλεύσεις, που δεν έχουν αναφερθεί προηγουμένως.
"Είναι πολύ μεγάλο ένα μόνο σημείο κινδύνου για μια τράπεζα.
Οι τράπεζες έχουν πληγεί ή είναι κοντά στο να φτάσουν τα επίπεδα κινδύνου ρευστότητας και κινδύνου αντισυμβαλλομένου", δήλωσε ανώτερη τραπεζική πηγή στο Reuters.
Οι τράπεζες έχουν ένα ορισμένο επίπεδο κεφαλαίου που μπορούν να συνδέσουν με έναν συγκεκριμένο κλάδο ή έναν συγκεκριμένο παίκτη και οι αυξήσεις των τιμών και η μείωση των παικτών δοκιμάζουν επί του παρόντος αυτά τα επίπεδα.
Η ΕΚΤ έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν βλέπει συστημικό κίνδυνο που θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει τον τραπεζικό τομέα.
Η Πρόεδρος της ΕΚΤ Christine Lagarde δήλωσε αυτόν τον μήνα ότι θα στηρίξει μέτρα για την παροχή ρευστότητας σε συμμετέχοντες στην αγορά ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων κοινής ωφελείας, ενώ η ΕΚΤ ήταν έτοιμη να παράσχει ρευστότητα στις τράπεζες εάν χρειαστεί.
Το βρετανικό Υπουργείο Οικονομικών και η Τράπεζα της Αγγλίας, εν τω μεταξύ, ανακοίνωσαν ένα πρόγραμμα χρηματοδότησης 40 δισεκατομμυρίων λιρών αυτόν τον μήνα για «εξαιρετικές απαιτήσεις ρευστότητας» και βραχυπρόθεσμη υποστήριξη σε εταιρείες χονδρικής πώλησης ενέργειας.

Αδιαφάνεια

Ωστόσο, οι αγορές για την ενέργεια και τα εμπορεύματα παραμένουν αδιαφανείς, με τις φυσικές συναλλαγές να αντισταθμίζονται με χρηματοπιστωτικά μέσα ανάλογα με τους εσωτερικούς κανόνες που θέτουν οι διάφορες εμπλεκόμενες εταιρείες.
Και δεδομένου ότι καμία ρυθμιστική αρχή ή χρηματιστήριο δεν διατηρεί κεντρικό μητρώο συναλλαγών, είναι αδύνατο να δούμε την πλήρη εικόνα, είπαν στο Reuters πηγές.
Για κάποιους, ωστόσο, τα σήματα είναι ξεκάθαρα.
«Το ενδιαφέρον και οι όγκοι έχουν μειωθεί σημαντικά ως αποτέλεσμα αυτού που συμβαίνει στο μέτωπο του περιθωρίου», είπε ο Saad Rahim, επικεφαλής οικονομολόγος στην Trafigura, σε συνέδριο την περασμένη εβδομάδα.
"Τελικά θα έχει αντίκτυπο στους φυσικούς όγκους που διαπραγματεύονται επειδή οι φυσικοί έμποροι πρέπει να αντισταθμίσουν."

www.bankingnews.gr