Ένας χρησμός από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο

Επειδή ο «χρησμός» του Δ.Ν.Τ μας παραπέμπει κατ'ευθείαν στο παρελθόν ανατρέξαμε σε ιστορικά στοιχεία που μας επιτρέπουν να αξιολογήσουμε τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης αναφοράς και να συμπεράνουμε ίσως με επιτυχία την έμμεση πρόταση του Ταμείου που αφορά το Μέλλον.
Στις 19/8/71 ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Νίξον ανακοίνωσε την απόφαση της κυβέρνησης των ΗΠΑ να αναστείλει μονομερώς τη συμφωνία του Μπρέντον
Γουντς που έγινε το 1945.
Η συμφωνία αυτή προέβλεπε ότι το δολάριο θα είχε μια σταθερή ισοτιμία έναντι του χρυσού ως εξής:
Μια ουγγιά χρυσού θα ισούται με 35 δολάρια.
Μεταξύ άλλων το σύστημα Μπρέττον Γουντς καθόριζε ότι κάθε χώρα που συμμετείχε, αναλάμβανε την υποχρέωση να ασκήσει τέτοια νομισματική πολιτική που να διατηρεί την συναλλαγματική της ισοτιμία σταθερή σε μια καθορισμένη τιμή, με μέγιστη απόκλιση 1%, σε σχέση με τον χρυσό.

Σκοπός

Σκοπός της δημιουργίας αυτού του συστήματος, ήταν η ύπαρξη ενός ομαλού και προβλέψιμου διεθνούς κλίματος συναλλαγών ανάμεσα στις συμμετέχουσες χώρες,
που θα διέπονταν από συγκεκριμένους κανόνες και την επίτευξη της μετατρεψιμότητας των νομισμάτων στο σύστημα του Μπρέττον Γουντς, μέσω των σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών.
Ωστόσο για τις χώρες που συμμετείχαν οι ισοτιμίες των νομισμάτων θα ήταν σταθερές μεν σε σχέση με τον χρυσό, δεν ήταν όμως τα νομίσματα τους απ'
ευθείας μετατρέψιμα σε χρυσό.
Μετατρεψιμότητα σε χρυσό διατηρούσε μόνο το αμερικάνικο δολάριο στην τιμή των 35 δολαρίων ανά ουγγιά χρυσού.
Οι υπόλοιπες χώρες καθόριζαν τις ισοτιμίες τους σε σχέση με τον χρυσό μόνο έμμεσα καθώς υπολόγιζαν την σχέση εθνικού νομίσματος ανά ουγγιά χρυσού που επιθυμούσαν και όριζαν αντίστοιχα την ισοτιμία τους με το δολάριο.
Έτσι το δολάριο έγινε «παρεμβατικό νόμισμα» για την διατήρηση των συναλλαγματικών ισοτιμιών.
Αυτό λοιπόν το σύστημα καθορισμού των συναλλαγματικών ισοτιμιών κατά την επόμενη δεκαετία του 1950 άρχισε να φέρνει τα αναμενόμενα αποτελέσματα με την μορφή της μεγάλης ανάπτυξης του διεθνούς εμπορίου, της οικονομικής ανάπτυξης και των επενδύσεων.

Σοβαρά ελλείμματα

Ταυτόχρονα όμως οι ΗΠΑ άρχισαν αν εμφανίζουν σοβαρά ελλείμματα στο ισοζύγιο πληρωμών τους πράγμα λίαν ανησυχητικό για το μέλλον του διεθνούς νομισματικού συστήματος.
Το συνεχόμενα ελλειμματικό ισοζύγιο πληρωμών σήμαινε ότι όλο και μεγαλύτερη ποσότητα συναλλαγματικών αποθεμάτων των ΗΠΑ και χρυσού έφευγαν προς το εξωτερικό προκαλώντας αμφιβολίες στις διεθνείς χρηματαγορές για την δυνατότητα που είχαν οι ΗΠΑ να συνεχίσουν να μετατρέπουν το δολάριο σε χρυσό.
Χαρακτηριστική ήταν η εξέλιξη μετά την απεμπλοκή του αμερικανικού νομίσματος σε σχέση με το χρυσό που ενώ καθορίστηκε η μια ουγγιά χρυσού να ισούται με $ 35, σήμερα η μία ουγγιά χρυσού έχει 1.760 δολάρια.
Ωστόσο η αναστολή της συμφωνίας του Μπρέντον Γούντς ελευθέρωσε και τυπικά τις Αμερικανικές αρχές που έχοντας τη δυνατότητα τύπωσης του νομίσματος, κάλυπταν το άνοιγμα στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών με την «εκτύπωση δολαρίων».
Με δεδομένο το εύρος της Αμερικάνικης Αγοράς πολλά κράτη παράβλεπαν η διολίσθηση του δολαρίου & συνέχισαν να αγοράζουν τα Αμερικανικά ομόλογα χρηματοδοτώντας με αυτόν τον τρόπο την Αμερικανική εσωτερική (παροχές, αποφυγή μεγαλύτερης φορολογίας κλπ) αλλά & εξωτερική πολιτική, δλδ: την αμερικανική στρατιωτική ηγεμονία. ( Pax Americana).

Αποτελέσματα

Τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής δεν άργησαν να φανούν καθόσον η άνετη δυνατότητα εξεύρεσης κεφαλαίων λόγω της πλεονάζουσας ρευστότητας αφενός και η πολιτική της κεντρικής τράπεζας που χαρακτηρίζεται από χαμηλά ως μηδενικά επιτόκια αφετέρου, δημιούργησαν συνθήκες μηδενικών αποδόσεων.
Κατά συνέπεια οι θεσμικοί επενδυτές, funds, ιδιώτες στράφηκαν στην αναζήτησή μεγαλύτερων αποδόσεων των διαθεσίμων τους, εστιάζοντας στα χρηματοπιστωτικά προϊόντα αγοράζοντας δηλαδή ομόλογα διαφόρων εταιριών και τραπεζών αμφίβόλου αξιοπιστίας και βιωσιμότητος πράγμα που πολλές φορές οδήγησε στην απώλεια των εκεί επενδεδυμένων κεφαλαίων.
Το φαινόμενο αυτό δεν εστιάζεται μόνο στις ΗΠΑ αλλά περιλαμβάνει & πλείστες των ευρωπαϊκών χωρών που επέτρεψαν με την διευκόλυνση της ΕΚΤ που παρείχε άφθονη ρευστότητα, συνθήκες αύξησης του χρέους των πολιτών τους.
Έτσι λοιπόν νοικοκυριά με μη επαρκές εισόδημα απέκτησαν χρέη για αγορά κατοικίας, αυτοκινήτου, λοιπών καταναλωτικών αγαθών.
Στην περίπτωση αυτή δεν χρειάζεται και ιδιαίτερη σκέψη για να αντιληφθούμε την κατάληξη με τελικό αποτέλεσμα : τους πλειστηριασμούς- εξώσεις- κατασχέσεις κλπ.
Η ανοχή απέναντι σ'αυτήν την πολιτική ιδιαίτερα στη χώρα μας είχε αντίκτυπο και στο εξωτερικό κρατικό χρέος.
Διαχρονικά οι διάφορες κυβερνήσεις προκειμένου να κρατήσουν σε ικανοποιητικό επίπεδο την αγοραστική αξία των πολιτών εφάρμοζαν πολιτική αυξήσεων - λοιπών παροχών αυξάνοντας τις κρατικές δαπάνες μέσω εξωτερικού δανεισμού.
Με τον τρόπο αυτόν κάλυπταν έμμεσα αυτές τις αγορές αγαθών των νοικοκυριών που κατά τεκμήριο ήταν εισαγόμενα.
Περιττό να αναλύσουμε τις οικονομικές επιπτώσεις της τελευταίας 12ετίας.
Καταλήγοντας μπορούμε να συμπεράνουμε ότι το Δ.Ν.Τ επισημαίνει αφενός την επικινδυνότητα του παγκόσμιου χρέους και το οριακό σημείο που έχει φθάσει η Διεθνής οικονομία και το παγκόσμιο νομισματικό σύστημα και αφετέρου ρίχνει τον σπόρο για τη δημιουργία ενός νέου συστήματος «Μπρέντον Γουντς» στη βάση ενός Ψηφιακού Δολλαρίου.

Δημήτρης Α. Ζακοντίνος
Οικονομολόγος
MSc stragetic& defence analyst
Μέλος & π. Αντιπρόεδρος ΕΛΙΣΜΕ

www.bankingnews.gr