Ο αντίκτυπος των ανακοινωθέντων δασμών είναι ξεκάθαρα πληθωριστικός και ενδεχομένως υφεσιακός
Οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν πάντα ο ηγέτης του ελεύθερου κόσμου. Σίγουρα, μετά τις ακραίες διακυμάνσεις των τελευταίων εβδομάδων, φαίνεται πως το χειρότερο σενάριο σχετικά με τους δασμούς αποφεύχθηκε.
Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα επίπεδα των δασμών είναι ακόμα σημαντικά υψηλότερα σε σχέση με τα επίπεδα στα οποία κυμαίνονταν πριν από την «Ημέρα Απελευθέρωσης» του Trump, έστω κι αν δεν είναι τόσο ακραία όσο ανακοινώθηκε αρχικά.
Ένας γενικευμένος δασμός 10% και επιπρόσθετες χρεώσεις σε προϊόντα όπως το ατσάλι, το αλουμίνιο, τα αυτοκίνητα και ενδεχομένως τα φαρμακευτικά προϊόντα θα έχουν σημαντικό κόστος για την παγκόσμια οικονομία, σημειώνει η ολλανδική τράπεζα ING.
Ακόμα και με το 90ήμερο «πάγωμα», η τρέχουσα κλιμάκωση θα μπορούσε να επαναφέρει τους παγκόσμιους δασμούς σε επίπεδα της δεκαετίας του 1930 — όταν ο Πρόεδρος Χούβερ υπέγραψε το νομοσχέδιο Smoot-Hawley και ξεκίνησε τον τελευταίο παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο.
Είναι γενικώς αποδεκτό στην οικονομική επιστήμη ότι δεν υπάρχουν νικητές στους εμπορικούς πολέμους, μόνο ηττημένοι — απλώς κάποιοι χάνουν περισσότερα από άλλους.
Σήμερα, ο αντίκτυπος των ανακοινωθέντων δασμών είναι ξεκάθαρα πληθωριστικός και ενδεχομένως υφεσιακός.
Είναι εξαιρετικά απίθανο να αυξηθούν τα κρατικά έσοδα και να επιστρέψουν οι βιομηχανικές θέσεις εργασίας στην Αμερική άμεσα – ίσως μακροπρόθεσμα.
Πολλά θα εξαρτηθούν από τη διάθεση της Fed να μετριάσει αυτό το αυτοπροκαλούμενο οικονομικό σοκ.
Και από το αν ο Donald Turmp θα υλοποιήσει τελικά τις υποσχόμενες φορολογικές ελαφρύνσεις.
Στην Ευρώπη και σε άλλους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, το σοκ των δασμών θα είναι υφεσιακό και αποπληθωριστικό.
Ο αντίκτυπος στη ήδη ασθενή εξαγωγική βιομηχανία είναι προφανής. Πιο δύσκολο να αξιολογηθεί είναι ο έμμεσος αντίκτυπος στην εμπιστοσύνη των καταναλωτών και των επιχειρήσεων.
Καθώς άλλες χώρες θα προσπαθούν να διοχετεύσουν τα προϊόντα τους στην ΕΕ αντί για τις ΗΠΑ, ο κίνδυνος αποπληθωριστικού σοκ ενισχύεται.
Για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η ασθενέστερη ανάπτυξη και ο αποπληθωρισμός ανοίγουν τον δρόμο όχι μόνο για μια μείωση επιτοκίων τον Απρίλιο, αλλά και για περαιτέρω μειώσεις μέσα στο καλοκαίρι.
Η Ευρώπη δεν μπορεί πια να κρύβεται στη σκιά της Αμερικής
Αναμφίβολα είναι περισσότερα αυτά που δεν γνωρίζουμε, παρά αυτά που γνωρίζουμε.
Για πόσο θα παραμείνουν αυτοί οι δασμοί; Θα υπάρξουν περισσότερες εξαιρέσεις ή ακόμη και υποχώρηση των αμερικανικών απειλών; Θα αναγκάσει μια ύφεση στις ΗΠΑ ή περαιτέρω διορθώσεις στις αγορές τη διοίκηση Trump να αλλάξει πορεία;
Πώς θα αντιδράσουν οι υπόλοιπες χώρες — με αντίποινα, διαπραγματεύσεις ή μετριαστικά μέτρα;
Μετά την Τέχνη της Συμφωνίας, μήπως έρθει η Τέχνη της Ήττας;
Αλλά τα γεγονότα των τελευταίων τριών μηνών σημαίνουν πολύ περισσότερα.
Είτε μας αρέσει είτε όχι, είτε κλείνουμε τα μάτια μας είτε όχι, είτε προσπαθούμε να κατανοήσουμε τις πρωτοφανείς πολιτικοοικονομικές κινήσεις είτε όχι, οι ΗΠΑ δεν θέλουν πλέον να κρατούν το λεγόμενο “εξωφρενικό προνόμιο”. Η διεθνής γεωπολιτική τάξη πραγμάτων αλλάζει.
Πρώτα ήταν η άμυνα και η ασφάλεια• τώρα είναι το εμπόριο και η οικονομία.
Μια ιστορική υπενθύμιση: οι ΗΠΑ ήταν αυτές που ηγήθηκαν της δημιουργίας όλων των πολυμερών θεσμών μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο — όπως το ΔΝΤ, η Παγκόσμια Τράπεζα, το ΝΑΤΟ και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ή καλύτερα ο προκάτοχός του, η Γενική Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου).
Αυτό δημιούργησε μια διεθνή τάξη όπου μια κυρίαρχη δύναμη, οι ΗΠΑ, υπαγόρευε την πορεία που ακολουθούσαν οι υπόλοιποι.
Αυτή η εποχή μοιάζει να έχει τελειώσει και να αντικαθίσταται από μονομερείς προσεγγίσεις.
Οι συνέπειες για τον υπόλοιπο κόσμο και την παγκόσμια οικονομία είναι δύσκολο να εκτιμηθούν.
Αν προσπαθήσουμε να κάνουμε μια ιστορική σύγκριση, μπορούμε να δούμε την τρέχουσα κατάσταση είτε σαν το 1989 είτε σαν την πανδημία.
Η πτώση του Τείχους του Βερολίνου άλλαξε για πάντα την Ευρώπη και τον κόσμο.
Η πανδημία θεωρήθηκε ως μακροχρόνια δομική μεταβολή στην παγκόσμια οικονομία — που όμως σχεδόν εξαφανίστηκε μέσα σε λίγα χρόνια (με κάποιες εξαιρέσεις όπως η τηλεργασία).
Η ιστορία θα δείξει πόσο διαρκής θα είναι ο αντίκτυπος της σημερινής περιόδου.
Σε κάθε περίπτωση, για την Ευρώπη, η ζωή στη σκιά των ΗΠΑ έχει τελειώσει.
Τώρα είναι στο χέρι των Ευρωπαίων ηγετών να μην θρηνούν για την εξέλιξη αυτή, αλλά να εργαστούν για τη στρατηγική αυτονομία και το δικό τους “εξωφρενικό προνόμιο”. Ο τρόπος για να το πετύχουν είναι ήδη αρκετά γνωστός.
Oι «όμορφοι» δασμοί
Ο πρόεδρος Donald Trump βλέπει τους «όμορφους» δασμούς ως εργαλείο για την επίτευξη τριών στόχων:
1. Ως διπλωματικό όπλο για την αλλαγή της συμπεριφοράς ξένων κρατών.
2. Ως κίνητρο για την επιστροφή της βιομηχανικής παραγωγής στις ΗΠΑ.
3. Ως μέσο αύξησης εσόδων για τη χρηματοδότηση μελλοντικών φοροελαφρύνσεων για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Σε κάθε περίπτωση, με την επωνυμία «Ημέρα Απελευθέρωσης» της Αμερικής, η πρωτοβουλία του Trump αναδιαμορφώνει θεμελιωδώς το τοπίο του παγκόσμιου εμπορίου.
Ενώ οι οικονομικές της συνέπειες παραμένουν αβέβαιες, ένα χαρακτηριστικό της εν λόγω πολιτικής ξεχωρίζει: είναι δομημένη γύρω από διάφορες αρχές της θεωρίας των παιγνίων.
Αξιοποιεί τις ασυμμετρίες ισχύος, επιβάλλει αυστηρούς χρονικούς περιορισμούς και κατακερματίζει τον συντονισμό μεταξύ των εμπορικών εταίρων.
Με αυτόν τον τρόπο, επαναπροσδιορίζει το παγκόσμιο εμπόριο ως ένα παιχνίδι διαπραγματεύσεων μεταξύ πολλών παικτών παρά ως ένα σύστημα βασισμένο σε κανόνες, όπως ήταν η μεταπολεμική φιλελεύθερη τάξη.
Η ανακοίνωση ελάχιστου δασμού 10%, που αυξάνεται στο 25% για ορισμένα προϊόντα και φτάνει έως και 145% για την πλειονότητα των κινεζικών εξαγωγών, μπορεί μακροπρόθεσμα να αποφέρει οφέλη στην αμερικανική οικονομία και τους εργαζόμενους.
Βραχυπρόθεσμα, όμως, σηματοδοτεί μια πολύ δύσκολη και πιθανώς επιζήμια για την οικονομία μεταβατική περίοδο.
Οι χρηματοπιστωτικές αγορές έδωσαν τη δική τους ετυμηγορία: οι απότομες πτώσεις στις τιμές μετοχών και ομολόγων, καθώς και η αυξημένη μεταβλητότητα, υποδηλώνουν βαθιά ανησυχία.
Παρότι οι δασμοί έχουν ενισχύσει την ασφάλεια στα σύνορα με το Μεξικό και τον Καναδά, έχουν επίσης προκαλέσει δυσαρέσκεια, οδηγώντας σε αντίποινα και σε κάποιες περιπτώσεις καταναλωτικά μποϊκοτάζ κατά αμερικανικών προϊόντων και υπηρεσιών.
Για παράδειγμα, παρατηρείται αισθητή μείωση στις κρατήσεις πτήσεων από τον Καναδά προς τις ΗΠΑ.
Ταυτόχρονα, το κόστος εργασίας και η κατασκευή νέων εργοστασίων στις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων των μεταφορικών και ενεργειακών δαπανών, καθιστά αμφίβολο το κατά πόσο θα υλοποιηθεί σημαντική επαναβιομηχάνιση, εκτός από τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας και αυτοματοποίησης.
Σε πολλές περιπτώσεις ίσως είναι φθηνότερο να διατηρηθούν τα ξένα κέντρα παραγωγής και είτε να απορροφηθεί το επιπλέον κόστος είτε να μετακυλιστεί στους καταναλωτές.
Όσον αφορά την ικανότητα των δασμών να αυξήσουν τα δημόσια έσοδα, φαίνεται ότι η κυβέρνηση στοχεύει σε 600-700 δισ. δολάρια ετησίως, ποσό που μπορεί να καλύψει την παράταση των φοροελαφρύνσεων του Trump του 2017, οι οποίες λήγουν στο τέλος του έτους.
Ωστόσο, οι φορολογούμενοι δεν θα δουν άμεση αύξηση στο εισόδημά τους – απλώς αποφεύγεται μια φορολογική επιβάρυνση το 2026.
Επιπλέον φοροελαφρύνσεις – όπως η μη φορολόγηση των φιλοδωρημάτων ή μείωση του εταιρικού φόρου (πιθανή) και η μη φορολόγηση της κοινωνικής ασφάλισης και των υπερωριών (λιγότερο πιθανή) – δεν θα γίνουν αισθητές πριν το 2026.
Φυσικά, αν επιτευχθούν συμφωνίες και μειωθούν οι δασμοί, θα υπάρχει λιγότερος δημοσιονομικός χώρος.
Οι αντίθετοι άνεμοι στην ανάπτυξη εντείνονται
Η ανησυχία για τους δασμούς οδήγησε σε προληπτική αύξηση των πωλήσεων αυτοκινήτων, ηλεκτρονικών και άλλων ακριβών αγαθών στα τέλη Μαρτίου και αρχές Απριλίου.
Ωστόσο, οι Αμερικανοί καταναλωτές αντιμετωπίζουν πλέον τρεις σημαντικούς αντίθετους οικονομικούς ανέμους:
• Διάβρωση της αγοραστικής δύναμης λόγω αύξησης των τιμών αγαθών (και κατ’ επέκταση κάποιων υπηρεσιών όπως ασφάλιση και επισκευές).
• Ταχεία επιβράδυνση της αγοράς εργασίας (δείκτες ISM για την απασχόληση σε συρρίκνωση, απολύσεις στο δημόσιο, μείωση του ποσοστού εθελούσιων παραιτήσεων).
• Πτώση σε μετοχές και ομόλογα προκαλεί αρνητικές επιπτώσεις στον πλούτο, αποτρέποντας κυρίως τα εύπορα νοικοκυριά από το να δαπανήσουν.
Μέχρι στιγμής, οι επενδύσεις παραμένουν ανθεκτικές και ενδεχομένως να αποτρέψουν την ύφεση στο πρώτο τρίμηνο, αλλά η αυξημένη αβεβαιότητα και οι χαμηλότερες αποτιμήσεις καθιστούν τις επιχειρήσεις διστακτικές στο να επενδύσουν.
Ταυτόχρονα, οι κρατικές δαπάνες αναμένεται να περιοριστούν σημαντικά λόγω των περικοπών που προωθεί το Υπουργείο Αποτελεσματικότητας της Κυβέρνησης (DOGE).
Το καθαρό εμπορικό ισοζύγιο θα αποτελέσει σημαντικό αρνητικό παράγοντα για το ΑΕΠ του πρώτου τριμήνου, καθώς οι επιχειρήσεις αύξησαν τις εισαγωγές για να προλάβουν τους δασμούς.
Στο δεύτερο τρίμηνο αυτός ο παράγοντας θα μειωθεί, αλλά οι αμοιβαίοι δασμοί και τα καταναλωτικά μποϊκοτάζ αμερικανικών προϊόντων συνεχίζουν να απειλούν την εξαγωγική δραστηριότητα. Λαμβάνοντας όλα αυτά υπόψη, η ING προβλέπει ετήσια ανάπτυξη για τις ΗΠΑ το 2025 στο 1,4% και το 2026 στο 1,1% (έναντι προηγούμενων προβλέψεων για 2,1% και 1,6% αντίστοιχα).
Σημαντικές μειώσεις επιτοκίων από το καλοκαίρι
Όσον αφορά τον πληθωρισμό, οι τιμές αγαθών αναπόφευκτα θα αυξηθούν και αναμένουμε ότι ο γενικός δείκτης θα υπερβεί το 4%, λέει ο ολλανδικός οίκος.
Θα υπάρξει επίσης αύξηση σε κάποιες υπηρεσίες, όπως η ασφάλιση.
Ωστόσο, τα ενοίκια – που αποτελούν το 35% του δείκτη πληθωρισμού κατά βάρος και πάνω από το 40% του δομικού πληθωρισμού – θα δεχτούν καθοδική πίεση αργότερα μέσα στο έτος.
Η αυξανόμενη ανεργία και η οικονομική πίεση στα νοικοκυριά σημαίνει ότι οι ιδιοκτήτες δεν θα μπορούν να συνεχίσουν να αυξάνουν τα ενοίκια κατά 5%.
Ο δείκτης της Ομοσπονδιακής Τράπεζας του Κλίβελαντ για τα νέα μισθωτήρια ήδη μειώνεται σε ετήσια βάση.
Με βάση τον μηχανισμό μετάδοσης, πιστεύουμε ότι η Fed θα αποκτήσει σταδιακά μεγαλύτερη σιγουριά ότι ο πληθωρισμός θα επιστρέψει κοντά στο 2% έως το τέλος του 2026.
Ο πρόεδρος της Fed, Jerome Powell, έχει ήδη δηλώσει ότι βλέπει την απειλή μιας πιο επίμονης επιβράδυνσης και ενός πιο αδύναμου αναπτυξιακού προφίλ, αλλά αφού έχει ήδη προβεί σε μείωση επιτοκίων κατά 100 μονάδες βάσης και χωρίς ενδείξεις κρίσης στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, η Fed είναι διατεθειμένη να «περιμένει και να δει».
Εμείς εκτιμάται ότι θα αρχίσει ουσιαστικές μειώσεις από το τρίτο τρίμηνο και αναμένουμε συνολικά μειώσεις 125 μονάδων βάσης.
Η Κίνα προβάλλει σθεναρή στάση
Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, όπως προαναφέρθηκε οι κινεζικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ υπόκεινται πλέον σε δασμούς 145%, ενώ οι αμερικανικές εξαγωγές προς την Κίνα σε 125%.
Σε αυτά τα επίπεδα, αναμένεται ότι το μεγαλύτερο μέρος των εμπορικών συναλλαγών που έχουν δυνατότητα υποκατάστασης, θα εξαλειφθεί, με αποτέλεσμα να παραμείνουν μόνο τα προϊόντα για τα οποία δεν υπάρχουν εναλλακτικοί προμηθευτές.
Περαιτέρω αυξήσεις δασμών είναι πλέον πιο πιθανό να πλήξουν τη χώρα που εισάγει τα αγαθά, και η Κίνα έχει δηλώσει ότι θα αγνοήσει τυχόν νέες αυξήσεις από τις ΗΠΑ.
Ήδη παρατηρείται μετατόπιση της Κίνας προς μη δασμολογικά μέτρα, όπως η αυστηροποίηση των εξαγωγικών ελέγχων και ο περιορισμός των εισαγωγών από το Χόλιγουντ.
Αυτά τα μέτρα ενδέχεται να βρεθούν στο επίκεντρο τυχόν περαιτέρω κλιμάκωσης.
Υπάρχουν φόβοι για σκληρή αποσύνδεση και τερματισμό του διμερούς διαλόγου, αλλά και οι δύο πλευρές έχουν διαμηνύσει ότι είναι ανοιχτές σε συνομιλίες — υπό τους δικούς τους όρους και από θέση ισχύος. Κατά την άποψη της ING, αυτό πλέον είναι τεστ αντοχής.
Όποιος "κλείσει το μάτι" πρώτος, θα προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων από πιο αδύναμη θέση.
Παραμένει ασαφές αν η εξαίρεση των smartphones, υπολογιστών και εξαγωγών ημιαγωγών (που αποτελούσαν άνω του 20% των κινεζικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ το 2024) από τους γενικούς δασμούς, θα θεωρηθεί τελικά «υποχώρηση».
«Περιμένουμε οι συνομιλίες να ξαναρχίσουν σε τεχνικό επίπεδο, αν και ένας διάλογος υψηλού επιπέδου μπορεί να καθυστερήσει έως ότου υπάρξει ένα βασικό πλαίσιο συμφωνίας» σημειώνεται.
Η έλλειψη σαφήνειας όσον αφορά τις πραγματικές απαιτήσεις της διοίκησης Trump πέρα από τη μείωση του εμπορικού ελλείμματος και την επαναφορά της βιομηχανίας στις ΗΠΑ αποτελεί εμπόδιο στις διαπραγματεύσεις.
Όπως πάντα, η επίδραση των δασμών είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί λόγω των πολλών παραμέτρων.
Η ταχύτερη του αναμενόμενου κλιμάκωση, ωστόσο, μετατοπίζει την επίδραση στο ΑΕΠ προς το ανώτερο όριο του εύρους μας 0,4–0,8 ποσοστιαίες μονάδες.
Παραμένει ασαφές το πώς οι δασμοί θα επηρεάσουν την υποκατάσταση στις εξαγωγές ή τις επανεξαγωγές της Κίνας — η παύση των δασμών προς τον υπόλοιπο κόσμο πιθανόν να κρατήσει ανοιχτά τα κανάλια επανεξαγωγών τουλάχιστον μέχρι το β’ τρίμηνο.
Πρώιμες ενδείξεις δείχνουν σημαντική μείωση παραγγελιών και αποστολών, αλλά τα επίσημα δεδομένα θα καθυστερήσουν μερικές εβδομάδες.
Πολλοί Κινέζοι εξαγωγείς και Αμερικανοί εισαγωγείς πιθανότατα βρίσκονται σε στάση αναμονής, λόγω των προηγούμενων αυξημένων εισαγωγών και της αστάθειας στις ειδήσεις περί δασμών.
Ωστόσο, όταν εξαντληθούν τα αποθέματα, το βασικό ερώτημα για το ποιος θα επωμιστεί τελικά το κόστος των δασμών θα τεθεί ξεκάθαρα.
Όπως είδαμε στον πρώτο εμπορικό πόλεμο, πολλές κινεζικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ παρέμειναν επίμονες παρά τους δασμούς, λόγω έλλειψης εναλλακτικών.
Η αύξηση στο 145% θα μας δείξει πλέον με σαφήνεια ποιο μέρος του εμπορίου είναι τελικά αναντικατάστατο.
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής εκπέμπουν αυτοπεποίθηση
Οι Κινέζοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής ήταν ιδιαιτέρως δραστήριοι τον τελευταίο μήνα.
Οι «Δύο Συνόδοι» (Two Sessions) έθεσαν εκ νέου ως στόχο την αύξηση του ΑΕΠ «περίπου στο 5%», σηματοδοτώντας εμπιστοσύνη στη σταθερότητα της ανάπτυξης παρά τις δύσκολες εξωτερικές συνθήκες.
Παράλληλα αυξήθηκαν οι στόχοι δημοσιονομικής πολιτικής, υποδηλώνοντας ισχυρότερη στήριξη.
Σύντομα ανακοινώθηκε ένα ειδικό σχέδιο δράσης για την τόνωση της κατανάλωσης. Ο Πρόεδρος Xi δήλωσε ότι η κυβέρνηση στοχεύει να «απελευθερώσει πλήρως» τη ζήτηση.
Η πολιτική εστίαση αφορά το πρόγραμμα ανανέωσης εξοπλισμού, καθώς και τα προγράμματα ανταλλαγής παλαιών προϊόντων με νέα.
Αυτή η προσπάθεια δεν πρόκειται να χαλαρώσει σύντομα· η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας (PBoC) έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα προχωρήσει σε περαιτέρω χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής όταν είναι κατάλληλο.
Εκτιμάται ότι η ώρα έχει φτάσει και αναμένουμε είτε μείωση επιτοκίων είτε μείωση του ποσοστού υποχρεωτικών αποθεματικών (RRR) τις επόμενες εβδομάδες.
Πιθανώς θα γίνουν ταυτόχρονα για μέγιστο αντίκτυπο στις αγορές. Η δημοσιονομική πολιτική ίσως καθυστερήσει λόγω πολυπλοκότητας, αλλά οποιαδήποτε πρόωρη ανακοίνωση σημαντικών μέτρων για ενίσχυση της ανάπτυξης θα είναι ευπρόσδεκτη έκπληξη.
Έχουν υπάρξει επίσης ενδείξεις ότι υπάρχουν επιπλέον μέτρα σε εφεδρεία.
Μια επιτυχής προσπάθεια αναζωογόνησης της εγχώριας ζήτησης θα στηρίξει τη βιομηχανία και θα βοηθήσει στη μερική κάλυψη του κενού στο παγκόσμιο εμπόριο.
Καθώς ξεσπά ο Εμπορικός Πόλεμος 2.0, οι υπεύθυνοι πολιτικής παραμένουν ψύχραιμοι.
Βραχυπρόθεσμα, η διατήρηση της σταθερότητας στις αγορές και η στήριξη ευάλωτων εξαγωγέων θα είναι προτεραιότητες.
Η οικονομία άντεχε καλά το πρώτο τρίμηνο, αλλά οι κίνδυνοι αυξάνονται
Παραδόξως, ο Μάρτιος ήταν ισχυρός, οδηγώντας την αύξηση των εξαγωγών στο 5,8% σε ετήσια βάση στο α΄ τρίμηνο, μόλις κάτω από το 5,9% του 2024.
Σύμφωνα με την ING, «αν δεν υπάρξει άμεση ανατροπή των δασμών, αναμένουμε η επιβάρυνση στις εξαγωγές να γίνει εμφανής στο β΄ τρίμηνο.
Αναθεωρούμε προς τα κάτω την πρόβλεψή μας για το ΑΕΠ του 2025 κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες, στο 4,5%.
Επίσης αναθεωρούμε την πρόβλεψη για τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (CPI) στο 0,0% (από 0,7%), λόγω αυξημένου ανταγωνισμού τιμών και επιδεινούμενης υπερπροσφοράς σε ορισμένους τομείς.
Τα σκληρά μακροοικονομικά στοιχεία των πρώτων δύο μηνών ξεπέρασαν τις συγκρατημένες προσδοκίες των αγορών.
Η μεταποίηση και η κατανάλωση κινήθηκαν καλύτερα του αναμενομένου.
Εν μέσω αυξημένης αβεβαιότητας, οι κλάδοι που ωφελούνται από τις πολιτικές ανταλλαγής —αυτοκίνητα, οικιακές συσκευές, ανακαινίσεις κατοικιών και καταναλωτικά ηλεκτρονικά— πιθανότατα θα ξεχωρίσουν.
Συνολικά, η επιτυχία ή αποτυχία στην επίτευξη του φετινού στόχου ανάπτυξης θα εξαρτηθεί από την ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα της αντίδρασης της πολιτικής».
Παράλληλα, καθώς τα σκοτεινά σύννεφα της οικονομικής αβεβαιότητας συσσωρεύονται στον ορίζοντα, νέα στοιχεία (για την περίοδο 7–13 Απριλίου) από τη Wall Street Journal δείχνουν ότι η δραστηριότητα στα κινεζικά λιμάνια κατακρημνίστηκε.
Ο συνολικός όγκος φορτίου μειώθηκε κατά 9,7% σε εβδομαδιαία βάση στους 244 εκατομμύρια τόνους, ενώ η διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων υποχώρησε κατά 6,1%, ανατρέποντας τις προηγούμενες αυξήσεις.
Οι αναταράξεις που προκαλούνται από τους δασμούς συγκεντρώνονται σαν καταιγίδα στον ορίζοντα και αναμένεται να διαχυθούν στην παγκόσμια οικονομία.
Παρακολουθούμε αυτές τις εξελίξεις μέσα από δεδομένα υψηλής συχνότητας, τα οποία ήδη σηματοδοτούν προβλήματα στην κινεζική οικονομία εξαγωγών και σύντομα θα αρχίσουν να εμφανίζονται και στις ΗΠΑ.
Eυχάριστη ανάμνηση
Η αντιπαράθεση μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Donald Trump θα μπορούσε να ξεπεράσει σε ένταση τον Ψυχρό Πόλεμο, εκτιμά ο Evan Mediros, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Georgetown στην Ουάσιγκτον, ο οποίος εργάστηκε στη διοίκηση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ από το 2009 έως το 2015.
«Πολλά μπορεί να πάνε στραβά και οι δύο πλευρές πιστεύουν ότι έχουν πλεονέκτημα και μπορούν να προκαλέσουν μεγαλύτερη ζημιά στον αντίπαλό τους και να αντέξουν περισσότερα αντίποινα», γράφει στους Financial Times ο ειδικός στις σχέσεις ΗΠΑ – Κίνας.
Η Θάλασσα της Νότιας Κίνας, ο τεχνολογικός ανταγωνισμός και ο εκσυγχρονισμός των πυρηνικών οπλοστασίων και ο Ψυχρός Πόλεμος αρχίζει να φαίνεται σαν μια ευχάριστη ανάμνηση σε σύγκριση με την αντιπαράθεση ΗΠΑ – Κίνας, επισημαίνει ο αναλυτής.
Σύμφωνα με τον Mediros, το Πεκίνο πιστεύει ότι είναι καλύτερα προετοιμασμένο για έναν νέο γύρο αντιπαράθεσης με την κυβέρνηση Trump από ό,τι το 2017, μεταξύ άλλων επειδή η παγκόσμια επιρροή της Ουάσιγκτον στις χώρες του παγκόσμιου Νότου μειώνεται, ενώ ο ρόλος του Πεκίνου αυξάνεται.
Όπως σημειώνει ο συγγραφέας του άρθρου, η Κίνα υποθέτει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους θα παραμείνουν εχθρικοί προς το Πεκίνο.
www.bankingnews.gr
Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα επίπεδα των δασμών είναι ακόμα σημαντικά υψηλότερα σε σχέση με τα επίπεδα στα οποία κυμαίνονταν πριν από την «Ημέρα Απελευθέρωσης» του Trump, έστω κι αν δεν είναι τόσο ακραία όσο ανακοινώθηκε αρχικά.
Ένας γενικευμένος δασμός 10% και επιπρόσθετες χρεώσεις σε προϊόντα όπως το ατσάλι, το αλουμίνιο, τα αυτοκίνητα και ενδεχομένως τα φαρμακευτικά προϊόντα θα έχουν σημαντικό κόστος για την παγκόσμια οικονομία, σημειώνει η ολλανδική τράπεζα ING.
Ακόμα και με το 90ήμερο «πάγωμα», η τρέχουσα κλιμάκωση θα μπορούσε να επαναφέρει τους παγκόσμιους δασμούς σε επίπεδα της δεκαετίας του 1930 — όταν ο Πρόεδρος Χούβερ υπέγραψε το νομοσχέδιο Smoot-Hawley και ξεκίνησε τον τελευταίο παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο.
Είναι γενικώς αποδεκτό στην οικονομική επιστήμη ότι δεν υπάρχουν νικητές στους εμπορικούς πολέμους, μόνο ηττημένοι — απλώς κάποιοι χάνουν περισσότερα από άλλους.
Σήμερα, ο αντίκτυπος των ανακοινωθέντων δασμών είναι ξεκάθαρα πληθωριστικός και ενδεχομένως υφεσιακός.
Είναι εξαιρετικά απίθανο να αυξηθούν τα κρατικά έσοδα και να επιστρέψουν οι βιομηχανικές θέσεις εργασίας στην Αμερική άμεσα – ίσως μακροπρόθεσμα.
Πολλά θα εξαρτηθούν από τη διάθεση της Fed να μετριάσει αυτό το αυτοπροκαλούμενο οικονομικό σοκ.
Και από το αν ο Donald Turmp θα υλοποιήσει τελικά τις υποσχόμενες φορολογικές ελαφρύνσεις.
Στην Ευρώπη και σε άλλους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, το σοκ των δασμών θα είναι υφεσιακό και αποπληθωριστικό.
Ο αντίκτυπος στη ήδη ασθενή εξαγωγική βιομηχανία είναι προφανής. Πιο δύσκολο να αξιολογηθεί είναι ο έμμεσος αντίκτυπος στην εμπιστοσύνη των καταναλωτών και των επιχειρήσεων.
Καθώς άλλες χώρες θα προσπαθούν να διοχετεύσουν τα προϊόντα τους στην ΕΕ αντί για τις ΗΠΑ, ο κίνδυνος αποπληθωριστικού σοκ ενισχύεται.
Για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η ασθενέστερη ανάπτυξη και ο αποπληθωρισμός ανοίγουν τον δρόμο όχι μόνο για μια μείωση επιτοκίων τον Απρίλιο, αλλά και για περαιτέρω μειώσεις μέσα στο καλοκαίρι.
Η Ευρώπη δεν μπορεί πια να κρύβεται στη σκιά της Αμερικής
Αναμφίβολα είναι περισσότερα αυτά που δεν γνωρίζουμε, παρά αυτά που γνωρίζουμε.
Για πόσο θα παραμείνουν αυτοί οι δασμοί; Θα υπάρξουν περισσότερες εξαιρέσεις ή ακόμη και υποχώρηση των αμερικανικών απειλών; Θα αναγκάσει μια ύφεση στις ΗΠΑ ή περαιτέρω διορθώσεις στις αγορές τη διοίκηση Trump να αλλάξει πορεία;
Πώς θα αντιδράσουν οι υπόλοιπες χώρες — με αντίποινα, διαπραγματεύσεις ή μετριαστικά μέτρα;
Μετά την Τέχνη της Συμφωνίας, μήπως έρθει η Τέχνη της Ήττας;
Αλλά τα γεγονότα των τελευταίων τριών μηνών σημαίνουν πολύ περισσότερα.
Είτε μας αρέσει είτε όχι, είτε κλείνουμε τα μάτια μας είτε όχι, είτε προσπαθούμε να κατανοήσουμε τις πρωτοφανείς πολιτικοοικονομικές κινήσεις είτε όχι, οι ΗΠΑ δεν θέλουν πλέον να κρατούν το λεγόμενο “εξωφρενικό προνόμιο”. Η διεθνής γεωπολιτική τάξη πραγμάτων αλλάζει.
Πρώτα ήταν η άμυνα και η ασφάλεια• τώρα είναι το εμπόριο και η οικονομία.
Μια ιστορική υπενθύμιση: οι ΗΠΑ ήταν αυτές που ηγήθηκαν της δημιουργίας όλων των πολυμερών θεσμών μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο — όπως το ΔΝΤ, η Παγκόσμια Τράπεζα, το ΝΑΤΟ και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ή καλύτερα ο προκάτοχός του, η Γενική Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου).
Αυτό δημιούργησε μια διεθνή τάξη όπου μια κυρίαρχη δύναμη, οι ΗΠΑ, υπαγόρευε την πορεία που ακολουθούσαν οι υπόλοιποι.
Αυτή η εποχή μοιάζει να έχει τελειώσει και να αντικαθίσταται από μονομερείς προσεγγίσεις.
Οι συνέπειες για τον υπόλοιπο κόσμο και την παγκόσμια οικονομία είναι δύσκολο να εκτιμηθούν.
Αν προσπαθήσουμε να κάνουμε μια ιστορική σύγκριση, μπορούμε να δούμε την τρέχουσα κατάσταση είτε σαν το 1989 είτε σαν την πανδημία.
Η πτώση του Τείχους του Βερολίνου άλλαξε για πάντα την Ευρώπη και τον κόσμο.
Η πανδημία θεωρήθηκε ως μακροχρόνια δομική μεταβολή στην παγκόσμια οικονομία — που όμως σχεδόν εξαφανίστηκε μέσα σε λίγα χρόνια (με κάποιες εξαιρέσεις όπως η τηλεργασία).
Η ιστορία θα δείξει πόσο διαρκής θα είναι ο αντίκτυπος της σημερινής περιόδου.
Σε κάθε περίπτωση, για την Ευρώπη, η ζωή στη σκιά των ΗΠΑ έχει τελειώσει.
Τώρα είναι στο χέρι των Ευρωπαίων ηγετών να μην θρηνούν για την εξέλιξη αυτή, αλλά να εργαστούν για τη στρατηγική αυτονομία και το δικό τους “εξωφρενικό προνόμιο”. Ο τρόπος για να το πετύχουν είναι ήδη αρκετά γνωστός.
Oι «όμορφοι» δασμοί
Ο πρόεδρος Donald Trump βλέπει τους «όμορφους» δασμούς ως εργαλείο για την επίτευξη τριών στόχων:
1. Ως διπλωματικό όπλο για την αλλαγή της συμπεριφοράς ξένων κρατών.
2. Ως κίνητρο για την επιστροφή της βιομηχανικής παραγωγής στις ΗΠΑ.
3. Ως μέσο αύξησης εσόδων για τη χρηματοδότηση μελλοντικών φοροελαφρύνσεων για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Σε κάθε περίπτωση, με την επωνυμία «Ημέρα Απελευθέρωσης» της Αμερικής, η πρωτοβουλία του Trump αναδιαμορφώνει θεμελιωδώς το τοπίο του παγκόσμιου εμπορίου.
Ενώ οι οικονομικές της συνέπειες παραμένουν αβέβαιες, ένα χαρακτηριστικό της εν λόγω πολιτικής ξεχωρίζει: είναι δομημένη γύρω από διάφορες αρχές της θεωρίας των παιγνίων.
Αξιοποιεί τις ασυμμετρίες ισχύος, επιβάλλει αυστηρούς χρονικούς περιορισμούς και κατακερματίζει τον συντονισμό μεταξύ των εμπορικών εταίρων.
Με αυτόν τον τρόπο, επαναπροσδιορίζει το παγκόσμιο εμπόριο ως ένα παιχνίδι διαπραγματεύσεων μεταξύ πολλών παικτών παρά ως ένα σύστημα βασισμένο σε κανόνες, όπως ήταν η μεταπολεμική φιλελεύθερη τάξη.
Η ανακοίνωση ελάχιστου δασμού 10%, που αυξάνεται στο 25% για ορισμένα προϊόντα και φτάνει έως και 145% για την πλειονότητα των κινεζικών εξαγωγών, μπορεί μακροπρόθεσμα να αποφέρει οφέλη στην αμερικανική οικονομία και τους εργαζόμενους.
Βραχυπρόθεσμα, όμως, σηματοδοτεί μια πολύ δύσκολη και πιθανώς επιζήμια για την οικονομία μεταβατική περίοδο.
Οι χρηματοπιστωτικές αγορές έδωσαν τη δική τους ετυμηγορία: οι απότομες πτώσεις στις τιμές μετοχών και ομολόγων, καθώς και η αυξημένη μεταβλητότητα, υποδηλώνουν βαθιά ανησυχία.
Παρότι οι δασμοί έχουν ενισχύσει την ασφάλεια στα σύνορα με το Μεξικό και τον Καναδά, έχουν επίσης προκαλέσει δυσαρέσκεια, οδηγώντας σε αντίποινα και σε κάποιες περιπτώσεις καταναλωτικά μποϊκοτάζ κατά αμερικανικών προϊόντων και υπηρεσιών.
Για παράδειγμα, παρατηρείται αισθητή μείωση στις κρατήσεις πτήσεων από τον Καναδά προς τις ΗΠΑ.
Ταυτόχρονα, το κόστος εργασίας και η κατασκευή νέων εργοστασίων στις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων των μεταφορικών και ενεργειακών δαπανών, καθιστά αμφίβολο το κατά πόσο θα υλοποιηθεί σημαντική επαναβιομηχάνιση, εκτός από τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας και αυτοματοποίησης.
Σε πολλές περιπτώσεις ίσως είναι φθηνότερο να διατηρηθούν τα ξένα κέντρα παραγωγής και είτε να απορροφηθεί το επιπλέον κόστος είτε να μετακυλιστεί στους καταναλωτές.
Όσον αφορά την ικανότητα των δασμών να αυξήσουν τα δημόσια έσοδα, φαίνεται ότι η κυβέρνηση στοχεύει σε 600-700 δισ. δολάρια ετησίως, ποσό που μπορεί να καλύψει την παράταση των φοροελαφρύνσεων του Trump του 2017, οι οποίες λήγουν στο τέλος του έτους.
Ωστόσο, οι φορολογούμενοι δεν θα δουν άμεση αύξηση στο εισόδημά τους – απλώς αποφεύγεται μια φορολογική επιβάρυνση το 2026.
Επιπλέον φοροελαφρύνσεις – όπως η μη φορολόγηση των φιλοδωρημάτων ή μείωση του εταιρικού φόρου (πιθανή) και η μη φορολόγηση της κοινωνικής ασφάλισης και των υπερωριών (λιγότερο πιθανή) – δεν θα γίνουν αισθητές πριν το 2026.
Φυσικά, αν επιτευχθούν συμφωνίες και μειωθούν οι δασμοί, θα υπάρχει λιγότερος δημοσιονομικός χώρος.
Οι αντίθετοι άνεμοι στην ανάπτυξη εντείνονται
Η ανησυχία για τους δασμούς οδήγησε σε προληπτική αύξηση των πωλήσεων αυτοκινήτων, ηλεκτρονικών και άλλων ακριβών αγαθών στα τέλη Μαρτίου και αρχές Απριλίου.
Ωστόσο, οι Αμερικανοί καταναλωτές αντιμετωπίζουν πλέον τρεις σημαντικούς αντίθετους οικονομικούς ανέμους:
• Διάβρωση της αγοραστικής δύναμης λόγω αύξησης των τιμών αγαθών (και κατ’ επέκταση κάποιων υπηρεσιών όπως ασφάλιση και επισκευές).
• Ταχεία επιβράδυνση της αγοράς εργασίας (δείκτες ISM για την απασχόληση σε συρρίκνωση, απολύσεις στο δημόσιο, μείωση του ποσοστού εθελούσιων παραιτήσεων).
• Πτώση σε μετοχές και ομόλογα προκαλεί αρνητικές επιπτώσεις στον πλούτο, αποτρέποντας κυρίως τα εύπορα νοικοκυριά από το να δαπανήσουν.
Μέχρι στιγμής, οι επενδύσεις παραμένουν ανθεκτικές και ενδεχομένως να αποτρέψουν την ύφεση στο πρώτο τρίμηνο, αλλά η αυξημένη αβεβαιότητα και οι χαμηλότερες αποτιμήσεις καθιστούν τις επιχειρήσεις διστακτικές στο να επενδύσουν.
Ταυτόχρονα, οι κρατικές δαπάνες αναμένεται να περιοριστούν σημαντικά λόγω των περικοπών που προωθεί το Υπουργείο Αποτελεσματικότητας της Κυβέρνησης (DOGE).
Το καθαρό εμπορικό ισοζύγιο θα αποτελέσει σημαντικό αρνητικό παράγοντα για το ΑΕΠ του πρώτου τριμήνου, καθώς οι επιχειρήσεις αύξησαν τις εισαγωγές για να προλάβουν τους δασμούς.
Στο δεύτερο τρίμηνο αυτός ο παράγοντας θα μειωθεί, αλλά οι αμοιβαίοι δασμοί και τα καταναλωτικά μποϊκοτάζ αμερικανικών προϊόντων συνεχίζουν να απειλούν την εξαγωγική δραστηριότητα. Λαμβάνοντας όλα αυτά υπόψη, η ING προβλέπει ετήσια ανάπτυξη για τις ΗΠΑ το 2025 στο 1,4% και το 2026 στο 1,1% (έναντι προηγούμενων προβλέψεων για 2,1% και 1,6% αντίστοιχα).
Σημαντικές μειώσεις επιτοκίων από το καλοκαίρι
Όσον αφορά τον πληθωρισμό, οι τιμές αγαθών αναπόφευκτα θα αυξηθούν και αναμένουμε ότι ο γενικός δείκτης θα υπερβεί το 4%, λέει ο ολλανδικός οίκος.
Θα υπάρξει επίσης αύξηση σε κάποιες υπηρεσίες, όπως η ασφάλιση.
Ωστόσο, τα ενοίκια – που αποτελούν το 35% του δείκτη πληθωρισμού κατά βάρος και πάνω από το 40% του δομικού πληθωρισμού – θα δεχτούν καθοδική πίεση αργότερα μέσα στο έτος.
Η αυξανόμενη ανεργία και η οικονομική πίεση στα νοικοκυριά σημαίνει ότι οι ιδιοκτήτες δεν θα μπορούν να συνεχίσουν να αυξάνουν τα ενοίκια κατά 5%.
Ο δείκτης της Ομοσπονδιακής Τράπεζας του Κλίβελαντ για τα νέα μισθωτήρια ήδη μειώνεται σε ετήσια βάση.
Με βάση τον μηχανισμό μετάδοσης, πιστεύουμε ότι η Fed θα αποκτήσει σταδιακά μεγαλύτερη σιγουριά ότι ο πληθωρισμός θα επιστρέψει κοντά στο 2% έως το τέλος του 2026.
Ο πρόεδρος της Fed, Jerome Powell, έχει ήδη δηλώσει ότι βλέπει την απειλή μιας πιο επίμονης επιβράδυνσης και ενός πιο αδύναμου αναπτυξιακού προφίλ, αλλά αφού έχει ήδη προβεί σε μείωση επιτοκίων κατά 100 μονάδες βάσης και χωρίς ενδείξεις κρίσης στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, η Fed είναι διατεθειμένη να «περιμένει και να δει».
Εμείς εκτιμάται ότι θα αρχίσει ουσιαστικές μειώσεις από το τρίτο τρίμηνο και αναμένουμε συνολικά μειώσεις 125 μονάδων βάσης.
Η Κίνα προβάλλει σθεναρή στάση
Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, όπως προαναφέρθηκε οι κινεζικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ υπόκεινται πλέον σε δασμούς 145%, ενώ οι αμερικανικές εξαγωγές προς την Κίνα σε 125%.
Σε αυτά τα επίπεδα, αναμένεται ότι το μεγαλύτερο μέρος των εμπορικών συναλλαγών που έχουν δυνατότητα υποκατάστασης, θα εξαλειφθεί, με αποτέλεσμα να παραμείνουν μόνο τα προϊόντα για τα οποία δεν υπάρχουν εναλλακτικοί προμηθευτές.
Περαιτέρω αυξήσεις δασμών είναι πλέον πιο πιθανό να πλήξουν τη χώρα που εισάγει τα αγαθά, και η Κίνα έχει δηλώσει ότι θα αγνοήσει τυχόν νέες αυξήσεις από τις ΗΠΑ.
Ήδη παρατηρείται μετατόπιση της Κίνας προς μη δασμολογικά μέτρα, όπως η αυστηροποίηση των εξαγωγικών ελέγχων και ο περιορισμός των εισαγωγών από το Χόλιγουντ.
Αυτά τα μέτρα ενδέχεται να βρεθούν στο επίκεντρο τυχόν περαιτέρω κλιμάκωσης.
Υπάρχουν φόβοι για σκληρή αποσύνδεση και τερματισμό του διμερούς διαλόγου, αλλά και οι δύο πλευρές έχουν διαμηνύσει ότι είναι ανοιχτές σε συνομιλίες — υπό τους δικούς τους όρους και από θέση ισχύος. Κατά την άποψη της ING, αυτό πλέον είναι τεστ αντοχής.
Όποιος "κλείσει το μάτι" πρώτος, θα προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων από πιο αδύναμη θέση.
Παραμένει ασαφές αν η εξαίρεση των smartphones, υπολογιστών και εξαγωγών ημιαγωγών (που αποτελούσαν άνω του 20% των κινεζικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ το 2024) από τους γενικούς δασμούς, θα θεωρηθεί τελικά «υποχώρηση».
«Περιμένουμε οι συνομιλίες να ξαναρχίσουν σε τεχνικό επίπεδο, αν και ένας διάλογος υψηλού επιπέδου μπορεί να καθυστερήσει έως ότου υπάρξει ένα βασικό πλαίσιο συμφωνίας» σημειώνεται.
Η έλλειψη σαφήνειας όσον αφορά τις πραγματικές απαιτήσεις της διοίκησης Trump πέρα από τη μείωση του εμπορικού ελλείμματος και την επαναφορά της βιομηχανίας στις ΗΠΑ αποτελεί εμπόδιο στις διαπραγματεύσεις.
Όπως πάντα, η επίδραση των δασμών είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί λόγω των πολλών παραμέτρων.
Η ταχύτερη του αναμενόμενου κλιμάκωση, ωστόσο, μετατοπίζει την επίδραση στο ΑΕΠ προς το ανώτερο όριο του εύρους μας 0,4–0,8 ποσοστιαίες μονάδες.
Παραμένει ασαφές το πώς οι δασμοί θα επηρεάσουν την υποκατάσταση στις εξαγωγές ή τις επανεξαγωγές της Κίνας — η παύση των δασμών προς τον υπόλοιπο κόσμο πιθανόν να κρατήσει ανοιχτά τα κανάλια επανεξαγωγών τουλάχιστον μέχρι το β’ τρίμηνο.
Πρώιμες ενδείξεις δείχνουν σημαντική μείωση παραγγελιών και αποστολών, αλλά τα επίσημα δεδομένα θα καθυστερήσουν μερικές εβδομάδες.
Πολλοί Κινέζοι εξαγωγείς και Αμερικανοί εισαγωγείς πιθανότατα βρίσκονται σε στάση αναμονής, λόγω των προηγούμενων αυξημένων εισαγωγών και της αστάθειας στις ειδήσεις περί δασμών.
Ωστόσο, όταν εξαντληθούν τα αποθέματα, το βασικό ερώτημα για το ποιος θα επωμιστεί τελικά το κόστος των δασμών θα τεθεί ξεκάθαρα.
Όπως είδαμε στον πρώτο εμπορικό πόλεμο, πολλές κινεζικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ παρέμειναν επίμονες παρά τους δασμούς, λόγω έλλειψης εναλλακτικών.
Η αύξηση στο 145% θα μας δείξει πλέον με σαφήνεια ποιο μέρος του εμπορίου είναι τελικά αναντικατάστατο.
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής εκπέμπουν αυτοπεποίθηση
Οι Κινέζοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής ήταν ιδιαιτέρως δραστήριοι τον τελευταίο μήνα.
Οι «Δύο Συνόδοι» (Two Sessions) έθεσαν εκ νέου ως στόχο την αύξηση του ΑΕΠ «περίπου στο 5%», σηματοδοτώντας εμπιστοσύνη στη σταθερότητα της ανάπτυξης παρά τις δύσκολες εξωτερικές συνθήκες.
Παράλληλα αυξήθηκαν οι στόχοι δημοσιονομικής πολιτικής, υποδηλώνοντας ισχυρότερη στήριξη.
Σύντομα ανακοινώθηκε ένα ειδικό σχέδιο δράσης για την τόνωση της κατανάλωσης. Ο Πρόεδρος Xi δήλωσε ότι η κυβέρνηση στοχεύει να «απελευθερώσει πλήρως» τη ζήτηση.
Η πολιτική εστίαση αφορά το πρόγραμμα ανανέωσης εξοπλισμού, καθώς και τα προγράμματα ανταλλαγής παλαιών προϊόντων με νέα.
Αυτή η προσπάθεια δεν πρόκειται να χαλαρώσει σύντομα· η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας (PBoC) έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα προχωρήσει σε περαιτέρω χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής όταν είναι κατάλληλο.
Εκτιμάται ότι η ώρα έχει φτάσει και αναμένουμε είτε μείωση επιτοκίων είτε μείωση του ποσοστού υποχρεωτικών αποθεματικών (RRR) τις επόμενες εβδομάδες.
Πιθανώς θα γίνουν ταυτόχρονα για μέγιστο αντίκτυπο στις αγορές. Η δημοσιονομική πολιτική ίσως καθυστερήσει λόγω πολυπλοκότητας, αλλά οποιαδήποτε πρόωρη ανακοίνωση σημαντικών μέτρων για ενίσχυση της ανάπτυξης θα είναι ευπρόσδεκτη έκπληξη.
Έχουν υπάρξει επίσης ενδείξεις ότι υπάρχουν επιπλέον μέτρα σε εφεδρεία.
Μια επιτυχής προσπάθεια αναζωογόνησης της εγχώριας ζήτησης θα στηρίξει τη βιομηχανία και θα βοηθήσει στη μερική κάλυψη του κενού στο παγκόσμιο εμπόριο.
Καθώς ξεσπά ο Εμπορικός Πόλεμος 2.0, οι υπεύθυνοι πολιτικής παραμένουν ψύχραιμοι.
Βραχυπρόθεσμα, η διατήρηση της σταθερότητας στις αγορές και η στήριξη ευάλωτων εξαγωγέων θα είναι προτεραιότητες.
Η οικονομία άντεχε καλά το πρώτο τρίμηνο, αλλά οι κίνδυνοι αυξάνονται
Παραδόξως, ο Μάρτιος ήταν ισχυρός, οδηγώντας την αύξηση των εξαγωγών στο 5,8% σε ετήσια βάση στο α΄ τρίμηνο, μόλις κάτω από το 5,9% του 2024.
Σύμφωνα με την ING, «αν δεν υπάρξει άμεση ανατροπή των δασμών, αναμένουμε η επιβάρυνση στις εξαγωγές να γίνει εμφανής στο β΄ τρίμηνο.
Αναθεωρούμε προς τα κάτω την πρόβλεψή μας για το ΑΕΠ του 2025 κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες, στο 4,5%.
Επίσης αναθεωρούμε την πρόβλεψη για τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (CPI) στο 0,0% (από 0,7%), λόγω αυξημένου ανταγωνισμού τιμών και επιδεινούμενης υπερπροσφοράς σε ορισμένους τομείς.
Τα σκληρά μακροοικονομικά στοιχεία των πρώτων δύο μηνών ξεπέρασαν τις συγκρατημένες προσδοκίες των αγορών.
Η μεταποίηση και η κατανάλωση κινήθηκαν καλύτερα του αναμενομένου.
Εν μέσω αυξημένης αβεβαιότητας, οι κλάδοι που ωφελούνται από τις πολιτικές ανταλλαγής —αυτοκίνητα, οικιακές συσκευές, ανακαινίσεις κατοικιών και καταναλωτικά ηλεκτρονικά— πιθανότατα θα ξεχωρίσουν.
Συνολικά, η επιτυχία ή αποτυχία στην επίτευξη του φετινού στόχου ανάπτυξης θα εξαρτηθεί από την ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα της αντίδρασης της πολιτικής».
Παράλληλα, καθώς τα σκοτεινά σύννεφα της οικονομικής αβεβαιότητας συσσωρεύονται στον ορίζοντα, νέα στοιχεία (για την περίοδο 7–13 Απριλίου) από τη Wall Street Journal δείχνουν ότι η δραστηριότητα στα κινεζικά λιμάνια κατακρημνίστηκε.
Ο συνολικός όγκος φορτίου μειώθηκε κατά 9,7% σε εβδομαδιαία βάση στους 244 εκατομμύρια τόνους, ενώ η διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων υποχώρησε κατά 6,1%, ανατρέποντας τις προηγούμενες αυξήσεις.
- Η πτώση σχετίζεται άμεσα με τους δασμούς 145% του Προέδρου Τραμπ στα κινεζικά προϊόντα, οι οποίοι έχουν πλήξει σοβαρά τις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ.
- Τα ναύλα προς τις ΗΠΑ κατέρρευσαν, με πτώση 18% προς τη Δυτική Ακτή και 10,8% προς την Ανατολική Ακτή, ενώ τα ναύλα προς Ευρώπη και Νότια Αμερική αυξήθηκαν, υποδηλώνοντας μετατόπιση εμπορικών διαδρομών.
Οι αναταράξεις που προκαλούνται από τους δασμούς συγκεντρώνονται σαν καταιγίδα στον ορίζοντα και αναμένεται να διαχυθούν στην παγκόσμια οικονομία.
Παρακολουθούμε αυτές τις εξελίξεις μέσα από δεδομένα υψηλής συχνότητας, τα οποία ήδη σηματοδοτούν προβλήματα στην κινεζική οικονομία εξαγωγών και σύντομα θα αρχίσουν να εμφανίζονται και στις ΗΠΑ.
Eυχάριστη ανάμνηση
Η αντιπαράθεση μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Donald Trump θα μπορούσε να ξεπεράσει σε ένταση τον Ψυχρό Πόλεμο, εκτιμά ο Evan Mediros, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Georgetown στην Ουάσιγκτον, ο οποίος εργάστηκε στη διοίκηση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ από το 2009 έως το 2015.
«Πολλά μπορεί να πάνε στραβά και οι δύο πλευρές πιστεύουν ότι έχουν πλεονέκτημα και μπορούν να προκαλέσουν μεγαλύτερη ζημιά στον αντίπαλό τους και να αντέξουν περισσότερα αντίποινα», γράφει στους Financial Times ο ειδικός στις σχέσεις ΗΠΑ – Κίνας.
Η Θάλασσα της Νότιας Κίνας, ο τεχνολογικός ανταγωνισμός και ο εκσυγχρονισμός των πυρηνικών οπλοστασίων και ο Ψυχρός Πόλεμος αρχίζει να φαίνεται σαν μια ευχάριστη ανάμνηση σε σύγκριση με την αντιπαράθεση ΗΠΑ – Κίνας, επισημαίνει ο αναλυτής.
Σύμφωνα με τον Mediros, το Πεκίνο πιστεύει ότι είναι καλύτερα προετοιμασμένο για έναν νέο γύρο αντιπαράθεσης με την κυβέρνηση Trump από ό,τι το 2017, μεταξύ άλλων επειδή η παγκόσμια επιρροή της Ουάσιγκτον στις χώρες του παγκόσμιου Νότου μειώνεται, ενώ ο ρόλος του Πεκίνου αυξάνεται.
Όπως σημειώνει ο συγγραφέας του άρθρου, η Κίνα υποθέτει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους θα παραμείνουν εχθρικοί προς το Πεκίνο.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών