Κρατικοδίαιτες ή ιδιωτικές επιχειρήσεις; – Έχασε ή κέρδισε το Ελληνικό Δημόσιο από πωλήσεις ποσοστών;

Η πορεία των μετοχών εταιρειών που παλιά ανήκαν στο κράτος και σήμερα βρίσκονται σε ιδιωτικά χέρια, αξίζει μελέτης, καθώς μάλλον καταρρίπτεται ο μύθος περί ξεπουλήματος και απώλειας εσόδων.
Ειδικά όταν οι πωλήσεις μετοχών γίνονται σε καλές τιμές και στη συνέχεια η επιχειρηματική δραστηριότητα βελτιώνεται, το κράτος έχει, παρά το μικρότερο ποσοστό συμμετοχής, περισσότερα έσοδα.
Προφανώς και δεν μπορεί να γίνει η υπόθεση, ότι αν υπήρχε άλλη διοίκηση, κρατική, θα είχε ίδια πορεία, γιατί η μελέτη των λογιστικών καταστάσεων δείχνει άλλα.
Για παράδειγμα το κράτος έχει όφελος από τη ΔΕΗ μεγαλύτερο έναντι του αντίστοιχου, πριν τη μείωση του ποσοστού, ενώ σε άλλες εταιρείες που έχει κρατήσει τη διοίκηση και δεν έχει μειώσει ποσοστό, όπως στις εταιρείες ύδρευσης για παράδειγμα δεν έχει βελτίωση.
Το μεγάλο ερώτημα λοιπόν, είναι αν κέρδισε ή έχασε το ελληνικό δημόσιο, αλλά έχει μεγάλο ενδιαφέρον η πορεία των μεγεθών στα χρόνια των κρατικών διοικήσεων και στα χρόνια των ιδιωτικών.
Όπως φαίνεται από δύο παραδείγματα, η μείωση του ποσοστού από το ελληνικό δημόσιο είχε ως αποτέλεσμα τη βελτίωση των μεγεθών με τελικά το κράτος και περισσότερα να εισπράττει και καλύτερα να πηγαίνουν οι εταιρείες.
Η τρίτη περίπτωση είναι κάπως διαφορετική, αλλά τα οφέλη από το μερικό άνοιγμα της αγοράς βοήθησαν τα κρατικά έσοδα μέσα από τους φόρους. Να σημειωθεί πως δεν έχουμε υπολογίσει πολλά επιπλέον έσοδα, όπως για παράδειγμα η αύξηση των εσόδων από ΦΠΑ από την καλύτερη πορεία των πωλήσεων των εταιρειών.

Η περίπτωση της ΔΕΗ

Το Σεπτέμβριο του 2021 ανακοινωνόταν πως λόγω της αύξησης κεφαλαίου που θα έκανε η ΔΕΗ ύψους 750 εκατ. ευρώ το ελληνικό δημόσιο θα μείωνε το ποσοστό του από το 51% στο 33%. Τότε βέβαια βγήκαν στα κάγκελα πολλοί της αντιπολίτευσης λέγοντας πως ξεπουλάει τη ΔΕΗ η Κυβέρνηση.
Ουσιαστικά, ούτε το management έχασε, ούτε ζημιώθηκε.
Από την αύξηση που δεν πήρε μέρος, μείωσε το ποσοστό της, αλλά πλέον έχει μικρότερο μερίδιο σε μία πιο ισχυρή και όχι κρατικοδίαιτη ΔΕΗ και λαμβάνει μέρισμα, ενώ το κράτος εισπράττει και περισσότερους φόρους.
Το 2020 για παράδειγμα η ΔΕΗ είχε κέρδη προ φόρων 67 εκατ. ευρώ από ζημία 2,05 δισ. ευρώ το 2019.
Με συντελεστή τότε 24% το κράτος εισέπραξε φόρο 16 εκατ. ευρώ.
Εννοείται πως δεν εισέπραξε κάτι από μέρισμα το κράτος με το ποσοστό τότε στο 51%. Σήμερα με 34% έχει ήδη πάρει 0,20 ευρώ μέρισμα το 2023 και θα πάρει 0,40 ευρώ για το 2024 δηλαδή 25 εκατ. ευρώ και 50 εκατ. ευρώ.
Σε προσαρμοσμένες τιμές το 51% το 2019 άξιζε 1,2 δισ. ευρώ και σήμερα το 34% αξίζει 1,6 δισ. ευρώ. Δηλαδή έχει μικρότερο ποσοστό, εξακολουθεί να έχει τη διοίκηση και αξίζει 34% περισσότερο οι μετοχές του αν και λιγότερες!!

Η πορεία του ΟΛΠ

Στον ΟΛΠ το ελληνικό δημόσιο μέχρι το 2016 είχε περίπου το 74% και πούλησε το 51% στην Cosco με τιμή 22 ευρώ.
Για πολλά χρόνια η μετοχή ήταν αρκετά χαμηλότερα, ενώ το 2021 πούλησε επιπλέον 16% μειώνοντας το ποσοστό του στο 7%. Το 2016 ο ΟΛΠ είχε έσοδα 103 εκατ. ευρώ και κέρδη προ φόρων 11 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με τη λογιστική κατάσταση τότε ο φόρος εισοδήματος ήταν 4,3 εκατ. ευρώ. Τότε το λιμάνι δεν ήταν αδάνειστο όπως είναι σήμερα. Για τη χρήση 2016 έδωσε μέρισμα 0,0892 ευρώ και για το 2015 0,0989 ευρώ. Δηλαδή με 74% των μετοχών το Ελληνικό Δημόσιο εισέπραξε σε φόρους 4,3 εκατ. ευρώ και σε μερίσματα αθροιστικά 3,48 εκατ. ευρώ.
Σήμερα με 1,75 εκατ. μετοχές θα πάρει μόνο για τη χρήση 2024, μερίσματα αξίας 3,36 εκατ. ευρώ. Το 2024 είχε κέρδη προ φόρων 113 εκατ. ευρώ και ο φόρος εισοδήματος ανήλθε στα 17,1 εκατ. ευρώ. Το 2016 η μετοχή ήταν στα 13 ευρώ και σήμερα είναι κοντά στα 40 ευρώ.

Η περίπτωση του ΟΠΑΠ

Μία πιο διαφορετική περίπτωση ίσως είναι αυτή του ΟΠΑΠ. Με την κρίση χρέους να έχει γκρεμίσει τις αποτιμήσεις η πώληση του 33% του ΟΠΑΠ έγινε σε αρκετά χαμηλά επίπεδα, αλλά τότε η Ελλάδα δεν είχε αγοραστές.
Προφανώς και σήμερα με τα μερίσματα που έχουν λάβει οι μέτοχοι, έχουν κάνει πλήρη απόσβεση της επένδυσης και με το παραπάνω.
Η μετοχή από τα 16 ευρώ το 2011 είχε πέσει το 2012 στα 4 ευρώ και πουλήθηκε λίγο πάνω από τα 6 ευρώ. Σήμερα στο ταμπλό έχει περίπου 18 ευρώ περίπου αλλά έχουν εισπραχθεί πολύ μεγάλα μερίσματα.
Το 2012 ο ΟΠΑΠ είχε κέρδη 505 εκατ. ευρώ και το Ελληνικό Δημόσιο από φόρους είχε εισπράξει 133 εκατ. ευρώ. Το μέρισμα τότε ήταν στα 0,57 ευρώ. Το 2024 είχε κέρδη 500 εκατ. ευρώ και ο φόρος εισοδήματος ήταν 178 εκατ. ευρώ.
Πιο σημαντικό πάντως είναι το γεγονός, ότι παλιά ο ΟΠΑΠ είναι κρατικό μονοπώλιο, ενώ τώρα έχει γίνει ένα άνοιγμα της αγοράς, άρα το κράτος εισπράττει έσοδα και από άλλες εταιρείες του χώρου.

Γιώργος Κατικάς
george.katikas@gmail.com
www.bankingnews.gr